Presentatie over het Bomenplan van stichting Duurzaam Leidschendam-Voorburg

Mevrouw Marjan van Giezen en meneer Sander Wennekers van de stichting Duurzaam Leidschendam-Voorburg, die ons vanavond een presentatie zullen geven. De stichting Duurzaam Leidschendam-Voorburg heeft een bomenplan 2021 opgesteld. Dat plan heeft het bestuur aangeboden aan de wethouder Water en Groen. Het bestuurslid zal het plan in een beknopte versie toelichten aan de Raad. In de presentatie geeft het bestuur de raadsleden ideeën mee en kan het met hen van gedachten wisselen over het belang van groen in de gemeente. Het plan is beleid, maar de stichting wil ook energie steken in de uitvoering. De presentatie zal worden gegeven door de twee personen die ik net geïntroduceerd heb bij u en als u vragen wilt stellen, dan eventjes een vinkje in de chat en dan krijgt u het woord en dan kunt u de vraag stellen, zodat ook mensen thuis de vraag kunnen horen. Nou, dan stel ik voor dat we de presentatie starten en ik begreep meneer Wennekers dat u begint.

Dat klopt, ik zal de presentatie nu naar voren halen. Ja. Even kijken, start presenting. Hé. We gaan nu naar het einde van de presentatie, dat verbaast me, maar kom even snel terug.

Dan geeft mij nog even de gelegenheid om aan te geven dat ik de kijkers thuis. Indien er vragen zijn, kunnen we die stellen via de knop 'Stel een vraag' en u moet zich daarvoor wel eerst registreren met uw naam en e-mailadres voordat u daar gebruik van kan maken. En ik zal dan de vragen voorlezen.

