4.b Raadsbrief: Meicirculaire gemeentefonds 2017

En ik ga met de raad naar agendapunt 3. Daar hebben zich verder geen mensen voor gemeld, dus wij kunnen met agendapunt 4, de bespreking van de kadernota en tevens ook de Meicirculaire Gemeentefonds 2017, beginnen. Vanmiddag heeft de griffie u ook de volgorde van de fracties meegedeeld en daarom beginnen we met de fractie van Gemeentebelang, de heer Ross. Bedankt.

Wel Voorzitter. Vanavond begin ik met een spreuk van een wijs filosoof: Wie de geschiedenis niet kent, is gedoemd deze te herhalen. En ik kom daar zo meteen op terug. Vanavond de laatste kadernota in deze bestuursperiode. Ik wil beginnen met een woord van dank aan de ambtelijke organisatie en het college die in roerige tijden deze kadernota hebben moeten maken. Er ligt een sluitend meerjarenkader waarmee de gemeente een financieel gezonde toekomst tegemoet gaat. Waardering daarvoor! De kadernota is een financiële doorvertaling van vele kwalitatief goede beleidsstukken die in deze periode tot stand zijn gekomen. Thema's als onderwijs, cultuur, economie, toerisme, evenementen en duurzaamheid zijn onderwerpen die samen met inwoners, ondernemers en instellingen ter hand zijn genomen en hebben geleid tot een verandering in onze gemeente. Veel, heel veel dingen uit het coalitieakkoord zijn inmiddels opgepakt. Dit college heeft een duidelijke verandering neergezet, ook met een open bestuursstijl. Wij als fractie van Gemeentebelangen zijn trots dat inmiddels onze wethouders daaraan hebben mee mogen werken en ook dat wij als fractie daar deelgenoot van zijn. Helaas zijn niet alle plannen die wij als GBPV ondersteunen structureel doorvertaald in deze kadernota. Daar is geen structurele financiële ruimte voor en hierover mag de kiezer in 2018 wat van vinden. In 2018 staan er immers weer lokale verkiezingen voor de deur en wij als Gemeentebelangen hebben daar zin in. Twee punten zijn voor Gemeentebelangen dermate belangrijk dat we die graag in deze kadernota ingebracht zouden willen zien: duurzaamheid en een budget voor maatschappelijk verantwoord verenigen. En dat voor het jaar 2020. Dit laatste project heeft aangetoond dat samenwerken tussen maatschappelijke organisaties een meerwaarde is voor Leidschendam, Voorburg en Stompwijk en wij dienen daarvoor een motie en een amendement in op dit onderwerp. Samen met D66, Partij van de Arbeid en GroenLinks. Een belangrijk onderwerp voor de komende periode is het armoedebeleid. Deze is gericht op meedoen. In de commissie Emma is daar onlangs uitgebreid over gesproken. Wij vinden het noodzakelijk dat daar met een veranderende blik gekeken wordt naar het armoedebeleid. Voor die discussie wil ik kort wat input leveren. Er moet voldoende oog zijn voor de zogenaamde armoedeval. De focus van de gemeente lag vooral op een optimale regeling voor de huidige minima. Daarmee is de groep gezinnen die net niet in aanmerking komen voor de huidige minimaregelingen uit het oog verloren. Het kan natuurlijk niet waar zijn dat juist deze groep die net weer werk gevonden heeft als het ware daarvoor gestraft wordt. Interruptie, mevrouw.

Meneer Husband, u heeft het over armoedebeleid. Gaat het hier dan over gezinnen die op de grens van 130% zitten van het minimabeleid, zoals landelijk verwoord is?

In het stadskantoor is Elvie sinds kort actief. Elvie is zelfs bekend als een robot die onze inwoners welkom heet in het Service Center. Gemeentebelangen is heel blij met Elvie. Niet dat Elvie de huidige medewerkers die onze inwoners op een goede en vriendelijke manier te woord staan, moet gaan vervangen. Maar het is meer het signaal dat je afgeeft als gemeente. Je toont aan als gemeente dat je openstaat voor technologische veranderingen en dit ziet als een kans en niet als een bedreiging. Hoe mooi is het dat in de gemeente waar 350 jaar geleden Christiaan Huygens zijn uitvindingen deed nu voorop loopt in de robotisering op dat vlak? En als ik dan in de toekomst kijk, zal de gemeenteraad van onze gemeente in 2047 waarschijnlijk het Elvie-kwartier in het leven roepen. Ik zeg goed bezig Elvie, afgekort GBLV. Technologie zal de wereld nog sneller veranderen dan we denken. Dynamische verkeerssystemen, zelfrijdende auto's, maar ook kennissystemen die in het raadhuis ingezet kunnen worden. Zorg dat je als gemeente hierin bijblijft, maar besef wel dat er in 2020 1,5 keer zo grote vraag is naar nieuwe informatietechnologie dan dat er waarschijnlijk geleverd kan worden.

Dank u. Wat is de mening van Gemeentebelangen over digitale voorzieningen aan ouderen hieromtrent?

Nou, daar ga ik nu over vertellen, want wij zijn heel erg blij dat de gemeente nu eindelijk werk gaat maken van het thema ouderen en domotica. En we zijn er ook van overtuigd dat deze technologische verandering de zorg beter kan maken en dat je als gemeente voor je inwoners hierin voorop loopt. Ook hier zal de wereld er de komende 5 jaar heel anders uit gaan zien. In de onlangs gehouden bijeenkomst. Meneer Rotsbeen.

Klopt, dus ik begrijp niet de link tussen emotie, ICT en ouderen hierin, aangezien ik al eerdere malen heb uitgelegd dat heel veel ouderen digitalisering niet hebben bijgehouden cq niet beheersen.

Nou, volgens mij gaat het niet over emotie. Ga maar domotica, dat is een dom. Domotica, ook goed? Maakt mij allemaal niet uit. Het gaat in ieder geval over een belangrijk onderwerp. En Gemeentebelangen heeft juist altijd ook gezegd dat digitalisering heel erg belangrijk is, maar dat er ook vangnetconstructies moeten zijn voor mensen die dat niet zijn. Een mooi voorbeeld is de mogelijkheid om hier in de Herenstraat dicht bij huis voor de mensen in Voorburg hun paspoorten en hun rijbewijs te halen. Dus wij hebben zeker oog ook voor de mensen die niet meegaan in de vaart der volkeren qua techniek. Maar ik heb laatst ook een onderzoek gelezen en daarin stond dat mensen boven de 60 jaar dat er inmiddels ook ruim 75 tot 80% van die mensen ook gewoon op het internet zitten en ook gewoon weten hoe ze daarmee om moeten gaan. In de onlangs gehouden PBL-bijeenkomst op 23 juli is voor de forse woningbouwopgave de komende twee decennia van circa 200.000 woningen vanuit de provincie aandacht gevraagd. Rijksadviseur fysieke leefomgeving Daan Zandbelt gaf aan dat woningen zullen veranderen, kleiner zullen worden door de toename van één- en tweepersoonshuishoudens en dat de woningen een mixgebruik zullen hebben. Denk aan werken aan huis en dat geldt niet alleen voor zzp'ers, maar ook voor mensen die in loondienst zijn en thuis werken. Hij deed een pleidooi voor binnenstedelijk bouwen, niet meer bouwen in de groene buitenruimte van een stad, gebruik die voor recreatie en wateropslag en als groene long, splits bestaande woningen of top ze op, dat houdt in bouwen boven bestaande woningen. Veranderingen waar GBLV zich in principe in kan vinden en zeker het uitzoeken waard vindt. Tevens gaf de heer Zandbelt aan dat oude kantoorpanden omgebouwd kunnen worden naar woningen, iets wat onder het vorige college in onze gemeente al in gang is gezet en dat is mooi om te constateren. Voorzitter, ik heb u kort de visie van Gemeentebelangen gegeven op de toekomst. Maar zoals een groot filosoof ooit zei, en ik begon daar mijn verhaal mee: wie de geschiedenis niet kent, is gedoemd die te herhalen. Dit geldt voor iedereen en overal, maar volgens ons speciaal voor die conflicten waar geweld gebruikt wordt en onschuldige burgers het slachtoffer van zijn. Nederlandse militairen werden en worden in deze gebieden ingezet. We beseffen dat we op lokaal niveau dit probleem helaas niet kunnen oplossen, maar we kunnen wel meewerken aan het besef ter voorkoming van deze conflicten. In onze gemeente heeft luitenant-generaal Ted Meines gewoond. Hij is eind vorig jaar op 85-jarige leeftijd overleden en wordt gezien als vader van de veteranen door zijn inzet voor een goed veteranenbeleid. Wij willen de burgemeester vragen om na overleg met zijn familie te kijken naar de mogelijkheden om hem een blijvende plek te geven in onze samenleving. Voorzitter, we zitten alweer kort voor de verkiezingen en dat betekent niet dat we nu 3/4 jaar achterover gaan zitten. Er moet nog veel gebeuren. Een visie op een nieuwe bibliotheek bijvoorbeeld. Ook hier geldt: veranderen is een noodzaak en wettelijk verplicht. En laten we vooral beseffen dat die verandering noodzakelijk is en de huidige gebruikers zullen best tevreden zijn met de bibliotheek, maar weet dat een jaar geleden nog niet eens een jaar geleden de klanten van V&D ook heel tevreden waren met het warenhuis. Ten aanzien van nieuwbouw van woningen blijft Gemeentebelangen aandringen op betrokkenheid van de inwoners. Wij zijn blij dat wethouder De Ridder dit voor Schakenbos nu gaat oppakken en ook nog eens kritisch gaat kijken naar de plannen bij de Star en de Rijnlandlaan. Neem vooral ook bij de Rijnlandlaan het zeer constructieve voorstel mee wat de voordelen kunnen zijn nu Voorburg met de afdelingen zorg en welzijn en horeca naar de Rijnlandlaan komt. Beide afdelingen van Voorburg kunnen hun bijzondere meerwaarde voor de bewoners in deze wijk zijn, denk aan eten in het restaurant en mogelijk ook stagiaires hulp in de huishouding. In combinatie met de Vlinderhof-plannen is dit wat GBLV betreft een mooie variant van het eerder door ons bepleite maatschappelijk verantwoord zorgen. Wij pleiten al langer voor maatschappelijk verantwoord zorgen als sociaal domein 2.0, waarbij verpleeghuizen in onze gemeente onderdeel uitmaken van het gemeenschappelijke zorgnetwerk. Ook dat is veranderen. Het hospice heeft momenteel eenmalig geld nodig om de brandmeldinstallatie te vervangen. De gemeente Rijswijk heeft inmiddels een deel van die kosten op zich genomen en wij willen een motie indienen namens de VVD, de Partij van de Arbeid, D66 en GroenLinks om ook onze gemeente € 5.000 mee te laten betalen aan deze kosten. En dan zal het overgrote deel van de kosten door het hospice zelf opgebracht worden of door andere fondsen. Het pand KJ 44 staat momenteel helaas leeg. Wij willen graag zien dat er op korte termijn gekeken wordt naar de mogelijkheden voor het gebruik van deze locatie voor de jeugd. Ons idee is een tender uit te schrijven waarbij we de markt vragen te kijken naar ideeën voor deze plek en dit te betrekken bij de begroting 2018. Graag een reactie van de wethouder. Ook moet deze periode nog benut worden om hard te werken aan de bereikbaarheidsmaatregelen rond de fietsbruggen en de rest van onze gemeente. Om dit kracht bij te zetten dienen we een amendement in samen met de Partij van de Arbeid. Voorzitter, tenslotte, ik heb het in mijn betoog gehad over de noodzaak van veranderen. Zo kort voor de verkiezingen wens ik deze gemeenteraad toe dat we ook inzien dat het voor de werkwijze van de raad goed is om te veranderen. Het college heeft de eerste stappen gezet met de open bestuursstijl en nu kan de raad op zijn eigen wijze volgen. Dat betekent na maart 2018 niet 35 nieuwe poppetjes, want ook hierbij geldt: wie de geschiedenis niet kent, is gedoemd die te herhalen. Maar ik wens deze raad een andere werkwijze toe waar de interactie en de betrokkenheid met inwoners, ondernemers en instellingen voorop staat. Laat de vakantieperiode een moment van bezinning zijn en een periode waarin ideeën voor die verandering tot volle bloei kunnen komen. Dank u wel, voorzitter.

Van het pleidooi van de heer Ros ben ik toch nog een vraag stellen, want ik hoorde hem in het kader van de verdichting ook iets zeggen over het splitsen van woningen. En ik vroeg me af hoe hij dan aankijkt tegen de leefbaarheidsaspecten die dat met zich meebrengt, want verdichting op zich klinkt interessant, maar wanneer je gaat splitsen krijg je problemen met parkeernormen en geluidsnormen. Hoe kijkt hij daar dan tegenaan?

De heer Rosberg zegt dat dit precies hun onderwerp is, waarin hij aangeeft hoe je tegen veranderingen aan kan kijken. Je kan het zien als een kans. Je kan het zien als een bedreiging. Ik zal u eerlijk zeggen, dit punt is natuurlijk niet van ons. Dit punt is van de heer Zandbelt, die rijksadviseur is op dit vlak. En als zo'n man iets zegt, dan is dat wat ons betreft het onderzoeken waard en dan zal hij ongetwijfeld ook weten wat de negatieve effecten van zijn plan zijn. Dus ik heb daar alle vertrouwen in dat dat goedkomt. Maar voorzitter. De heer Overmeer.

De heer Ross Brenders brengt het nu in de context van onder andere bijvoorbeeld Voorburg, waarvan je toch niet kan zeggen dat dat niet heel erg verdicht is. Dus ik ben benieuwd hoe hij dat dan toch ziet. Kijk, het kan door iemand gezegd zijn, maar hij brengt het nu in de Raad van Leidschendam-Voorburg en dat is toch een andere plek dan als je het kijkt naar heel Nederland.

Meneer Rossbender en de heer Bosbes hebben ook gezegd dat zij vinden dat dit onderzocht moet worden. En als je iets onderzoekt, dan ga je daar met een open mind naar kijken. En als blijkt dat het niet kan, dan schudden wij over een aantal jaar elkaar de hand en dan zeg ik nou, meneer Overmere, dit keer had u gelijk, maar wij willen het in ieder geval onderzocht hebben en wij gaan ervan uit dat als je creatief naar dit soort zaken kijkt, dat daar oplossingen te vinden zijn. Dank.

U wel, dan ga ik naar de fractie van de VVD en ik geef het woord aan mevrouw Van Eekelen.

Techniek en ik? Dat zijn twee verschillende dingen. Maar goed, ik ga mijn best doen. Dames en heren voorzitter. Dit is alweer de laatste kadernota van deze coalitie en van dit eigenlijk hele verse college. En ik wil toch heel even graag terugkijken, hè? In het kader van de geschiedenis, meneer Ross Bender, want een roerige periode hebben we denk ik wel achter de rug. We zijn begonnen met de zoektocht naar een nieuwe burgemeester in deze periode. Nou, ik denk dat ons dat heel goed gelukt is. Verder hebben we twee colleges geformeerd en zijn er drie wethouders vertrokken. Al met al denk ik een zeer hectische periode. Een tijd om de balans op te maken en ook de vraag te stellen van hoe toekomstbestendig zijn wij nu als gemeente? En dat wil ik doen aan de hand van beelden die geschetst worden door het college en de werkelijkheid zoals wij die zien. En dan allereerst hopen dat men dat lukt.

Kijk eens aan. Allereerst zien we dan een plaatje van de Eneco Tour zoals dat destijds ons is geschetst, een prachtig beeld van een mooi evenement. We hebben ook onlangs gezien de twee wethouders die op het Tijdritplein BinckBank Tour een shirt overhandigen en wij kregen het beeld daarbij. Dat leidde ze dan Voorburg daar wel in moest investeren. Dat was het beeld. En wat is nu de werkelijkheid? Ja. Gerard, kan jij dat doen? Doen jullie het maar eens verder? Ja, ik maak het heel spannend. Ja kijk, de werkelijkheid is dat de BinckBank Tour geen € 150.000 kost, maar dat hier uiteindelijk nu minstens € 290.000 kost en. Dat is toch een iets ander beeld, dus de werkelijkheid wijkt hier wel af van het beeld dat destijds geschetst is. Dan het beeld dat wij een excellente woonstad zijn. Wij vinden als VVD een excellente woonstad, moet ook excellent bereikbaar zijn. Inwoners willen elke dag vlot comfortabel en zonder ergernissen op hun werk komen. En aan het eind van de dag weer vlot comfortabel en zonder ergernissen naar huis. Op de vrije momenten willen inwoners graag makkelijk hun boodschappen kunnen doen, op visite kunnen gaan bij vrienden en familie of even uitwaaien in de natuur. En ook dat weer allemaal vlot comfortabel en zonder ergernissen. Maar wat is de werkelijkheid? Zijn wij die excellent bereikbare woonstad? Wat de VVD betreft niet. Natuurlijk gaan er ook dingen goed. De bereikbaarheid van Stompwijk wordt verbeterd. Er is eindelijk gestart met de uitbreiding van de fietsenstallingen bij station Leidschendam-Voorburg en. Er wordt hier en daar een fietspad geüpgraded. Maar zijn dit nou de grote structuurverbeteringen die ons verkeersnetwerk nodig heeft, zijn dit de maatregelen die Leidschendam-Voorburg excellent bereikbaar maken. Eigenlijk zijn we nog steeds zo gevoelig voor incidenten als een paar jaar geleden. Je ziet het wel gebeuren dat er een brug weigert. Een ongeluk gebeurt, een tunnel gesloten voor onderhoud. Het hele netwerk loopt vast. Van de week had ik het nog, voorzitter.

Hoofdvraag is, kunt u een plek in de Randstad noemen waar dat niet het geval is als er iets dergelijks gebeurt?

Dat kan ik niet. Je blijft gevoelig voor opstopping van verkeer, maar de afwikkeling van het verkeer kan veel beter dan op dit moment gebeurt en wij zijn gewoon erg kwetsbaar als het gaat. Als er iets gebeurt en de economie trekt aan, dat is één ding, er is veel woningbouw gepland, dus er wordt veel gebouwd en Leidse Hage komt daar ook nog bij, dus wij verwachten eigenlijk dat het de komende jaren nog veel erger gaat worden. En wat doen we dan voor onze inwoners? De VVD is daar altijd duidelijk over geweest. Voor ons is het de enige robuuste en toekomstgerichte oplossing voor het lokale verkeer. Een extra lokale oeververbinding over of onder de Vliet die we dan ook geschikt kunnen maken voor landbouwvoertuigen en zwaar verkeer.

Is mevrouw Van Enkele het er dan niet mee eens dat we bij de bereikbaarheid niet alleen naar de auto's moeten kijken? Dat is toch niet de enige oplossing, mevrouw Van...

Denk wel dat auto's het grootste vervoermiddel hier in deze gemeente zijn, dus dan moeten we in ieder geval gaan beginnen, maar je moet ook gaan kijken naar het zware verkeer, bijvoorbeeld een tractor uit Stompwijk. Die kan nu niet de Vliet over. Die moet eerst een paar kilometer omrijden. Ook dat zou verholpen kunnen worden met een extra oeververbinding. Momenteel horen we plannen over camera's, beperkte toegang tot de bruggen, kentekenregistratie en wij zien het eerlijk gezegd met vrees tegemoet en wij zullen ons dan ook met hand en tand blijven inzetten voor bereikbaarheid.

