1.a Opening, mededelingen en vaststelling agenda - 19:30

Goedenavond dames en heren, de maan scheen door de bomen, makkers staakt uw wild geraas, heerlijk avondje is gekomen van de Commissie Omgeving. Welkom. Welkom aan het meekijkende publiek, welkom aan de mensen op de tribune, de persoon op de tribune en welkom aan medewerkers van de gemeente en de wethouders. Heeft iedereen de presentielijst getekend? Zo niet, doe dat nog even. Een bericht van verhindering is ontvangen van de heer Van der Schaft en mevrouw Kortman en mevrouw Serie. Ze hebben aangegeven dat ze later zullen verschijnen. Desondanks hebben wij toch een quorum, want in ieder geval voldoende vakjes zijn vertegenwoordigd, dus ik constateer hierbij dat de vergadering geopend is. Gaan wij over tot het vaststellen van de agenda? We hebben 5 bespreekpunten.

Voor de agenda punten twee c Raadsvoorstel vaststellen definitief ontwerp tweede wijziging gemeenschappelijke regeling Alex 2018 en twee d Raadsvoorstel vaststellen wijziging hemelwaterverordening in verband met inwerkingtreding Omgevingswet. Hebben we geen aanmeldingen gehad voor dit debat. Gaat u ermee akkoord dat we deze twee Raadsvoorstellen als hamerstuk doorsturen naar de Raad? Ja, dan kunnen we het als dusdanig vaststellen en heeft de griffier dat genoteerd. We hebben geen

Insprekers voor vanavond, dus kunnen we overgaan tot het eerste agendapunt. Met de schriften dat de VVD en GBLV 19 minuten spreektijd hebben, D66 en GroenLinks 14 minuten spreektijd, CDA 13 minuten, PvdA 11 minuten, SP 8, ChristenUnie 8 en het college mag reageren met 34 minuten spreektijd. Er zijn 5 minuten interrupties voor alle fracties. Ja, als we

Het eerste raadsvoorstel dat we vanavond behandelen, agendapunt 2a, is het raadsvoorstel vaststellen notitie gronduitgifte 2024 en aanpassen gronduitgiftebeleid. Het college stelt de raad voor een nieuwe notitie gronduitgifte vast te stellen ter vervanging van de notitie uit 2019. Bij de huidige actualisatie is de gronduitgiftekaart opgesteld. Het project Snippergroen, dat in mei '23 is beëindigd, heeft geleid tot vele verzoeken en grondverkopen. Bij de actualisatie van het gronduitgiftebeleid stond de vraag centraal: wat kan er nog wel? De gemeentelijke bereidheid om grond te verkopen is afgenomen. Dat komt enerzijds doordat er al redelijk veel grond verkocht is en er nauwelijks echte snippers over zijn, en anderzijds doordat de wens om groen te behouden groter is geworden. Het geactualiseerde gronduitgiftebeleid geeft daar direct meer duidelijkheid over met de gronduitgiftekaart. Voor de volledigheid: er is een gronduitgiftekaart die daar ligt en als u heel goed zoekt, ziet u daar groene streepjes op en dat zijn de betreffende snippers. Aanmelding voor het debat: de heer Van Wissen van het GLV, de heer Van Duffelen van het CDA en de heer Elenbaas van GroenLinks. Ik geef het woord aan de heer Van Wissen en ik heet mevrouw Seriese welkom. Waar is de heer Van Wissen? Oh ja, sorry, wethouder, als u erbij wil komen zitten, als u even nog een moment wacht. De heer Van Wissen, gaat uw gang. Ja, voorzitter, dank. De voorgestelde beleidslijnen...

Beleidslijnen voor gronduitgifte is op zich een helder verhaal. Voor bewoners moet straks in één oogopslag duidelijk worden of ze wel of niet bepaalde groenstroken kunnen kopen. Ik hoop dan wel dat de gronduitgiftekaart op 1 januari 2024 goed digitaal leesbaar is. Mij is het nog niet goed gelukt op mijn device, maar dat terzijde. In het raadsvoorstel wordt aangegeven dat de gemeente terughoudend is met de verkoop van snippergroen omdat groen een positieve bijdrage kan leveren aan ruimtelijke kwaliteit, waterberging, het versterken van de biodiversiteit en het is een belangrijk middel tegen hittestress. Heldere argumenten op zich. Tegelijkertijd komen er vanuit de bewoners signalen dat het snippergroen niet altijd goed of soms slecht wordt onderhouden. Ook in het raadsvoorstel wordt aangegeven dat snippergroen door het ontbreken van onderhoud soms als rommelig wordt ervaren, waarbij de onderbouwing is dat dit tegemoet zou komen aan de biodiversiteit. Mijn vraag aan de wethouder is of er een actiever beleid gevoerd kan worden met betrekking tot het aanbod van de adoptiegroen. Adoptiegroen valt niet onder het gronduitgiftebeleid, maar kan wel de betrokkenheid van de buurt bij het groen vergroten en een positieve uitstraling hebben voor de buurt. Bovendien kan door het maken van goede afspraken, bijvoorbeeld over welke planten gepoot kunnen worden, ook de biodiversiteit worden verbeterd. Tot zover mijn bijdrage, voorzitter.

Ik dank u wel, meneer Van Duffelen.

Ja voorzitter, dank u. Ja voorzitter, de beleidslijn is op zich helder. We hebben straks niet-uitgeefbare en mogelijk uitgeefbare gronden die van de gemeente zijn. En ik vind eigenlijk, als ik kijk naar die mogelijke uitgeefbare gronden en die niet-uitgeefbare gronden, dat is wel een helder verhaal. Maar de mogelijk uitgeefbare gronden, daar zitten nog wel wat mitsen en maren aan, is mijn notitie. Als ik door de notitie gronduitgifte ga, zit ik me eigenlijk meer af te vragen: het zal juridisch allemaal wel kloppen, maar gaat een bewoner, gaat een inwoner die een stukje groen naast zijn pand vindt, dit wel begrijpen? Of komt er nog iets van een gebruiksvriendelijke versie die toegankelijk is voor inwoners die mogelijk gebruik willen gaan maken van een stukje grond dat nu nog van de gemeente is? Dat was mijn eerste punt, want er zit nog wel wat in met de huur, eigendom, kabels, leidingen, wisseling, ingewikkeld verhaal vond ik zelf. Ander punt, sluit ik aan bij wat de heer Van Wissen al benoemde: er wordt inderdaad geopperd om adoptiegroen af te geven, uit te geven. Lijkt me een zeer, en lijkt mijn fractie ook een zeer goed plan. Ik zou de wethouder dan ook willen oproepen om daartoe echt actief over te gaan. En dan niet alleen voor de mogelijke uitgeefbare gronden, maar ook juist voor de niet-uitgeefbare gronden. Ik denk dat die heel goed in adoptie gebruikt zouden kunnen gaan worden. En tot slot, voorzitter, we hebben het project Snippergroen gehad. In dit voorstel zit ook een, zeg maar, een financiële paragraaf met koop of huur en wat mij nu helemaal niet duidelijk is: hoe zit dat nou weer met het groen dat eerder in Snippergroen is uitgegeven? Is daar dezelfde systematiek op toegepast of krijgen we straks verschillende systematieken onder bewoners die eerder... Ik zie de wethouder moeilijk kijken, dus ik ga mijn vraag proberen te formuleren. We hebben het project Snippergroen gehad. Dat is afgerond. Dat staat in de notitie. Onder dat project Snippergroen zijn gronden uitgegeven aan bewoners. Hebben die dat onder dezelfde condities gekocht of gehuurd, of zijn daar nu andere condities van toepassing? Dat is mijn vraag, dank u wel. Dan dank u wel.

En dan ga ik nu naar die ene baas, GroenLinks. Ja.

Dank u wel, voorzitter. Ik zal proberen om niet al te veel in herhaling te vallen. Maar goed, deze gronduitgiftenotitie is dus de opvolger van de periode van snippergroen en daar was veel over te doen. Ik heb nog maar eens even in mijn oude wijken rondgevraagd hoe dat is afgelopen destijds en duidelijk is dat dat veel onrust heeft gegeven en onbegrip bij nogal wat inwoners. De kritiek die te horen is, is dat er werd gemeten met twee maten. De metingen van het Kadaster waren vaak leidend, maar bleken ook niet altijd correct. Het beleid was niet eenduidig. Sommige huiseigenaren hebben wel betaald en moesten kopen, anderen hebben nooit iets gehoord en daarom ook niets betaald voor hun snippergroen. Kortom, een berg kritiek en veel ongenoegen bij de bewoners. Deze nieuwe notitie zou meer duidelijkheid moeten verschaffen, maar de grote vraag is of dat wel gelukt is. In de eerste plaats hoop ik dat er een betere versie van de kaart voorhanden is, maar ik heb inmiddels gezien dat hij live een stuk duidelijker is dan wat wij opgestuurd hebben gekregen, dus dat geeft wel enige hoop. Verder bevat deze notitie een verzameling en een opeenstapeling van situaties die zich kunnen voordoen. En zo zijn er nog wel een serie voorbeelden te bedenken, maar een nieuwe beleidslijn is hierachter nou ook weer niet heel erg duidelijk. Misschien kan de wethouder hier nog enige helderheid over verschaffen en nu ik de kaart live heb gezien zat ik me te bedenken, misschien moeten we het gewoon helemaal niet meer doen, maar dat is misschien ook nog een optie. En dan het allerbelangrijkste, want dat is toch wel wat naar voren is gekomen uit de kritiek van de voorgaande periode: handhaving en toezicht op de regels die ontbreekt ten ene male. Dat is ook in de voorliggende periode gebleken. Dat was de kritiek bij dat snippergroen en dat gevaar ligt, lijkt mij, opnieuw op de loer, dus graag een toelichting van de wethouder hierop, dank u wel.

Dank u wel, wethouder. Er zijn vragen gesteld. Ja, dank u.

Wel voorzitter en dank aan de heren commissieleden en raadsleden voor de inbreng. Ik begin maar even met de allerlaatste vraag, omdat dat de meest alomvattende is. Is dit nu een helder nieuw beleid eigenlijk? Ja, dat denk ik wel. We hadden natuurlijk heel veel snippergroen de afgelopen jaren en dat is in het vorige college al begonnen. Toen is op een gegeven moment gezegd, ja, sommige stukken snippergroen die liggen er al heel lang en die zijn al heel lang ook in gebruik, zonder dat iemand dat weet. Er was weinig overzicht en op een gegeven moment is er dus wijk voor wijk dat project snippergroen uitgerold, waarbij er ook echt geleerd is, hè? In het begin ging het even wat minder goed, maar uiteindelijk was Stompwijk aan de beurt en dat is best goed gelopen. Uiteindelijk zijn zoveel mogelijk stukken grond die al in gebruik waren of wat dan ook of waar mensen aanspraak op maakten, verkocht, ook nog een keer met een korting omdat er in sommige gevallen sprake was van heel lang durend gebruik al. Nou, om een lang verhaal kort te maken: het project Snippergroen is afgerond. Wijk voor wijk is nu afgewerkt. En nu blijven er nog een paar stukjes over en er zijn natuurlijk nog veel meer stukken groen waarvan je kunt zeggen, ja, dat is ook versnipperd. Maar op de een of andere manier zijn die stukken wel waardevol nu als groen, bijvoorbeeld groen langs een fietspad of groen zodat het een overzichtelijke situatie is voor het verkeer of wat dan ook, of een mogelijke locatie voor transformatiehuisjes bijvoorbeeld, die we natuurlijk veel meer gaan krijgen met de komende energietransitie. Kortom, elk stukje hebben we bekeken en geschat. Is dat echt nog van waarde voor nu of in de toekomst? Of zeggen we van, nou ja, dat kan eventueel mogelijk dan nog worden verkocht en bij een tuin worden getrokken of iets dergelijks. En nou ja, dus we hebben gezegd, oké, wat is nog wel mogelijk en dat staat op die kaart en je moet inderdaad heel erg inzoomen. Je moest echt de hele tijd met je vingers zo doen en dan zag je op een gegeven moment nou echt wel die snippers. Er zijn natuurlijk stukjes groen waarvan je kunt zeggen van ja, die zijn mogelijk in de toekomst wel van waarde en nu zouden ze wel benut kunnen worden, bijvoorbeeld. En dat is een andere vraag, zou je dat niet als adoptiegroen kunnen aanbieden? Ja, dat kunnen we. We kunnen dat hele fenomeen adoptiegroen natuurlijk bijvoorbeeld nog een keer onder de aandacht brengen. Het is wel zo dat het dan wel duidelijk moet zijn dat je het niet bij je tuin kunt trekken. De ervaring leert bij dat snippergroen dat het dan echt bij de tuin werd getrokken, ook helemaal in de vormgeving van de tuin en zelfs een schuurdeur op etcetera stond. Stond er al een schuur op. Natuurlijk, we hebben de gekste dingen wat dat betreft gezien, dus dan moet het wel duidelijk zijn dat het adoptiegroen is dat mensen met een buurt of wat dan ook zeggen, wij willen dit stukje groen zelf in onderhoud nemen of zelf iets leuks desnoods zetten ze er een wipkip neer, maar dat het wel duidelijk is dat het nog steeds openbaar groen is en ook mogelijk straks wel echt een transformatiehuisje bijvoorbeeld erop kan worden geplaatst. Dus, maar dat wil ik best wel een keer. Dat is misschien leuk om een keer in het krantje of wat dan ook onder de aandacht te brengen en op de site. Natuurlijk staat het ook al, hè. Hoe zou je adoptiegroen kunnen oppakken als buurtbewoner of als buurt of wat dan ook, dus dat is een leuk idee, dus dat gaan we doen. Dat kan ik toezeggen. Dan even de verdere dus een actiever beleid adoptiegroen heb ik gehad. Ja, die heb ik dus gehad en dan heb ik de uitleg contact opnemen. Oh ja, de uitleg ja, het is inderdaad nou met snippergroen ook gelukt. Het KCC is op de hoogte. Die heeft allerlei natuurlijk ook wel protocollen en noem maar op, dus die hebben meteen voor zich als mensen hier over bellen wat de actuele informatie is en alles, dus daar hebben we wel aandacht voor, maar ook hier kunnen we misschien als we toch over adoptiegroen iets in het krantje zetten dat we dit ook nog als een korte uitleg erbij zetten. Maar als mensen bellen naar de gemeente, dan worden ze gewoon op de hoogte gesteld, op de hoogte gehouden. Dus dat is actuele informatie die bij het KCC nu tussen de oren zit.