Op de een of andere manier is sheet nummer één verdwenen die er straks nog was, maar ik denk dat ik maar gewoon van start ga. Geachte leden van de gemeenteraad voor zover aanwezig en collegeleden en toehoorders, dank voor de gelegenheid om hier namens Stichting Duurzaam ons bomenplan 2021 toe te lichten. Mijn naam is, zoals al aangekondigd, Sander Wennekers. Ik ben geboren in Voorburg en al meer dan 30 jaar woonachtig in Leidschendam. Ik zet mij als vrijwilliger in voor leefbaarheid en groen in onze gemeente. Helaas is er de afgelopen decennia in Leidschendam-Voorburg veel groen opgeofferd aan woningbouw en infrastructuur. Per project was dat vaak goed verdedigbaar, maar opgeteld is het toch een ontstellend resultaat. Gelukkig is, zoals Confucius al gezegd schijnt te hebben, het een na beste moment om bomen te planten, het nu. En in die positieve spirit spreek ik hier. Mijn vertrekpunt is het Nationaal Klimaatakkoord, cq de Bossenstrategie van het ministerie van LNV. Vertaald naar onze gemeente betekent die strategie jaarlijks gemiddeld 1% meer bomen erbij in de periode 2021-2030. Dat is geen wettelijke plicht per gemeente, maar mijns inziens wel een morele plicht. En zeker een goed advies. In aantallen, dat zegt misschien meer, betekent dit voor Leidschendam-Voorburg 800 bomen netto erbij per jaar, dus bovenop vervanging en herplant. Dat is in 2020 stellig niet gebeurd, dus dat zal voortaan een extra krachtsinspanning vereisen. Meer details hierover vindt u in onze toekomstvisie op onze website. Tegen die achtergrond dienen wij ook als stichting jaarlijks een bomenplan in bij de gemeente. Vorig jaar was dit plan gebaseerd op door de bewoners ingediende locaties waar meer bomen nodig zijn. Dit jaar hanteren wij als leidend thema voor het bomenplan hittestress. De eerste vraag is dan, wat is hittestress? Hittestress ontstaat bij mens en dier als men de overtollige warmte ten gevolge van extreme hitte tijdens warme zomerdagen tegenwoordig niet meer kwijt kan. Dit kan allerlei lichamelijke klachten veroorzaken. Ook leidt het tot toename van ziekteoverdragende insecten. En het is uiteraard ook niet goed voor de productiviteit. Er is een betrekkelijk simpele adaptatieoplossing, en dat is creëer meer schaduw. Ergo, plant meer bomen en vooral op plekken waar mensen vaak verblijven. Hoe realiseer je dat in de praktijk? Op eigen grond kan de gemeente de aanplant natuurlijk zelf ter hand nemen en daarnaast ook daken van de eigen gebouwen vergroenen zoals Rotterdam, dat nu een groot gebouw in het centrum gaat vergroenen. Ten aanzien van andermans grond kan de gemeente in elk geval het initiatief nemen en grondeigenaren benaderen, stimuleren en eventueel subsidiëren. Dit betreft zowel particulieren als natuurlijk ook bedrijven en instellingen, scholen, kerken, kantoren, garages, noem maar op. Vaak kunnen slimme oplossingen zowel verkoeling bij extreme hitte als waterberging bij overvloedige regen verzorgen, twee vliegen in één klap. Wat zijn dan de locaties uit ons bomenplan? Blijkens de klimaatatlas, die voor iedereen op internet toegankelijk is, kent onze gemeente circa 15 locaties met ernstig verhoogde gevoelstemperatuur op warme zomerdagen. Ik heb ze persoonlijk alle 15 bezocht en ik kan hier bevestigen: ze zijn alle 15 extreem stenig. Soms zijn het pleinen of brede straten waar ruimte is voor veel bomen. Soms zijn het smalle straten, maar zijn er garages waarvan de platte daken met sedum vergroend kunnen worden. En in sommige straten is vergroening echt wel een uitdaging. De beschikbare tijd vanavond laat niet toe alle locaties hier stuk voor stuk te behandelen, maar u vindt ze in het bomenplan dat bij de stukken zit en dat ook op onze website te vinden is. Ik loop hier 3 locaties langs. U ziet ze hier ook afgebeeld. Links Zwanenbloem in Stompwijk, een parkeerterrein en een brede straat naast sportvelden waar dus veel mensen kunnen komen, maar met zeer weinig bomen en fors gesnoeide struiken. Hier zal het zinderen op een hete dag. Dan in het midden de Prins Frederiklaan in Leidschendam, een parkeerterrein in een buurtwinkelcentrum. Zonder bomen en schaduw zal het hier zomers niet echt prettig toeven en winkelen zijn. Tenslotte rechts het Stationsplein in Voorburg, een stenig dieptepunt voor eenieder die daar iemand wil opwachten of er gewoon wil vertoeven. Dit kan stukken groener, schaduwrijker en aangenamer. Denk bijvoorbeeld aan het Lange Voorhout in Den Haag als voorbeeld. Ongetwijfeld moeten er lastige technische en/of juridische hobbels genomen worden om deze locaties alle te vergroenen en dat kost geld. Maar dan zeg ik, deze gemeente noemt zich altijd groen. En dan is het aan gemeenteraad en college om toch de daad bij het woord te voegen. "Put your money where your mouth is" is de mooie Engelse uitdrukking hiervoor. En nu voor een meer gedetailleerde invulling van de diverse beleidsmogelijkheden en actiepunten waar wij bij kunnen helpen, draag ik het stokje graag over aan onze voorzitter Marjan van Giezen.