Nog twee opmerkingen over die bereikbaarheid, de kosten voor een ondertunneling van een tunnel onder de Vliet door die zijn volgens mij ontzettend hoog. Hoe kijkt u daar als VVD tegenaan? En ten tweede nog een opmerking over die tractoren. Wellicht kunt u bij uw collega's in de Tweede Kamer pleiten dat er gebruik gemaakt mag worden van de N14 voor tractoren, want dat is volgens mij recentelijk in stemming geweest en daar was toen onder andere de VVD op tegen. Mevrouw

Nou, dank u wel voor de tip. Even denken, wat was de eerste vraag over de financiën? Ja, natuurlijk, ja, nou, wellicht kan er gedacht worden aan het vragen van financiën binnen de MRDH. Kunnen we daar geld halen voor een project? We kunnen daar ook zelf naar kijken. Ik weet niet, misschien komt er uit het KP geld. We kunnen op alle andere manieren kijken, maar we moeten eerst wel een besluit nemen. Bij een excellente woonstad hoort wat ons betreft ook makkelijk en gratis parkeren. De werkelijkheid is dat parkeren in onze gemeente, en dan ook rond de stations, maar ook in de oude centra, een probleem is. En "no parking, no business" is er een vleugel. De uitspraak naast het bereikbaar zijn, moeten we dus ook dit excellent uitvoeren, want bezoekers willen vlot, comfortabel en zonder ergernissen hun auto kunnen parkeren in de buurt van hun bestemming. Ze willen niet 20 minuten rondjes rijden op zoek naar een vrije plek, maar duidelijk verwezen worden naar het parkeerterrein of een garage. Een garage die er netjes bijstaat en waar je je auto veilig kunt achterlaten. Voorzitter, als het gaat om veiligheid, dan bestaat het beeld dat wij veiliger worden omdat het aantal inbraken daalt. De werkelijkheid is dat inderdaad het aantal inbraken daalt en dat is op zich een compliment waard naar de politie. Maar de werkelijkheid is ook dat het aantal geweldsmisdrijven stijgt. Accenten worden verschoven, geweld wordt bruter en de gevolgen voor onze inwoners zijn groot. Ook het vandalisme blijft de VVD nog steeds een doorn in het oog, of het nu gaat om rondslingerend afval, vandalisme in de garage op het Damplein of scooters die dwars door de Herenstraat scheuren. Het wordt tijd dat de gemeente hard optreedt tegen dit soort vormen van asociaal gedrag. Handhavers zijn ons inziens dag in dag uit hard bezig, maar misschien moeten er ook andere middelen worden ingezet. Ik heb wel eens geopperd, cameratoezicht zou een goed instrument kunnen zijn om overtreders op te sporen en te bekeuren. En de VVD hoort graag van het college of zij bereid is om te onderzoeken of cameratoezicht in de garage op het Damcentrum een uitkomst kan bieden en bij de begrotingsbehandeling kunnen we dan met een voorstel komen. Nou wil ik graag de volgende zet. Nou hebben we wel. Nee, interruptie. Interruptie.

Mevrouw Van Eek, naar het volgende onderwerp, gaat toch nog eventjes over dat verkeer. U zegt dat mogelijk geld gevraagd kan worden aan de MRDH voor verbetering van de bereikbaarheid. Maar ik denk dat u zich wel moet realiseren dat het geld wat in de MRDH-potjes zit, dat dat ook opgebracht wordt door de bewoners. Dus in principe betalen we dat gewoon zelf en ik denk dat dat toch wel even een punt is om voorzichtig mee om te gaan, omdat de rekening dan indirect toch weer bij ons terechtkomt.

Nu eens dat we bewoners niet extra moeten belasten, maar ik denk dat zeker bewoners ook heel blij zijn als wij goed bereikbaar zijn en ze niet 's avonds na een dag hard werken in de file moeten staan. Goed, als het gaat over de communicatie, ik heb 11 uur erbij geroepen, meneer Rosberg, dus haalde het ook al aan. Het beeld is dat we een open bestuursstijl hebben, waar inwoners, instellingen en bedrijven in een vroeg stadium actief bij planvorming of nieuw beleid worden betrokken. En de VVD is positief over deze intentie van het college. Maar in werkelijkheid, mag de volgende volgt. Kijk, in werkelijkheid zie je dat het toch niet altijd werkt en leiden de intenties onnodig tot frustratie. Ook vaak omdat vooraf onvoldoende duidelijk is in welke fase planontwikkeling is en welke inspraak of vormen van meedenken nog mogelijk zijn. Interruptie.

Ik vind dit heel erg leuk. Als ik een website heb, dan kan ik ook dit soort plaatjes gewoon halen, maar kunt u ook aangeven hoe vaak dit voorkomt?

Heel vaak voorkwam, daarna ben ik gestopt met tellen, dat weet ik niet. Voorzitter van

Zoiets hoort, dat weet u hopelijk ook, bij het opnieuw implementeren van een nieuw systeem, dat er dus storingen zijn. Dus ik vind het een beetje jammer dat u dit gebruikt als een soort van algemeenheid dat het maar zeer slecht gesteld is met de website van de gemeente. Ik vind dat onjuist en ik, nou ja, ik heb gezegd wat ik wilde zeggen. Mevrouw

Niet hiermee de indruk wekken dat het slecht gesteld is met de website van de gemeente, maar dit was voor mij alleen een illustratie bij mijn betoog over communicatie, dus dat het beeld is dat het soepel loopt, maar dat het in werkelijkheid ook wel eens tegenzit. Dat was het idee.

Bent u het dan met mij eens dat het helaas een ongelukkig voorbeeld is, mevrouw Van?

Nou, nee, dat is geen ongelukkig voorbeeld. Ik denk dat dit toch een voorbeeld schetst, kijk, dat is niet dat dat permanent niet doet, maar dit is gewoon een voorbeeld voor de communicatie. En dat gaat niet over de website goed. Communicatie en inwoners. Vaak is onvoldoende duidelijk in welke fase planontwikkeling is en welke inspraak of vormen van meedenken nog mogelijk zijn. Duidelijkheid en verwachtingsmanagement is altijd een voorwaarde bij goede communicatie. En als voorbeeld noem ik dan middels banners, had het daar ook al over, de planvorming omtrent de woningbouw aan de Star en Rijnlandlaan. En recentelijk de communicatie rondom de hondenuitlaatkooi in het Sijtwendepark. Goede communicatie met inwoners is essentieel wat de VVD betreft.

Interruptie van de heer Van Dolen. Risico dat

Dat ik dingen verwar met elkaar, maar ik woon in de stad en ik heb alle communicatie van de gemeente gezien en ik kan zeggen dat ik als bewoner vind dat ik prima geïnformeerd ben geweest. Er zijn twee informatieavonden geweest, dus wat wilt u nog meer?

Ik heb met de inwoners gesproken, de hondenbezitters, want het zijn in het park en zij voelen zich niet gehoord. Ze hebben wel een vergadering meegemaakt. Ze hebben notulen gekregen waar ze zich niet in herkennen en zij willen heel graag samen met de gemeente komen tot een oplossing. Zij willen heel graag helpen, meedoen, participeren en dat wordt hun onmogelijk gemaakt en daarom zijn zij verbolgen over de niet goede communicatie. Ik had het

Over de omwonende daar, want daar woon ik niet bij. Mevrouw van

Ik dacht dat u zei aan het Tuinenpark. De omwonenden van de stad. Nee, de omwonenden van de stad die zijn niet blij, want die hebben wel. Ze zijn een keer naar een inloopavond geweest. Daar werd een plan gepresenteerd. Uiteindelijk was dat plan 3 hoog. Dat werd zoveel meter zonder dat Onno nou in details treedt. Het uitgewerkte plan was vele meters hoger en zij voelen zich echt dat er niet goed gecommuniceerd is. Bovendien staat er een hele hoge flat aan de weg, de infrastructuur is nog niet geregeld. Dus zij voelen dat er niet goed gecommuniceerd is.

Voorzitter, dan toch weer een interruptie? De heer Van

Rossem de heer van der Veen juist die twee avonden, want er zijn twee avonden geweest en er zijn ook nog gesprekken geweest op het gemeentehuis, hebben ertoe geleid dat de wethouder in dit geval heeft gezegd: ik wil toch even de plannen terugtrekken, zowel van de Rijnlandlaan als van de Star als van Overval, met de mededeling: ik wil daar nog eens heel goed naar kijken. Dus waar bent u naar op zoek? De heer

Van Rossem, op hetzelfde punt neem ik aan?

Ja voorzitter, ik wil alleen maar even de suggestie neerleggen en ik hoop dat mevrouw Van Eck dat met mij eens is dat gehoord worden wel iets anders is dan je zin krijgen en ik denk dat dat ook meespeelt in de gesprekken die mevrouw Van Eekelen gehad heeft, voorzitter.

Ga eerst naar mevrouw Van Eekelen en dan mevrouw Hoogland. Ik heb mevrouw.

Van Eekelen en verduidelijken. Ik snap dat gehoord worden iets anders is dan je zin krijgen. Dat snap ik heel goed. Ja, aan de andere kant, kijk dat er nu een verandering komt van de plannen, dat er nu geluisterd wordt. Dat vind ik alleen maar goed, dat vinden inwoners ook goed. Het gaat meer om het voortraject waar mensen zich niet gehoord voelden en mensen hebben zorgen ingebracht, want die waren erg geschrokken van de plannen die zij toen hadden. Ze hebben bezwaar gemaakt. Tenminste, ze hebben gezegd dat het ze niet beviel. Naar aanleiding daarvan is er nu continu een tweede ronde en wordt er geluisterd en wordt het wellicht aangepast. En dat, voorzitter?

Dank u, voorzitter, voor het duidelijk kunnen vragen aan u. Voorzitter, is het niet zo dat als je als direct betrokkene bij die woningbouw tegen bent, als je daar zelf een brief daartoe hebt ingediend, dat je dan niet mee mag discussiëren over dit onderwerp? Er wordt...

Nu geen stemming gedaan over dit onderwerp en er worden voorbeelden naar voren gedragen die daarom verduidelijking hebben gevraagd. Dus ik zie daar geen enkele belemmering. Mevrouw Van Eekelen.

Dank u wel, voorzitter. Goed, dan ga ik verder. Hoe toekomstbestendig zijn we als het gaat om cultuur en sport? Het wachten is op de plannen van het college met betrekking tot de toekomst van de bibliotheek. De studies zijn verricht en wat de VVD betreft, blijft de bibliotheek breed en volledig bereikbaar voor onze inwoners en blijven de huidige investeringen in stand en worden deze niet opgeheven. We hebben begrepen dat er door de voorganger van de huidige wethouder met een projectontwikkelaar plannen zijn ontwikkeld voor de bouw van een woontoren bovenop de huidige bibliotheek aan het Koningin Julianaplein. We nemen aan dat de huidige wethouder van deze plannen op de hoogte is en horen graag haar visie hierop, of zij hier ook achter staat en wat de gevolgen zijn voor de huidige bibliotheekvestiging en de omgeving aldaar. Sport en bewegen zijn goed voor je. Het is ontspannend en gezond en stelt je in staat sociale contacten te onderhouden. De afgelopen periode zijn er door sportverenigingen weer mooie prestaties geleverd. Er zijn promoties geweest naar hogere klassen, kampioenschappen en sportprijzen zijn voor het eerst groots toegekend. Deze successen mogen door de verenigingen gevierd worden en graag wat ons betreft, als dat kan, op het balkon van het gemeentehuis, maar ook op kleinere schaal beleven duizenden inwoners veel plezier aan de sport, actief of als vrijwilligers. Dan velen wekelijks langs de lijn of in een sporthal. Het nieuwe zwembad is geopend en de nieuwe turnhal wordt gebouwd. Van belang is en blijft dat ook de bestaande accommodaties van de verenigingen goed zijn. Hier heeft het op sommige plekken aan ontbroken. De laatste maanden is er door de wethouder gelukkig geïnvesteerd in het herstellen van achterstallig en verwaarloosd onderhoud. Er zijn echter nog wel wat zaken die moeten worden aangepakt. Sporten wordt populairder. Nieuwe verenigingen melden zich en de ruimte is beperkt. Efficiënt gebruik van de accommodaties en ruimte is een must. Investeringen in bijvoorbeeld nieuwe en extra sportvelden lijken noodzakelijk. Wanneer kunnen we de toegezegde inventarisatie van wensen en mogelijkheden op het gebied van inpassing en aanpassing van de wethouder verwachten? Begin dit jaar is het masterplan van Ludens besproken. Er is een nieuw bestuur aangetreden en vanuit de gemeente extra geld in het theater gestoken. De voormalige wethouder heeft toegezegd het proces kritisch te blijven volgen en wij zijn benieuwd hoe thans de stand van zaken bij theater Ludens is en of het masterplan onverkort wordt uitgevoerd en de culturele hotspot aan het ontstaan is. En datzelfde geldt voor museum Swaensteyn. Ook hier is extra geld ingestoken om te voorkomen dat het museum zijn deuren moest sluiten. Heeft dit extra geld nu ertoe geleid dat het museum toekomstvast is? Hoe ziet het college de toekomst van dit museum? Het andere theater binnen onze gemeente draait op volle toeren. Het Veur Theater heeft zijn bestaansrecht en zijn plek in het Damcentrum bewezen en het heeft ook een aantrekkende werking voor het gebied. Wij zien deze ondernemers dag en nacht heel hard werken en cultureel ondernemerschap komt hier optimaal uit de verf. Exploitatiekosten kunnen ze op deze manier goed betalen, alleen extra investeringen, dat wordt voor hen heel lastig en daarom willen wij graag een motie indienen om het Veur Theater een extra steuntje in de rug te geven. Dit in de vorm van een kleine eenmalige waarderingssubsidie van € 5.000. Dit stelt het theater in staat extra promotionele activiteiten te organiseren, hetgeen ook goed is voor het Damcentrum in zijn geheel. Dan hoe toekomstbestendig zijn we als het gaat om ons klimaat en de kwaliteit van de stad. Leidschendam-Voorburg heeft zich tot doel gesteld in 2050 klimaatneutraal te zijn. Met de eisen uit het bouwbesluit is alle nieuwbouw vanaf 2020 bijna energieneutraal, maar het grootste deel van onze stad, dat staat al. En de grootste uitdaging zit dus in de verduurzaming van de bestaande voorraad. Als we er vanuit gaan dat een ingrijpende renovatie van een woning of ander gebouw over het algemeen 30 jaar meegaat, moeten de plannen van deze stad vanaf 2020 voor onze inwoners klaar zijn. Immers, een woning die vanaf 2021 niet op de goede manier wordt aangepakt, haalt bij 30 jaar niet onze ambitie voor 2050. Iemand die over 5 jaar een nieuwe cv-ketel moet kopen, die moet weten of die ketel nog wel gas krijgt in 2030, zodat hij misschien beter een andere investering in zijn woning kan doen. Kan ik op termijn misschien aansluiten op een stadsverwarming? Een warmte-koudeopslag of is elektrisch een optie? Daarom roept de VVD dit college op direct na het reces het gesprek met inwoners, ondernemers en corporaties te beginnen en zo samen voor 2022 voor elke wijk een plan te ontwikkelen, niet om onze inwoners te dwingen de verwarming van hun woning op een door ons voorgeschreven manier te doen, maar wel om duidelijkheid te geven over de opties van warmtevoorziening die in hun straat zijn of gaan komen en hiertoe dienen wij een motie in. Voorzitter, als het gaat over de economie, daar hebben we dinsdag uitgebreid de economische agenda.

Voorzitter, interruptie en een aanvullende vraag eigenlijk op het voorgaande, want ik vond dat wel een. Ik vind het een hele mooie gedachte en ook mooi vooruit gedacht door de VVD. Ja, zeker. Maar ik moet even ingefluisterd worden door mijn buurman. Nou ben ik mijn punt even kwijt, meneer Van Dalen. Maar oh ja, daar is die weer. Maar zouden we het ook kunnen beschouwen, hè, deze motie, als wat voorwerk voor de volgende periode? Dat we dat dan verder kunnen regelen in een volgende coalitie, bijvoorbeeld met de partijen die dan aan zet zijn.

Dat zou heel goed kunnen. Dat is een prima suggestie voor iedereen.

Om daar vrijuit te putten, zou ik zeggen. Dat was het, voorzitter.

Ja, dankjewel. Goed, evenementen leidt u dan? VVD is trots op onze evenementen en toerisme. Recreatie is een groot goed binnen onze gemeente. Het enige wat ons een doorn in het oog is, dat zijn de vlaggen op een modderschuit die nu overal in de gemeente staan. Dat zijn die vlaggen die de evenementen aankondigen. Die zijn heel goed, maar de modderschuiten die eronder staan, die zouden wij graag vervangen zien worden door iets duurzaams en daartoe dienen wij een motie in. En aan de toekomst en kwaliteit van Leidschendam-Voorburg bouwen we niet als Raad en college alleen, dat doen we samen met de inwoners, ondernemers en instellingen. En meer en meer komt de kracht en ideeën uit de stad zelf en de VVD wil dit graag steunen en versterken door middel van een instrument dat enerzijds uitdaagt met goede initiatieven te komen en daarna draagvlak creëert en anderzijds in financiële zin. Wij dienen een motie in voor het instrument van crowdfunding en wij zouden heel graag zien dat het zeer sympathieke voorstel van Mooi Voorburg als pilot in deze crowdfundingsmotie wordt opgenomen. Goed, voorzitter, dan tot het laatste. Het financiële beeld is dat we financieel gezond zijn. De werkelijkheid ligt anders. Het huidige college slaagt er maar net in om een structureel evenwicht te krijgen, tegen welke prijs er worden miljoenen uit de reserves gehaald om de exploitatie sluitend te maken. Taakstellingen zoals 1 miljoen op de jeugdzorg zijn wat ons betreft zwak en onzeker. En er komen nog veel risico's op ons af. De eerste tegenvaller op de DSW is al binnen. Ook zal de onderwijshuisvesting er de komende jaren veel geld vragen waar maar deels voor gereserveerd is. Hoe toekomstbestendig is onze stad? Dat is de vraag voor de VVD, dank u wel. Dank u.

Dan ga ik naar de fractie van D66 en ik geef het woord aan de heer Blanken.

Voorzitter, dames en heren, als ik onze bijdrage een motto zou moeten meegeven, dan zou dat zijn: Het gaat goed in onze gemeente, maar. Wat gaat er goed? Het dagelijkse routinematige werk waar we het hier bijna nooit over hebben. Uitkeringen worden betaald, zorg wordt geleverd. Straten worden hersteld, woningen worden gebouwd. De openbare ruimte wordt schoongehouden. Wat gaat ook goed, vinden wij: de verbetering van de stad, investeren en ontwikkelen, de belangrijke projecten gaan goed, liggen op schema. Leidsenhage wordt grondig vernieuwd. Het Huygenskwartier wordt aantrekkelijker gemaakt en we proberen ouderen langer zelfstandig te laten wonen. Het coalitieakkoord ligt op schema, de uitvoering daarvan, en tot slot: financieel zijn we gezond. Maar, maar er is werk aan de winkel. We moeten een aantal tegenvallers opvangen, structureel. En we hebben een aantal nieuwe investeringsopgaven voor de boeg. Mevrouw Van Eekelen hintte daar al aan, denkt u maar aan onze groeiambities, aan duurzaamheid, aan onderwijshuisvesting en aan bereikbaarheidsmaatregelen. Bij een paar van deze wil ik meer concreet even stilstaan. Langer zelfstandig wonen, het initiatief van het college, dat ondersteunen we van harte. Wij vragen daarnaast het college in samenwerking met bedrijfsleven en andere betrokken partners op zoek te gaan naar innovaties in de ouderenzorg. Daar is wel behoefte aan en er is wel ruimte voor verbetering. En misschien is het goed om met pilots en experimenten hier ervaring mee op te doen. En die ervaringen kunnen dan helpen om vraagstukken als eenzaamheid beter te adresseren, beter te behandelen. De bijstand, wij hebben daar zorgen over. De wethouder, dat vinden wij nobel, kijkt of alle mensen krijgen wat ze nodig hebben. Maar tegelijkertijd is er nu al een tekort. Dat heeft voor een belangrijk deel te maken met ontwikkelingen op rijksniveau. Het rijk beknibbelt op de budgetten voor de bijstand en op de vangnetregeling, hè? De compensatie, dat gaat niet beter worden voorlopig. Daar moeten we misschien goed naar kijken. Wij denken dat het misschien goed is om meer in te zetten op uitstroom uit de bijstand bevorderen. De economie trekt aan, de werkgelegenheid neemt toe. Dit is het moment om mensen aan een baan te helpen. Graag een reactie van het college hierop. In de jeugdzorg wordt goede hulp geboden. Maar tegelijkertijd is nog niet alles duidelijk. De cijfers staan nog niet stil, schrijft het college zelf. Onderdelen moeten nog worden verkend en onderzocht. Dat betekent in onze ogen dat er mogelijk geld bij moet. Daar bovenop de aandacht voor suïcidale jongeren in de pers de afgelopen weken. Die kan niemand ontgaan zijn. De kinderen tussen wal en schip is het genoemd op een aantal plekken. Dat mogen wij hier niet laten gebeuren. Hoe zit dat in onze gemeente? Dit alles toont aan dat we in de jeugd nog niet klaar zijn. De taakstelling vinden wij daarom een beetje vroeg. Als alles goed zou gaan, dan zou daar ruimte voor zijn. Dan zou de kans dat het zou slagen, dat we die kunnen realiseren, groot zijn. Maar wij denken dat dat niet zo is. De extra gelden uit het gemeentefonds compenseren dat een beetje, maar niet helemaal. En dat resterende knelpunt zoals we dat nu in beeld hebben, dat is misschien niet het hele verhaal. Misschien is onder het wateroppervlak nog meer ijs dat onze kant op komt? Wij vinden dus dat we dat moeten oplossen, dat knelpunt. En te beginnen in dit lopende begrotingsjaar en misschien ook het jaar daarop. En we hebben ook een suggestie om dat op te lossen, dat knelpunt. Over een aantal jaren dan worden de 3 taken die gedecentraliseerd zijn naar de gemeentes 3 jaar geleden, als een geldstroom aan de gemeente uitgekeerd. We zouden nu al kunnen doen alsof die 3 taken in samenhang moeten worden beschouwd. En wij zullen hiervoor een motie indienen, samen met een aantal andere partijen.