Voorzitter, ja, dank u wel. Even een vraagje over adoptiegroen. Ik heb wel eens begrepen dat er al adoptiegroen is, dat er gewoon groenstroken zijn binnen de gemeente die onderhouden worden door inwoners. Daar zijn al voorbeelden van, volgens mij bij de Damlaan. En ik vraag me af, laten we zeggen, deze stukjes kunnen natuurlijk ook bij adoptiegroen, maar volgens mij is er al staand beleid en ik bouw voorstellen van. Is het niet gewoon handig om dat, laten we zeggen, als geheel te promoten en dat in die zin te doen? Dank u wel.

Ja, dat is waar dat dat gebeurt nu ook al, dus dat kunnen we misschien zelfs een fotootje van de huidige adoptie groen erbij zetten of iets dergelijks. Dat is leuk en wat je ook hebt, hè? Dat is maar goed. Ik wilde er niet al te veel over uitweiden, want dan krijgen we weer een heel lang betoog. Maar we hebben ook bijvoorbeeld geveltuintjes dat je dan op de stoep. En je kunt natuurlijk ook een boomspiegel adopteren, dus er is van alles mogelijk wat dat betreft, maar hartstikke goed dat mensen daar bereid voor zijn om dat te doen. Dat is echt iets, dat is de openbare ruimte ook echt iets eigens, dus dat is mooi. Maar ja, aan de andere kant moeten we wel oppassen voor uitwassen, dus het moet wel helder zijn dat het nog steeds openbaar groen is en niet een deel van de tuin, maar daar kunnen we dan naar kijken, daar letten we op. Dus is dit hetzelfde als het project Snippergroen? Ja en nee, dit is nog steeds dezelfde uitgifte als destijds het project Snippergroen. Alleen die korting is nu vanaf en nu kijken we echt heel kritisch. Staat het op de kaart of niet, dus dat is het verschil met het voorgaande project Snippergroen. En, volgens mij is dan ja de handhaving en toezicht. Nou ja, het worden steeds minder stukken natuurlijk, dus wat dat betreft is de handhaving en toezicht iets makkelijker. Heel veel snippergroen destijds was natuurlijk toch op de een of andere manier gebruikt. Dat is nu allemaal afgerond, dus er blijft iets minder.

Volgens mij is de vraagsteller niet helemaal tevreden nu. Nee, ik...

Ik wil nog graag even terugkomen op die handhaving en het toezicht. Want één van de problemen en de gevolgen van die uitreiking van het snippergroen is geweest en is nog steeds dat er conflicten zijn tussen huiseigenaren en bewoners. Bij de een staat de schutting toch een meter verder op wat vroeger ooit gemeentegrond was. Er is nooit op gehandhaafd. Bij de ander is die schutting nog hoger, bij een volgende is er wat gekapt, een heeft betaald, een ander niet. En mijn vraag is dus: wordt er ook gehandhaafd op deze zaken?

Nou, er zijn nog wat open eindjes, wat individuele gevallen van het project snippergroen waar we nog mee bezig zijn. Maar in principe zijn we natuurlijk ook afhankelijk van het Kadaster hoe de lijnen precies lopen. Maar het beeld dat nu geschetst wordt, dat herken ik niet meer, omdat de hele bedoeling van het project snippergroen, dat nu is afgerond, nou juist was om dit soort zaken allemaal recht te trekken. Ja, ik...

Kan hem. Ik kan alleen maar zeggen dat ik allerlei voorbeelden heb gehoord en gezien waar dat gewoon niet op orde is. Waar schuttingen op gemeentegrond staan, waar bewoners hun tuin uitgraven en het afval op gemeentegrond gooien, enzovoort.

Nou ja, ik ben heel benieuwd naar die gevallen natuurlijk, want dat helpt ons ook in de handhaving. Dus als u die gevallen weet en meldt, kunnen we er iets mee doen. Soms heeft het ook bij stadsbeheer en dus ben ik heel erg benieuwd. Als die gevallen bij ons worden gemeld, dan kunnen we er wat mee. Wethouder gaat

Verder. Ik kijk even rond. Meneer Van Wissen, die heeft nog een vraag. Niet beantwoord gekregen of een nieuwe vraag, nieuwe vraag. De

Is dan de tweede ronde. Dan kijk ik voor de zekerheid nog even rond of er in de eerste ronde nog wat moet gebeuren? Nee. Wethouder, dan heb ik van u een toezegging gekregen over, zeg ik, noem het maar even een actief adoptieplan. Dus.

Dat is nou ook weer overdreven. Ik heb gezegd dat we enige of een mild aandacht gaan vestigen op de site en via het krantje op de mogelijkheden van adoptie groen.

Dat is iets voorzichtiger inderdaad, jammer ja, maar het is in ieder geval een mooie toezegging. Dan kijk ik nu even rond voor de tweede ronde. U heeft nog een vraag, meneer Van Wissen. Ja voorzitter, ik...

Ik hoorde de wethouder net zeggen dat het project Adoptie of dat het project Snippergroen is afgerond. Ik weet dat er in ieder geval nog gesprekken zijn van enkele bewoners vanuit de Stompwijkse die, waarbij het nog niet afgerond is. Maar ik ga ervan uit dat dat gewoon voortgezet wordt.

Ja, het klopt. Er is nog een staartje van het aantal adressen waar we nog mee bezig zijn. Er zijn nog individuele gevallen waar we verder mee bezig zijn. We weten allebei ook dat daar de aandacht op is. Dus ja, inderdaad, dat loopt nog door. Alleen het project als zodanig is afgerond, maar nee, uiteraard gaan we niet zeggen dat we nu stoppen met onderhandelingen over wat nog loopt. Nee, dat loopt nog inderdaad en ook dat geldt natuurlijk voor iedereen. Dus als er nog gevallen zijn, mail even, dan kunnen we daar verder nog achteraan. Maar het meeste hebben we natuurlijk gewoon contact en dat loopt nog.

En als je dan ook even wil aangeven wat u van plan bent te doen met dit agendapunt, als dat naar de Raad kan als hamerstuk of als bespreekstuk. En dan kijk ik naar meneer Van Duffelen. Hamerstuk, dank u wel.

Meneer Elenbaas. Dank u wel, ik kijk even naar de andere fracties. Hamerstuk, hamerstuk. Dan met deze een hamerstuk voor de raadsvergadering. Dank u wel. Agendapunt twee.

Twee b Raadsvoorstel vaststellen aanbevelingen, rapport, onderhoud, bruggen, wegen en onderdoorgangen. De rekenkamercommissie heeft onderzocht hoe het gemeentelijk onderhoud van wegen, bruggen en onderdoorgangen is georganiseerd en welke kosten daarmee zijn gemoeid. Wegen, bruggen en onderdoorgangen behoren tot de gemeentelijke kapitaalgoederen. De kosten van de gemeentelijke kapitaalgoederen vormen een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke begroting. Inzicht in kapitaalgoederen is dus belangrijk. Wat is de fysieke staat, het beleid en de financiële gevolgen daarvan? De rekenkamercommissie wil raad en college met het onderzoek inzicht geven en verbetersuggesties bieden over de besluitvorming, organisatie, financiering en monitoring van het onderhoud aan wegen, bruggen en onderdoorgangen. De raad moet nu zelf bepalen welke aanbevelingen hij van de rekenkamercommissie wil overnemen. Houdt u er rekening mee dat dit niet een voorstel is van het college? Dus de wethouder is hier niet om het rapport en de aanbevelingen te verdedigen. Aangemeld voor dit debat zijn de heer Beek van de VVD, de heer Joosten van D66, mevrouw Palte Assing van PvdA, mevrouw Muller van het CDA, mevrouw Seriese van GroenLinks en de heer Bregman van de ChristenUnie. En dan geef ik eerst het woord aan de heer Beek.

Dank u wel, voorzitter. Voor ons ligt het verslag van de rekenkamercommissie met betrekking tot bruggen, wegen en onderdoorgangen. Het is een hele mooie titel. En het leest deze keer, vind ik, als een boek, een verslag waar we heel blij mee zijn en waarvan we er denk ik ook in deze raad meer willen zien. Dan over de inhoud: ogenschijnlijk doet onze gemeente het zeer goed, maar dat is in vergelijking met anderen en, voorzitter, dat geeft een tevredenheid die niet helemaal terecht is. Er is immers altijd verbetering te bereiken. En los van de generieke aanbevelingen zitten er in het gedeelte van onze gemeente ook nog wel wat weg reconstructies. En dat is wel een vraag aan de wethouder. Het gaat niet over de inhoud, maar hoe werkt dat dan? Wegreconstructies komen niet voort uit het onderhoud, maar bijvoorbeeld bij vervanging van riolering. Prima om werk met werk te doen, maar hoe komen we dan tot reconstructie? Ik zie zo nu en dan in onze gemeente toch wel hele slechte wegen en een van de meest schrijnende voorbeelden daarvan vind ik eigenlijk de Prinses Mariannelaan. Maar het kan ook zijn dat die in een ander traject zit, dus dat hoor ik graag. Ook is er voor ons, onze raad, geen rapportage over geïnformeerd. Het geld versus resultaat, dat is iets wat niet gebruikelijk is en de vraag is ook, zou dat kunnen voor ons en kan dat inderdaad bij ons ingericht worden? En dan kijk ik ook even mijn collega-raadsleden aan om te vragen van wat vind je daar nou van? Zou je dat ook wel willen? En dan nog een puntje, laten we zeggen, als je het rapport leest, dan zeggen we, we informeren inwoners over projecten aan wegen, et cetera, maar zo nu en dan hoor je toch ook wel eens wat ruis op de lijn en dat inwoners zich niet goed geïnformeerd voelen. Met name heeft het ook wel te maken met de doorlooptijd van dingen. Maar als je even kijkt naar een heel praktisch, maar dat is dan een heel ander onderwerp. We hebben ook al meerdere malen als raad moeten vragen om de juiste informatie, bijvoorbeeld met betrekking tot het kappen van bomen. Dat is wel een foutje geweest, maar we hebben al eerder daar dingen over gevraagd. En dan citeer ik even uit: het huidige beheerplan noemt de gemeente vooral een beleidsplan. Het geeft aan hoe de gemeente tot maatregelen komt en hoe deze gefinancierd worden, maar geeft geen concrete meerjarenplanning aan met geraamde bedragen. Daarbij komt ook nog dat als voorbeeld wordt genoemd dat er 5 bruggen zijn die theoretisch technisch zijn afgeschreven. En dat we dan, zeg ik het even gechargeerd, niet weten wat we ermee aan moeten. En om dat in concrete vragen te vertalen, wanneer zien we een plan met beheer en uitvoering? Want de conclusies van dit rapport zijn in overeenstemming met onze motie: goed beheer vraagt strategie, een nog niet afgedane motie. Hij is ook van medio dit jaar. En waarom vond de VVD deze motie nou zo belangrijk? Incidentele claims vragen natuurlijk veel van reguliere middelen en daarom is een meer structurele financiering gewenst. Een strategische langetermijnplanning biedt ook mogelijkheden voor implementatie van nieuw beleid op het gebied van verduurzaming, ecologie of klimaatadaptatie. Het werkt met werken plus zelfs. En dan nog even terug naar de 5 bruggen. Ja, daar ben ik toch wel, of 5 kunstwerken, daar ben ik toch wel heel nieuwsgierig naar en daar zou ik ook graag over geïnformeerd willen worden van wat is het plan nou met betrekking tot deze 5 kunstwerken die genoemd worden. Tot zover, voorzitter.