Ja, dankjewel Sander en goedenavond. Fijn dat jullie hierbij kunnen zijn op een dag dat het ook nog eens een keer heel mooi weer is en warm is. Dus ook jullie zullen vandaag wel plekken zijn tegengekomen waar het zonder bomen best heel warm was. Dus wat is nou een beter moment dan vanavond dit hier te presenteren? Ja, ik wil vooral even meegeven wat de gemeenteraad en een gemeentebestuur kunnen doen, dus waar staan we bedoelen we echt mee zo'n raad als college en om maar met een hele praktische te beginnen: maak nu een planningsschema. Heel vaak krijgen wij te horen: ja, dat is een goed idee, maar nu kunnen we geen bomen planten. Er moeten 800 bomen per jaar geplant worden. Dat is niet iets wat wij willen. Dat is iets waar ook de gemeente mee is gegaan met het klimaatakkoord. 800 bomen plant je niet zomaar even, dus maak een planningsschema, hè? Geef opdracht dat er een schema komt wanneer waar welke bomen geplant worden, anders komt er namelijk geen enkele. Faciliteer de inwoners. Vaak willen inwoners wel, maar ze weten niet waar ze moeten beginnen, dus zijn ze passief, maar dan moet je ook maar opkomen en vaak denkt men bij subsidies alleen maar aan isolatie, maar in de subsidie voor energietransitie, zoals bijvoorbeeld ook de groene daken, dus faciliteer de inwoners. Wijs er ook op dat dat kan en stimuleer dat ze dat gaan doen. Er is meer dan alleen de inwoners. Er zijn heel veel bedrijven en instellingen die echt iets aan hun imago willen doen om groen te zijn. Ga met hen praten om te kijken hoe zij hun perceel zelf en bedrijf kunnen vergroenen. Dat kan een dak zijn, het kan de entree zijn, het kunnen de winkels zijn in het winkelcentrum die met elkaar zeggen: wij gaan het groener maken. Er zijn veel mogelijkheden. Maar vaak hebben bedrijven en organisaties dat ene duwtje nodig vanuit de gemeente. Dan iets waar wij als stichting duurzaam tegenaan zijn gelopen, waar wij zeggen: altijd let op die groene gemeente, groene woongemeente en er zit ook best wel wat geld in het groenonderhoud. Maar dat zijn toch vooral de plantenbakken en dergelijke en de parken en de speeltuintjes en de sportvelden. We hebben gezien dat het investeringsbudget voor groen gewoon heel erg laag is. Daar kun je niet 800 bomen voor planten, dus wil je daar echt iets mee doen? En dan denk ik niet alleen aan de bomen. Dan denk ik ook aan die gevels en die daken en de andere mogelijkheden. Dan heb je een verdubbeling van dat budget nodig en daar zal de gemeentehuis niet failliet aan gaan. Rouwendaal die er niet bij zat, maak een groen initiatievenloket. We hebben één loket voor buurtinitiatieven, maar maak daar iets van dat mensen groene initiatieven kunnen indienen en ook een plan kunnen maken hoe ze dat ook gaan uitvoeren. Mensen willen heel graag zelf ook iets doen. We hebben heel veel vragen van middenberm, wij willen best onze middenberm onderhouden. Hoe doen we dat? Geef de mensen de mogelijkheden om dat te doen. Dat is heel simpel. En je krijgt ook betrokkenheid vanuit de buurt. Het is goed voor het buurtgevoel en voor de wijk. Structurele subsidie met makkelijk een aanvraag, dus niet heel ingewikkeld. Heel moeilijk, maar als er een heel goed initiatief is, hè? Ik wijs bijvoorbeeld toen het Tiny Bots dat kon ook. Het ging niet zo goed met dat bos, maar het kon even wel. Dat soort dingen moeten eigenlijk vrij eenvoudig kunnen als er een initiatief is van een buurt voor een klein stukje bos of parkje in hun buurt. Zorg dat het eenvoudig kan. De ring nou echt op aan na die laatste. Die was eigenlijk al dubbel, want die stond daarvoor ook al, dus we kunnen naar de volgende dia Sander. Nou, wij vragen u om ons te helpen en wij willen ook graag u helpen. Wij willen meedoen. De voorzitter zei het al in het begin. We willen ook een stukje uitvoering geven. Wij hebben contacten met de bewoners, wij kennen de locaties, wij gaan de gemeente door om goede locaties te vinden en we laten u ook graag zien als u zegt: nou, ik zou best wel willen of ik heb zelf een idee, pak de fiets en meld u bij ons, wij gaan met u rondfietsen. Als stichting duurzaam geven we ook workshops. We hopen dat binnenkort weer te mogen doen. Dat zal ook zijn in de Stadstuin Rusthout. Daar worden allerlei workshops gegeven. Ook over duurzame tuin, over tuinonderhoud, over vergroening en daar willen we ook best samen met de gemeente iets doen over hoe je eigen buurt kunt vergroenen. Lijkt me een leuk idee voor een workshop en er is een kleine subsidie voor nodig, maar stelt niks voor. Kan zo uitgevoerd worden. Er zijn heel veel gesprekken met de buurt op dit moment voor de lokale energietransitie. Voor afval, voor de warmtevisie ook om met de buurt te praten over waar meer bomen zouden kunnen komen. En waar maakt het onze gemeente ook aantrekkelijker? Je ziet hier een foto van hoe je leuk een terras kunt hebben met bomen. Ik moet zeggen, het stukje wat nu bij het station Voorburg is gedaan, helemaal aan het begin, maar wat picknicktafels daarmee neergezet en daar staan ook een paar bomen en in de zomer is er soms ook een muzikant, dan krijg je gelijk een heel ander beeld van hoe zo'n plein eruit kan zien, dus dat zijn echt de goede voorbeelden en dat kan dus ook in onze gemeente. Dat hoeft niet alleen. Denken we gauw aan Parijs, dit is volgens mij Utrecht. Het kan ook in onze gemeente, dus wij dagen u gewoon uit om met ons te kijken. Wat kan er in onze gemeente zowel voor klimaatverandering tegengaan van hittestress, maar ook om onze gemeente mooier te maken en om mensen meer plezier te geven om naar buiten te gaan in hun eigen gemeente? Het kan heel makkelijk. We hebben er wat duwtjes voor nodig. We hebben de inwoners voor nodig die betrokken zijn, maar bovenal hebben we een raad en een college nodig die dit ook zien. Die voor die 800 bomen gaan, voor het groen gaan. En, wij gaan samen met u aan de slag. Kortom, wij dagen u uit en om de laatste dia maar te laten zien, Sander. Onze oproep is: geef zelf het goede voorbeeld. Wij zullen dat doen en we roepen u op om dat te doen. Hier ziet u wethouder Christien die het doet, die zaailingen ging zoeken met ons samen. Die gaf het goede voorbeeld. Ik zou nog veel meer mogelijkheden zien, zowel voor wethouder Kist als wethouder Rouwendaal als de andere wethouders om met ons samen dat goede voorbeeld te geven. Kortom, wij dagen u uit en we staan open voor alle ideeën en mogelijkheden die de gemeente ons biedt en we zullen ze ook blijven aandragen. Dank u wel tot zover de presentatie en dan is er ruimte voor vragen. Dank u.