Dank u, meneer Blanke. Meneer Blanke, ook een vraag aan de D66-fractie: hebt u enig idee waardoor er een enorme toename komt van geld voor jeugdzorg? De

Nog niet echt een toename gezien, ik zie alleen een knelpunt en ik zie ten tweede dat de cijfers of het beeld dat wij van onze opgaven in de jeugdzorg hebben. Dat beeld is nog niet helemaal volledig, nog niet afgerond.

Ter interruptie, misschien dat we hier even juist mevrouw Hohage zouden moeten helpen. Het is niet zo dat het een toename van geld is. Er is juist een toename van het tekort en dus de tekorten lopen op en we krijgen ook nog hè. We leggen zelf onszelf een taakstelling op van 1 miljoen, dus je ziet dat volgens mij fundamenteel verkeerd. Er is geen toename van geld, er is juist een afname van geld en dat is nou juist een probleem, mevrouw Hohage.

Dank u voor deze bevestiging, want zo bedoelde ik het ook. Hartelijk dank, meneer Van der Grind.

Dank u zeer. Wij willen een aantrekkelijke, groene, toekomstbestendige woongemeente zijn. Als we die ambitie willen waarmaken, dan moeten we niet alleen de bestaande stad onderhouden, maar ook investeren in nieuwe ontwikkelingen. Wij willen groeien de komende jaren. Maar ook los van die groeiambitie liggen er een paar flinke opgaven. Denk aan de verkeerssituaties rond Leidsenhage straks als het klaar is, rond Vlietvoorde en rond Schakenbosch. Daar komen twee, ja bijna complete woonwijken bij rond de Klein Plaspoelpolder. Dat is al eerder hier aan de orde geweest. Dat vraagt om extra investeringen. We hebben eerder afgesproken om onze eigen financiële positie te versterken door de solvabiliteit - ingewikkeld woord voor vreemd vermogen - even kort door de bocht, om dat vreemde vermogen niet langer te laten oplopen, niet te laten groeien. Met dank aan mijn collega Arnoud Breedijk, die die beperkingen die we onszelf hebben opgelegd, die beperkt ook de ruimte om geld te lenen. Hoe komen we hieruit? Wij hebben een suggestie. Misschien is het goed dat we voor die investeringen die onvermijdelijk op ons afkomen, om daarvoor te gaan sparen. Sparen voor investeringen, sparen voor de nabije toekomst. Graag een reactie van het college. D66 wil graag dat deze gemeente een duurzame gemeente is. Het kabinet zal binnenkort keuzes maken, het nieuwe kabinet, als het er is, zal binnenkort keuzes maken om de klimaat- en duurzaamheidsagenda uit te voeren. Daar willen wij als gemeente graag bij aansluiten. Daarom willen wij structureel geld beschikbaar maken voor duurzaamheid. Het college heeft er een beweging in gemaakt. Wij zouden die het liefste de andere kant op zien. Daarom zal er een motie worden ingediend, mede vanuit GroenLinks en onze partij, Partij van de Arbeid geloof ik, Gemeentebelangen. We zien het zo. Ik heb vanmiddag zoveel gemaild dat ik het actuele beeld op dit punt na 06.30 uur kwijt ben.

Geweldig, laat ik de heer Blanken dan vast danken, dat scheelt me straks weer 10 seconden spreektijd. De heer Blanken.

Het was een motie van GroenLinks, geloof ik. Geldt niet voor alle onderwerpen die hier aan bod komen. Als we kijken naar de lokale woningmarkt, niet alleen in onze gemeente, maar ook in andere gemeentes, dan is er een groep die het wel bijzonder moeilijk heeft. En dan heb ik het over starters op de woningmarkt. Die krijgen maar geen toegang tot de woningmarkt. Niet alleen landelijk is daar onderzoek naar gedaan. Perspublicaties twee maanden geleden uitgebreid, de millennials zijn ze genoemd, de mensen van jongeren tussen 18 en 35 jaar. Die niet op de woningmarkt terecht kunnen. Ze verdienen vaak te veel voor een goedkope woning als die al beschikbaar is en ze verdienen bij lange na niet genoeg voor duurdere woningen. Dat komt voor een belangrijk deel ook omdat banken hypotheekregels hebben aangescherpt. Per saldo ondervinden zij daar nadeel van. Toegang tot de woningmarkt is geblokkeerd. Volgens het CBS, ik heb even zitten zoeken, gaat het in onze gemeente om 13.000 mensen. 13.000 mensen.

Voorzitter, interruptie op het verhaal van mijn collega Blanken ter aanvulling, ter aanvulling nee, even in alle scherpte. Het gaat om het gebrek aan toegang tot de sociale woningbouw, hè? Omdat ze daarvoor te veel verdienen en te weinig om een huis te kopen van, laten we zeggen, in de categorie 2 à 2,5 ton, inclusief de beperkende hypotheekregels. En dat is nou precies de doelgroep die tussen wal en schip raakt en daar moeten we iets aan doen, vinden wij. De heer Blanken.

Voor deze aanvulling. Wij vragen het college onderzoek te doen naar deze groep in onze gemeentes, want er is een substantiële groep. Hé, wat zijn hun problemen? Vertrekken ze naar andere gemeentes, willen wij dat? Wat zouden we kunnen doen en we zouden graag zien dat de uitkomsten met de Raad worden gedeeld. Schakenbos, voorzitter, aan de rand van onze gemeente, verschijnt een nieuwe woonwijk op een prachtige plek, Schakenbos. We gaan daar nieuwe woonmilieus bouwen. Een uitgelezen kans vinden wij om van dit project een voorbeeld van duurzaamheid te maken. Het is nieuw, bestaande bouw is een ander verhaal. Dit is nieuwbouw, dus je kunt bijna alle kansen benutten. Denkt u maar aan efficiënt gebruik van grondstoffen tijdens de bouw, energie- en waterbesparing, CO2-uitstoot, reductie van al deze schadelijke emissies. Daarnaast, dit kan ook, dit moet ook een heel participatief traject worden. Dit college heeft communicatie en afstemming met haar inwoners op allerlei onderwerpen hoog in het vaandel. Dat kunnen we hier even goed laten zien. Dus de omwonenden zullen in de aanloop en tijdens de bouw steeds goed worden bijgepraat. Het moet geen praatcircus worden, maar dat betekent wel dat op gezette tijden wethouders en omwonenden bij elkaar komen. En waar mogelijk zal natuurlijk ingespeeld worden op suggesties en kanttekeningen van de omwonenden. De overheid, de moderne overheid en Alfie. Ik zal niet te lang bij Alfie stilstaan. Dat hebben anderen al voor mij gedaan. Iedereen kent daar inmiddels een moderne overheid, de belangrijkste, de moderne overheid moet in staat zijn om haar burgers snel en goed te bedienen. Op dat onderdeel vinden wij dat we het goed doen. Vanuit huis, vanachter je pc kun je afspraken maken en producten bestellen en die worden, als het even kan, ook nog thuis bezorgd. Op dit punt gaat het dus goed en wij willen graag dat we daarin doorgaan. De overheid moet de dienstverlening aan haar burgers efficiënt, snel en goed organiseren en technologie helpt daarbij. Een laatste vraag nu we het over deze moderne overheid in Leidschendam-Voorburg hebben. Wij lazen tot onze verrassing dat de taakstelling op de organisatie van de baan is. Daar willen wij graag een reactie op.

Dank u wel. Betekent het dat D66 zo dadelijk komt met een amendement om te zorgen dat de postpakketten aan huis bezorgd blijven? De

Dat was ik niet van plan. Zo concreet was ik nog niet. Maar als u daar suggesties voor heeft, dan wil ik daar best over nadenken. Dus die wacht ik met spanning af. Voorzitter, afronding, mijn motto was: Het gaat goed, maar de gemeente staat er goed voor. Maar er is ook werk aan de winkel. De knelpunten rond bijstand en jeugd, die zouden wij graag dit jaar opgelost zien. En voor die nieuwe investeringsopgave die onvermijdelijk op ons pad ligt, stellen wij voor om te gaan sparen in dit verband. Een laatste suggestie: misschien moeten we eens na gaan denken over de verkoop van het Eneco-aandeel dat deze gemeente in haar bezit heeft. Tot zover.

Dank u wel. U hebt het onderwerp ook besproken over millennials en de woningmarkt. Daar was ook een motie over. Mag ik aannemen dat die daarmee is ingediend, want die was, ja, nee, dat was niet expliciet gemeld. Dan is dat bij deze. Genoeg. Dan ga ik naar de fractie van het CDA en ik geef mevrouw Bouw het woord.

Ja geachte aanwezigen, voorzitter, kijkers en luisteraars thuis. Ik had een hele leuke grap voorbereid over de mussen die van het dak vielen tijdens deze kadernota, maar door het vallen van de regen is ook mijn grap een beetje in het water gevallen. Maar het is wel warm. Ja precies, maar daarom ga ik toch maar serieus beginnen.

Zou u toch met uw groep willen beginnen?

Onder andere de borrel, meneer Rossen, een speciaal voor u voorzitter, traditiegetrouw bestaande uit de laatste algemene beschouwingen: een rondje op de borst kloppen van coalitiepartijen over wat er voor prachtigs allemaal is bereikt in de afgelopen jaren en een rondje van de oppositiepartijen dat het allemaal veel beter had gekund. Op dat laatste punt zal ik u vandaag niet teleurstellen. We willen vandaag als CDA kijken naar hoe deze gemeente wordt achtergelaten door Gemeentebelangen, D66, GroenLinks en de PvdA en hoe we als CDA deze gemeente hadden willen doorgeven. Ik begin bij de financiën. Veel raadsleden zullen ook volgend jaar beginnen met een flinke dosis idealisme. Ze willen een stem geven aan onze inwoners. Nieuwe en andere prioriteiten stellen. De verkiezingsprogramma's staan er straks weer vol mee, de stad anders inrichten en noemt u maar op, dat zijn leuke dingen om te doen voor een raadslid, maar dan moet er wel geld voor zijn. Telkens opnieuw moet gekeken worden of zaken niet te veel geld kosten, want het CDA vindt dat we zuinig met het geld van onze inwoners moeten omgaan. De kadernota juicht over de €500.000 die dit college meegeeft als startgeld voor een nieuw college na de verkiezingen. Dat gaat helaas om incidenteel geld, dus meer dan eenmalige projecten zit er niet in. Het is ook nog maar de vraag hoeveel financiële ruimte er is na de verkiezingen. Er worden bezuinigingen ingeboekt op meerdere terreinen en het is de vraag of die allemaal gehaald gaan worden. Volgens de kadernota zijn alle budgetten en de realisatie van plannen bekeken en dat leidt tot de conclusie dat verdere taakstellingen niet meer mogelijk zijn. En dan maken we ons als CDA zorgen, want wat gebeurt er als er nog tegenvallers komen? Worden die tegenvallers afgewenteld op onze inwoners? Moeten zij extra geld gaan betalen? Het huidige college heeft de politieke keuze gemaakt om niet voor elk jaar een sluitende begroting te presenteren. Waarom is er niet voor gekozen om wat zuiniger met geld om te gaan, zodat voor alle jaren een sluitende begroting in de meerjarenbegroting kon worden gepresenteerd? Er zitten dossiers aan te komen die beslist meer geld gaan kosten. De jeugdzorg, onderwijshuisvesting en van de week hebben we ook gezien de DSW. In de commissie is de situatie van het Veurs College in Voorburg al aan de orde geweest. Hoe lang moeten ze daar nog wachten op nieuwe huisvesting? En willen we als raad echt dat er geen geld meer is voor duurzaamheid? Het CDA vindt dat een eerlijke economie een duurzame economie is. De gemeente moet nog meer een stimulerende en faciliterende rol spelen als het gaat om duurzaamheid. Wij zijn blij dat subsidies voor bijvoorbeeld zonnepanelen ook voor de tweede helft van 2017 beschikbaar komen. We zagen van de week daar een mooi persbericht over. Wij roepen het college op om na te blijven denken over energietransitie en hoe wij als gemeente kunnen bijdragen aan een circulaire economie, een kringloopeconomie. De duurzaamheidsagenda is daar natuurlijk al een goede basis voor. Voorzitter, de gemeente doorgeven aan een nieuwe generatie betekent ook speciale aandacht voor onze kinderen, met name voor kinderen die opgroeien in minimagezinnen. Het Nibud heeft geconstateerd in de minima-effectrapportage 2017, lang woord, dat de gemeente op de goede weg is met haar minimabeleid en het CDA heeft daar de afgelopen jaren actief aan bijgedragen samen met andere fracties hier in deze raad. Maar voor ouders met schoolgaande puberende kinderen en een laag inkomen ziet het Nibud ook na toepassing van de voorzieningen van het minimabeleid dat er flinke tekorten blijven bestaan. Het Nibud heeft aangeraden om ook te inventariseren of het nog mogelijk is om extra geld voor school-, cultuur- en sportkosten te geven voor huishoudens met kinderen op een inkomen van 120% van het minimum. Wij zien dat graag onderzocht en we horen graag wat het college daarvan vindt. Ook een eventuele verhoging van de tegemoetkoming willen we graag laten onderzoeken. Daarom dienen we samen met GroenLinks, de PvdA, D66, ChristenUnie en GBLV een motie in. Voorzitter, het CDA vindt het belangrijk dat naar inwoners wordt geluisterd en als inwoners met plannen komen, moet daar serieus naar gekeken worden. Of dat nu gaat om alternatieven voor het plaatsen van een hek in het Sijtwendepark of een hekwerk bij een begraafplaats. In de commissie Algemene Zaken heeft het CDA het idee van het in ere herstellen van het hekwerk voor de oude begraafplaats van Mooi Voorburg omarmd. Wij willen graag dat u in gesprek gaat met Mooi Voorburg en dat u samen met Mooi Voorburg komt met een plan waarbij u kijkt naar de manier waarop dit hekwerk in ere kan worden hersteld en ook gefinancierd kan worden. We dienen daartoe samen met Gemeentebelangen en VVD een motie in. Voorzitter, ik kan nog een rondje maken over de zaken waar we ons druk over gemaakt hebben deze raadsperiode. Communicatie met de inwoners en met de gemeenteraad die af en toe tot woedende reacties heeft geleid. Denk aan het asielzoekerscentrum, de windturbine of de komst van de moskee in de Zijdelaan. Er waren grotere, maar ook kleinere beslissingen waar we het niet mee eens waren, bijvoorbeeld het geld voor zorg dat over was en niet meer voor zorg kon worden gereserveerd. Het verdwijnen van een huisartsenpost en de spoedeisende hulp in Antoniushove.

Kunt u aangeven op dat laatste punt wat de rol van de gemeente had moeten zijn om het te behouden, mevrouw?

Ja voorzitter, we hebben daartoe een motie ingediend en die was ook door u gesteund. Dat vonden we heel fijn om te kijken wat de mogelijkheden waren om ook te kijken of daar geld naartoe kon. En helaas is dat niet gelukt en dat vinden wij heel erg jammer.

Ja, sorry voorzitter, de gemeente heeft zijn uiterste best gedaan. Het is iets wat de markt dus niet heeft gewild.

Ik vind die conclusie een beetje te kort door de bocht, maar wat uiteindelijk telt is wel dat die spoedeisende hulp en die huisartsenpost hier verdwenen zijn en dat we dat gewoon ontzettend jammer voor onze inwoners vinden. En volgens mij vindt u dat ook. Voorzitter, we vinden het ook jammer dat er geen extra brug komt over de Vliet en wij waren. Waren er nog meer dingen waar we niet zo blij mee waren en waar we ons zorgen over maakten. Onder andere over de aansturing van de Avalex, die nog steeds wat ons betreft niet helemaal op orde is. We zien dat er ook nog steeds problemen met parkeren zijn en verkeersdoorstroming in onze stad. We hebben gezien dat de Verschurenstraat werd afgesloten, afgesloten, afgesloten en we zien ook dat een goede financiële onderbouwing van plannen nog te vaak ontbreekt, waardoor je als Raad ook niet altijd goed kunt controleren. We hebben dat deze week al eerder aan de orde gehad. Voorzitter, we zijn ook deze raadsperiode te vaak en te lang bezig geweest met gedoe waar onze inwoners niets mee opschieten. Gedoe over integriteit van een wethouder, ruzies in de coalitie die tot breuken en geslaagde lijmpogingen hebben geleid. Onze inwoners verwachten een deugdelijk en degelijk bestuur van onze gemeente en daarin zijn ze wel teleurgesteld. Ik zou er nog een veel langere lijst van kunnen maken, Voorzitter, maar ik wil positief eindigen. U

Stel dat de inwoners hierin teleurgesteld zijn. Ik vind dat nogal generalistisch uitgedrukt, want wij horen wel degelijk ook andere signalen. En ik denk dat u dat ook kunt onderstrepen, mevrouw Bouw.

Eerste inwoner die blij is over gedoe in een gemeenteraad, die ben ik nog niet tegengekomen. Maar misschien dat hij zich bij u meldt, dat zou kunnen, voorzitter.

De heer Rosberg, ik vind deze opmerking kort door de bocht en erg vervelend. U weet precies wat ik bedoel en ik...

Zal verder luisteren naar u, mevrouw. Ik wil...

Positief eindigen, want het CDA heeft ook voorstellen gedaan. En gestemd. We hebben meegewerkt aan de totstandkoming van projecten en zaken die we met een gerust hart achterlaten aan het einde van deze raadsperiode. Het cultuurhuis en de bieb in Stompwijk komen er nu echt, evenals een sociaal steunpunt, de Stompwijkseweg en de verbindingsweg worden aangepakt. Het nieuwe Mariënpark wordt eindelijk gebouwd en we hopen ook dat rust er snel zal komen, zodat inwoners weer oud kunnen worden in hun eigen wijk. En er wordt werk gemaakt van het voorkomen en het aanpakken van eenzaamheid op verschillende manieren. In het minimabeleid is er ook aandacht gekomen voor gezinnen met kinderen en steeds meer mensen maken gebruik van deze regelingen. De keukentafelgesprekken bij de herindicaties en het sociale moment in de huishoudelijke hulp zijn zaken waar we initiatieven voor hebben genomen en die uitgevoerd zijn. De buurtpreventieteams zijn goed bezig en zijn de ogen en oren van menige wijk geworden en wijkverenigingen zijn weer serieus genomen. Het CDA heeft vertrouwen in onze inwoners. Inwoners die kunnen omzien naar elkaar, die deel uit kunnen maken van onze samenleving. Inwoners die moeten kunnen vertrouwen op een gemeente die doet wat gezegd en beloofd is, die zich niet verliest in onderling geruzie, maar die plannen waarmaakt en aan wie we onze belastingcenten veilig kunnen toevertrouwen. Zo'n gemeente willen wij als CDA doorgeven en voor zo'n gemeente gaan wij ons ook als CDA voor de rest van deze raadsperiode weer inzetten.

Dank u wel. Dan gaan we naar de Partij van de Arbeid voor de inbreng en ik geef het woord aan mevrouw Van Gijsen.