Dank u wel, voorzitter. Ik wil beginnen met complimenten voor dit rapport, het onderhoud van onze infrastructuur is erg belangrijk en het is goed dat hier aandacht voor is en dat er goed naar gekeken wordt. Uit de verschillende aanbevelingen en conclusies die in het rapport gedaan worden, zou ik er graag twee uit willen halen. De eerste aanbeveling is om een toekomstbestendige visie op het onderhoud van onze infrastructuur te volgen. En de tweede is de constatering van personele tekorten op dit onderwerp. Ten eerste de toekomstbestendige visie op het onderhoud van de bruggen, wegen en onderdoorgangen, inderdaad een mooie opsomming. Zoals u weet, D66 is een partij met een blik naar morgen. Als we ons afvragen hoe de gemeente er over 10, 20 of 30 jaar uitziet, ontkomen we er niet aan om onze infrastructuur daarin mee te nemen. Dus we vinden het belangrijk dat onze inwoners nog lang en veilig gebruik kunnen maken van onze bruggen en wegen, maar dat we ook eigenlijk in de andere maatschappelijke uitdagingen die raken aan de infrastructuur, verduurzaming is daar onlosmakelijk mee verbonden. Het is mooi om in een beleidsreactie te lezen dat er werk wordt gemaakt van een herijkt beeldkwaliteitsplan en dat er wordt gewerkt aan nieuwe beheerplannen. En D66 hoopt dat er steeds meer wordt samengewerkt tussen de verschillende beleidsterreinen, zodat we echt integrale oplossingen kunnen leveren. Mijn eerste vraag aan de wethouder is dan ook hoe hij ervoor wil zorgen dat duurzaamheid blijvend wordt meegenomen in de beheerplannen van onze infrastructuur. Juist om het gebruik van onze bruggen en wegen te garanderen voor de toekomst. Het tweede punt dat ik vanavond wil aanstippen is de constatering uit het rapport dat eigenlijk alle gemeentes die onderzocht zijn last hebben van personele tekorten op het gebied van onderhoud aan de infrastructuur. Dat is natuurlijk erg zorgelijk, want zonder de mensen om het onderhoud en toekomstplannen uit te voeren komt er weinig van terecht. Daarom zou ik aan de wethouder willen vragen wat hij van plan is om op dit terrein personeel aan te trekken en te behouden, zodat we onze plannen ook echt kunnen uitvoeren. Natuurlijk is dit niet het enige domein waarop een gebrek aan personeel dreigt de uitvoering te belemmeren. Begin deze maand hebben wij, D66 en de VVD, terecht een motie ingediend om het college te laten komen met een strategie om de personele capaciteit te vergroten. Laat dit rapport een aanmoediging zijn om hier extra ambitieus in te zijn. Tot slot hoop ik dat het college alle aanbevelingen ter harte neemt. Gelukkig is het college hard aan het werk om de infrastructuur van onze gemeente toekomstbestendig te maken en te houden. Ik wens je daar veel succes bij en vraag aan de adviezen uit het rapport te gebruiken als inspiratie om de plannen extra scherpte te geven. De commissie en de gemeenteraad blijven hier graag van op de hoogte. Ik dank u wel.

Ik, dank u wel, mevrouw Walters. Ja voorzitter

Dank u wel, dank ook aan de Rekenkamer voor dit onderzoek en de aanbevelingen die daarin staan en dank ook aan het college dat zij voornemens zijn om deze aanbevelingen over te nemen. Ik werd net gewezen op een soort van tekstuele denkfout in het raadsbesluit, want daar staat dat de Rekenkamercommissie het rapport over het onderzoek naar participatie in de regionale energiestrategieën heeft toegestuurd. Maar volgens mij is dit een ander onderwerp, maar de inhoud van de rest klopt wel met wat de Rekenkamer heeft toegestuurd. Alleen in de aanhef niet. We hebben eerder, zeg maar, in de commissie en ook in de raad gesproken over, ik denk dat het naar aanleiding was van de kade of de haven, om dit soort dingen wat integraler beet te pakken. En ik zie dat wel, dus dan alleen die eruit halen, dat integraler aanpakken van dit soort zaken. En ik vroeg me af of de wethouder daar een plan voor heeft en ik ben zelf ook heel erg benieuwd naar wat de wethouder zelf de beste aanbeveling vindt in het rapport van de Rekenkamer. Tot zover, voorzitter. Dank u wel, dank.

Dank u wel voor de tekstuele correctie die toegepast moet worden, mevrouw Muller. Ja.

Dank u wel, voorzitter. Het belang van goede betrouwbare infrastructuur merken we dagelijks in onze gemeente. Het CDA was dan ook erg blij om te horen dat de stand van zaken van het onderhoud van onze wegen en bruggen over het algemeen goed is en dat deze gemeente een standvastige koers heeft met betrekking tot de gemeentelijke doelstellingen, zeker in vergelijking met een aantal van onze buurgemeenten. We begrijpen dat er mogelijk capaciteitsproblemen kunnen ontstaan of dat het ambitieniveau wellicht aangepast zal moeten worden door de krappe arbeidsmarkt waar vrijwel alle sectoren mee kampen. En hoewel er niet direct een oplossing voorhanden is, er zijn immers geen mensen die dat zomaar kunnen doen als ze er gewoon niet zijn, is het CDA wel benieuwd hoe het college tegen deze uitdagingen aankijkt voor de komende jaren zonder dat het ambitieniveau van onze wegen versloft. Vooruitzien is regeren. En met het oog op het ravijnjaar 2026 moeten we dat ambitieniveau echt niet laten versloffen, want goedkoop is duurkoop en als we dat nu laten versloffen, zullen de kosten op lange termijn veel hoger zijn dan dat ze op korte termijn zullen zijn om problemen te voorkomen. Dus we zijn ook benieuwd hoe met oog op 2026 daar tegenaan gekeken en daar naartoe gewerkt wordt. Dus als de wethouder daar antwoord op kan geven, ben ik erg benieuwd, dank u wel.

U wel, dan ga ik naar mevrouw Seriese. Dank u wel, voorzitter.

Voorzitter, ook wat ons betreft complimenten voor het rapport. Het is fijn leesbaar en heel uitputtend. Ben ook heel blij dat het college de aanbevelingen zo enthousiast onderschrijft en overneemt. Ik heb er verder eigenlijk niet zo heel veel toe te voegen aan hetgeen wat al gezegd is, dus ik wou het hierbij laten met nog een laatste vraagje of bij het onderhoud van de wegen toch alstublieft ook de fietspaden niet zullen worden vergeten. Dank u wel.

En dan hebben we toch wat meer wegmanagers.

Ja dank u wel, voorzitter. Geachte leden, dit wordt een belangrijk onderwerp. We bewegen elke dag op de wegen en bruggen en er is flink wat geld mee gemoeid. De rekenkamercommissie heeft conclusies en aanbevelingen gedaan waar de gemeente een reactie op heeft gegeven. Dank aan de Rekenkamer voor het rapport. De zaken in onze gemeente zijn onder controle, wordt ook bevestigd in het rapport. En dat is een positief signaal voor onze gemeente, al zijn er wel verbeteringen mogelijk. Ons valt op dat er weer tekorten zijn op de personele bezetting die effect hebben op onze apparaten, snelle operationele activiteiten, mensen die moeten plannen maken, inspecteren, controleren, evalueren. Dit zijn activiteiten waar onze gemeente een verbeterslag moet maken volgens de Rekenkamer. Is er niet meer mogelijk met onze eigen mensen verder opleiden of meer samenwerking met andere gemeentes? Mogelijk een beetje creatief aanpakken bijvoorbeeld. Verder vielen de verschillende ambitieniveaus op van het beheer van de wegen. Het buitengebied met de lange verbindingsweg naar Stompwijk is dus ambitieniveau C. Dat er geklaagd wordt over deze verbindingsweg naar Stompwijk is dus niet verwonderlijk, want ambitieniveau C. Veel mensen en ook Stompwijkers weten dat dus niet. Het is dus beleid dat mankementen op deze weg niet snel opgepakt worden. Vraag twee. Gezien het belang van een goede verbinding tussen Leidschendam en Stompwijk, de derde kern van onze gemeente, wat zou het financieel betekenen als deze verbindingsweg, de Stompwijkseweg, wordt opgewaardeerd naar ambitieniveau B? Er is een ambitie om met een actieplan groen te komen met meer acties op klimaatadaptatie en groen. Het beheersplan wegen kan daarop aanhaken en dan is er minder ad-hoc beleid met onderhoud op basis van meldingen. Onderhoud aan wegen kost veel geld voor onder andere onkruidbeheer en in onze gemeente bestaat 77% van onze wegen uit elementenverharding. Dit zijn dus losse stenen of tegels die schots en scheef kunnen gaan staan en waar onkruid tussendoor kan groeien. Onderhoud wat ingehuurd of aanbesteed moet worden met allerlei procedures, plannen, evaluaties met mensen waar we nou net een tekort aan hebben. Mechanisch, thermisch en arbeidsintensief is dat onkruid bestrijden ook best wel duur en heeft ook milieu-impact met CO2-emissie of uitstoot van fijnstof. Vraag 3, hoe ver is de wethouder met het beoogde actieplan groen met minder elementenverharding en kan dat niet sneller? Wij zien veel voordelen met klimaatadaptatie en meer groen. Meer adoptie van groen door bewoners en minder handelingen rondom duur ingehuurd onderhoud aan wegen door derden. Het groenonderhoud kan zelf door onze eigen mensen gedaan worden. Zie ook mijn eerste vraag. Tot zover. Dank u wel.

Dat zijn heel veel vragen, ook door andere leden gegeven. Ik breng wel een herinnering dat dit gaat over het rapport van de rekenkamercommissie. Dus als de wethouder daar even rekening mee wil houden bij het beantwoorden van de vragen dat het niet over de inhoud van het rapport gaat, maar over de daartussendoor lopende vragen die door de leden gesteld zijn. En als hij dan tegelijkertijd even wil aangeven wie er naast u zit in de vorm van deskundigheid, dan hebben de leden ook een beeld van. Ik mocht geen namen, nee, maar ik zei het ook naar hun deskundigheid. Ik vroeg niet naar de namen, maar.