U wel, mevrouw Van Giezen en meneer Wennekers, voor uw pleidooi. Ik ga inderdaad kijken of er vragen zijn van collega's in de chat. Mevrouw Bosch, D66. Even kijken of...

Of het allemaal goed gaat. Ik doe het op mijn iPad. Het is toch weer even een uitdaging. Nou.

Mooi, dank u, voorzitter. Dank mevrouw Van Giezen, meneer, bedankt voor deze inspirerende presentatie. Ik word erg blij van bomen en groen in onze gemeente, net zoals vele inwoners. Ik begin gewoon met een vraag om te kijken of er straks nog meer vragen zijn van collega's. Ten eerste vroeg ik me af: dat getal van 800 bomen, is dat jaarlijks of neemt dat toe, eerst 800, dan 900, dan 1000, of juist andersom? Kunt u iets zeggen over hoe u tot die 800 bomen bent gekomen? Dank u, voorzitter. Dat kan.

Kan ik wel beantwoorden. Ja, nou die 800 bomen, dat is afgeleid uit de bosstrategie die stelt dat Nederland de komende 10 jaar tot 2030 jaarlijks 1% meer bomen zou moeten aanplanten. En als je dat dus daar is niet een stijgende lijn in. Nou ja, je zou kunnen zeggen, dat moet in ieder geval gemiddeld het geval zijn, dus je kan het ook anders vertalen: in 10 jaar moet er 10% netto meer bomen geplant worden, zodat doorvertaald naar onze gemeente, waar volgens de beste schattingen 80.000 bomen staan. Dan moeten er dus 8000 bomen bijkomen in 10 jaar en dat is gemiddeld 800 per jaar. Maar ik kan me voorstellen dat dat op gang moet komen, dus het zou ook heel bespreekbaar zijn dat je inderdaad begint met in 2021 500 bomen, maar dat je in 2030 wel eindigt met 1500 bomen. Om op die manier toch op je target uit te komen. Is dat een duidelijk antwoord?