Voorzitter, dit is, zoals ook alle anderen al gezegd hebben, de laatste kadernota van deze Raad en het is goed om vooruit te kijken naar de toekomst. En dat doet dan ook iedereen. En als ik iedereen goed beluister, dan kan de volgende keer wel eens een hele brede coalitie komen. Want ik proef heel veel punten waar we het allemaal over eens zijn. Dat is mooi. Voorzitter, voor mijn werk ben ik vaak in het buitenland, onlangs nog een week in Wit-Rusland. En als je daaruit terugkomt, dan denk je eigenlijk alleen maar, wat hebben we het hier goed? Wat is hier goed geregeld? Wat zijn de voorzieningen goed, wat is de bereikbaarheid goed, ook al vindt mevrouw Van Eekelen dat misschien niet altijd, veel groen, leuke winkelcentra, goede woningen, gave evenementen en dat alles in hartje Nederland langs die mooie Vliet. Wat willen we nog meer? Het lijkt wel een klein plekje te midden van de woelige wereld, zoiets als Asterix en Obelix in hun kleine dorpje in Gallië. Alleen zij hadden een toverdrankje waarmee ze zich konden verdedigen en dat hebben wij niet. We zullen op een andere manier moeten verdedigen om onze toekomst in deze gemeente ook veilig te stellen, veilig en duurzaam. En we hebben ook wel wat te verdedigen, want onder het vorige college en onder dit college is veel in gang gezet en hebben ze niet stilgezeten. Ook dit college is nog maar kort bezig en heeft toch al veel bereikt. De verbeterde WMO-beleid, zaken kunnen overigens ook altijd beter, kindpakket en minimabeleid, de Stompwijkseweg, de instandhouding van de Ooievaarspas, de nieuwe schoolpas waar we erg blij mee zijn, de sportstrippenkaart, renovatie van Leidsenhage, het Huygenskwartier, het bruisende Damcentrum en de vele evenementen. We dragen daar met zijn allen aan bij. Ook wij als gemeenteraad, ook als we ergens over kibbelen. Uiteindelijk komen we er toch uit dat we kiezen voor een gezond beleid voor onze gemeente en daar zijn wij blij mee. We hebben het dus best goed voor elkaar hier in Leidschendam-Voorburg, maar is dat straks ook nog goed leven voor onze kinderen, want die willen we ook hier houden en als we die hier willen houden dan zullen we daar ook nu iets voor moeten doen. Want anders worden we de vergrijsde gemeente waar we het zo heel vaak over hebben en dat zijn we niet. Er gebeurt veel meer in onze gemeente en dat willen we zo houden. En dan moeten we onszelf vragen durven stellen of waar we nu mee bezig zijn of wat we nu in gang zetten of dat ook over 20 jaar of misschien nog langer zorgt voor een prettig en goed leefbare gemeente. Zijn de scholen die we nu gaan bouwen over 40 jaar ook nog geschikt om goed onderwijs te bieden? Zijn de woningen die we hebben voor starters, zorgen die ervoor dat straks iedereen hier kan blijven wonen? Is er voldoende zorg in de buurt en is er voldoende dagbesteding voor ouderen en kan dat misschien dichtbij in de wijk? En ik wilde ook de wethouder vragen of hij kan kijken welke rol wijkverenigingen hierin kunnen spelen. Ook de kinderen, kunnen ze nog buiten spelen of staat er alleen maar blik? Is er nog genoeg groen in de wijk en hebben we onze groene longen nog, zoals in Stompwijk en de polders? Zetten we genoeg in op duurzame energie, zodat ook onze kinderen nog een verwarmd huis hebben en zijn onze straten ingericht op de mobiliteit van straks? U mag van een rechtgeaarde PvdA verwachten dat wij hierin nog belangrijke verbeterpunten zien en onze ambities zijn misschien onverbeterlijk, maar we leggen nu toch wat andere accenten dan voorheen en geen belerend vingertje. Maar geloof in de samenwerking, creativiteit en ambities van inwoners, organisaties en ondernemers, want dat hebben we echt de afgelopen tijd gezien. Voorzitter, we zijn een rijke gemeente en niet alleen in de zin van het geld, vooral door de mensen die hier wonen en werken. De energie die in onze gemeente zit is opgebloeid als nooit tevoren. Elk evenement is geslaagd en de sluis wordt steeds meer het niets aan de Vliet en je mag het ook nog op zijn Engels uitspreken. Klopt het ook nog? Sportclubs doen maatschappelijk volop mee en onze gemeente kent tomeloze vrijwilligers. En laten we die krachten bundelen, benutten, bundelen om nu al te gaan nadenken over maatregelen die de toekomst van onze gemeente kunnen vormgeven en de PvdA wil graag onderzoeken of we hiervoor een lokale sociale alliantie kunnen sluiten met ondernemers, gemeenten, woningcorporaties, de maatschappelijke organisaties, onderwijsinstellingen om met elkaar om de tafel te gaan zitten. Wat heeft onze gemeente nodig om in die toekomst te kunnen blijven bestaan op deze manier? En wij zullen daarvoor een motie indienen samen met ChristenUnie, SGP. En daarin kunnen we afspraken maken over die duurzame gemeente, waar jong en oud prettig kunnen wonen en die leefbaar is, duurzaam. Als er draagvlak blijkt te zijn voor zo'n lokale sociale alliantie, dan kan een nieuw college samen met de Raad daar gelijk mee aan de slag. Zoals gezegd, onze ambities zijn hoog, maar dit is wel waar wij als politieke partij voor willen staan, samen met de inwoners vormgeven aan de toekomst. Een toekomst waarin in een discussie waarin niet de gemeente het hoogste woord heeft, maar we met elkaar het woord voeren. Het gaat om de inbreng van ons allemaal. Wat zijn dan de kernpunten die we daarin zouden willen terugvinden? Op nummer één staat de zorg voor sociale woningbouw. De wijken vormen de sociale cohesie door generaties heen en hier moeten woningen zijn voor iedereen, maar ook speelvoorzieningen en groene parken, winkels, wijkcentra, veilige routes voor kinderen naar school. Anders hebben we straks echt alleen maar goede en slechte wijken en als we dat niet willen, dan moeten we nu die omslag maken. Neem de sociale woningbouw, we hebben zulke mooie plannen, maar het blijft tot nu toe op papier en de PvdA vindt dat we nu vaart moeten maken met de uitvoering van die plannen. Liefst met zoveel mogelijk draagvlak in de buurt, maar we bouwen niet alleen voor onszelf. We bouwen nu voor straks en voor onze kinderen. Interruptie van

Van de heer Van Vellen, dank u wel, voorzitter. Ja, ik zat op het puntje van mijn stoel, want ik, ik hoorde dit al aankomen omdat die motie natuurlijk al gedeeld was over een alliantie. Nu vroeg ik me in eerste instantie af: die alliantie, is dat nu een document waar u naar streeft, of is het een gezelschap maatschappelijke partners waarmee u in gesprek wil treden, of is het het proces om daartoe te komen?

Het proces om daar te komen, om dat te gaan verkennen en welke vorm het uiteindelijk krijgt, dat maakt niet zoveel uit. Het gaat om wat je met elkaar kunt.

De heer Van der Griend, dank u wel. Nog een vervolgvraag dan, want dan heb je dus een proces waarin je met zijn allen natuurlijk gaat streven naar een soort toekomstbeeld, hè? En ik ben heel erg voor allerlei vormen van democratische vernieuwing, dus ik ben uiteindelijk voor. Alleen nu begint u meteen met het opnoemen van allerlei zaken die dan in die alliantie aan de orde moeten komen en die het resultaat moeten zijn van dat proces. En dat vind ik een beetje vreemd, dus ik weet niet hoe lang uw betoog nog duurt met allerlei elementen die dan in die alliantie moeten plaatsvinden.

Dat u met de minuut mensen kwijtraakt die denken: ja, als de PvdA dat al heeft opgeschreven, hoef ik niet meer in die alliantie. De heer Van der Griend, op ditzelfde punt neem ik aan.

Ja, op hetzelfde punt, want ik vind het een heel sympathiek idee, ware het niet dat we juist de afgelopen jaren naar mijn smaak ontzettend veel geïnvesteerd hebben. Ook bij de totstandkoming van het beleid voor de decentralisaties en later ook het sociaal kompas in al die maatschappelijke organisaties die we rond hebben lopen en dat we nou juist zo ver zijn dat we met al die partijen hebben gezegd: we willen naar een integraal sociaal domein en kijken wat werkt. Naar mijn smaak, naar onze smaak, moet het juist gaan om realisatiekracht, om doenvermogen. Kijk ook naar het rapport van de WRR: weten is nog geen doen. Het praten moet stoppen zolang we weten waar het schort en we moeten nu mensen gaan helpen, nu ze in de knel zitten. Dus wat is nou de toegevoegde waarde van weer een proces van het komen tot een sociale alliantie bovenop alles wat we nou juist allemaal gedaan hebben, hoe sympathiek ik dit ook vind?

Het korte beantwoorden, anders ben ik mijn spreektijd al kwijt. Het gaat ten eerste aan de heer Van Veller. Wij geven alleen mee wat wij graag in zouden willen zien en niet wat het moet zijn. Zie je echt alsjeblieft als vrij om daarin mee te geven wat het moet richting de heer Van de Griend? Ja, er is al veel gebeurd wat wij missen. Is het bij elkaar brengen wat wij zien is dat heel veel besluiten ad hoc worden genomen voor het nu en wat we graag zouden willen zien, is dat dat een keer bij elkaar wordt gebracht. En als die processen al lopen is dat helemaal prima en moet dat makkelijk kunnen.

Gebouwen dan ook weer van de griep. Mevrouw Bal. Ja

Meneer Van de Griend gaat even eerst, want ik was al even een slide verder.

U komt op een punt. U had een interruptie op een ander punt dan deze. De heer Van.

Van Dijk, mevrouw Bouwers, bij de volgende slide, dus dat vind ik op zichzelf best briljant, maar heel snel van nou, kijk, ik wil één ding wel dan toch, dat ik daar fundamenteel anders over denk, is dat we nou, hè, dat het ad-hocbesluit. We hebben nou juist heel veel geïnvesteerd om het juist bij elkaar te brengen en daarbinnen bij dat al die ideeën over dat sociaal domein bijvoorbeeld en met partijen kijken naar een duurzaamheidsagenda. Daar hoort nu juist bij dat je vervolgens concrete acties gaat doen, anders komen we nooit ergens, hè, dus ik denk daar nou ja, bijna wil ik zeggen, bestrijd ik dat we nu alleen maar ad-hocbesluiten nemen. Volgens mij doen we dat juist goed. Mevrouw Bijl.

Bij een ander punt, zo meteen ja, mevrouw Van Giesen. Ja, ik wou

Graag even wat over sociale woningbouw met u delen.

Vragen dan stel ik voor dat mevrouw Van Giessen eerst op deze interruptie antwoord geeft en dan komen we straks bij het volgende punt, mevrouw Van Giessen.

Ik kan daar heel kort op reageren, want ik denk dat we eigenlijk gewoon hetzelfde bedoelen, dat we daar concreet mee aan de slag moeten. Alleen vind ik wel dat we af en toe ad hoc bezig zijn en ik denk dat als we het beter bij elkaar kunnen brengen, we dan meer bereiken. Kijk naar de sociale woningbouw. En dat...

Ja voorzitter, ik ben een beetje treurig van de constateringen van inderdaad de volgende dia. Over het feit dat de PvdA niet tevreden is over de sociale woningbouw in deze gemeente, want waar was u dan de afgelopen jaren? Als u nu na 4 jaar zegt: "We zijn niet tevreden," is dat toch een ambitie? Waarom heeft u dat niet waargemaakt? Mevrouw van

De ambitie is er, maar er is ook gebleken dat het niet zomaar 1-2-3 te realiseren is en dat er gewoon veel weerstand is. Ook in de wijken, hè? Men wil daar geen sociale woningbouw voor de deur, dus we moeten kijken samen met de wijk hoe we dit oplossen en voor ons mag dat gewoon een tandje sneller. Dat is wat ik wil aangeven. Ik ga door naar het volgende stukje voor de leefbaarheid en er komt meer bij kijken dan alleen huizen. Want de veiligheid in onze wijken wordt vergroot door de buurtpreventieteams. Mevrouw Bouw noemde ook al het succes van die buurtpreventieteams. Ze zijn de oren en de ogen in de wijk om inbraken te voorkomen, maar ook om op straat te kunnen helpen. En daarom stelt de PvdA voor om alle buurtpreventieteams uit te rusten met een AED en u kunt hier zien wat dat is voor het geval u het nog niet weet, dan hangt er ook eentje bij de receptie, dus als u hier een hartstilstand krijgt, bent u in goede handen, want ik heb ook de cursus gevolgd. Met zo'n AED kunnen de buurtpreventieteams op straat gelijk hulp bieden en dat betekent niet dat ze een verpleegkundige zijn die hartmassage gaan geven. Het apparaat geeft precies aan wat je moet doen en je kunt er echt levens mee redden en ik loop ook in het buurtpreventieteam en wij hebben daar echt wel behoefte aan. In onze wijk is hij niet binnen 6 minuten en dat zou wel nodig moeten zijn, dus wij dienen hiertoe een motie in met GroenLinks en met CU-SGP.

Want op zichzelf vind ik dit ook heel verstandig, hè? Dat meer mensen in de mogelijkheid zijn om een ander te redden, want dat is waar u volgens mij naar op zoek bent. Dus dat onderschrijf ik van harte. In mijn beleving is er wel een soort van netwerk van mensen in de samenleving die zich hebben aangemeld voor zo'n apparaat en daarvoor training hebben gevolgd. Op het moment dat iemand in de buurt een hartaanval krijgt, krijgt die een oproep om daar naartoe te gaan, hè? Dat heb ik uit eigen ervaring een keer meegemaakt, dus ik zou dan aan uw motie en aan uw oproep de vraag willen koppelen aan het College, ga met zo'n bestaand netwerk met dit initiatief niet in de weg lopen, hè? Bijvoorbeeld te goeder trouw overigens.

Voorzitter, nog een interruptie van mevrouw Haga. Ter aanvulling.

Meneer Van de Griend, zou het dan niet wellicht verstandiger zijn om bij een buurtpreventieteam een BHV'er toe te voegen of in elk geval ervoor te zorgen dat één van hen een BHV-diploma heeft? Ik ga

Ook gelijk op antwoorden als jullie cursus hebt gedaan, dan sluit je automatisch aan bij dat burgernetwerk en bijna elke buurtteam heeft er wel één en we zouden altijd nog kunnen kijken met het Rode Kruis of er nog meer mensen opgeleid kunnen worden. Maar dan zit je er gelijk bij en dan vergroot je juist dat netwerk.

Als ik mevrouw Van Giezen mag aanvullen, want die heeft mij vanmiddag aan de telefoon volledig overtuigd. Volgens mij is het mooie van zo'n apparaat, dus ook als je die training hebt gevolgd en je raakt in paniek, dan komt er nog steeds een stem uit die exact vertelt wat je moet doen, dus het kan bijna niet mislopen. Mevrouw Van

Gisteren. Mevrouw Bou nog op ditzelfde punt. Interruptie. Ja, mevrouw Bou, en dan ga ik naar mevrouw Van Giessen. Ik zit

Niet alleen in het akoestisch gat, maar ook in het visuele gat geloof ik ja, nee hoor. Op zich wilt u niet door mevrouw Van Giezen gereanimeerd worden? Dan kunt u ook bij mij terecht, want ik ben ook bevoegd daartoe en daartoe opgeleid. Wat ik lastig vind aan uw verhaal is dat ik wel vind dat er binnen de hele gemeente een dekking moet komen, maar dat je dat niet één op één aan zo'n buurtpreventieteam zou moeten koppelen. Waarom koppelt u dat nou direct aan zo'n buurtpreventieteam? De samenstelling van zo'n team wisselt. We hebben gezien bijvoorbeeld in de Prinsenhof dat het team leegliep. Ik zou er meer voor zijn om gewoon eens te kijken vanaf welke plekken wij die dingen nog meer kunnen hangen dan wat we nu hebben, zodat we die 6 minuten bereiken. Waarom heeft u daar niet voor gekozen, mevrouw?

Het kan dan samen mee opgaan als er voldoende AED's in de buurt zijn, dan hoeft er niet bij een buurtpreventieteam, maar er zit een groot nadeel aan: die AED zit in een kastje en het kastje zit op slot en de buurtpreventieteams kunnen daar niet bij.

Gaat u verder met uw betoog? Dus zou ik graag willen weten wat de volgende stappen zijn.

Zou het een oplossing zijn als provincieteams daar wel bij kunnen op nummer twee. De duurzaamheidsagenda. Ook daar hebben we al veel over gehoord. Prima ideeën tot nu toe en veel energie in de samenleving. Want

Mevrouw Van Giezen is niet te verstaan, zo mevrouw Van Giezen. Wordt wel.

Koffie ingeschonken dus. We moeten oppassen nu het eigenlijk niet structureel gemaakt kan worden, wat wij ook erg betreuren, dat niet alles wat we bereikt hebben weer weg gaat zakken. En we zijn dan erg voor dat dat wordt voortgezet. En daar zal GroenLinks straks met een motie voor komen die volgens mij op hele brede steun kan rekenen en wat ons betreft moeten we zo snel mogelijk beginnen met alle woningen zonder aardgas, te beginnen met de nieuwbouwplannen. Dat kan nu. Het is niet meer wettelijk verplicht en we zouden daarover ook in zo'n lokale alliantie hele goede afspraken kunnen maken met woningcorporaties, projectontwikkelaars en de gemeente. Voorzitter, op nummer 3 staat onderwijs. Ook hier hadden we best wel wat verder willen komen. Het gaat niet alleen om de kwaliteit. Daar zorgen schoolbesturen voor, maar het gaat ook om de goede omgeving voor goed onderwijs en schoolgebouwen die de komende 40 jaar modern onderwijs kunnen bieden, inclusief gymnastiekonderwijs. En bij de inrichting van nieuwe wijken, zoals bijvoorbeeld Klein Plaspoelpolder, zouden we ook met die duurzame blik moeten durven kijken. Vraagt de nieuwe wijk ook nieuwe voorzieningen, zoals bijvoorbeeld een basisschool? Als daar straks heel veel gezinnen met kinderen wonen, is er dan voldoende onderwijs? Ik weet niet of dat zo is, maar we moeten hier wel naar durven kijken en dat wil ik gewoon meegeven aan ons allemaal. Een aantal scholen is ook dringend toe aan nieuwbouw. Gelukkig is het voor de Groenschool gelukt en gaat de Dijsselbloem nu van start, maar er staan nog meer scholen te wachten op nieuwbouw. First Floor bijvoorbeeld, net als Vijverhof en de Pius. Gymnasium Novum heeft nog steeds geen gymnastiekruimte. Maartens College heeft wel een sporthal, maar die staat op instorten. Nou ja, ik overdrijf, goed, nieuwbouw staat pas op de agenda na 2021 en dat is echt wel erg laat. De PvdA vindt dat er nu duidelijkheid moet komen over investeringen in het voortgezet onderwijs en we zouden ook graag de verzekering krijgen dat First Floor nu snel het definitieve jaarbudget krijgt. Op nummer 4 de arbeidsmarkt, daar wordt er hard aan gewerkt. Echt complimenten voor het college, maar ook hier is het een kwestie van lange adem, waarbij wij denken dat er een vervolg moet komen op het offensief van de arbeidsmarkt. Financieel is dat voor de gemeente van belang om daarmee door te gaan, maar het is vooral voor de mensen zelf van belang en zo'n initiatief zou heel goed passen bij die gezamenlijke afspraken. Want hier heb je én ondernemers én onderwijsinstellingen én de gemeente heel hard voor nodig. Op 5 duurzame bereikbaarheid, dan heb ik het echt over duurzame bereikbaarheid. We lopen hier steeds meer tegenaan in onze gemeente, die toch gewoon heel oud is. En we zoeken het in ad-hocoplossingen. Maar hoe ziet mobiliteit er over 20 jaar uit en durven we daar al nu over na te denken? Maar onze inspanning in de tussentijd moet vooral gericht zijn op die doorstroming. En dan denken we vooral aan het Damcentrum en wij willen daarom ook een amendement indienen met Gemeentebelangen, D66 en fractie Hohage en ik ben even de draad kwijt na 06.30 uur van GroenLinks. Maar we willen een amendement dat vraagt om met monitoring te komen, zodat we nu al een beeld krijgen van hoeveel verkeersbewegingen er dan al echt zijn, op welke momenten en daarna wat het effect van de maatregelen kan zijn. De omwonenden vragen erom en het geeft ons een beter beeld. Het is een goede eerste stap om daar echt de problemen serieus te nemen. Voorzitter, dit zijn de onderwerpen die ons allemaal raken omdat ze gaan over de toekomst van onze kinderen en die ons doen beseffen dat wij dus ook nu moeten nadenken over de toekomst van onze gemeente. Wij juichen het zeer toe dat het college de straat op gaat om mensen te vragen wat ze van onze gemeente vinden. Maar we moeten dus ook verder durven kijken. Hoe zien we er over 10 tot 20 jaar uit? In onze gemeente zijn we nog steeds sociaal, groen, duurzaam en economisch gezond en juist daarom zouden wij willen kijken om daar met zijn allen gezamenlijk toekomstgerichte afspraken over te maken met volwaardige burgerparticipatie. Durven we dat aan? Het gaat om onze gemeente, een gemeente waarin iedereen zich thuis voelt, jong en oud, nu en hopelijk ook straks, waarin er voor iedereen werk te vinden is en een woning. En waarin mensen niet buitenboord vallen, waarin we jonge innovatieve ondernemers welkom heten en waarin we wonen zonder aardgas. Voorzitter, we moeten open blijven staan voor creatieve maatregelen, ook voor klimaatverandering en tegelijkertijd willen we een gemeente waar we straks prettig kunnen wonen. Genieten van de Vliet en de polders, zodat we net als de Galliërs na een succesvolle overwinning gezamenlijk feest kunnen vieren. Dank u wel.