Ja dank u voorzitter, ik zal mij beperken tot de gestelde vragen uiteraard. Naast mij zit ons hoofd stadsbeheer en een van de medewerkers die juist met beheer, regie en het strategisch plannen bezig is. Ja, het werd al door één van de raadsleden opgemerkt dat wij als college dit rapport als een welkom rapport zien. Een enthousiaste reactie daarop werd gegeven, ik weet even niet meer wie dat zei, maar zo is het ook bedoeld. Wij zien het als een welkom rapport en de heer Beek zei het ook al even, ja, daar zit best een goede beoordeling in voor Leidschendam-Voorburg. Als je het vergelijkt met bijvoorbeeld Wassenaar, Voorschoten, Oegstgeest, een aantal opmerkingen of aanbevelingen zijn echt specifiek voor die gemeenten gericht en minder voor ons. Desalniettemin nemen wij alle punten mee als aandachtspunten. Want ja, in het beheer en onderhoud is ons credo dat we continu aan het verbeteren zijn, dus de mensen links van mij en nog veel meer zijn continu bezig met een verbeterslag, met professionaliseren, rekening houden met nieuwe uitdagingen in de toekomst en al die beheersdisciplines beter op elkaar afstemmen, dus een veel integrale benadering. Mevrouw Paul Dansen vroeg me ook van ja, wat vindt u nou eigenlijk de meest waardevolle aanbeveling? Ja, dat is toch als ik hem dan moet platslaan, even die eerste hè, dus zet in of hou vast aan die standvastige koers. Wij werken al met een beeldkwaliteitsplan met niveaus A, B en C. En dat geeft ons de mogelijkheid om die standvastige koers verder te ontwikkelen en wij gaan dat beeldkwaliteitsplan ook in 2024-2025 herijken, dus dat geeft ons ook de mogelijkheid om dat verder te ontwikkelen. Een belangrijke daarbij is ook dat u zelf met de kadernota en ook onlangs met de begroting voor komend jaar al stappen heeft genomen, bijvoorbeeld door middelen vrij te maken voor een beheerregisseur, maar ook een informatiebeheerder. Zo kunnen we toewerken naar een integraal beheerplan, dat er ook in 2024-2025 moet komen. Dan kunnen we die beleidsdoelen veel beter doorvertalen naar beheer en al die verschillende disciplines op elkaar afstemmen. Er zit in ieder geval de kracht dat we dit verder willen verbeteren en u heeft ons, of in ieder geval de organisatie, de mogelijkheid gegeven om dat op te pakken met die capaciteit en die plannen die we gaan neerzetten. Er werd ook gevraagd van ja, wat is nou belangrijk, hè? Ook met het oog op bezuinigingen en dergelijke om die koers vast te houden. Nou ja, dat gaan we juist in dat integraal beheerplan en het beeldkwaliteitsplan heel goed afwegen. Wij hebben nu vrijwel de hele gemeente op beheerniveau B, op een aantal winkelstraten na die op A zitten. Het is heel belangrijk om te zeggen van hé, om op de lange termijn ook op dat niveau te blijven zitten, want anders krijg je ook weer kosten, echt vervangingskosten op de lange termijn. Maar dat zit in de afweging die wij komend jaar verder moeten maken. Even kijken, dat was eigenlijk als een hele brede intro waarin ik al een aantal dingen aangeef. Dan ga ik even in op een paar specifieke vragen, onder andere van de heer Beek. Die vraagt specifiek, ja, waar zitten nou die middelen voor wegconstructies en wegreconstructies, als ik hem even goed snapte. Nou, we hebben een plan voor onderhoud van wegen, groot onderhoud van wegen. Als het echt gaat om reconstructie van wegen, dus echt met een hele andere inrichting of een heel ander profiel, ja, dan komt daar vaak een reden aan vooraf en dan komt daar een extra kredietvraag aan bij de Raad. Maar het kan ook zijn dat het via andere wegen loopt. Bijvoorbeeld Prinses Mariannelaan, wat een nauwe relatie heeft met de plannen voor de HOV-verbinding. Daar komt dan zo'n reconstructie achterweg. U vroeg ook even extra aandacht voor communicatie over dit soort plannen, maar ook over kapvergunningen. Nou, dat heeft continu onze aandacht om dat steeds beter te doen. We hebben ook een nieuw meldingssysteem, maar ook de communicatie die we via het krantje doen, proberen we steeds beter te doen. Dan de heer Joosten, ja, u vroeg aandacht voor, ja, neemt duurzaamheid nou integraal mee in die beheerplannen die we maken. Nou, dat is absoluut de intentie. Duurzaamheid wordt steeds belangrijker en fietsen we dus ook in die nieuwe plannen die we gaan herijken. De heer Beek vroeg ook van, ja, hoe staat het nou met die motie die eerder aangenomen is? Nou ja, daar kan ik van zeggen dat nieuwe beheerplannen voor kades en oevers op de planning staan om begin volgend jaar naar de Raad toe te brengen. En daar zit duurzaamheid dan ook integraal als onderdeel in. Dan een aantal partijen noemden inderdaad het aandachtspunt personeel. Daar hebben we natuurlijk onlangs in de Raad ook in een veel breder aspect over gesproken. En daar is ook toegezegd dat we meer aandacht voor het strategisch personeelsbeleid gaan geven. Dus daar werken we aan. Kijk, wat wel zo is, is dat we bij heel veel functies als gemeente in dezelfde vijver vissen. Dat blijft lastig, aan de andere kant roept dat ook wel naar ons toe af dat we creatief moeten werven en een aantrekkelijke werkgever moeten zijn. Vooralsnog zie ik hier geen hele grote problemen ontstaan op korte termijn. Even kijken, welke vraag ik dan nog niet heb gedaan? Ja, mevrouw Seriese vroeg specifiek nog even aandacht voor de bladval die we in de hele gemeente zien en dan voor de fietspaden. Er is een gigantische operatie in de praktijk bezig om die bladeren weg te krijgen. Het is herfst, we hebben stormen gehad, maar deze extra oproep die we ook in de media hebben gezien, nemen we zeker mee om juist die fietspaden beter toegankelijk te krijgen. Dan de heer Brickman van de ChristenUnie, een aantal vragen, ja, de Stompwijkseweg. Ja, ik begrijp dat u vanuit een bron heeft vernomen dat die op beheer C zou zitten. Ja, wat wij weten zit die op beheer B, dus valt die niet anders dan andere wegen. Maar we zullen er sowieso nog even extra de aandacht op vestigen. U wilt daar. Wethouder Interruptie.

In het stuk staat dat het hele buitengebied ambitieniveau C heeft. Dus ik ben blij te horen dat dat toch maar slecht dan B zou zijn, maar ik hoor het graag.

Kreeg de bevestiging dat die wel oké zit, maar dat het wel omdat die ondergrond continu verzakt dat dat wel een, nou ja, sowieso een lastige weg is, dus laat ik het zo maar zeggen die wel veel onderhoud vraagt, in tegenstelling tot andere wegen. Maar nogmaals een bevestiging dat die daar wel in ieder geval op dat niveau zit. Dan heeft u ook de vraag gesteld en een aantal, nou ja, mooie dingen gezegd over groen en het belang dat bewoners betrokken worden bij het beheer en adoptie van groen, dat we daar actie in maken. Ook kan ik u zeggen, vandaag in het college is het groen actieplan vastgesteld, dus dat zal deze week naar u toekomen met een raadsbrief. Dat zal ook in de media verspreid worden en daar staan, nou ja, op heel veel vlakken acties in die we op groen gaan nemen en ook al een aantal acties waar mijn collega van Veller net ook al op inging over adoptie. Hoe kan je inwoners beter betrekken? Ja, dan was hem even voorzitter, dank. Dan.

Kijk, ik kijk even rond of iedereen. Ik denk dat de heer Beek nog een onbeantwoorde vraag heeft. Ja.

Er is een vraagje. Ik heb nog iets gevraagd over of het ook mogelijk is, want dat wordt ook in dat rapport genoemd, dat ze zeggen dat het handig zou zijn als de gemeenteraad zo nu en dan ook geïnformeerd wordt over wat er uitgevoerd is ten opzichte van het budget. Dat hoeft niet, laten we zeggen, tot op het laatste stoeprand- en steenniveau. Maar is er iets dat inzichtelijk maakt wat het geïnvesteerde vermogen is dat we hebben en wat voor resultaat dat opgeleverd heeft aan het onderhoud op de lange termijn?

Dank u, ja, ik krijg hier net even de bevestiging dat we dat inderdaad aan de jaarplannen kunnen koppelen. En dat kunnen we ook eventueel aan de Raad ter informatie toezenden. Ja.

Dan heb ik hier, denk ik, ook een toezegging te pakken in dat opzicht. Kijk,

Kijk toch nog even naar links en dan zie ik twee knikjes, dus laten we dat maar doen dan.

Dank u wel, deze punten zijn gehoord, dan kijk ik even rond. Nog niet helemaal tevreden, meneer Beek. Nou, op...

Op dat laatste punt, wat nu afgekaart is, prima. Dat is mooi. Alleen ik heb de wethouder ook horen zeggen van ja, het hele rapport bevat punten die we meenemen ter verbetering. En ja, nu ligt, laten we zeggen, het voorstel er om die aanbevelingen over te nemen. En er ligt niet een voorstel om het integrale rapport, laten we zeggen, als aanbeveling, als input te gebruiken voor de verbetering van dat traject binnen onze gemeente. En de vraag is hoe we dat gaan oplossen, want dat kan desnoods met een amendement, maar dat vind ik wel heel ver gaan over zo'n rapport. Maar mijn voorstel zou zijn als de wethouder kan toezeggen van nou, we nemen het hele rapport mee. De aanbevelingen die daarin staan, die pikken we allemaal op en die nemen we mee en proberen te implementeren in onze organisatie. Dan ben ik een heel tevreden raadslid.

Nee, klinkt hier een kleine vorm van uitdaging, wethouder.

Nou, in zoverre een uitdaging volgens mij. In de reactie van het college geven we op alle punten aan van hè, daar kunnen we mee uit de voeten en die kunnen we gebruiken in de verdere ontwikkeling en verbetering van beheer en onderhoud. En ik heb u net ook aangegeven dat er ook een aantal, nou ja, best wel grote ontwikkelingen staan waarin we dit gaan meenemen. Dus dat is die herijking van het beeldkwaliteitsplan, die ontwikkeling van dat integrale beheerplan wat echt voor het eerst is. Dus ja, daar gaat dit in landen, dus ja, wat mij betreft geen toezegging omdat we dit ook juist in die brief hebben gezet als positieve reactie op al die 6 punten.

Dank u wel. Dan kijk ik even of er een behoefte is aan een tweede ronde. Ja, dan zie ik dat goed. Ik zie daar twee fracties. Dat is goed. Wilt u dan ook direct even aangeven wat uw behoefte is om met dit raadsvoorstel te doen in de vorm van hamerstuk en zo verder. Dan geef ik eerst het woord aan u.

Ja, dank u, Voorzitter. De fractie van Gemeentebelangen wil het Economisch Instituut voor de Bouw bedanken voor het accurate onderzoek en de Rekenkamer voor de conclusies en de aanbevelingen daaruit. Een voorbeeld voor het college. De fractie spreekt ook de hoop uit dat het college de aanbevelingen zal volgen, zoals zij ook aangegeven hebben. Ik heb nog wel een vraag voor de wethouder. In de beantwoording van het college is aangegeven dat er wordt geëxperimenteerd met het gebruik van dashboards om de informatie over het beheersplan sneller te kunnen delen. Kan de wethouder aangeven hoe ver de uitwerking van de visualisering van de KPI's, de kritieke prestatie-indicatoren, in de dashboards gevorderd is, zodat de Raad snel de status en/of voortgang van het onderhoudsprogramma kan inzien? Tot zover, Voorzitter, en wij hebben het als hamerstuk.

U wel voorzitter, even inhakend op wat collega Bregman zojuist aangaf. In het rapport staat op pagina 12 letterlijk: in Leidschendam-Voorburg verschilt het ambitieniveau per gebied: A in het centrum en stationsgebieden, B in woongebieden en C in buitengebieden. Nou begrijp ik dat dat laatste niet klopt en ik zou dan ook eigenlijk willen vragen of het college zou kunnen verzoeken of dat mee zou kunnen nemen in de aanbevelingsbrief, dat dat ergens gecorrigeerd wordt of genoteerd wordt dat dat niet correct is. En verder is het wat ons betreft een hamerstuk.

Voordat ik verder ga, kijk ik even naar de wethouder voor de twee vragen die nog gesteld zijn. Dank.

Voorzitter. Ja, ik vertelde u net dat we die informatiebeheerder dit jaar kunnen aantrekken. Die gaat een hele belangrijke rol spelen in het opstellen van het integrale beheerplan. De planning daarvan is dat die er in 2024-2025 ligt. Als dat plan er is, kunnen we ook dat dashboard inrichten, dus dan zitten we in 2025. Dan even over de blijkbaar verwarringen over die weg. We hebben het over beeldkwaliteit en technische onderhoudstoestand van de weg. De technische onderhoudstoestand zit op B en de beeldkwaliteit in het buitengebied zit op C, dus daar zit net even een ander verhaal bij. Maar zoals ik net al zei, dat wil niet zeggen dat de weg op dit moment niet de aandacht heeft, want door die verzakkingen zijn we er continu wel bij en dat zit in die technische maatregelen.