Dank voorzitter, ja, ik hoorde mevrouw Van Gies zeggen dat er in ons budget niet genoeg ruimte is voor al die ambitieuze plannen. Heeft het platform een idee wat we nodig zouden hebben om dit een beetje goed aan te jagen? Ja, wat...

Ik al zei, we denken dat het echt nodig is om tot een verdubbeling van het budget te komen. Het budget is echt maar een paar ton, daar kan je niet heel veel mee doen en wil je echt investeren? Niet alleen maar in de sportparken, want daar gaat gewoon veel naartoe. Het kunstgras, het opknappen van sportvelden, verlichting gaat uit dat budget, ja, dan gaat het wel hard, dus je hebt echt een verdubbeling nodig. Daarom noemde ik dat in het begin, als we gewoon een praktisch advies, een plantenschema: dit is wat we dit jaar gaan doen. Het gaat er ook aan uitgegeven worden, want anders verdwijnt het toch weer in, nou ja, het onderhoud van de speeltuin, wat ook heel belangrijk is, hoor, en wat ook bijdraagt aan een stukje groen, maar dan krijg je niet de bomen erbij. Ze worden eerder gesloopt 's avonds vrees ik.

Ja, ik ga gewoon verder met mijn vragen als niemand er is. Even kijken, dat volgende ik. Ik vroeg me af wat jullie mening is over een tiny forest. Dankzij een aantal factoren, waaronder de mijne, is zo'n tiny forest gerealiseerd. Het is nu net weer opgeknapt, maar ik vroeg me af wat jullie daarvan vinden. Moeten we er meer hebben, is met bomen of nou ja, open vraag, dank u voorzitter. Nou.

Die zal ik wel beantwoorden. Ik ben ontzettend voor tiny forests. Alles draagt bij aan groen en zeker in de gemeente waar je echt niet in één keer één mooi groot bos neer kan zetten. Het draagt ook een tiny forest bij aan bewustzijn van mensen dat je groen nodig hebt. Maar het heeft ook een educatieve functie. Ik heb zelf gemerkt dat ook voor kinderen is dat interessant om te zien van hé wat leuk en je kan er dingen mee doen. Je kunt de buurt erbij betrekken, bijvoorbeeld bij onderhoud, dus ik denk dat het educatief een functie heeft dat het voor de gezamenlijkheid van de buurt een functie heeft. En, het is misschien een klein stukje groen, maar alle kleine stukjes helpen.

We graag bij aansluiten en ik denk dat je met name in de buurt van basisscholen hele goede plekken zou kunnen creëren om een tiny forest te hebben, waarbij dan ook inderdaad de educatieve functie tot zijn recht kan komen. Ja. Dank u wel, sowieso ben ik erg groot voorstander van vergroening van schoolpleinen. Je ziet daar tegenwoordig fantastische voorbeelden van, maar ik zag laatst ook in de gemeente nog weer enkele zeer stenige schoolpleinen. Het lijkt me gewoon voor die kinderen veel beter als ze in een ja in een vergroend schoolplein spelen, met ook voor een deel snippers in plaats van stenen, maar ook een deel waar misschien zo'n tiny forest is, maar misschien zelfs een deel waar ze een hut kunnen bouwen van grote takken. Dat geeft toch gewoon een heel andere beleving dan op een stenen schoolplein een balletje trappen. Dus oké, ik ben daar erg voor. Wel, ik

Ik zie nog een vraag van meneer Bregman en nog even mevrouw. Ik had een...

Of de vraag van u ging over precies? Ga uw gang. Ja mevrouw.

Mevrouw van Giezen noemt dat educatieve aspect dat ze daar ervaring mee heeft. Kan ze dat iets toelichten? Want ik had juist het idee dat bij dit huidige Tiny Forest dat educatieve aspect ook misschien door corona wat onderbelicht is gebleven. Dus als mevrouw van Giezen daar ervaring mee heeft, dan hoor ik dat graag. Dank u, voorzitter. Ja, ik...