Dank u wel. Nooit van gedroomd om nog eens burgemeester van het Gallische dorp te kunnen zijn. Ik ga naar de volgende spreekster, de fractievoorzitter mevrouw Hohage, aan u het woord. Voorzitter dank.

Dank u geachte leden van de Raad, geachte aanwezigen. De kadernota die nu voor ons ligt, dat zijn de plannen voor de toekomst van onze mooie gemeente. Het zijn echter de plannen van het college dat na de verkiezingen in 2018 grotendeels weg zal zijn. Dan komen er andere partijen, andere fracties en zijn er andere speerpunten in het beleid. In deze kadernota is er voor een aantal onderwerpen geen beleid opgenomen. De kadernota bevat geen visie over ouderenbeleid, armoedebeleid, en werkloosheidsbeleid. Wel worden dure projecten genoemd als bereikbaarheid, fietsbruggen, het Huygenskwartier, de jeugdzorg en de woningbouw. Studentenfractie Hohage verbaast zich dan ook dat een college dat de afgelopen jaren zonder visie en alleen hap-snap beleid heeft gevoerd, denkt in de toekomst te kunnen kijken. Nu al in 2017 heeft het college een tekort van zeker 5 ton. Hieraan wil het college nu nog eens € 75.000 toevoegen voor duurzaamheidsbeleid. Ik heb nu een vraag aan de wethouder, wellicht heb ik het mis, dan heb ik toch de vraag graag beantwoord: is het zo dat voor de extra € 75.000 die is toegezegd ook nog een persbericht is uitgegaan dat het uit een programmabegroting komt of dat de Raad daar nog toestemming voor moet geven? Sterker nog, waar komt deze € 75.000 vandaan? Graag uw antwoord, bij voorbaat dank. Een gemeente die een verlieslijdende begroting heeft, moet volgens de gemeentewet voor al zijn uitgaven toestemming van de Raad hebben. De kadernota laat zien dat dit college voor de komende colleges alle ruimte voor nieuw beleid heeft opgesoupeerd en dat de reserve eigenlijk al flink is afgenomen. Veel geld is uitgegeven aan slecht beleid, het inhuren van externen. Ik heb het al zo vaak gezegd: of beleid dat verder wordt doorgeschoven. Wat verder nog uitgewerkt moet worden: de DVC, het Huygenskwartier, ouderenbeleid, werkloosheidsbeleid voor ouderen en armoedebeleid.

U noemt de DVC. We begonnen, geloof ik, met een verlies van 18 miljoen deze periode. Wat is het verlies nu?

Goed. Het Huygenskwartier, ouderenbeleid, werkloosheidsduur en armoedebeleid, de dure jeugdzorg, terwijl voormalig wethouder Rozenberg in september 2014 nog zei dat de nieuwe vorm van jeugdzorg goedkoper zou uitpakken, zijn letterlijke woorden. De kadernota, die hier nu bij ons voorligt, zegt veel over de opstellers ervan. Dit college, een college zonder visie dat in de afgelopen jaren heel veel heeft laten liggen. Fractie Hohage ziet bijzonder uit naar het jaar 2018. Dank u. Dan ga ik naar de

Fractie van GroenLinks en ik geef het woord aan de heer Van Rossum.

Dank voorzitter. Voorzitter, het was een jaar met zorgen en een jaar met mooie resultaten en ik ga ervan uit dat volgend jaar niet anders zal zijn. Een jaar met zorgen, omdat er nog een hoop moet gebeuren om te geraken in die sociale, inclusieve, duurzame samenleving die ik als GroenLinkser voor me zie, maar ook een mooi jaar omdat we in aanloop naar de laatste kadernota van deze periode weer iets dichterbij die samenleving zijn gekomen. Tijdens de lokale leergang die ik onlangs heb mogen begeleiden voor een aantal GroenLinks-afdelingen met enthousiaste starters, nog ruikend aan het raadswerk, is mij een aantal keren gevraagd wat nou zo leuk is aan gemeenteraadslid zijn? En idealen staan daarin voorop, maar volgens mij zijn de kleine en grote dingen die we kunnen betekenen voor al die inwoners van onze gemeente daarin het belangrijkst. Die zorgen en die mooie resultaten maken het raadswerk de moeite waard. Laten we bij de sociale samenleving beginnen. Voorzitter, een samenleving waarin iedereen waardig wordt behandeld en we extra zorgen voor hen die het lastig hebben, voor hen die ziek zijn of arm of eenzaam. De WMO is al bijna meubilair als ik me bedenk hoe vaak we daarover gesproken hebben in deze zaal. Ik heb zoveel gesproken over huishoudelijke hulp de afgelopen jaren, dat ik er bijna zin van heb gekregen om overal de ramen te gaan lappen. En GroenLinks is kritisch geweest op de invulling van die WMO. Niet omdat het slecht gaat in onze gemeente, maar omdat het altijd beter kan. En, we hebben een hoop op de rit, maar we mogen geen moment verslappen in het monitoren van onze WMO nu. We vragen aan ouderen en zieken om langer en meer voor zichzelf te zorgen, moeten we consequent zijn en ze faciliteren. En, volgens mij kan dat alleen met een ruime steun in de rug. Een huishoudelijke hulpvoorziening die een schoon huis oplevert, inclusief een praatje, inclusief een kop koffie. Niet alleen voor hen die de zorg ontvangen, maar ook voor al die hulpen. Al die helden die werkelijk door weer en wind onze gemeente doorfietsen om hen die simpele dingen simpelweg zelf niet meer kunnen op weg te helpen. En het kan volgens mij alleen, voorzitter, als we de innovatie in de ouderenzorg ruim baan geven. En dan heb ik het niet alleen over de domotica waar collega Ross Benes aan raakte, maar eigenlijk ook over de zorgwerkers vertrouwen teruggeven en de verantwoordelijkheid teruggeven. Ook dat biedt mooie kansen en minder papierwerk, want dat lijkt een logisch gegeven. Maar als we kijken hoe de zorg al jaren zo vergeven is van de papieren tijgers en de managers zonder zorgachtergrond, dan is dit bijna innovatief te noemen en voorzitter, dat kan alleen als we de mogelijkheden voor dagbesteding en vooral het bereik daarvan nog eens goed onder de loep nemen, want mantelzorgers lopen over en dag in dag uit bikkelen uit liefde en trouw verdient absoluut ons grootste respect en ik ben blij dat we in de laatste commissie MA ook het college dit hebben horen zeggen. En in de jeugdzorg zit misschien het grootste pijnpunt, want de overgang van jeugdzorg naar WMO blijft een lastig dossier. De ambulantisering is nog steeds op zoek naar de eigen grenzen en de geldkraan uit Den Haag wordt langzaam teruggedraaid tot druppelstand. En, we hebben het hier wel over de toekomst. De jonge mensen die na ons komen. Al deze jongeren mogen nooit de dupe worden van Haags beknibbelen. De taakstelling die het college voor onze jeugdzorg voorstaat, maakt GroenLinks daarom weinig enthousiast en precies om die reden steunen we met pijn in het hart het voorstel van D66 om de gelden in het sociaal domein op een hoop te gooien om wederzijds tekorten te kunnen opvangen. En, dat is met pijn in het hart, omdat ik natuurlijk niet met liefde WMO-gelden bestemd voor de WMO doorzetten om een andere pijler op te vangen. In de ondersteuning binnen WMO is immers altijd nog... Interruptie, mevrouw.

U, voorzitter, meneer Van Rossum, deze vraag heb ik al eerder gesteld. De tekorten van de jeugdzorg. Bent u ervan op de hoogte dat ongeveer € 80.000 opgaat aan schadeloosstellingen van mensen die rechtszaken hebben verloren tegen jeugdzorg? De

Ja voorzitter, volgens mij verandert dat mijn standpunt niet als dat al dan niet waar zou zijn, omdat ik denk dat we uiteindelijk er niet aan ontkomen om te zorgen dat de jeugdzorg gewoon doorgang kan vinden. Ik zei al dat ik niet met liefde WMO-geld doorzet. En dat is omdat er in de WMO altijd nog een goed idee te vinden is om geld aan uit te geven, want we kiezen er niet voor om oud te worden of om ziek te worden. Maar we kunnen niet anders, want het geld dat we van het rijk krijgen is eindig en gelukkig wordt de pijn wel een beetje verzacht door de vergaande stappen die ons college heeft gezet op integratie van deze drie domeinen. Collega Blanke wees daar ook al op, complimenten zijn wat hier betreft op zijn plaats aan het college. De Participatiewet, de jeugdzorg en de WMO zijn aan elkaar gekoppeld en maken kruisbestuiving mogelijk. En dat brengt me bij de inclusieve samenleving, voorzitter, een samenleving waarin iedereen de kans krijgt om mee te doen, om zich nuttig te maken. En ik wil niet gemakkelijk over het debacle van de DSW stappen waar we afgelopen dinsdag nog over gesproken hebben. En ik wil ook niet gemakkelijk stappen over de onzekerheden in de BUIG-gelden, maar hier heeft ons college een persoonlijke ambitie van mij ingelost. Want ons beleid rond de Participatiewet is gericht op meedoen en op het recht je nuttig te maken en niet alleen op het vinden van werk, want natuurlijk is werk een logische weg om uit de armoede en uit het niets doen te geraken. Maar dat is simpelweg niet voor iedereen weggelegd. En ik ben er trots op dat onze gemeente hier het landelijk beleid en Jetta Klijnsma getrotseerd heeft. En ik ben er trots op dat onze gemeenteraad de discussie over schuldhulpverlening en armoede in harmonie en met boerenverstand weet te voeren. In de sociale woningbouw is volgens mij nog wel wat werk te verzetten. Collega Van Giesen Westerop, ik deel dat ongeduld. Het gaat ons niet snel genoeg en volgens mij moet onze gemeente een dak bieden aan iedereen, niet enkel aan dikke beurzen, maar ook aan starters die de leningen minder gemakkelijk krijgen. Ook aan jonge gezinnen en ook aan ouderen met speciale woonwensen. En ook over asielzoekers wil ik graag een woord zeggen in deze vergadering, voorzitter, we mogen daar de ogen niet sluiten voor dolende zielen die huis en haard verlaten. Vooral niet omdat het grootste deel nog altijd minderjarig is. En ik hoop dat onze gemeente een bijdrage kan leveren als blijkt dat die Turkije-deal die zo mooi lijkt toch wat minder stabiel blijkt te zijn. Ben ik toch mooi een blaadje kwijt, voorzitter, even kijken. U begrijpt, duurzaamheid is natuurlijk mijn volgende punt, voorzitter. Een samenleving met respect voor de aarde en met oog voor de houdbaarheid van onze levensstandaard en GroenLinks is trots op de duurzaamheidsagenda en het is ook fijn dat die gemeente dat vast heeft gesteld, maar ook dat vanavond duurzaamheid hier al zo vaak over tafel is gegaan. Volgens mij is de boodschap wel overgekomen. Maar we moeten wel de centen hebben en de duurzaamheidsagenda loopt nu langer door dan de beschikbare middelen. Dat is voor ons slecht te accepteren. De agenda loopt tot en met 2020 en moet dus ook uitgevoerd worden tot het einde en daarom dienen wij dit inmiddels veel aangekondigde voorstel in. We hebben een amendement om de gelden te herstellen met incidentele middelen en een motie om het college te bewegen op zoek te gaan naar structurele middelen voor duurzaamheid. En we kunnen ons voorstellen dat die invulling misschien nog wat gaat veranderen, want waar zonnepanelen steeds rendabeler worden, kan de subsidie wellicht omlaag en kunnen we andere initiatieven gaan aanpakken die ook geld vragen. De gemeente van het gas krijgen is een van de ambities. Nog lastig wordt de energietransitie, vraagt een hoop inspanning en vasthoudendheid, want waar we nieuw te bouwen huizen gemakkelijk gasloos kunnen opleveren, is dat voor bestaande panden natuurlijk anders. Dat moeten mensen zelf doen. De gemeente kan hier enkel faciliteren en voorlichten en ook dat is een reden om de duurzaamheidsagenda langdurig te willen financieren. En ik ben benieuwd hoe het college hier tegenaan kijkt en of er nog plannen zijn om deze raadsperiode de eerste stappen te zetten. Want van het gas geraakt is wel belangrijk als we een energieneutrale gemeente willen worden. En daar mag de ambitie omhoog, want 2050 is wat ons betreft wat laat, 2030 mag misschien niet haalbaar zijn, maar 2040 is op zijn minst het mikken waard en mijn collega Henk Knoester heeft daar onlangs nog opgeroepen om een klimaatpact te sluiten met elkaar. En meerdere partijen hebben daar enthousiast op gereageerd, dus ik zou willen voorstellen dat deze raad daar na de zomer nog eens over doorpraat en waar de volgende raad wat mij betreft de grote stappen kan zetten om te werken aan concretisering. We moeten voorzichtig met de aarde omgaan. Want we hebben er maar één. Voorzitter, politiek is een ambt voor hen met idealen en ambitie en dat geldt niet alleen voor GroenLinksers op zoek naar die sociale inclusieve duurzame samenleving. Dat geldt volgens mij voor ons allemaal en ook een ambt voor mensen met een lange adem, op mijn werk gaat alles echt veel sneller. Maar uiteindelijk zijn een aantal eerdere voorstellen wel tot uiting gekomen en ik kan deze laatste kadernota niet voorbij zonder mijn collega's Swela, Offshore en Gloed te feliciteren met de fitplaatsen die vandaag geopend zijn en naar aanleiding van een voorstel dat zij eerder deed tijdens een vorige kadernota en ook de groene schoolpleinen hebben het nieuws gehaald, zijn we ook vreselijk blij mee en ook heel erg blij dat de Dijsselbloem daarin meegenomen wordt, hebben we een aantal vergaderingen geleden besloten. Maar voorzitter, waar ik eerder in mijn betoog liet vallen, wat nu eigenlijk het raadswerk de moeite waard is? Er moeten mij ook wat frustraties van het hart, want we zitten inderdaad in een ontzettend turbulente raadsperiode. Mijn fractiegenoot Henk, die al wat langer meeloopt, zegt al eens dat hij in de afgelopen vier jaar misschien wel meer heeft meegemaakt dan in de twintig jaar daarvoor. En dat komt deels door externe factoren. Maar mogen we ook onszelf aanrekenen? En onze raad is wat GroenLinks betreft bij vlagen wat ambtelijk en hangt soms in het verleden waar ik me in elk geval geen deelgenoot van voel, oude verhoudingen. Geneuzel over details en flauwe debatten kleuren soms ook onze lokale politiek en ik wens onze raad toe de bestuurlijke vernieuwing na de zomer weer op te pakken en de rol van de raad en het mooie ambt van raadslid nieuw elan in te blazen. Minder detaillistisch dadendrang en meer kaderstellende grote lijnen, minder wachten op een college en meer initiëren als hoogste orgaan, minder vragen over klein bier en meer grote stippen op de horizon, minder coalitie-oppositie en meer samen de stad besturen. Tot slot, voorzitter, de hamvraag, GroenLinks kan kort zijn, we steunen deze kadernota en hopen op steun voor voorstellen waar het boerenverstand heeft geprepareerd. En we zijn trots op onze wethouders die zich zo inzetten om het coalitieakkoord, maar ook de besluiten van deze raad om te zetten in goed bestuur van onze stad tot maart 2018 en met veel plezier ook daarna zal GroenLinks zich inzetten voor een sociale, inclusieve duurzame samenleving. Dank u wel. Dank u wel.

Dan ga ik naar de fractie van de ChristenUnie en SGP. En ik geef het woord aan de heer Rouwendaal. Dank u.