Ik zie nog even een vraagteken bij het CDA en bij de VVD ook. Eerst zei je even. Ja wethouder.

Wethouder bedankt, maar op die pagina 12 staat het echt dat dat ambitieniveau C wordt buitengebied op de technische kwaliteit is. Dus ik begrijp wat u zegt, ik betwist ook niet wat u zegt, maar als wat u zegt en de realiteit die u denk ik beter kent niet klopt met dat onderzoeksrapport. Dan zou ik het fijn vinden voordat we daarmee akkoord gaan, dat dat ergens gecorrigeerd wordt of dat ergens wordt aangegeven. Van goh, er staat een klein foutje in voordat daar verwarring over kan ontstaan.

Ja, dan zou ik graag willen toezeggen dat we even op dit technische punt dat ik daar even op terugkom met een schriftelijke briefing. Hoe het nou precies zit specifiek met deze weg, het buitengebied en die twee typen onderhoudsniveau? Ja.

Ja, dat is naar aanleiding van de vraag van de heer Klaarhamer, antwoordt de wethouder over het beheerplan en het dashboard en dan schuift het getal 2025 plotseling tevoorschijn. Dus mag ik even voor alle duidelijkheid, want over de motie zegt u begin 2024. En hoe zit dan, laten we zeggen, het tijdschema in elkaar, want bij mij beginnen de cijfertjes door elkaar te lopen.

Even uitgaan van het feit dat we het over het rekenkamerrapport hebben, hè? Dus probeer niet ook het volledige onderhoudsplan, zeg maar, van de gemeente zo meteen op tafel te brengen. Wethouder, kunt u antwoord geven op de vraag van de week?

Het nieuwe beheerplan voor kades en oevers. Verwachten we in Q1 2024 het integrale beheerplan dus waar al die disciplines samengepakt worden, daar maken we op. 2024 2025. En de motie, die zit op die kades en oevers, dus die zit op Q1 2024.

Het gaat er namelijk om dat, laten we zeggen, dat vraagt om, laten we zeggen, die kaders en die muren. Dat vraagt om een strategisch beheerplan en laten we dat. Of dat nou over kaders is, maar dat kan toch ook over, laten we zeggen, als model dienen voor al deze andere kunstwerken die we hier voorbij zien komen, of zie ik dat verkeerd, wethouder?

Kijk voor al die andere disciplines, zoals wegen en groen. Daar hebben we die beheerplannen al van degene die ik net zeg die die kaders vormen. Noem het even de kunstwerken inderdaad, die hebben we nog niet, die hebben we mede op verzoek van de motie zijn we die nu aan het maken, dan kan je straks zeggen, we hebben al die losse beheerplannen samen en dan kunnen we dat integrale beheerplan maken, dus het is wel degelijk een treintje waar we heel dicht bovenop zitten en waar we zoals ik net zei, de volle aandacht op hebben en ook de capaciteit nu op in kunnen zetten. Vanwege die keuze die u gemaakt heeft in de begroting.

Is echt de laatste, maar laten we zeggen, in het rapport wordt ook geschreven over een beheerplan. Daar zit meestal geen geld aan gekoppeld, maar dat is in deze beheerplannen die we nu gaan zien komen wel.

Ja, ik weet niet op welke passage u dan precies doelt, maar de essentie is juist dat er ook de financiën bij zitten. Ja.

Mooi, dan heb ik nog net een toezegging gehoord ten aanzien van de technische briefing, dus die is genoteerd. Ik heb van twee fracties gehoord dat het een hamerstuk is. Ik kijk even naar de volgorde van sprekers, de heer Joosten.

Ik wil in ieder geval de wethouder danken voor dat hij schriftelijk gaat reageren. En voor ons is het een stuk MJB.

Het is een heldere beantwoording en ik ben wel tevreden. Dus hamerstukken, dank u wel.

En heb ik volgens mij inderdaad iedereen gehad en dan dank ik de wethouder voor dit agendapunt. Dan

Gaan we over naar agendapunt 2e. Raadsvoorstel beschikbaar stellen middelen voor een nieuw dierenverblijf en een nieuwe padenstructuur in park Vreugd en Rust in Voorburg. Momenteel wordt het park Vreugd en Rust opgeknapt, waarbij verschillende planonderdelen gefaseerd worden uitgevoerd. Om de plannen te financieren was het mogelijk om vanuit bestaande kredieten voor renovatie van groen, spelen en civiele werken middelen te reserveren voor de restauratie. Op basis van de plannen heeft de provincie een subsidie beschikbaar gesteld. Begin dit jaar is een definitief ontwerp opgesteld en zijn er plannen doorgerekend op basis van het ontwerp en de actuele stijgende prijzen. De beschikbare middelen blijken hiervoor onvoldoende te zijn om het gehele plan uit te voeren. Daarom verzoekt het college de Raad om middelen beschikbaar te stellen om het hele plan uit te voeren. Voor dit debat hebben zich aangemeld: mevrouw Kortman van de VVD, mevrouw Bosch van D66, de heer Van Wissen van GBLV, de heer Van Duffelen van het CDA, de heer Wilschut van de ChristenUnie en de heer Van der Heijden van GroenLinks. En dan begin ik met mevrouw Kortman van de VVD. Dank u.

Voorzitter. Ja, Park Vreugd en Rust is ook een rijksmonument met hoge erfgoedwaarde en een groen, belangrijk uitloopgebied waar een breed publiek gebruik van maakt. Al onze inwoners verleiden ze dan voor burgerketen het park wel te vinden. Jong en oud genieten van een rondje park, mijn schoonmoeder van 90 loopt daar dagelijks met haar rollator, maar ook mijn kinderen hebben daar altijd graag gespeeld met krokussen en de kastanjes in het park. Maar voor ons ligt nu het raadsvoorstel van een krediet van € 120.000 voor het dierenverblijf met een afschrijving wel voor 25 jaar en een vraag voor het budget van € 150.000 voor de vernielde padenstructuur. Mooi Voorburg is het initiatief gekomen voor restauratie. Dat is heel mooi, want die participatie heeft zich uiteindelijk ook tot een project ontwikkeld. Samen met Mooi Voorburg en de gemeente is er een mooi restauratieplan tot stand gekomen. Het tuinhistorisch onderzoek en het oorspronkelijke plan van Zocher vormen de onderlegger van het restauratieplan en dat is niet zomaar wat, want het is een bijzonder park dat in Voorburg rust van de landschapsverzorger in onze gemeente ligt. Het verbaast alleen de VVD wel dat gezien toch wel de belangrijkheid van dit prachtige park. En daar zouden we ook wel wat meer enige financiële onderbouwing van hetzelfde niveau verwachten en dat ontbreekt vooral bij het padenplan. Ook de kaders en een plan voor de uitvoering van ontwikkeling. Hoe verhoudt bijvoorbeeld het dierenverblijf en de ontwerpstijl van Zocher zich met elkaar en financieel komt het nogal ad hoc over? Heeft de wethouder voldoende vinger aan de pols? Kan hij daar iets over vertellen over hoe hij de regie hierin houdt? Eerder heeft de raad € 144.000 beschikbaar gesteld vanuit de bestemmingsreserve herstelbeleid en de cofinanciering die mondeling was toegezegd, is vervallen vanwege de gevolgen van de coronacrisis en dat is ook te begrijpen, hè? Er is een onverwachte andere economische structuur gekomen en mensen die een goede intentie hadden hierin ja, uiteindelijk is dat ontoereikend gebleken die beschikbare middelen. Gelukkig heeft de provincie Zuid-Holland ook hun subsidie toegezegd voor het project en het is belangrijk dat ondanks de gestegen prijzen en tegenvallende resultaten er toch in 2024 een mooi gerestaureerd park komt te liggen waar ook iedereen en ook zeker de volgende generatie meer van kan genieten. Maar de zorg van de VVD is nog steeds wel. Welk overzicht heeft u wethouder op dit plan? Wij willen heel graag weten, ja, eigenlijk het totale plaatje. Er wordt ook gesproken over in de toekomst nog een brug en daarvoor zou je dan nog naar de raad terugkomen, maar ja. Alles heeft natuurlijk wel met elkaar te maken in dit park, dus wij zouden heel graag ja, wat meer verband daartussen zien. En hoe ziet de wethouder de besteding van middelen in combinatie met die gefaseerde uitvoering? Nou, het dierenverblijf is echt aan vervanging toe, dat wordt ook vervangen, wordt nu ook duurzaam. Het wordt nu ook van hout opgetrokken. Onze vraag is ook, hoe duurzaam is dit, want is het ook hufterproof om het zo maar te zeggen? We weten ook wel dat er in het park ook wel eens vandalisme plaatsvindt en er picknickbankjes aangaan. Dus wordt dat ook meegenomen in de overwegingen van de invulling. We zien een heel boekwerk aan planten en groen, maar dus te weinig onderbouwing voor die financiële middelen voor de paden onder andere. Graag antwoord van de wethouder hierover dank u wel. Dank u wel, mevrouw.

D66 is blij dat we hier een volgende stap hebben gezet met het park Herstel Vreugd en Rust. Ten eerste ben ik blij omdat onze inwoners, jong en oud, in het fraaie park Vreugd en Rust kunnen wandelen, picknicken, elkaar ontmoeten en ontspannen. Daarvoor is de publieke ruimte juist bedoeld en de coronatijd maakte deze behoefte en dit belang heel goed zichtbaar. Ook is het fijn om te lezen dat de participatie van inwoners over het gebruik van het park goed is verlopen. We waarderen de betrokkenheid en de innovatiekracht van Stichting Mooi Voorburg om dit park aan te pakken. D66 is supertrots dat het prachtige landgoed Vreugd en Rust tot ons lokale en provinciale erfgoed behoort. Erfgoed maakt de omgeving mooier en vertelt het verhaal van onze geschiedenis. Monumenten dragen bij aan de identiteit en kwaliteit van onze leefomgeving en door het landgoed open te stellen voor een zo groot mogelijk publiek kan iedereen ervan genieten, want erfgoed is van ons allemaal. Dat brengt me automatisch op de vraag hoe openbaar en inclusief straks het park is met het nieuwe dierenverblijf. Is het toegankelijk voor inwoners met een scootmobiel of voor bezoekers met een visuele beperking? In 2018 heeft Ongehinderd, samen maken we Nederland toegankelijker, aanbevelingen voor het park en het dierenverblijf gedaan. Graag een reactie van de wethouder. D66 heeft begrip voor het voorliggende raadsvoorstel met verzoek om aanvullende financiering. Immers, in maart 2022 vroeg het vorige college, ik citeer: "Op dit moment wordt een instandhoudingsplan opgesteld voor de toekomstige beheers- en onderhoudskosten van Park Vreugd en Rust. Eventuele financiële consequenties zullen via een separaat raadsvoorstel voorgelegd worden." Einde citaat. Tegelijkertijd heeft D66 wel een vraag hierover aan de wethouder. De gevraagde financiering is best een groot bedrag. Ik mis toch wat uitleg over waarom zoveel euro's? En er komt ook nog een brugvoorstel. Ja, oh pardon. Ja, de...

De voorzitter: Toch even een kleine vraag van mevrouw Bosch, die, dank u mevrouw Bosch, citeert uit een stuk van het vorige college en ik begrijp de relatie niet. Wat wil mevrouw Bosch daarmee zeggen?

Dank u, voorzitter. Wat ik probeer te zeggen is dat het college al aangaf in het stuk, wat ook bijgevoegd is, dat er een separaat raadsvoorstel over financiële consequenties wordt gevoegd. Zo heb ik het geïnterpreteerd.

Van mijn kant scherp te krijgen, wil mevrouw Bosch daarmee zeggen dat we in het vorige college hebben aangegeven dat we nu maar cheques moeten uitgeven, omdat het al is aangekondigd. Wat, wat, wat is het doel?

Het doel is dat het college aangaf dat er toen een stuk lag over de toenmalige fase van het plan. Dit zijn mijn eigen woorden. Ik heb het stuk niet voor me liggen, maar dat hebt u in de bijlage en dat er wordt aangegeven dat er nog verschillende verdere fases zijn en dat wordt in een separaat raadsvoorstel voorgelegd. Dank u, voorzitter.