Ik heb er ervaring mee bij een aantal andere gemeentes in het kader van klimaatadaptatie. En eigenlijk wat Wennekes zegt bij scholen, dat werkt gewoon het beste dat je ook afspreekt met de school of een straat of een buurt om te helpen dat bos te onderhouden en wat je dan krijgt, hè? Ik ben een keer op bezoek geweest bij een school, dat ze ook de vragen gingen stellen. Goh, wat is het dan voor een boom en wat groeit eraan en de kinderen die gingen het vanzelf oppakken van wat is groen en hoe belangrijk is het, dus je kon er heel veel aan vastknopen. Om de kinderen op die manier wijzer te maken, dus het kan educatief zijn. Het is in coronatijd inderdaad, lastig hè? Dat dat ineens waar juist nu we weer naar buiten mogen en het mooi weer is en de scholen weer helemaal open zijn, zou je daar best ook meer aandacht aan kunnen besteden. Met als er een Tiny Forest is om die kinderen daar mee naartoe te nemen. Dank u wel.

Ja, in hoeverre die 80.000 bomen in Leidschendam-Voorburg zijn, zijn dat ook bomen geteld in de Leidschendammerhout en Vlietlanden? En hoe werkt dat als daar bomen bij geplant worden, dat het dan ook meetelt? Hoe zit dat precies? Ja.

Het is inclusief het buitengebied en dat telt zeker mee en ik denk bijvoorbeeld, ik fiets ook graag in het buitengebied. Naast al mijn wandelingen door de bebouwde kom. Dat er ook daar bijvoorbeeld in de nieuwe Driemanspolder, met behoud van het open karakter, toch echt nog wel ruimte is om 100 en bomen te zetten. Dat geldt natuurlijk ook waar straks de nieuwbouwwijk van de Star wordt uitgebreid. Om daar niet langs de A4 alleen maar een scherm te zetten, maar daar ook een hele groenzone met bomen langs te planten. Dat zijn allemaal mogelijkheden die meetellen, niet voor hittestress, maar wel voor alle andere functies van bomen.

Want er worden natuurlijk heel veel bomen geplant, eigenlijk op dit moment al in de Vlietlanden. Dan heb je gewoon kans dat die 800 eigenlijk al in de Vlietlanden geplant worden of gekapt.

Gekapt in de Vlietloop ja ja, nou ja, ik geloof dat de gemeenteraad daar een poosje geleden ook een motie over heeft aangenomen. Het lijkt me goed dat er een telling wordt bijgehouden van wat er aan bomen uitgaat en bijkomt. Dus bruto en netto. Ik kan dat nu niet zomaar uit de losse pols beantwoorden. Maar daarom ook.

Ook een belangrijk punt, hè? Het is niet de bedoeling dat alle bomen in de Driemanspolder worden geplaatst. Elke boom is mooi meegenomen, maar daarom vragen we ook aandacht voor de hittestress en klimaatverandering, hè? Er wordt nu bijvoorbeeld gekeken naar hoe je het Julianabaan winkelcentrum aantrekkelijker kunt maken en een ondergrondse parkeergarage zodat je het blik daar weghaalt zou natuurlijk heel mooi zijn, hè? Ik zag een mooi voorstel van GroenLinks en VVD, maar als je dat plein dan bijvoorbeeld zou gebruiken om daar bomen neer te zetten met ook de terrasjes waardoor er gelijk schaduw is, dan maak je denk ik een heel aantrekkelijk plein. Je ziet het al even met wat meer terrassen die er ontstaan, dus met wat groen erbij maak je het een stuk prettiger. Ook voor de kinderen en de honden en de mannen of vrouwen die buiten moeten wachten. Als de partner boodschappen doet, dan is het toch wel prettig als het gewoon een mooi schaduwplein is waar je ook nog leuk kan zitten, maar waar in elk geval veel groen is. Als

Je met een ambtelijke werkgroep, misschien met een aantal raadsleden, bij zo'n planschema gaat voorbereiden dat je toch ook een verdeling kan maken over de bebouwde kom en het buitengebied. Ja, ik kan die norm nu niet concreet maken, maar ik zou me kunnen voorstellen dat als je daar wat langer over nadenkt, je een becijfering kan maken van 300 bomen per jaar in de bebouwde kom en 500 in het buitengebied of een andere verdeling. Daar moeten we naar streven en dat is ook haalbaar. Dan krijgt het vanzelf handen en voeten, denk ik. Het is een kwestie van met dat planschema aan de slag te gaan. Dan komen die getallen ook wel. En dan komt trouwens de begroting ook vanzelf. Dank u.