Wel voorzitter, ja, meneer Van Rossem zei het al. Politiek is een ambt voor mensen met een lange adem, dus u zult ook even naar mij moeten luisteren. Voor de pauze is het alweer de laatste kadernota van deze raadsperiode, maar bijzonder genoeg ook voor de meerderheid van de collegeleden. De eerste kadernota die je meemaakt, dus we hebben inderdaad wat meegemaakt de afgelopen 4 jaar. Ja, ChristenUnie en SP gaan proberen wat voor continuïteit te zorgen, want ik ga in mijn betoog weer wat aansluiten bij wat ik vorig jaar ook al heb gezegd, namelijk over sociale cohesie en naastenliefde. Daar ga ik het over hebben en het aardige is dat ik vorig jaar in mijn inleiding heb gerefereerd aan de Engelse verkiezingen, het Brexit-referendum dat toen werd gehouden. En ja, nu zijn dus recent weer verkiezingen in Engeland geweest en opnieuw was de uitslag heel anders dan de premier die hem uitgeschreven had, had verwacht van tevoren en het bijzondere daaraan was dat er iemand heel veel stemmen trok van wie werd gezegd: "Ja, maar dat is helemaal geen normale politicus." Die trekt hier maar even stemmen, een hele bijzondere persoon en die trend zien we meer ook in Amerika, we hebben dat gezien en ook recent in Frankrijk, dus er komt kennelijk een nieuw soort politiek van mensen die meer daadkracht willen, zo lijkt het althans, van de lange halen snel thuis, zijn er wat minder nuance. De nuance wat minder nodig vinden en misschien denkt u van nou ja, goed nieuwe politiek afscheid van de oude politiek. Ja, begrijpelijk dat meneer Rouwendal erover begint, want ja, hij zit hier namens de SP en dat is de oudste nog bestaande politieke partij van Nederland. Dus ja, als er een oude politieke partij zal verdwijnen, dan is de SP daar zeker bang voor. Nou, dat is het niet, voorzitter. Ik denk dat de grondslag bij de ChristenUnie en de SP opstaan, die is veel ouder dan ons parlementaire stelsel is, die gaat al eeuwenlang mee en heeft al heel wat ideologieën naast zich zien komen en over zich heen zien komen, maar is altijd weer boven gekomen en is het altijd weer relevant gebleken in alle tijden. En dat zal ook wel in de toekomst zo blijven. Iemand die dat nog niet zo erg door heeft, is Mark Zuckerberg, de baas van Facebook. Van hem las ik laatst de uitspraak dat Facebook de plaats van de kerk kan innemen in de komende samenleving. Dat leek me een nogal boude uitspraak. Niet alleen omdat het echt nog maar 10 jaar geleden is. Ik heb het nagekeken. 10 jaar geleden werd je uitgenodigd om op Hyves te komen. Dan konden we elkaar lekker krabbelen en van Facebook had nog niemand gehoord en ik denk over 10 jaar, dan is Facebook misschien ook wel weer van de aardbodem verdwenen. Dan weet je niet meer wat Facebook is, maar de kerk is er dan nog wel, daar ben ik van overtuigd. Maar wat hij zegt vind ik met name interessant, omdat hij kennelijk denkt dat de menselijke behoefte aan gemeenschapszin en ergens bij horen en iets bijdragen, iets opzetten, dat je dat commercieel kunt faciliteren. En dat past een beetje in wat je meer leest in de samenleving. Er is een website Nederland Kantelt van de Rotterdamse hoogleraar Rotmans en die schrijft ook van ja, wij gaan toe naar een samenleving met minder instituties en met meer netwerken. En dan gaan de mensen dingen doen, niet omdat het moet, zo schrijft hij, van de gemeente, van de leraar, van de Belastingdienst, maar omdat je zelf zo wilt leven. Nou past dat heel erg in wat deze gemeente ook doet van het willen faciliteren van burgerinitiatieven. En op zichzelf kan ik me daar wel wat bij voelen. In die zin dat ik ervan houd dat mensen hun verantwoordelijkheid nemen om met elkaar dingen te organiseren. Maar waar het mij een beetje mis lijkt te gaan, is dat we daar alles van gaan verwachten. Want dan moet je dus ook van dit punt ga je dus een beetje van de markt verwachten van Zuckerberg doet en ik denk, onze waarde is naast de liefde en solidariteit is een waarde in zichzelf en dat is niet helemaal hetzelfde als dingen samen gaan organiseren, omdat je dat nog één keer voor jezelf voordelig vindt en dat daar een bepaalde wederkerigheid is van nou ik heb die ander nou echt nodig om mijn doel te bereiken en daarom ga ik met die ander samenwerken. Dan loop je, als je dat als uitgangspunt neemt, dan loop je dus wel het risico dat er groepen in de maatschappij uitgesloten gaan worden die de wederkerigheid niet kunnen bieden. En neem bijvoorbeeld het punt dat hier al besproken is, de eenzaamheid onder ouderen of dat de groepen uitgesloten gaan worden die wederkerigheid niet gunnen om welke reden dan ook. Dus ik denk toch dat er meer nodig is voor een samenleving die goed wil draaien dan alleen maar mensen die verantwoordelijkheid willen nemen, dan gaat het tekortschieten. Dus ik denk toch dat er iets moet blijven van een gemeenschappelijk gedeelde waarde en daarom denk ik ook dat de kerken en de boost nodig blijven. We moeten blijven streven naar een gezamenlijk ideaal en de overheid kan in dat opzicht niet heel veel doen. Maar het is wel van belang dat we dat in het achterhoofd houden dat wel noodzakelijk is. Dat is bekend, maar dat gemeenschappelijke verhaal van de ChristenUnie is gebaseerd op de Bijbel en een van de punten die daar ook in staat en die door heel veel andere maten ook genoemd wordt, gelukkig, is de zorg voor de schepping of anders gezegd, de duurzaamheid, aandacht daarvoor. Nou is dat in de stukken heel aardig omschreven, want we hadden duurzaamheid, wilden we graag doen en willen we nog steeds. Maar we hebben er geen structureel geld voor over meer nu. Je moet echt een politicus zijn om dat te kunnen bedenken, hè? Wel duurzaamheid, maar niet structureel. Normaal mens bedenkt zo'n zin niet, maar wij kunnen inderdaad. Ook een ambt van de lange adem, maar wij gaan dus wel voor duurzaamheid, maar ook voor financiële betrouwbaarheid. Dat is een ander punt en daar kom ik zo meteen op terug. Als het gaat om de duurzaamheid, voorzitter, dan denken wij van fietsen is heel gezond. Mensen hebben fietspaden nodig, maar als je band zacht is, dan moet je hem ook kunnen pompen en daarom hebben wij een motie ingediend en dan moet ik ook nog even nadenken, namens wie dat ook allemaal weer was. Volgens mij GroenLinks en D66 en ben ik iemand vergeten? Oh, ja, sorry, Partij van de Arbeid, ja, zie je wel, ik wist dat ik zou vergeten, ja, dus die motie bij deze ingediend. We hebben nog een motie ingediend waar we veel vragen over kregen. Oh, sorry, mevrouw Bouwt een druk. Van

Ja voorzitter, ik vond het een heel creatief plan van die fietspompen. Ik was even benieuwd naar, want u zegt: we houden van degelijkheid en goede onderbouwing. Hoe vaak komt het nou in deze gemeente voor dat mensen met een lekke band staan en dat ze niet zelf een pompje op de fiets hebben, en dat er ook geen mensen in de buurt zijn, maar dat ze in hoge nood zitten?

Gauw. Het in elk geval een keer, weet ik nu. Dankzij mevrouw Van Riel. Kijk, we zijn natuurlijk, ik heb daar geen cijfers bij, het gaat erom kijk. Je kunt ook vragen als je iets aanlegt, hoe vaak komt het nou voor dat de mensen die kant op willen fietsen? Ja, dat doe je omdat je denkt dat het nodig is en ik denk, ik weet zelf dat het tegenwoordig als je een nieuwe fiets koopt. Vroeger zat er altijd standaard een fietspomp bij. Dat is tegenwoordig niet meer standaard, zo met name omdat de dingen ook met de vleet gestolen worden, dus een publiek luchttappunt lijkt me daar een goed alternatief voor. Daar heeft de foto misschien kunnen zien waar het om gaat, het zijn ook geen dingen die je zomaar even meeneemt. Als je door de straat gaat, dan valt het wel op.

Deze motie ook niet zozeer gelezen als zijnde een fietspomp, maar meer als een stukje gastvrijheid ook naar mensen die gebruik maken van voorzieningen in deze gemeente en ik denk dat dat het niveau is waar we als Raad naar moeten kijken en niet zozeer of er mensen al dan niet soms een lekke band hebben, misschien een fietspomp nodig hebben en in dat opzicht denk ik dat wij wel de motie van de ChristenUnie gaan steunen in het kader van die gastvrijheid.

De heer Rouwendaal: Nou, dank u wel meneer Asbus. Ja, maar is die vraag ook beantwoord? We hadden nog een motie, die wil ik bij deze graag indienen. Het gaat over de ISO 26.000 normen. Ik krijg daar wat vragen over van collega's van, moet je dat nu vanavond indienen? Weten we wel precies wat we onszelf op de hals halen? Als je gewoon even op de Wikipedia-pagina zoekt wat ISO 26.000 is, dan ziet u dat dat een bepaalde norm is die eigenlijk het proces van maatschappelijk verantwoord ondernemen wil begeleiden, waar je niet speciaal aan eisen hoeft te doen, maar meer dat richtinggevend bezig wil zijn. Dus volgens mij lopen er niet zo heel veel risico's mee, dus ik hoor graag de reactie van het college hierop. Voorzitter, ik had het hier vooral even over de wat vreemde motivatie van het college om te zeggen: van duurzaamheid kunnen we structureel gelden voor uittrekken. Een punt wat daarbij werd genoemd is van ja, we willen het nieuwe college niet voor de voeten gaan lopen. Nou, dat vond ik ook niet zo'n heel sterk argument, maar met name niet omdat ik elders in de kadernota lees dat het nieuwe college alvast € 500.000 krijgt om vrij te besteden. We weten nog niet waarvoor, maar ze mogen het vast uit gaan geven. Dat moeten we dan vanavond vast gaan beslissen. Daar zie ik de noodzaak niet van in, zeker niet omdat we niet de meest financieel florissante gemeente zijn. We krijgen nog een hoop tegenvallers te verwerken, volgens mij. En er moet ook een beetje dekking gezocht worden voor alle leuke voorstellen die er vanavond worden gedaan. Dus wat mij betreft kan dat worden geschrapt. Het kan natuurlijk zijn, voorzitter, dat het college om een hele andere reden deze half miljoen vrijgespeeld heeft, dus ik kijk natuurlijk naar het landelijk beeld in Den Haag, waar het eindeloos duurt voordat het lukt om een coalitie te vormen, en ze hebben misschien gedacht van, nou ja, als we dat nou zak geld bijzetten, dan gaat het misschien een beetje sneller. Want we moeten niet denken dat we volgend jaar om deze tijd nog geen nieuw college hebben. Nou, ik denk als dat een motivatie is geweest, voorzitter, dat het ook overbodig is. Je kunt best wel degelijk heel snel een kabinet in elkaar timmeren, ook daar kan ik naar Engeland verwijzen, een voorbeeld halen ze binnen 18 dagen een coalitie in elkaar getimmerd. Voorwaarde daarvoor is wel dat je vanaf dag één bereid bent om te gaan praten met een kleine christelijke partij en voorzitter. Als we nou, ik beloof dan van deze kant af dat ik mijn uiterste best zal doen om ervoor te zorgen dat ook na de verkiezingen in 2018 ook in Leidschendam-Voorburg een kleine christelijke partij in deze Raad is vertegenwoordigd. En dan kan ik dan ook constructief eraan bijdragen en dan kunnen we die half miljoen vast uitgeven aan andere dingen. Voorzitter.

Dus ik neem nu aan dat u toch wel de ambitie heeft dat u groter wordt dan het CDA bij de verkiezingen.

De hal zijn ook de mensen wel de lange adem meneer Robben, dus we doen het met kleine stapjes en je zet op het keer. Voorzitter, ik ben erg blij dat er ook extra geld wordt uitgetrokken voor digitale veiligheid en veiligheid voor ouderen. Dat zijn wel dingen die helaas nodig zijn, maar ook de gebeurtenissen van vorige week onderstrepen de noodzaak daarvoor nogmaals en ik denk echt dat het een kwestie van tijd is dat er ook een keer een aanval komt op een overheid, dan moeten we er echt op voorbereid zijn. Wat ik een beetje mis, voorzitter, is het punt van de huisvesting voor statushouders. Ik las in de jaarstukken 2016 dat er in 2017 extra aandacht voor moet komen, maar hebben we daar wel extra aandacht voor gehad? We hebben drie plekken aangewezen waar gebouwd kan gaan worden, maar op al die plekken gaan we volgens mij in elk geval niet dit jaar, mogelijk ook niet volgend jaar, realiseren wat we ons voorgenomen hebben. En dan denk ik van, er moeten dus aanvullende plannen worden gemaakt, wat volgens mij ook aanvullend geld kost. Dus hoe zit dat? En los van de huisvesting voor statushouders, voorzitter, ook de eigen inwoners moeten nog een plekje krijgen en ik denk daar met name even bij aan de inwoners van Stompwijk. Veel Stompers willen graag in Stompwijk blijven wonen. Kan het college er ook voor zorgen dat ook daar voldoende huisvestingsmogelijkheden blijven? Ik heb dinsdagavond al gewezen, voorzitter, dat ik vind dat er erg veel aandacht is voor het Huygenskwartier, ga ik nu niet meer herhalen en tenslotte zie ik ook dat er extra geld wordt gevraagd voor het toezicht op de openbare ruimte en dat wordt gemotiveerd met de toename van de 24-uurs economie. Nou, daar is de ChristenUnie SP geen voorstander van, die 24-uurs economie en eigenlijk het feit dat daar extra geld voor nodig is, is dat weer een extra argument. Eerder dit jaar zagen we ook een evaluatie van de zondagsopenstelling van winkels en het bleek dat het college formuleert het heel positief van 48% doet mee, 52% dus niet, dus die meerderheid heeft er geen behoefte aan. Het kost ook extra geld. Toch vinden we het een succes, want het draagt bij aan de keuzevrijheid van het individu wat ten koste gaat van de collectieve rustdag. Het onderstreept eigenlijk het begin van mijn betoog, maar goed, voorzitter, ook wat dat betreft is er weinig nieuws onder de zon. Salomo was beroemd om zijn wijsheid en in bijbelboek Prediker aan het einde van het tweede hoofdstuk zegt hij dat er eigenlijk twee soorten mensen zijn en de ene groep die krijgt van God bezigheden om te verzamelen en te vergaderen. Twenty Four, Seven verzamelen en vergaderen en de andere groep die krijgt vreugde en wijsheid en rust. Zoals de woorden van Augustinus zeggen: "Onrustig is ons hart totdat het rust vindt in U, o God," en die rust wens ik u allen en al onze inwoners aan het begin van dit reces van harte toe, dank u wel. Dank u.

U wel. Daarmee hebben wij alle bijdragen van alle fracties gehad voor de eerste termijn. En ik constateer dat wij 15 moties hebben die ingediend zijn en 3 amendementen. Alle moties en amendementen die zijn ingediend, zijn voor u beschikbaar, ook via de digitale snelweg. Dus op uw iPad kunt u die allemaal raadplegen, zodat u ook in de tweede termijn verder aan de orde kunt komen, maar ook in stemming kunnen worden gebracht. Ik ga de vergadering voor enige momenten schorsen, zodat ook het college de beantwoording voor die moties en amendementen nog verder kan afstemmen. Ik schat in dat dat in 20 minuten kan. 20 minuten schors ik de vergadering. Voorzitter.

Mevrouw Van Giessen, nog in de schorsing, zou een voorstel doen. Ja, gaat uw gang.

Ik wil alleen vragen of de moties die wij kunnen lezen in iBabs ook voor de tribune geprint kunnen worden, want anders is het echt niet te volgen straks.

Daar zal de griffie naar kijken, dank voor de suggestie. Ik schors de vergadering voor 20 minuten. Dames en heren, ik wil u verzoeken plaats te nemen, zodat wij met de vergadering weer verder kunnen. Dames en heren, als iedereen plaats heeft genomen en ook de gesprekken zijn gestaakt, dan heropen ik de vergadering en zal er de eerste termijn zijn van beantwoording van vragen, dan wel een reactie. Dames en heren, dan zal er een reactie gegeven worden op de eerste termijn en ook een reactie op de ingediende moties en amendementen. Ik meld u dat mevrouw Hohage vanwege dringende privéomstandigheden vanavond helaas de vergadering heeft moeten verlaten. Ik geef nu het woord aan wethouder Bremer.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ook dank aan de Raad voor mij. Heel fijn om u eerst de algemene beschouwingen zo te mogen aanhoren. Het geeft mij ook een mooie terugblik op het afgelopen jaar en iets langer, en voor de meesten van u ook een mooi toekomstperspectief. Mij was de vraag om het kort te houden. Nou vind ik dat altijd heel erg prettig. Vooraf nog wel een kleine mededeling aan u: zoals u wellicht in het nieuws heeft kunnen vernemen, zijn de CAO-onderhandelingen voor ambtenaren afgerond. Wij hadden in de kadernota rekening gehouden met 2,5%, helaas is dat iets te laag. Het is 3,25% loonsverhoging. Dat houdt in dat we nog een tegenvaller van 3 ton te verwerken hebben, dus dat wilde ik u vast meegeven. Het wordt uiteraard verwerkt. Maar hij is dus eergisteren pas bekend geworden, dus ik kon hem niet meer meenemen.

Voorzitter, wat vindt u daar eigenlijk van? Want er zijn toch ook mensen die...

Dan begrijpt u mij echt helemaal verkeerd. Ik bedoel er meer helaas in de zin dat hij niet in de Kadernota meekwam dat er helaas een 3 t negatief kwam, maar zeker niet dat de ambtenaren het niet verdienen. Want als iemand het verdient, dan zijn het de ambtenaren. Dat mag duidelijk zijn, dus sorry, als ik daar een misverstand heb, dat was zeker niet de bedoeling. Even een algemeen kader voor wat betreft de amendementen en de moties. Dit is voortgekomen uit het coalitieprogramma. Alles wat hierin staat nog afgewerkt moet worden, staat hierin vermeld en daarin is ook afgesproken om dat tot uiterlijk 2018-2019 te laten doen. Dus alles wat vanaf 19 of 20 structureel zou worden. Dat vind ik van dat u daar als Raad over gaat. Dat hebben we niet verwerkt, dus dat geldt voor een aantal amendementen en moties zal ik dadelijk ook zeggen, als ik ze allemaal doorloop voor welke dat gaat waar u zelf over gaat, waar we als college even geen mening over hebben. Dat in algemene zin als u mij permitteert Voorzitter ga ik de amendementen zoals in iBabs staan van boven naar beneden af en dan diegene die voor mezelf zijn. De eerste is duurzaamheid en klimaatbeleid. Daarvoor geldt hetgeen wat ik net zei als u als Raad vindt dat dat dat u dat wil, dan moet u dat vooral zo stemmen, dan ga ik geen mening over geven. De volgende is voor wethouder Kist, dan komen we NV ook daarvoor geldt hetzelfde, zoals ik net zei, het gaat ook om u moet nog wel even de titel aanpassen trouwens, want dat bracht ons in verwarring. In de titel staat nog structureel, maar je vraagt incidenteel geld. Voorzitter dat

Dan sla ik er even een paar over en dan ga ik naar de duurzaamheidsagenda. Ook dat vinden wij dat het nieuwe college dat vooral moet gaan doen en daar mag u zelf wat van vinden. Even kijken, dan kom ik bij jeugdzorg, dan pak ik hem er even bij, want u had een aantal zaken opgeschreven en de kern was volgens mij, als ik hem goed begrepen heb, dat als er tekorten in de jeugdzorg zijn, om die op te vangen met hetgeen wat overblijft van de andere twee D's. Zo heb ik hem gelezen en dan kan ik u ook vast zeggen, en u weet dat waarschijnlijk zelf ook, dat er geen geld overblijft, dus omdat dan terug te geven aan jeugdzorg zou wat ons betreft al niet kunnen, hè? Maar zouden we ook niet willen aanbevelen. De financiën zijn sowieso niet geoormerkt, hè? Die wij krijgen voor de 3 D's. We hebben wel extra geld voor de WMO en de jeugdzorg gehad in de meicirculaire zoals u dat gelezen heeft, dat zullen we verwerken in de begroting, maar er zit ook een volumetoename in de WMO aan te komen. Daarvan bent u al in kennis gesteld als het goed is. Dus ik zou deze willen ontraden. Even kijken of ik ze dan allemaal gehad heb. Dan komt er nog een motie MVV en nou ja, daarvoor geldt hetzelfde, is structureel. Dus mag u als raad zelf besluiten of u dat na deze periode wil gaan inzetten alvast. Het Veur Theater, dat is de volgende, ja hartstikke mooi gebaar, maar wat mij hierin verbaast is dat ik van mening ben dat als een instantie, een onderneming, een vereniging geld van de gemeente wil dat ze daar zelf om vragen. Ik ben een beetje niet gewend dat een fractie dat doet. Hij klinkt mij heel erg sympathiek. Ik ben ook al in gesprek met het Veur Theater, dus eigenlijk zou ik u willen verzoeken: laat mij dat gesprek gewoon voeren en kijken wat er daadwerkelijk nodig is. En als blijkt dat zij dit geld nodig hebben en we hebben daar budget voor, dat ik het dan kan doen, maar nu op voorhand zeggen van dat ga ik doen zonder dat ik met het theater gesproken heb, vind ik een beetje voorbarig.

Ik heb het juist gevraagd omdat het eerst was gevraagd en het is afgewezen. Wethouder.

Die is mij niet bekend. Ik heb wel alles gekregen wat voor theater aangaat. Ik heb ook al gesproken met het theater. Die heeft mij toen aangegeven nu niks extra's nodig te hebben, maar ik ga nog een vervolggesprek met hem aan, dus als u mij permitteert, laten we eerst dat gesprek doen. Mocht het inderdaad zo zijn zoals u het hier opgeschreven heeft, dat ik dan even naar u terugkom. De bibliotheek vroeg de VVD ook naar wat de stand van zaken was. Heeft deze wethouder dezelfde visie op de bibliotheken zoals haar voorganger? Ik ben ook met de bieb nog in gesprek, vind het te vroeg om nu te zeggen wat daar concreet uit gaat komen. Wij zijn alles en dat geldt ook voor Ludens en Zwaansteeg in de gebouwen. Schuif zoals u dat eerder heeft gehoord. Ik ben daar druk mee bezig, ik werk volgende maand ook gewoon door, dan vinden al die gesprekken plaats en dan kan ik u daar meer over vertellen, maar op dit moment niet. Het waren overigens de vragen, niet de amendementen en de moties. Sorry, voorzitter.

De wethouder vragen of dat klopt. Alleen maar van die bouw van die toren. Wethouder.