Als ik verder ga, het ging over de financiering. Wij hebben ook een vraag aan de wethouder. We hebben toch meer parken in onze gemeente. Met andere woorden, voorzitter, kunnen we nog meer aanvragen voor herstel van andere parken verwachten? We willen liever niet verrast worden. En tot slot, voorzitter, D66 wordt echt heel blij van de zeer uitgebreide toelichting over de flora en de fauna en de aandacht, bijvoorbeeld voor behoud van bestaande bomen. Dan valt des te meer op dat de toelichting en de financiële onderbouwing van het nieuwe dierenverblijf summier is. Graag een toelichting van de wethouder tot zover. Dank u.

Voorzitter. Toen ik dit onderwerp op de agenda zag komen, kwamen bij mij positieve jeugdherinneringen boven. Mijn grootouders woonden in Voorburg en het bezoek aan hen werd regelmatig gecombineerd met een bezoek aan Vreugd en Rust. Kortom, ik heb wel iets met dit mooie park. Ik ben er ook blij mee dat er enthousiast wordt gewerkt aan het opknappen van dit park, zodat ook volgende generaties hiervan kunnen genieten. Echter, door mijn fractiegenoot is wel met enige verbazing kennis genomen van de voorgestelde kredietaanvraag, enerzijds omdat deze aanvraag nu pas aan de Raad wordt voorgelegd, maar ook omdat de onderbouwing van de aanvraag wel een beetje mager is. Uit de stukken wordt ons niet duidelijk, bijvoorbeeld hoe het nieuwe dierenverblijf eruit gaat zien. Is dit ook in de stijl van landschapsarchitect Zocher? Met alle begrip voor een gefaseerde aanpak, maar hiermee krijgen wij als Raad geen duidelijk beeld van de totale bijdrage die we als gemeente moeten leveren. In het voorstel is aangegeven dat er nog meer middelen nodig zijn om het geheel aan te pakken. In ieder geval volgt er nog een voorstel voor de brug. Het is ons niet duidelijk waarom de renovatie van het dierenverblijf niet in de eerdere planning is meegenomen. Was dat toen nog niet aan de orde? En waarom ligt er nu geen voorstel voor de nog resterende uitgaven, met name de kosten van de brug? Mijn fractie hoort graag van de wethouder of hij de Raad kan informeren over een totaalplaatje, zodat wij weten wat het geheel gaat kosten. Tot zover mijn bijdrage. Ik dank u.

Ja voorzitter, dank u wel. Voorzitter, Park Vreugd en Rust, een mooi park hier vlakbij gelegen en iedereen die er wel eens komt, heeft kunnen zien dat daar werkzaamheden in de laatste tijd zijn opgepakt en sommigen ook wel zijn afgerond. Wat dat aangaat, mooie ontwikkeling naar een herstel en herontwikkeling van het park. We kunnen dat volledig steunen. Mijn fractie heeft wel de vragen zoals u eigenlijk al wel door meerdere fracties hier vanavond zijn gesteld en het komt eigenlijk een beetje op neer: welke grip heeft het college op dit project? Want er wordt ons nu gevraagd om weer voor twee een dierenverblijf en een padenstructuur kredieten te verstrekken, geld uit te geven en er wordt alvast een extra brug aangekondigd. Nou, daar is het CDA er al jaren voor. Dus we willen daar niet zo heel snel voor weglopen, maar dan toch: welke grip en welke kosten kunnen wij nog verwachten? Welke risico's kunnen wij nog verwachten voordat dit park, wat nu al oploopt naar 1 miljoen euro, inclusief de subsidie van de provincie, volledig hersteld is en in oude luister glorieert? Graag daarop een reactie van de wethouder, dank u wel.

Dank u wel en tot slot de heer Van der Heijden. Ja nee, meneer Van Eijden, neem me niet kwalijk. Kijk, zo mogen we heel veel schuld heen. Gaat uw gang? Ja.

Ik dacht dat ik het tot slot was, maar dat maakt niet uit, voorzitter. Ik ben niet origineel, maar ook wij bleven haken op het gedeelte plan. Onderdelen worden gefaseerd uitgevoerd en dat betekent ook dat het gefaseerd aan de Raad wordt aangeboden. We krijgen eerst een restauratieplan, nu een dierenverblijf, een paasdrukte uur, misschien nog een renovatie van de tuinmuren en misschien nog een extra brug. Eigenlijk, voor die laatste twee zou ik gewoon willen weten wat het nu kost, want dan hebben we het grote plaatje in beeld, want we hebben nu al een rekening van 1 miljoen liggen. En omdat er nu nog een aantal dingen niet bekend zijn, zouden we dat volgens mij nu wel bekend moeten maken omdat we gewoon een keer integraal naar het plan moeten kijken. Dus daarom twee vragen: waarom is gekozen voor deze soort opknippen tactiek? Wij hebben liever gewoon een stuk een keer krediet en dan gewoon het hele plaatje in beeld. En de andere vraag is, kunnen we in beeld krijgen wat die renovatie van die tuinmuren die mogelijk gaat spelen en die extra brug wat dat kost? Zover. En dan mag...

U nu echt meer van de reden. Ja Voorzitter

Voorzitter, dank u wel. Park Vreugd en Rust. Nou ja, GroenLinks is op zich best wel blij met de aandacht voor cultuurhistorisch erfgoed in deze gemeente, maar het is al eerder gezegd in de Raad: er zijn best wel wat kosten bij gemoeid. Dus we vinden ook wel dat er wat kritische vragen gesteld mogen worden. We gaan de wethouder niet het vuur aan de schenen leggen. Hij hoeft zich geen zorgen te maken, maar we hopen vooral dat hij ons een beetje gerust kan stellen. Centraal in deze verbouwing is de cultuurhistorie en dat is op zich best wel mooi, maar tegelijkertijd is dit wel een stadspark. En we hebben hier niet heel veel groen in deze gemeente. We hebben het net gehad over het snippergroen, maar voor de rest is er niet echt iets van natuur. Dus wij missen ook wel een beetje de aandacht voor de biodiversiteit en op basis daarvan een concrete vraag. In het rapport staat dat er dode bomen of boomruïnes vanuit cultuurhistorische overwegingen verwijderd gaan worden. Ja, en dat soort organisch afval kan voor het lokale ecosysteem ontzettend belangrijk zijn. En ik denk gewoon: dat wordt nu verwijderd vanwege historisch erfgoed. Ik vind dat jammer. Ik zou zeggen, waarom gaan we dat doen? Zou dat ook niet gewoon, tenzij het echt onveilig wordt voor de omgeving, gehandhaafd kunnen worden in een park? Het is tenslotte ook gewoon een park, het is groen en er ligt daar natuur. Verder wordt er gesproken over het versterken van natuurwaarde. Ik mis dat wel een beetje. Nou, D66 sprak over veel aandacht voor flora en fauna. Ik lees vooral heel veel over flora, niet heel veel over fauna. Er is een dierenverblijf. Ik neem aan dat dat het hertenkamp gaat worden of een kinderboerderij, maar voorzitter, er zijn zoveel meer mogelijke dierenverblijven in dit soort parken. Ik denk aan egels, bijen, vleermuizen, insecten, vlinders, kikkers. In Den Haag zijn ze nu bezig met oevers ijsvogelvriendelijk maken. Ik weet niet of het allemaal hier mogelijk is, maar ik zou het graag willen zien dat we daar wel aan gaan denken. Want nogmaals, we hebben weinig groen in deze gemeente, dus het groen dat we hebben moeten we wel echt veel intenser gaan gebruiken. Ja, nee, dat is gewoon... sorry. Tot slot, GroenLinks is van mening dat de heer van...

Dijk even een moment. Er komt een vraag van mevrouw Bosch.

Dank u, voorzitter. Ik vroeg me even af, meneer Van der Heijden, ik deel uw pleidooi voor uw vuren, pleidooi voor kikkers, vleermuizen, et cetera. Maar u zei de natuur intensiever gebruiken. Ik neem aan dat u bedoelt benutten met oog op de dieren, want het gebruik is voor... Oké, dan heb ik u goed begrepen. Dank u wel. Ja.

Excuus, nee absoluut. Maar ik wilde... Ik viel een beetje stil in mijn betoog, maar daar kwam ik eigenlijk nog op. Dat wilde ik nog verder gaan. GroenLinks is van mening dat we een prachtig stadspark hebben in Leidschendam-Voorburg. Maar die moeten wel ingericht worden als echte stadsnatuur en ingericht worden voor biodiversiteit en wat minder op toegankelijkheid voor mensen. We hebben ruimtes voor mensen om te gebruiken, maar stukken groen mogen ook groen zijn. Omwille van het groen en niet alleen voor recreatie. Dat gezegd hebbende, de stukken park die wel toegankelijk zijn voor mensen, daar willen we ook nog wel even wat over zeggen. Op 15 november stond er een aangrijpend stuk in het AD over mensen met een handicap die geen gebruik kunnen maken van alle stadsparken. De eerste foto's van de verbouwingen geven ons niet heel veel hoop over de toegankelijkheid van het park. Nou, ik hoor net dat ook de moeder van mevrouw Kortman nog met een rollator probeert door het park te gaan. Is dat nog steeds wel mogelijk straks? Is dat... ja, is dat nog mogelijk? Juist het dierenverblijf, dat ook in het rapport staat, heeft een sterke sociale factor. Dus we willen daar wel echt aandacht voor vragen dat het ook mogelijk is voor mensen die niet goed ter been zijn, die een handicap hebben, ook een visuele handicap, dat die wel echt gebruik kunnen maken van het park. Ja, kan de wethouder daar onze zorgen over wegnemen? En dan wil ik het voorlopig hier even bij laten. Dank u.

Wel, dat was vooral vuur en rust, wethouder dus. Kunt u daar antwoord op geven? Ja, zeker voorzitter.

Voorzitter, dank. Naast het hoofd stadsbeheer is ook de beleidsmedewerker groen aangeschoven, zodat beide disciplines, dus de ontwikkelde discipline en de beheer- en onderhoudsdiscipline, nauw betrokken zijn bij de ontwikkeling van dit plan. Even kijken wat ik proef bij u allen en wat er zeker ook bij de organisatie is en bij de mensen van Mooi Voorburg, die heel nauw betrokken zijn bij de ontwikkeling van het park, is de gezamenlijke trots op Vreugd en Rust, een belangrijke plek voor historie, bezoek, recreatie en bovenal ook natuur. En daar ga ik zo ook uiteraard op in, waarbij heel veel mensen, nou ja, van bijzondere jeugdherinneringen tot hele actuele herinneringen, omdat je daar nu naartoe gaat, oftewel. Even schetsend het belang van Vreugd en Rust voor onze samenleving en ook de toekomst als je het hebt over schone lucht, groen, klimaatadaptatie, nabijheid. Dus vandaar ook dat we hebben gezegd, als college hier willen we gewoon goed in investeren en daar zijn we al mee begonnen en die willen we ook netjes afmaken. Ik heb een aantal punten genoteerd op onderwerp, waarbij al uw vragen langskomen en die ga ik even aflopen. Allereerst een vraag over of een onderwerp openbaarheid en daarna ga ik in op toegankelijkheid. Openbaarheid met het nieuwe ontwerp wordt het park openbaar en dat is met name dat het deel rondom de dierenweide, waar tot nu toe altijd geen toegang was na sluiting van die dierenweide, en dat was vaak al vroeg op de dag, straks mogelijk is om eigenlijk permanent dicht bij die dierenweide te komen en dat helpt dus de openbaarheid en het benutten van dit park. Dan zijn er veel opmerkingen gemaakt over de toegankelijkheid. En nou ja, terecht, want waar wij voor staan voor de hele openbare ruimte en juist ook natuurlijk onze parken, is dat deze goed toegankelijk voor verschillende doelgroepen zijn. Bij het ontwerp van dit park en ook de dierenweide en het gebouw waar we het vandaag over hebben, hebben we ook het rapport waar mevrouw Bosch ook naar verwees uit 2018 uiteraard erbij gepakt met verschillende aandachtspunten. Die zijn zo goed als mogelijk ook verwerkt en meegenomen in dit hele plan. Dus daar zitten ook heel veel kleine onderdelen in, hè? Bijvoorbeeld simpelweg de drempel naar het witte gebouwtje wat er nu staat, maar ook dingen als een handwasgelegenheid, loket. Nou ja, gekeken naar parkeerplekken op nabij, dus die onderwerpen, die hebben wij juist ook in het ontwerp van dit stuk echt meegenomen, maar ook überhaupt naar de paden in zijn algemeenheid. Dus daar ligt een asfaltlaag op. We hadden ook kunnen kiezen voor gravel of voor schelpenpaden, maar hier hebben we die asfaltlaag die er ook al deels lag. Die laten we in stand, dus ook stukje duurzaamheid en daar ligt een soort grindsplit op, maar daardoor is die toegankelijk en ook bij het ontwerp van de brug en het onderhoud van de bruggen is stevig rekening gehouden met de hellingen ook zodat je daar makkelijk overheen kan gaan. Vierde punt voor die toegankelijkheid wat belangrijk is, is dat we 8 extra banken in het park geplaatst hebben, er staan in totaal 20 nieuwe banken, er stonden er 12 achter bij. Zodat nou ja, mensen ook die wat minder makkelijk vooruitkomen, ook regelmatig een rustplekje hebben om nou ja, ook te genieten van het park, dus die toegankelijkheid. Die zit eigenlijk doorweven in dit plan en zullen we ook nou hier verder in meenemen. Dan even naar de nieuwe dierenstal, waar vandaag dus ook krediet voor wordt aangevraagd. Dit is echt een nou. En daar een aantal vragen over van, wat is dat nou eigenlijk voor gebouwtje? Dit is echt een nieuwe dierenstal en daardoor kunnen we het huidige witte gebouw beter benutten voor zowel de cliënten en medewerkers van Middin en ook voor de bezoekers van het park. Nu zitten de medewerkers van Middin bijvoorbeeld tussen de dieren zo'n beetje te lunchen. Nou, dat is ook voor die hygiëne willen we dat scheiden, dus het is belangrijk dat er een goede dierenstal komt. En ook op niet al te lange termijn, omdat we daar ook in het voorjaar die dieren weer terug willen hebben. Wat dit gebouwtje gaat worden in die westel. Nou ja, daar kan ik geruststellen. Die gaat uiteraard in zorgstijl worden ontworpen, dus dat wil zeggen, een soort chalet met een zadeldakje en dat wordt in nauwe afstemming met de welstand ook afgestemd. Wat voor gebouw dat wordt en daar spelen we natuurlijk ook dingen mee. Als dat we dat zo. Nou ja, zo duurzaam en ja u noemde het woord future-proof, mevrouw Kortman, maar ook dat speelt natuurlijk een rol dat we daar gewoon, nou ja, niet over een jaar alweer allerlei andere toestanden hebben, dus dat speelt mee in dat ontwerp. Even kijken ja dan een aantal vragen over de kosten, hè? En kijk. Hoe ik er ook naar kijk dit. Dit project is gestart in 2017 vanuit een burgerinitiatief heel mooi, dat willen we. Daarmee is het wel wat gefragmenteerd, laat ik het zo maar even zeggen, tot ontwikkeling gekomen. Er is op een gegeven moment voor gekozen om bewust in fases te gaan werken. Dat was ook een strategische beslissing om juist optimaal subsidies binnen te halen. En dat is, kan ik ook zeggen, wel gelukt, want bijna een derde van het bedrag wat we straks in totaal voor dit park gaan aangeven, komt vanuit subsidies vanuit de provincie. Niet alleen subsidies om het plan nu te realiseren, maar ook een stukje beheer. De provincie geeft subsidies omdat ze zeggen van, hé, dit is zo'n bijzonder park. Dit past in die landgoederen zones in die erfgoedlijnen, dus daar ook daar hebben we ingezet op beheer, dus bijna een derde zitten we op beheer. Mevrouw Bosch benoemde het ook al even ook in begin 2022 is er ook al geconstateerd van hè? Ja, dat betekent dat een soort gefaseerde aanpak hebben waarin we eigenlijk bijna onvermijdelijk is dat we met verschillende aanvragen gaan komen, ik moet wel zeggen. Dat gaf mij zelf ook een beetje een wat onbevredigend gevoel, dus ik had ook hetzelfde gevoel wat u had van hé, we moeten toch meer grip op het geheel krijgen? Nou, met het definitief maken van het herstelplan. Dat is dit voorjaar definitief door het College vastgesteld hebben wij zeg maar een totaalbeeld van wat we willen over die jaren willen bereiken. Daarvan kan ik je zeggen van nou, daarmee hebben we grip gekregen eigenlijk op het plan en daarvan hebben we ook gezegd, nou dat willen we zo snel mogelijk uitvoeren. Waarom zijn we al dit voorjaar gestart? Dat kwam omdat we vanuit de provincie wel heel nadrukkelijk het verzoek kregen van ja, jullie zouden die werkzaamheden eigenlijk al in coronatijd opstarten, maar dat is iedere keer vertraagd. Nu is wel het momentum dat jullie dat moeten gaan doen, dus toen hebben we gezegd, nou. Die eerste fase op basis van bestaande middelen laten we van start gaan, die is nu in uitvoering. Wetende dat we nog een aantal punten op voor extra krediet vragen. Nou nu vragen we dat voor die paden en de stal en er zit ook een stukje urgentie op. De stal is simpelweg nodig om de dieren te plaatsen. De paden zien we dat we synergie nog kunnen maken met omdat we nu nog in het park bezig zijn dat we die hopelijk ook straks snel vlot kunnen maken. Het enige onderdeel wat we dan nog op, nou ja, waar we volgend jaar nog voorzien dat we daarmee gaan komen of in ieder geval dat we nu in onderzoek hebben. Is nog de brug de tuinmuren kunnen we meenemen vanuit kredieten die we ook hebben. Maar de brug is echt nu nog in onderzoek dat die brug heeft niet alleen een cultuurhistorische doel, maar ook het doel om verser water in het park te krijgen vanuit de Vliet. Dus dat wordt een open verbinding. Dat vraagt tegelijkertijd ook nog wat extra onderzoek, dus daar kan ik echt nog geen helaas nog geen raming van geven. En daar hebben we als college ook nog geen besluit over genomen is dat is echt iets wat. Nog in de nabije toekomst eventueel dan zou komen. We hebben bewust gekozen in de fasering. Daar zitten ook beheer en onderhoud zitten in. Wethouder, ik...

Ik denk dat er een vraag van de ChristenUnie is. Ja, ik

Dacht dat het blokje fasering klaar was, maar ik hoor net de wethouder beginnen, dus laten we dit eerst even afmaken. Nee.

Nee, kijk, wij hebben een aantal delen die we ook vanuit de bestaande beheer- en onderhoudskredieten gaan uitvoeren. Dat staat ook in het plan, dat zijn met name de groenwerkzaamheden. Daar hebben we bewust gekozen voor een fasering om juist die natuurwaarde ook niet in één keer aan te pakken. Het plan geeft aan dat we naar een bepaalde soort groen toe moeten gaan. Daar zit een klein stukje kapwerk in, en extra herplant in. Nou, dat doen we gefaseerd over, kijk even naar links, tot 2028 volgens mij, ja. Dus dat zit er ook nog in. Dan een vraag gesteld over de, ja, de zeg maar parken in zijn algemeenheid, de toekomst van parken. Dan toch de...

Ja, ik dacht, ik wacht even het blokje fasering af. Ik heb namelijk nog steeds niet een antwoord op de vraag, kijk, ik snap dat het qua groen handig is om te faseren en dat het qua subsidies handig is om te faseren. Maar dat betekent niet dat je het hier in de Raad hoeft te faseren. En waarom heeft u daar wel voor gekozen? Dat is eigenlijk de vraag die volgens mij nog niet beantwoord is.

Hem maar even samen. De Raad heeft eerder krediet, nou ja, ter beschikking gesteld, dus die in feite hadden we die als college ter beschikking. Daar hadden we ook subsidies tegenover staan. Dit voorjaar kwam het signaal vanuit de provincie. Ja, we willen toch wel dat jullie heel snel starten. Toen hebben wij gezegd van, hé, we starten die fase één op, wetende dat we nog extra kredieten nodig hebben voor deze twee onderdelen. Daar zat ook weer enige druk op omdat we die dieren erin willen hebben en omdat we synergieën met die paden dus. Vandaar dat het voorstel er nu ligt. De brug zich nog echt in onderzoeken en vinden we echt te prematuur om nu al neer te leggen. Het was ook mijn wens geweest om dat nu erbij te hebben, maar echt even te prematuur dus. Vandaar dat we hem eigenlijk dan knippen in, nou ja, twee eventueel drie fases afhankelijk van wat er uit het onderzoek voor die brug komt. Dan een aantal vragen over de toekomst van parken in zijn algemeenheid. Kijk, we hebben vaste onderhoudsmiddelen voor het op orde houden van onze parken. Die geven we jaarlijks uit. Als er grotere ingrepen zijn, dan werken we met separate kredieten. Zoals hier hebben we in het verleden ook voor de lovezone gedaan. Sijtwende. Er ligt ook nog een toezegging dat we in Arentsburg kijken met bewoners voor optimalisatie van het park. Dat starten we ook binnenkort op. Mocht dat toe leiden tot en we komen tot de keuze dat we daar extra willen investeren, dan zullen we ook daarvoor zo'n andere slag eventueel naar de Raad toe komen. Dus zo is, zeg maar, die planning en een deel van die vraagstukken zullen ook met de omgevingsvisie beantwoord moeten worden. Als we daarin keuzes maken dat we nog steviger op bepaalde groenstructuren willen investeren, dan nemen we dat integraal mee in dat gesprek daar. Met het vanochtend vastgestelde groen actieplan is ook al ruimte gekomen om, zij het van wat kleinere aard, op heel veel plekken al ook verbetering op groen gebied juist in de wijken en ook op aansluitingen te kunnen maken. Dat brengt mij tot het voor nu even het laatste onderwerp. Biodiversiteit, stadsnatuur. Kijk, het plan kent een heel duidelijke cultuurhistorische nadruk, hè? Daar zijn die subsidies ook op gegeven. Dit college heeft absoluut de ambitie om te vergroenen, natuurwaarde in te zetten. Dat blijkt ook uit het groen actieplan en dat hebben we eigenlijk hier nu ook in deze plannen ingefietst. Dus dat wil zeggen dat we veel meer natuurvriendelijke beplanting gaan opnemen, hè? Dus juist beplanting waar soorten wat aan hebben, die voedsel geven, die schuilgedrag. Nou ja, of waar dieren kunnen schuilen. We laten wel degelijk ook de bomen staan of tenminste, daar hebben we aandacht voor. Dat is ook de opdracht die onze stadsecoloog, die we gaan aanstellen, meekrijgt om dat te bewerkstelligen. Die bevordering van die stadsnatuur willen we ook met die gefaseerde aanpak doen. Dan komt er allemaal wat minder over en we gaan ook nestkasten voor vogels en vleermuizen in het park plaatsen. Dus dat is eigenlijk een extra zet die we hiermee geven. In het groen actieplan zijn onder andere tien indicatorsoorten, waaronder de egel, die we juist in al onze plannen ook willen bevorderen, dus dat heeft absoluut de aandacht. Ja, voorstellen dat ik daar even behoud.

Dank u wel. Ik zie toch even een vraag van mevrouw Bosch. Dank u, voorzitter. Ik

Ik had eigenlijk een aanvullende vraag naar aanleiding van de biodiversiteit. Ik zag het niet direct in het plan: wordt er bij de verlichting in het park ook rekening gehouden met de dieren? Daar heb je tegenwoordig die bijzondere verlichting. Het is een beetje groen, dus ik vroeg me af, wethouder, of daar rekening mee wordt gehouden. Dank u, voorzitter.

Dank u wel, wethouder, als u daar nog even antwoord op heeft. Ja.

Onder andere, en dan pak ik hem heel even naar het niveau van het groene actieplan. Daar hebben we echt ingezet dat we aandacht schenken aan inderdaad lichtvervuiling, wat soorten aantast. Dat komt nu echt in dat beleid. In het park zelf hebben we verder geen verlichting. Wat wel een aandachtspunt is, is om op termijn ook, mocht er vervanging voor bijvoorbeeld bij de tennisbaan zijn, dat we daar echt in gesprek gaan om te kijken hoe we dat ook beter kunnen krijgen.

Aan het einde van de eerste ronde kijk ik even of iemand nog een vraag heeft die beantwoord moet worden, ik zie.