U bracht het heel stellig in. Alsof dat een feit was. Ik weet dat niet. Ik ben nu aan het onderzoeken. Wat is er in het verleden aan plannen gepresenteerd aan u, hè? Dat ben ik allemaal aan het doorlezen. Vervolgens ga ik in gesprek met degenen die het betreffen en dan gaan we kijken of we dat met zijn allen inderdaad een goed plan vinden. Ja of nee, maar volgens mij gaat u als Raad daar ook over, dus mocht daar iets concreets uitkomen, kom ik bij u terug. D66. Even kijken. Ik heb uw vraag niet opgeschreven, maar het antwoord wel. Maar ik weet even niet waar. Nee, ik ben hem even kwijt. Hij stond op mijn andere blaadje, maar het antwoord is in ieder geval, het kan mits het structureel is, dan gaan we het onderzoeken. Nemen we het mee in de begroting? U weet waarschijnlijk de vraag nog en u heeft ook vragen gesteld over One Co en daarvan krijgt u binnen 1,5 week een procesbrief van ons. Daar zijn we ook druk mee bezig. Voorzitter, volgens mij heb ik alles beantwoord en is er nog tijd over voor mijn collega. Voorzitter.

Heren, we hadden nog geen vraag gesteld over KJ 44 en een tender op dat vlak. Kan de wethouder daar

Dus voor KJ44 een tender uit te schrijven om te kijken of er in de markt ideeën zijn om iets met dat pand te doen en die voor de begroting van 2018 terug te koppelen aan de Raad. Ik

Kan niet toezeggen dat ik een tender uitschrijf, maar ook die staat op het lijstje te doen om nog te onderzoeken. Omdat dat een pand is wat op dit moment leeg staat en we moeten kijken, gaan we dat afstoten of geven we het een nieuwe bestemming? Daarmee kom ik ook terug naar u van wat de mogelijkheden zijn. Maar ik kan nu niet zeggen van daar aan wennen. Ik heb die vraag gemist. Sorry, meneer Rosberg.

Dank u wel. Dan ga ik naar wethouder de Ridder. Dat is niet wethouder de Ridder, maar het woord is nu wel aan wethouder de Ridder.

Bedankt voorzitter, u had vandaag geen motie of amendementen voor mij, maar ik wil wel kort reageren op uw tekst, op uw bijdrage die mijn portefeuille betreffen. Want u heeft mij geholpen aan een nieuwe paraplu-samenvatting voor mijn portefeuille en dat is voorbereiden op de toekomst. Dat vind ik een mooie opgave waar ik voor sta om te beginnen. Moderne overheid, bedankt voor de waarderende woorden, we proberen elke dag een stapje beter te worden. Soms is dat zichtbaar op de website, soms wordt het explicieter in de vorm van advies en graag zou ik uw aandacht ook nog willen vestigen op het Urban Data Center dat wij 31 augustus gaan openen in samenwerking met het CBS. U krijgt daar nog een uitnodiging voor. Een ander onderdeel van voorbereiding op de toekomst is natuurlijk mijn portefeuille ruimtelijke ontwikkeling. Nee, dank u. Dank ook wederom voor de waarderende woorden voor de manier waarop we dat doen, door alle belanghebbenden, inwoners en anderen als stakeholders daarbij te betrekken. Want door die goed te weten en kennis te nemen van de belangen en wensen gaat het niet sneller, maar wordt het wel beter. Dat past ook bij de open bestuursstijl die wij als college hanteren. Graag voeg ik daaraan toe dat de omgevingsvisie ook op die manier vorm krijgt als verlengstuk van de strategische visie en meer concreet de projecten. Het project KP komt zo snel mogelijk op uw agenda, dus dan kunnen we het hebben over de invulling van KP en de bewoners van Stompwijk zijn dit voorjaar betrokken bij het ontwikkelen van een visie op woningbouw in Stompwijk. Dus ook daar zult u na de zomer snel meer over horen. Dank u wel.

Ik had nog een vraag over het voorstel. Ik weet dat het al vaker in de orde is, maar ik wil heel graag van u horen dat u echt alles op alles zet dat er zo snel mogelijk duidelijkheid komt.

Wil de heer Overmere en mevrouw Bauer de heer Overmere ja, ik had van wethouder de Ridder of van wethouder Breemhaar een reactie verwacht op de motie. Geen vlag op een modderschuit. Daar gaat u zometeen antwoord op krijgen, mevrouw Bauer. Kan u over

Het moet nog iets specifieker zijn, want het is nu zo'n algemeen verhaal. Maar

We hebben de vorm. In de vorige commissie hebben we het daar ook al over gehad, hè? Dat we wilden kijken naar de integrale visie, ruimtelijk en financieel met betrekking tot Voorburg. En zodra wij die gegevens compleet hebben... En ik had u gezegd, dat is rondom de zomer, dus ik zal binnenkort meer informatie krijgen en ja, zo snel mogelijk na de zomer kom ik daarover terug bij u. En die stand van zaken is niet anders dan die bij de vorige vergadering was, maar de korte lijn is: ja, wij zetten alles op alles.

Voorzitter, dank. Ik ga eerst een aantal vragen beantwoorden en daarna kom ik bij de moties terug. Voorzitter, de vraag van mevrouw Van Eekelen over de sport en inderdaad het verzoek dat de VVD had gedaan bij de begroting, meende ik, vorig jaar over de resultaten naar de bezetting en naar de wensen van de verenigingen. Ik kan aangeven dat gisteren de conceptresultaten van de benchmark van de sportmonitor van de VSG bekend zijn geworden. Eind augustus is het onderzoek naar de bezetting en de benuttingsgraad van de sportaccommodaties in onze eigen gemeente afgerond. Eind augustus is ook tevens de wensenlijst bekend van de verenigingen en in de maand september gaan wij gebruiken voor de, zeg maar, onderzoeken, waarna wij vervolgens in november bij uw Raad terugkomen met de uitkomst hiervan, waardoor ook het volgend college eventueel kan bekijken wat ze daar nog mee zouden willen gaan doen. Voorzitter, dan nog vragen van de heer Blanke over de zorgen over de bijstand, die deel ik. Inzetten op uitstroom naar werk is, is de beste vorm om mensen uit een minima-situatie te kunnen krijgen, dus daar volledige aandacht op. Dat ook, voorzitter, in antwoord op mevrouw Van Giezen. Ik heb al eerder aangegeven dat ik in het najaar kom met een nieuw, met een herzien arbeidsmarkt offensief beleid waarin we nog concreter willen gaan richten op die groepen om de uitstroom te kunnen gaan bevorderen. Voorzitter, dan de vraag van de heer Blanke over de taakstelling op de organisatie, dat die weg is. Ik, ik, misschien heb ik een andere kadernota gelezen, maar hij zit er echt in. Want de taakstelling is zelfs twee keer zo hoog gerealiseerd als dat was beoogd. Tussen de 1,5 en 1,8 miljoen euro wordt er bespaard. Dus ik herkende de vraag niet helemaal. Voorzitter, kom ik volgens mij nu toe aan de moties. De motie van de ChristenUnie, SGP over de fietspompen, nou hartstikke leuke motie. We gaan kijken of we die kunnen uitvoeren. We hebben net al eventjes overleg. We gaan kijken of we fietspompen kunnen realiseren bij bijvoorbeeld stations. Dus gaan we even kijken of dat mogelijk is. Komen we via de reguliere manier daarop bij u terug. Motie vlag op een. Mooi.

Graag de suggestie willen meegeven om die fietspompen te koppelen aan de tijdrit van de BinckBank Tour en daar dan zeg maar als een soort blijvende herinnering aan dat fietsevenement een link mee te leggen naar de fietspompen van de ChristenUnie-SGP. Daar kunnen zij niet tegen zijn. Zijn ze...

Voorzitter, we gaan kijken naar een mooie uitvoering en dat koppelen we terug.

Voorzitter mevrouw Paul, ik weet niet, als u kijkt naar de spreektijd en dan ziet u dat ik bijna nog de meeste spreektijd heb, dus u moet wat meer naar rechts kijken, dan kan u zien.

Wilt u iets zeggen, mevrouw Bauer? Ik had nog...

Een vraag aan de wethouder over de fietspompen. Wij zagen onlangs een nieuwsbericht dat er ook al inwoners zijn die zelf zo'n fietspomp aanbieden. Misschien kunt u ook nog eens kijken of er ondernemers zijn of ook inwoners die aan dit initiatief willen meewerken, zodat het breed gedragen wordt en tegen minder kosten nog beter aangeboden kan worden.

Voorzitter, het was mij niet bekend. Hartstikke leuk idee, nemen we mee in de uitvoering. Voorzitter, een motie vlag op een modderschuit, wij herkennen het. Het beeld dat er wordt geschetst in de motie nemen we graag over. We gaan kijken of we dat beter kunnen organiseren en regelen. Als het er gewoon netjes uitziet? Motie begraafplaatsen, het plan is er al, er liggen al langer plannen voor dat hek. Dat heeft Mooi Voorburg al hartstikke mooi gemaakt. Het is uiteraard wel de bedoeling dat het zeg maar een plan wordt van Mooi Voorburg en de gemeente. Mooi Voorburg kan niet alles zelf bepalen, er hoort ook een deel van de gemeente bij. Ik stel voor dat ik zo snel als mogelijk na het zomerreces met dat plan naar uw Raad kom, waarbij we ook een kopje financiën gaan toevoegen zodat duidelijk wordt wat er van de gemeente wordt verwacht. Want we hebben er op dit ogenblik geen geld voor, dus zeg maar de hele financiële paragraaf wordt bij u teruggelegd. Dan, voorzitter, een motie uitkomsten van een Nibud-onderzoek, die neem ik graag over. Volgens mij is het ook een uitkomst geweest van de discussie die we hadden in de Commissie MA bij het armoedebeleid. Tot zover.

Nog even een vraag over de motie van de begraafplaats waar we het net over hadden. Ik had een motie ingediend voor de crowdfunding. Kunt u dat daar dan gelijk bij meenemen? Of met...

De crowdfunding dan vervolgens geld gaan ophalen voor de begraafplaatsen, ja, voorzitter. Volgens mij moeten we even kijken wiens initiatief dat wordt of crowdfunding als initiatief moet zijn van de overheid of dat echt moet liggen bij de samenleving zelf. Het is mij altijd gebleken dat crowdfunding als initiatief moet liggen bij de samenleving zelf en niet vanuit de overheid dus. Daar staan wij zeker voor open, nogmaals, het plan ligt er. Laten we eerst kijken welk bedrag het zou moeten gaan worden, wat mooi Voorburg kan gaan bijdragen en vervolgens wat de gemeentelijke bijdrage op een andere wijze zou kunnen gaan worden.

Dank u wel. Dat was nog voorzitter van de heer Breedijk. Ik kom zo bij u, meneer Rosberg. De heer Breek, wel voorzitter.

Voorzitter, een vraag aan de wethouder, want er is bij mij een beetje verwarring ontstaan omdat u zegt, de taakstellingen zitten wel degelijk nog in de kadernota en ik zie daar op pagina 16. Volgens mij staan er taakstellingen zijn afgeruimd en dan gaat het over een actie Arendsoog die is uitgevoerd met een mooie naam, maar daar staat ook dat het inzicht is gekregen dat er vrijwel geen ruimte is om resterende taakstellingen van 0,9 miljoen in te vullen. En daarom is die afgeraakt, dus kunt u uitleggen hoe dat zit?

Wethouder nou voorzitter, als u kijkt onder het kopje richting de begroting. Ik kan me even niet voor me halen of doordat dan staat ie voor mijn pagina 18. Als ik doe het even uit mijn hoofd. Daarin zijn een aantal posten aangegeven wat we hebben, wat we hebben gedaan, die hele opbrengst, waaronder ook de taakstelling op de organisatie heeft dus circa 1,5 à 1,8 miljoen euro opgebracht, inclusief de operatie Arendsoog en die is vervolgens weer verwerkt in deze kadernota. Voorzitter de

Dat dat bedragen waren die gevonden zijn en niet meer nodig zijn, zonder dat er echt een taakstelling was. Maar als u mij nu zegt, er zit wel degelijk nog een echte taakstelling voor verdere efficiënties in, dan ga ik ervan uit dat dat zo is. Dank.

Dank u, voorzitter. Dat is absoluut zeker, anders hadden we ook nog twee keer de taakstelling kunnen behalen, zeg ik ook in alle eerlijkheid. Dat is een mooie combinatie geweest. Dank u.

Er was er nog een interruptie van de heer Ros Bendes. Ja, dank.

U wel, ik wil even terug naar de crowdfunding van de VVD en de begraafplaats. Wat ik juist het mooie vind van die motie van de VVD, is in combinatie met die begraafplaats waar u zowel als overheid als instelling samen gaat kijken naar de mogelijkheden. Ja, dan komt er altijd naar voren dat één van de twee met die crowdfunding aan de slag kan gaan. En daarom denk ik juist dat het goed is om die motie daarbij ook te betrekken. Wethouder, voorzitter.

Voorzitter, op de motie van de crowdfunding komt de burgemeester nader op terug. Dan kunnen we de verbinding weer gaan leggen, maar eerst is het van belang het geld in beeld te hebben.

Ja voorzitter, ik wil graag heel even terug naar wat de wethouder net zei over de taakstelling op de ambtelijke organisatie. Hoorde ik u nu goed zeggen dat u zei: we hadden de taakstelling wel twee keer kunnen halen?

Wethouder, de taakstelling is twee keer gehaald. De taakstelling was rond de 7 ton circa. We hebben nu 1,5 tot 1,8 miljoen ingeboekt, dus hij is behaald. Dank u wel daarmee.

Daarmee ook de interrupties op het onderdeel wat wethouder Stemerdink heeft beantwoord. Dan ga ik voor het volgende deel van de beantwoording naar wethouder Kist. Aan u het woord. Voorzitter, dank.

Dank u wel. Ik heb een vraag gekregen van mevrouw Hohage, die had ik mijn best voor gedaan om die vanmiddag schriftelijk te beantwoorden. Dat heb ik ook gedaan, dus ik verwijs er graag naar de schriftelijke beantwoording van die vraag. Het amendement over de monitoring in het Damcentrum. Daar kan ik goed mee uit de voeten, dus daar gaan we gewoon mee aan de slag. Dan is er de motie over de brandmelder bij de hospice. Wat ons betreft kunnen we dat doen. De motie over de ISO 26.000, voorzitter, die vind ik wat lastig om twee redenen. Ten eerste omdat ik die ISO-norm niet ken, dus daar wil ik me graag toch even iets meer in verdiepen voordat we daar wel of niet iets over gaan zeggen. Ten tweede is dat we natuurlijk een gesprek hebben gehad over de duurzaamheidsagenda, waar ook een aantal van dit soort opmerkingen is gemaakt. Van waar monitor je nou op? En ik kom natuurlijk na de zomer terug met een overzicht van wat we allemaal hebben bereikt, dus misschien mag ik de heer Rouwendaal vragen om dat op dat moment opnieuw ter sprake te brengen als we het idee hebben dat het nog steeds van kracht is. Voorzitter, de energietransitie van de VVD. Het toeval wil dat ik juist ben begonnen om een meer wijkgerichte aanpak te starten, zodat we echt kunnen zien waar we kunnen beginnen. We hebben in de wijk Atlas juist een aantal vragen laten opnemen van hoe staat u tegenover duurzaamheid, zodat we ook meteen de wijken kunnen pakken waar een aantal mensen een uitspraak over heeft gedaan. We hebben ook toevallig bij het Damcentrum gevraagd van: "Goh, als we iets op het gebied van duurzaamheid zouden willen doen, waar denken jullie aan?" En ook daar hadden ze enorme behoefte aan informatie, dus daar gaan we ook een bijeenkomst voor organiseren. Dus nou, dit zijn de stappen die we nemen. Ik zie dat in de lijn van wat u zegt, ja, als u nog behoefte hebt om die motie in stemming te brengen, dan ga ik gewoon door met de dingen die ik toch al deed. En dan zie je dat dan als een steun daarin en de vraag van de VVD of, sorry, de motie van de VVD over millennials. De heer

Dank ook voor de bevestiging dat het een goede lijn is, maar waar het ons in de motie ook om gaat, is dat het wat meer inzoomt op de warmtevraag. Niet dat we dat minder moeten doen, maar meer nadruk ook op warmte in relatie tot elektriciteit en warmte. En daar zie...

Op dit moment is dat onze zorg, dat de gemeente nog wat minder actief opereert. Wethouder.

Voorzitter, in de mogelijkheden die we hebben geboden aan inwoners is een labelsprong, dus dat betekent dat het hele maatregelenpakket van duurzame maatregelen daarin zit en niet alleen maar de elektriciteit of andere soortgelijke dingen. Dus warmte zit er wat mij betreft gewoon in, voorzitter. Millennials en starters, dat vraagt om een onderzoek. Zoals u weet ben ik dol op onderzoeken, dus die neem ik graag mee, voorzitter.

Een vraag gesteld over dagopvang en met de wijkverenigingen.

Excuus dagopvang naar wijkvereniging hè? We hebben al vaker gesproken over de dagbesteding en hoe we die moeten enthousiasmeren. Een aantal mensen dat daar gebruik van zou moeten maken, die bereiken we nog in onvoldoende mate. U weet dat we de eigen bijdrage hebben afgeschaft voor de dagbesteding. Er zelf was een leuke combinatie tussen wijkvereniging Essesteijn en Florence om daar aanbod op te doen. Alleen het aantal mensen, het aantal gebruikers is gewoon dalende. Wij proberen een deel op te vangen met welzijn en allerlei welzijnsraadregelen. Een ander deel proberen we op te vangen of enthousiasmeren juist door die eigen bijdrage weg te nemen. Ik ben op dit moment, zoals u weet, in gesprek met de wijkvereniging om te kijken welke extra taken ze zouden kunnen willen doen als ze daar zelf over beslissen. En dan komt het aspect van dagbesteding daar zeker in terug.

Dat houd ik, dank u wel, dan zal ik ook nog een aantal punten beantwoorden en ook een aantal moties behandelen. En dan vraag ik de vicevoorzitter om in ieder geval even het voorzitterschap over te nemen bij dit punt. Ik

Geef het woord aan de burgemeester. Dank, Erik.

Dank voorzitter, ja, ik slikte net een interruptie in omdat de burgemeester terug zou komen op dit onderwerp, want er ontstond net bijna de discussie of de overheid zich hier dan mee moet bemoeien. En diezelfde discussie heb ik vanmiddag gevoerd met mevrouw Van Eekelen, waarna ik overtuigd heb gezegd: ik ga deze motie steunen omdat juist het faciliterende karakter wat we kunnen bieden, mensen erop wijzen: dit is wat bestaat. Kunnen we je ermee helpen? Volgens mij is dat de kern van de motie, is dat een heel positief verhaal. Ja, ook.

Ook het college weet dat crowdfunding en allerlei manieren daarvan om te kunnen ondersteunen, dat bestaat en er zijn ook vele organisaties die maken daar ook gebruik van, hè? Bijvoorbeeld ook hier bij de restauratie van de toren van de Oude Kerk wordt het ook gedaan, maar dan is het niet de overheid die dat faciliteert, maar wel in gesprek gaat met van. Hoe kun je daar ook met elkaar ook verder nog andere vormen in vinden en de verbindingen leggen? En daarmee zegt het college: aan de ene kant zouden we de motie ontraden, maar het onderwerp hoort wat ons betreft echt in de verdere gesprekken over die democratische vernieuwing, democratische ontwikkeling en daarmee willen we het onderwerp niet wegnemen, maar juist ook onderdeel laten maken van dat gesprek over die verdere bestuurlijke vernieuwing dan wel democratische ontwikkeling en het daar ook een plek geven. Neemt niet weg dat ik ook verwacht in het gesprek dat wethouder Stemerdink zou voeren om te zorgen dat daar verdere financiering en het plaatje bij komt. Dat dat ongetwijfeld ook aan de orde zou komen, dus in die zin komt dat wel mee in de gesprekken, maar het onderwerp an sich verder beleggen ook in verdere ontwikkeling. Dat is wat het college daarin voorstelt en datzelfde geldt ook een beetje over de motie over de lokale sociale alliantie. Ook dat en ook in het debat in de Raad heeft het college geconstateerd. Is dat dat ook een stukje zoektocht is hè? Waar we misschien ook vanuit het verleden veel eerder zouden zeggen, van dan moeten die en die en die thema's in zitten. Nee, dat zal uit die samenleving moeten komen. Over welke thema's zul je daar dan verder moeten spreken? In die zoektocht wil het college voorstellen om die motie meer te betrekken bij het meenemen in de democratische ontwikkeling en de bestuurlijke vernieuwing en daarmee dus niet op deze manier al zo definitief vastleggen. Maar het thema wel vasthouden. De motie die ingebracht is om voor elk buurtpreventieteam een AED aan te schaffen dan wel te implementeren. Ik wil hem iets anders interpreteren om niet elk buurtpreventieteam op te leggen dat er een AED komt als er behoefte is bij een buurtpreventieteam, zie ik kans en mogelijkheid om dat te kunnen faciliteren en ook een stukje cursus daarbij mee te geven. En ja, in onze gemeente loopt het project Hartveilig Wonen ook en er zijn al diverse plekken ook waar zichtbaar is waar een AED is en mijn inschatting is en ook daarin zie je een maatschappelijke ontwikkeling, dat ook steeds meer particulieren wat het net over een fietspont, maar ook rondom AED's zie je daar een hele ontwikkeling komen en ik wijs er maar op dat voor iedere burger als je belt ook met 112 bij hartstilstand wordt het vanuit de meldkamer tegenwoordig ontzettend strak begeleid, ook al kun je niet reanimeren, maar toch wordt het heel goed begeleid. Dus op vele terreinen is daar veel aandacht voor en dat waardeer ik zeer. Maar zo wil ik graag die motie interpreteren. Ja, wat ik net al zei, er is veel aandacht ook geweest over de werkwijze van de Raad en ik ben blij in ieder geval ook in deze eerste termijn te merken dat we met elkaar het debat voeren over een aantal thema's en daar ook de verschillende standpunten goed over kunnen uitwisselen. En we zien dat maar weer als winst ook in de goede ontwikkeling en ik onderstreep graag de woorden die gezegd zijn om daar verder aan te werken en verder aan te bouwen. En daar zullen we ook het komende half jaar stapjes. Mogelijkerwijs ook concreet in zetten dan wel concrete voorstellen in willen doen. Volgens mij heb ik hiermee alle punten behandeld en anders hoor ik dat wel bij interruptie.

Volgens mij heeft u alles beantwoord. Ik zie geen reactie. Dank u wel.

Mevrouw Van Eekelen, dank. En hiermee wil ik overgaan naar de tweede termijn voor de behandeling van de kadernota, de heer Van Rossum. Ja, voorzitter, er...

Er zijn volgens mij een aantal voorstellen geweest waar het college wat terughoudend was, dus misschien is het fijn dat we even een paar minuten kunnen schorsen om daarover na te denken. 15 minuten hoor ik hier achter mij, ja.

Er wordt gevraagd om 15 minuten te schorsen. Ik schors de vergadering voor 15 minuten. Voorzitter.

Dames en heren, ik zie dat zo langzamerhand iedereen ook weer terug is van de schorsing, dus ik wil u vragen om plaats te nemen. Heeft iedereen plaatsgenomen? Dames en heren, dan heropen ik de vergadering. Normaliter begin ik bij de fractie die de schorsing heeft aangevraagd, maar ik vind het goed om gewoon de volgorde van de sprekers aan te houden. En dan wil ik bij de tweede termijn gelijk vragen of u ook kunt aangeven of er nog ontwikkelingen zijn in de moties en de amendementen die ingediend zijn, zodat we bij de besluitvorming ook de goede teksten en de goede moties en amendementen hebben. De heer Ross. Bedankt, voorzitter.

Een punt van orde. Kunnen we misschien dat rondje over de moties en amendementen als eerste doen en dat we daarna inhoudelijk reageren, want dan weet ik ook precies wat daar voor ligt. Soms is het een nadeel om de grootste te zijn.

Dat lijkt mij een uitstekend idee. Ik wil u graag helpen, meneer Rosberg, dus dat lijkt mij een uitstekend idee. Ik loop even de moties zoals ik die hier in volgorde op mijn lijst heb. Die loop ik op die manier langs. Dat begint bij de motie over de AED ingediend door de Partij van de Arbeid. GroenLinks wordt die gehandhaafd. Ja. Dan bij economie over een vlag en een modderschuit. VVD wordt hier gehandhaafd. Die

Die is overgenomen, dus die hoeft niet in stemming te komen. Dan bij sport, cultuur en recreatie is er een motie ingediend over het FIR theater. Die wordt gehandhaafd. Bij sociaal domein wordt de motie over de brandmeldinstallatie bij het hospice gehandhaafd. Ja. De motie over onderzoek naar advies Nibud, om die maar even kort zo te noemen, wordt hier gehandhaafd. Ingediend door het CDA onder andere? Ja. Partij van de Arbeid, de lokale sociale alliantie. Die willen we...

We gaan verder. Ik zal zometeen uitleg geven. Ja.

De motie over jeugdzorg, ingediend door D66, GroenLinks, Gemeentebelangen, wordt hier gehandhaafd. Nou ja, daar wil...

Ik wil iets uitgebreider op reageren. Als dat mag, of moet ik dat straks in de tweede termijn doen? Dan is

Is de dan handhaaft u nog de motie en dan wilt u nog op reageren en dan betekent dat hij nog zometeen in de bespreking meekomt. Gemeentebelangen heeft een motie ingediend over MVV. Die handhaven wij, die is er ook nog Volksgezondheid en Milieu. Daar is een motie ingediend over energietransitie door VVD en D66. Dat wordt hier gehandhaafd. Duurzaamheidsagenda en klimaatbeleid. Die worden ook gehandhaafd. Over de fietspompen. De heer Rouwendaal, die handhaaft u ook. Wat zegt u? U slaat er

Eentje over één, die wil ik net aanhouden.

Oh ja, ISO duurzaam. Met ISO, die wilt u aanhouden graag.

Is wordt die aangehouden. Over de fietspompen. Die handhaaft u. Dan bij Bouwen en Wonen over het monumentale hek ingediend door het CDA. Die wordt gehandhaafd over crowdfunding VVD Gemeentebelangen. Die handhaaft u ook. Over de woningmarkt, D66. Die wordt ook gehandhaafd. Dat zijn de moties. En dan hebben wij. Ja u zegt in dat overzicht stond er nog een motie over KAYY 44 en die is niet ingediend bij mijn weten. Klopt dat meneer Ross Bende? Ja.

Dat is heel scherp van u. Die is niet ingediend en ook het antwoord van de wethouder noopte niet dat we hem alsnog indienen dus. Bij deze.

Helder, dank u wel. Dan nog de amendementen over de monitoring rond de Vliet. Brugge, Partij van de Arbeid en Gemeentebelangen, handhaaft u die structurele bijdrage aan MVI in het sociaal domein? Handhaven? Ja.

Ja, duurzaamheid en klimaat, dat is het andere amendement nog. Die wordt ook gehandhaafd. Oké, dan is daar helderheid over en kunt u ook uw reactie verder geven in de tweede termijn, de heer Ros Benders?

Ja voorzitter, dank u wel. De moties die wij zelf mee indienen, die zullen we uiteraard steunen. De motie ten aanzien van de AED willen we graag steunen. Als die zo uitgelegd kan worden zoals de burgemeester hem aangaf bij de beantwoording, dan denk ik dat we een goed resultaat bereiken. De overige punten steunen wij niet. Dank u wel.

Dan ga ik naar de VVD, mevrouw Van Eekelen. Ja, dank.

Wel. Dan de fractie van D66, de heer Blanken.

Voorzitter, de voorliggende amendementen zullen wij steunen. De nu voorliggende moties zullen wij ook steunen. Over jeugdzorg wil ik iets zeggen. We hebben het college gehoord in haar reactie. Ik had gehoopt dat ze overtuigd zouden zijn door onze argumentatie dat dit echt een probleem is. Ik heb de Raad ook gehoord en ik heb het idee dat raadsbreed het gevoel leeft dat dit een onzalige taakstelling is. Op het eerstvolgende moment dat zich daartoe leent, dat is bij de behandeling van de begroting, zullen wij dan ook met een amendement komen om die taakstelling terug te draaien. En om die reden houden wij de motie over de jeugdzorg even aan.

Dank u wel, dan is de motie over jeugdzorg aangehouden. Dan ga ik naar het CDA, mevrouw Palland. En.

Voorzitter, met toelichting van uw zijde op wat er mogelijk is op het gebied van extra AED's voor buurtpreventieteams kunnen wij leven en daarom zullen wij ook voor deze motie stemmen. Onlangs heeft de Hartstichting in het ADO-stadion een hele grote bijeenkomst georganiseerd voor mensen om te leren reanimeren. Daar hebben ook vanuit onze gemeente heel veel mensen aan deelgenomen. Dat was hartverwarmend om te zien hoe mensen zich zo voor andere mensen willen inzetten en wij waarderen dat zeer, dat initiatief van de Hartstichting en al onze inwoners die bijdragen op dit punt willen leveren. Dan zijn er een groot aantal moties die wij zullen steunen ten aanzien van de motie van de crowdfunding en de pilot van bouwen en wonen van de VVD en gemeentebelangen. Ja, wij vinden op zich dat initiatieven vanuit de samenleving moeten komen. We waren het dan ook eens met het pleidooi dat de burgemeester op dit punt hield, hè, dat je het samen moet doen, maar dat er ook echt initiatieven uit die samenleving moeten komen. Maar op de manier waarop het college deze motie wil gaan uitvoeren, daar kunnen wij wel mee leven en daarom zullen wij voor deze motie stemmen. En voor de rest zijn we als CDA-fractie heel erg blij met alle moties en amendementen op het gebied van duurzaamheid. Die zullen wij zeker steunen en zijn ook blij dat het lijkt alsof er veel steun is voor het initiatief van de vereniging Mooi Voorburg om te werken aan het hek voor de oude begraafplaats aan de Parkweg.

Dank u wel, dan ga ik naar de Partij van de Arbeid, mevrouw Van Giezen. Dank u.

Dank aan het College voor de toelichting, ook voor de ondersteunende woorden die wij eruit hebben afgeleid. Daar ben ik heel blij mee. Ook met de toelichting van de burgemeester, want dat is natuurlijk precies wat we bedoelen. Ieder die behoefte aan hulp heeft, moet het kunnen aanvragen. Ik ben ook heel blij dat u aangeeft te kijken naar cursussen. Het mooiste zou zijn, daar waar een BPT geen opgeleiden heeft, als die twee per BPT een cursus hebben, kunnen zij het ook weer verder verspreiden. Dus dat zou heel mooi zijn. Ik denk dat het Rode Kruis hier best met ons over wil meedenken, dus heel fijn. En in die toelichting zie ik hem ook en ik zou hem dus wel ingediend willen houden omdat ik denk dat het belangrijk is als signaal naar de buurtpreventieteams om dit te horen. Vrijwilligers dragen wij een warm hart toe. We zullen dit steunen en ze hebben ook geen andere ondersteuning vanuit de gemeente, dus wij gaan hier zeker in mee. Andere moties hebben ook onze namen onderstaan. De lokale sociale alliantie houden we aan, de burgemeester gaf aan mee te nemen in de bestuurlijke vernieuwing en de onderwerpen op de agenda te houden. Daar ben ik blij mee. Ik denk dat het heel belangrijk is, het zal ongetwijfeld terugkomen en oproep van ons uit om deze onderwerpen ook wel in de samenhangende sfeer aan te vliegen, want dan ben je alleen maar echt toekomstbewust bezig. Jeugdzorg wordt aangehouden, maar ook van onze kant. Het is wel bedroevend dat we deze discussie moeten voeren over een bezuiniging op de jeugdzorg. Dat wil ik echt nog meegeven. Energietransitie ja, wordt meegenomen, ook in de bredere discussie, maar het is ook goed om dit per wijk te doen, maar ik zou het breder bekijken dan alleen warmte. Crowdfunding kunnen we steunen omdat we het een interessant experiment vinden, maar we willen niet de verwachting wekken dat de gemeente daar dan geld bij moet doen, dus dat zou ik wel willen meegeven. En mijn amendementen, nou, daar is de dank aan de wethouder voor de toelichting op die monitoring. Daar zijn we blij mee. Kunnen we prima mee uit de voeten om op deze manier met hem daar samen invulling aan te geven. Dank u.

Dan de fractie van GroenLinks, de heer Van Rossem. Dank, voorzitter.

Voorzitter, laat ik beginnen met te zeggen dat ik onder de indruk ben van die eindsprint van mevrouw Van Giessen richting de 5 seconden spreektijd. Voorzitter, laat ik met het slechte nieuws beginnen. Het voorstel van het CDA voor het monumentale hek gaan wij niet steunen. En dat is omdat we erg twijfelen aan de financiële haalbaarheid en de verhouding daarin. Laat dan eerst die mooie crowdfunding zijn werk maar doen. Voor de rest ziet het ernaar uit dat we een bijzonder positieve avond hebben. Blij overigens ook om te horen dat het college openstaat voor de Nibud-motie van het CDA, waarvoor complimenten. Blij dat die er ligt vanavond, de taakstelling jeugdzorg. Dat is wel een dingetje. Wat dat betreft sluit ik mij erg aan bij de woorden van collega Blanken en collega Van Giessen en zou ik bijna willen zeggen dat mijn handtekening nu al onder het amendement staat. Wat D66 nog niet geschreven heeft, want ik vind een taakstelling op jeugdzorg wel echt een onderwerp waar we nog even lang over door moeten praten. Ook omdat die zorg nu eenmaal door moet gaan, dus volgens mij hebben we ook niet zoveel keus anders dan daar naar te kijken. Hoe kunnen we dat terugdraaien? Dan, voorzitter, heugelijk feit toch dat ik vanavond voor mag stemmen op een duurzaamheidsmotie ingediend door de VVD. Wat is nou nog mooier als cadeautje zo vlak voor het reces?

Dank u wel, dan is het woord aan de heer Rouwendal van de ChristenUnie, SGP.

U wel, voorzitter. Ik houd het vrij kort wat moties betreft. We gaan ze allemaal steunen, behalve de motie over het vuurtheater van het jaar. Dat moet voor mij gewoon op eigen benen kunnen staan. En ook niet de moties over millennials en de woningmarkt. De wethouder is dol op onderzoeken, maar ik zou zeggen, er moet wel een redelijke verwachting zijn dat er iets uitkomt waar je wat mee kunt. Die verwachting heb ik niet, dus dan hoef je ook niet te onderzoeken. Wat de amendementen betreft, ja, al die punten denk ik van: het is nodig dat daar geld naartoe gaat, maar waar komt het geld vandaan? Ik heb daar zelf een suggestie voor gedaan en ik vind het jammer dat de wethouder financiën niet meer zegt van: nou ja, als de Raad dit nodig vindt, dan moet het maar gebeuren zonder daar zelf een visie op te ontwikkelen. Dus dat heb ik wel een beetje gemist in het antwoord, maar dat moment is dat ik wel steun. Dank u wel. Dank.

Dank u wel, dan kijk ik nog even naar het college voor de reactie in de tweede termijn, allereerst wethouder Bremer.

Ja dank voorzitter, volgens mij heb ik de VVD dezelfde vraag horen stellen die ik in eerste termijn beantwoord heb. Maar ik wil hem met alle liefde nog een keer verwoorden. Ik weet niks van plannen zoals u schetst met woontorens en bibliotheken.

Nee, u stelde de vraag en ik wil daar graag antwoord op geven. Ik heb dat in eerste termijn gedaan en ik was geen afwachter, hè?

Helemaal eraan om dat hier nogmaals gezegd te hebben dat die plannen bij mij niet bekend zijn. Dank, voorzitter.

Zijn er van de andere collegeleden nog reacties in tweede termijn? Voor dit moment. Ik zie geen collegeleden van de collegeleden aanstalten maken om nog te reageren, dus dan kunnen wij overgaan naar besluitvorming en stemming. En dan beginnen wij bij de amendementen. De amendementen die in stemming komen en dan hanteer ik de volgorde zoals ik die hier ook op de lijst heb staan en na de amendementen zullen de moties in stemming komen en dan het besluit over de kadernota. Aan de orde is stemming over amendement ingediend door de Partij van de Arbeid, Gemeentebelangen over de monitoring rond vliegbasis invoeren in 2018. Wie is voor dit amendement? Dat zijn alle fracties en daarmee is hij unaniem vastgesteld. Het amendement ingediend door Gemeentebelangen, Partij van de Arbeid, GroenLinks en D66 over structurele bijdrage aan MVV. 75.000. Wie is voor dat amendement? Voor is de fractie van Gemeentebelangen, D66, CDA, Partij van de Arbeid, GroenLinks en ChristenUnie, SGP en tegen hebben gestemd de fractie van de VVD. Daarmee is dat amendement aangenomen. En het derde amendement ingediend door GroenLinks, D66, Partij van de Arbeid en Gemeentebelangen over duurzaamheid en klimaat. Wie is voor dit amendement? Dat zijn de fracties Gemeentebelangen, D66, CDA, Partij van de Arbeid, GroenLinks en ChristenUnie, SGP en tegen de fractie van de VVD en daarmee is het amendement aangenomen. Nou ga ik met u naar de stemming over de moties. De eerste motie die in stemming komt, is de motie ingediend door de Partij van de Arbeid en GroenLinks over de AED voor de buurtpreventieteams. Wie is voor deze motie? Dat zijn alle fracties en daarmee is die vastgesteld. De motie over de vlaggen is toegezegd, die is niet in stemming. Dan over het Veur Theater ingediend door de VVD en Gemeentebelangen. Wie is voor deze motie over het Veur Theater? Dat zijn alle partijen en daarmee is.

Sorry. Geacht te worden hebben tegengestemd de fractie van ChristenUnie, SGP en daarmee is de motie aangenomen. De brandinstallatie hospice, daar is een motie over ingediend door Gemeentebelangen, VVD, Partij van de Arbeid, D66 en GroenLinks. Wie is voor? Dat zijn alle fracties en daarmee is die aangenomen. Dan een motie over het onderzoek naar het advies Nibud ingediend door CDA, GroenLinks, Partij van de Arbeid, D66 en ChristenUnie, SGP. Wie is voor deze motie? De fracties van Gemeentebelangen, D66, CDA, Partij van de Arbeid, GroenLinks en ChristenUnie, SGP en tegen de fractie van de VVD. Daarmee is deze motie aangenomen. Over de sociale alliantie is aangehouden en ook over de jeugdzorg is aangehouden. Dan de motie ingediend door Gemeentebelangen over MV. Wie is voor deze motie? Dat zijn alle fracties, ja, daarmee is hij unaniem aangenomen. Dan de motie ingediend door de VVD en D66 over energietransitie. Wie is voor deze motie? Dat zijn ook alle fracties en daarmee is hij unaniem vastgesteld. Dan is aan de orde de motie ingediend door GroenLinks, D66, Partij van de Arbeid, Gemeentebelangen over duurzaamheidsagenda en klimaatbeleid. Wie is voor deze motie? Ook alle fracties en daarmee unaniem vastgesteld. Over de ISO is aangehouden. Dan de fietspompen ingediend door de ChristenUnie en SGP en GroenLinks. Wie is voor de fietspompen? Allemaal en daarmee unaniem vastgesteld. Dan de motie ingediend over het monumentale hek bij de begraafplaats in Voorburg ingediend door het CDA. Wie is voor deze motie? Dat zijn de fracties Gemeentebelangen, VVD, D66, CDA, nu ChristenUnie, SGP en tegen de fracties van GroenLinks en Partij van de Arbeid. Daarmee is deze motie aangenomen. De motie ingediend door de VVD, Gemeentebelangen over crowdfunding pilots, wie is voor deze motie? Dat zijn ook alle fracties unaniem vastgesteld. De motie ingediend door D66 over millennials en woningmarkt. Wie is voor deze motie? Dat zijn bijna alle fracties en hier wordt geacht de ChristenUnie, SGP tegen te hebben gestemd. De motie is aangenomen. Dan gaan wij over tot besluitvorming over het agendapunt nummer 14 14 4 over het raadsvoorstel Kadernota 2018-2021. Wie is voor het voorstel? Dat zijn alle fracties en daarmee is de kadernota unaniem vastgesteld. En hiermee zijn...