Mevrouw Kortman, ja dank u wel voorzitter en verhelderende vraag wellicht ook aan de wethouder. Dank voor de antwoorden zover. U noemde net de beheersubsidie, dus dat de provincie ook subsidie zou hebben gegeven of dat dat inmiddels al binnen is voor het beheer. Is dat inclusief het totaal van de subsidie die inmiddels al binnen is van die € 240.000? En de tweede vraag die ik heb, ja, we hebben het volgens mij allemaal wel een beetje gevraagd, eigenlijk meer naar de financiële onderbouwing van die paden. Ik hoor u nu zeggen, asfalt hè? Het zijn asfaltpaden, behouden dat ook van asfalt, want dat is ook duurzaam en we gaan het ja herbouwen, eigenlijk die paden en met grind en dergelijke. Maar ja, het is een fors bedrag. Ik hoorde het meer om en nabij € 150.000. Ik heb wel behoefte aan wat meer ja informatie daarover. Het is nu alleen een bedrag en ja. Met name ook, want het een verhoudt zich tot het ander. Ik hoorde u ook zeggen, ja, het Arentsburg park en dat kan ook zijn dat we daarover terugkomen. Maar ik denk dat dat toch een ander proces is, want dan heb je het over een bestaand park waar eenmalig een item wellicht vernield wordt geactualiseerd wordt. Maar dit is een, nou ja, een heel bijzonder park ook, maar wat volledig gerenoveerd wordt gerestaureerd wordt en we hebben daar wel behoefte aan om daar een wat meer totaalplaatje van te hebben. En ik ben het wel eens als ik net hoor van de heer Wilschut, ja, het gaat in fases en ik begrijp u heel goed, hè? Dat heeft ook te maken met die subsidie en dergelijke. En de tijd die er ook tussen heeft gezeten, ook die coronatijd, maar toch zou het ons wel wat meer structuur geven en helderheid als er wat meer duidelijkheid daarover kwam. En mijn laatste vraag gaat over de cofinanciering, want daar is natuurlijk positieve intentie over geweest. En dat ging toen niet door vanwege de tijd. Ook daarin die is wel mondeling toegezegd en ik vraag me af of de wethouder daarover nog iets kan zeggen dat dat nog wellicht levendig gehouden wordt. Kan me zo voorstellen als de tijden toch wel beter worden dat men nog steeds het park een warm hart toedraagt en daar ook bereid is om toch die cofinanciering nog, ja, te kunnen ontwikkelen. Dank u wel.

Het zijn toch nog een paar vragen? Sorry. En meneer Van der Heijden had ook nog een vraag, of was dat? Of is dat voor de tweede termijn? Ja, oké.

Dit is nog van de eerste termijn, begrijp ik, oké? Ja, de beheerssubsidie die ik even noemde. Dat is een extra subsidie. Dus die zit niet in dit overzicht, zeg maar dat ontwikkeloverzicht. Dus die is extra dus? Dat is denk ik heel mooi dan. Ja, waar zitten die kosten nou in van die ene zet die €120.000 voor die stallen die omgeving €150.000 voor dat hele nieuwe padenstructuur. Ja, dat zit in materialen, in arbeidskosten, maar ook in de projectleiding en ontwerpkosten. Ja, daar ligt uiteraard een gespecificeerde technische onderbouwing onder. Dus dat is niet dat we dat heel luxe nu hebben opgesteld, maar dat is doorgerekend. Ik ben het mee eens dat we inderdaad, kijk, ik heb net een heel verhaal gegeven waarom we die gefaseerde aanpak gedaan hebben die afgelopen jaren dat dat sinds 2017 is opgelopen. Kijk, ik neem dat inderdaad ook mee en volgens mij moeten we dat ook doen dat we aan de voorkant beter het totaaloverzicht kunnen geven en dat verdient bij dit project inderdaad niet de schoonheidsprijs. Dus laten we zeggen dat we daarvan leren en dat we dat echt ter harte nemen omdat u dit vanavond extra benadrukt dat we daar extra alert op zijn. Dan de cofinanciering, excuus dat ik daar net niet op in ben gegaan. Er ligt nog een cofinanciering, daar hebben we onlangs afgesproken weer van de stichting Mooi Voorburg, dus dat door donateurs is opgebracht. Daar zijn we nu over in gesprek dat die bijvoorbeeld besteed wordt aan mooie entreeborden, een of twee, waarbij je een stukje geschiedenis over het park naar voren komt. Daarnaast hebben een aantal ondernemers in het park, bijvoorbeeld Central Park, die hebben ook al geïnvesteerd in die directe omgeving van hun of van de tuin die daar op aansluit. Dus dat is ook hoe de ondernemers nou ja, eigenlijk meewerken om die uitstraling op te krikken. Dank u.

U wel, dan ga ik over naar de tweede ronde. Is daar behoefte aan een tweede ronde? En zo ja, wilt u dan in ieder geval even aangeven wat u met dit raadsvoorstel wil doen? Dan begin ik weer bij mevrouw Kortman.

Ja, voorzitter. Ja, ik vind het toch wel een beetje lastig. Aan de andere kant hebben we niet zoveel meer om te bespreken, want we hebben het al uitvoerig besproken. Ik wil het ook nog wel even meenemen naar de fractie. Ik ben ook benieuwd wat anderen zeggen. Doet u

Zijn poging om een voorzet te doen dan? Ja, een.

Nou, heel klein pauze dan? Ja, 5 minuten.

5 minuten en dan heeft hij dan ook een specifiek deel, wat u dan voor ogen hebt. Het zal niet over de biodiversiteit gaan, neem ik aan.

Ah, nee, nee, nee, maar inderdaad, ja toch, het financiële plaatje en het totaalplaatje. Of we dan misschien ook al wat meer weten uiteindelijk ook met de brug en dergelijke.

Ja en dan even voor de volledigheid, dan maken we er niet zometeen 7 keer 5 minuten van waarin iedereen over het financiële plaatje praat, hè? Voor alle duidelijkheid, of een optelsom van andere onderwerpen. Mevrouw Bosch, wat kan ik voor u doen? Dank u.

U voorzitter, ten eerste wil ik het een hamerstuk voorstellen en ten tweede wil ik ook danken dat er aandacht is voor mensen met een fysieke of psychische beperking bij Middin, maar ook voor de toegankelijkheid zodat zoveel geld en een zo mooi park voor elke inwoner, ongeacht zijn beperking, toegankelijk is. Dus dank u voorzitter en dank u wethouder dat u daar aandacht voor heeft. En dank.

U wel. Meneer Van Wissen, sorry. Ja, dank.

U Voorzitter, ik vind het ook, zoals mevrouw Kortman zei, erg jammer dat de onderbouwing voor het totaalplaatje nog niet gereed is. Maar ik heb ook begrip voor de situatie, dat ik dat niet nu moet afdwingen. Goed, want het moet wel een goed en realistisch verhaal zijn. Gehoord hebbende van de wethouder, denk ik dat we niet anders kunnen dan dat we het als hamerstuk bespreken. Ook niet bespreken, maar hamerstuk.

Of u wilt de haven bespreken? Dat kan natuurlijk ook, hè? Meneer Van Duffelen. Ja, voorzitter, dank.

Dank dank aan de wethouder, blij met de toezegging om grip te krijgen op dit project. Ik heb hem wel als toezegging opgevat, in ieder geval om grip te krijgen op dit project. Zou de wethouder daar ook echt toe willen oproepen? Ik wil niet altijd zeer verrast worden met steeds nieuwe kredietaanvragen. Dat moet een keer ophouden. Laat ik dat duidelijk zijn. Dat gezegd hebbende wordt het waarschijnlijk een interessante raadsvergadering. Wat mij betreft is de naam genoteerd.

Voorzitter, dank. Ik heb wel iets om mijn irritatie te laten blijken volgens mij, dus dat staat en we gaan ervan leren. Dus volgens mij is dat mooi. Ik zal eerlijk zeggen dat ik gewoon die 1 miljoen bij opgeteld plus nog een brug die ook misschien wel 1 miljoen kost, echt wel veel geld vind en dat we daarom nodig vinden om integraal te kijken, maar volgens mij is dat duidelijk. Ik zou wel graag willen weten wanneer we weten hoeveel die brug gaat kosten.

En wilt u er nu al een hamerstuk van maken of wilt u nog even het antwoord op die vraag afwachten? Dat

Is daar niet van afhankelijk. Het is voor ons inderdaad daarmee een heikel punt. Kunt u

Even antwoord geven op de vraag van het miljoen of niet?

Nou, het miljoen, die orde van grootte zou ik absoluut niet willen noemen hoor. Maar ik zou zeggen, tweede helft 2024 dat we daar iets verder op kunnen zijn. Dat noteren.

We dan als een tweede kleine toezegging? Dan heb ik nog, sorry, een vraag van de heer Van Duffel.

Ja voorzitter, ik weet dat je veel onderzoek moet doen naar een brug, maar de tweede helft van 2024. Ik ga...

Zo mogelijk in de eerste helft van 2024, maar met een slagje om de arm, begrijp ik. En ik denk dat mevrouw Kortman nog een opmerking heeft.

Ja voorzitter, de Raad van Hoorn is de commissie die allemaal voor een hamerstuk pleit. In ieder geval zou het ook zo kunnen zijn dat we van de wethouder misschien een toezegging kunnen vragen. Ik hoor nu ook al van de brug. Ja, dat geeft dan wat meer structuur. In ieder geval dat we een, ja, een soort van toelichting krijgen over het kostenplaatje bijvoorbeeld. Ik denk dat we daar ook al heel blij mee zouden zijn. Als hij dat wil.

Toezeggen, wethouder. Dan zijn we van het debat af. Uiteraard als

Als u zegt dat, dan kunnen we wat kijken. We hebben nu juist ook beide stukken in de bijlage gedaan, hè? Waarin staat van: hé, welke kosten, welke totaalkosten zitten nou op die verschillende onderdelen? Wat is het gemeentelijke deel, wat is het subsidiedeel? Nou ja, met de opmerking dat er nog de brug zit. Als u zegt, ik wil een laagje dieper zijn en hoe is nou zo'n bestek opgebouwd, ook van het huidige deel, dan kunnen we u daar nog in meenemen en dan moeten we daar misschien gewoon even een gesprek voor plannen of zo.

Dan wordt het een hamerstuk, begrijp ik hieruit, mevrouw Lodders.

En meneer Van der Heijden voor 10 minuten debat, dus ja. We

10 minuten op de universiteit hier met zijn allen. Dat is mede dank aan de wethouder voor zijn antwoorden. Ik, GroenLinks, was erg blij om te horen dat er aandacht komt voor vleermuizen en voor andere soorten. Daarop heb ik nog wel een vraag: als er meer aandacht komt voor bepaalde soorten die ook schuw zijn en moeten schuilen, las ik dat er ook een verscherpt hondenbeleid komt in dit park. Maar wordt het dan ook een aanlijnplicht? Want loslopende honden zijn natuurlijk wel funest voor soorten als egels en dergelijke, dus die concrete vraag heb ik dan nog wel.

En wordt het dan wel of geen hamerstuk als er geen amendementen zijn?

Daar ik wacht tot honderd. Blijf nog even af. Nee, het kan een hamerstuk zijn wat ons betreft. Ja.

We hebben het hier over, zeg maar, de verandering van het hondenbeleid of hebben we het daar nog niet over gehad in relatie tot het park? We gaan er nu van uit dat die, kijk. Er staan heel veel suggesties in dat herstelplan, maar we zijn er nu van uitgegaan dat dat nog in stand blijft zoals het is. Ja, dus dat antwoord moet ik verder nog even hier houden.

Nou ja, dat zou ik alleen de wethouder willen meegeven dat als we het hier echt over parken hebben, we meer moeten inrichten op biodiversiteit. Dat een verscherpt hondenbeleid mij een en een lijkt met een honden aanlijnplicht. Dat zou ik dan aan de wethouder mee willen geven. Dat is een algemeen punt.

Dat is een algemeen punt en nou voor de rest waren we tevreden met de antwoorden en kan het wat ons betreft een hamerstuk zijn.

Dan stel ik vast dat wij dit als hamerstuk naar de raadsvergadering brengen. En dat de wethouder een paar kleine toezeggingen heeft gedaan. Ja, sorry, dat is de Partij van de Arbeid. Misschien dat mevrouw Pat Elsing de schande? U zat al te springen op uw stoel. Wat wilt u ervan maken?

Heb ik nog? Nee, nee, wij zijn het eens en zeg maar, ik heb het debat aangehoord en de rode draden die kwamen er heel goed uit. Dus wat ons betreft ook een hamerstuk. Dus dat wordt een interessante raadsvergadering. Dank u.