Wel. Ik zie nog een vraag van de heer Hartsink van Gemeentebelangen Lijster en Voorberg. Ja, dank.

U wel voorzitter, hartelijk dank beide voor de presentatie. Ik neem aan dat wij als Raad aan zet zijn om het college de opdracht te geven om dit plan, of in ieder geval zoveel mogelijk van dit plan, uit te voeren.

Ik vraag me een beetje af. Er is ook gesproken met wethouder Kist. Wat was de reactie? Misschien kijk je daar ook weer Rouwendal voor aan. Als dat logisch is in beeldvorming of wat is de reactie van het college geweest op dit hele plan? Nou tot...

Tot nu toe is het best goed ontvangen en we hebben ook echt leuke gesprekken gehad. Ik denk dat het voor zowel wethouder Rouwendal vanuit duurzaamheid als wethouder Kist vanuit groen interessant is en ze gaven ook aan dat ze graag dat bomenplan wilden zien. Dat was ook de reden om het op deze manier aan te bieden. De uitvoering ervan zal natuurlijk samen met de Raad moeten gebeuren, dus vandaar dat het ons goed leek om het ook bij de Raad te presenteren. Ik denk dat als de Raad het plan steunt, er in elk geval een boom erbij moet komen en de wethouders vragen dat te gaan doen. Dan zijn wij graag bereid om de wethouders te helpen om er een hartstikke mooi plan van te maken.

Wat eigenlijk niet de bedoeling is, zomaar hier. De wethouder heeft het woord gegeven, weet ik niet of hij een apolitieke reactie wil geven, want daar is deze beeldvorming natuurlijk voor bedoeld. Iets wellicht heel kort wil melden of toelichten. Ik geef even op voorhand al aan dat het niet de bedoeling is dat we een inhoudelijke politieke discussie gaan voeren. Nou zal...

Zal ik me dan gewoon aansluiten bij de woorden van mevrouw Van Giessen? Dat lijkt me dan het meest verstandige.

Helemaal goed. Dank u wel. Dan ga ik nog even naar mevrouw Bosch en er is ook een vraag van een kijker, maar eerst mevrouw Bosch. Dank.

Voorzitter, ik had ook een vraag over... ja, mevrouw Van.

Ben er ook gekeken naar braakliggende terreinen in onze gemeente om die te vergroenen of bomen op te zetten. Dank u, voorzitter. Ja, dat...

Dat is uit de klimaatatlas, blijkt sowieso dat er een aantal braakliggende stukken buitengewoon hittestressgevoelig zijn. Maar dat zijn tevens gebieden die nu ook op de rol staan om nieuwbouw te realiseren en waarvan ik dan ook al heb begrepen dat men dat behoorlijk groen wil doen. En dan denk ik bijvoorbeeld aan Vlietoevers, maar dan denk ik ook aan Klein Plaspoelpolder waar ooit de gemeentewerf was en het totaal gebouw nu gelukkig eindelijk wordt gesloopt. En dat het enorme parkeerterrein kan verdwijnen. Daar ben ik met een andere collega van de Stichting Groen nu in gesprek. Ook met de gemeente en met de projectontwikkelaar om te kijken of dat ook een zo groen mogelijke invulling kan hebben. Zou natuurlijk fantastisch zijn om daar, mind you, de locatie van het oude Landgoed Damsigt, wat de laatste 150 jaar in 20 volledig de verkeerde kant op is gegaan, om daar in ieder geval weer langs de Vliet een, ja, een beetje Engels landgoed in de 18e-eeuwse stijl neer te zetten en daar misschien ook de oude Damsigt-kapel weer te laten herrijzen waarvan de tekeningen nog beschikbaar zijn bij de gemeente. Ja, dus er is ook wel naar een aantal van dat soort plekken gekeken. Ik ben graag bereid om nog meer te gaan aanreiken. Dank u.

Wel. Ik ga even naar een vraag van een kijker, om het zo te zeggen. Ik weet niet of het antwoord gegeven kan worden, maar laat ik in ieder geval een poging wagen. De vraag luidt of het bekend is hoeveel bomen er in 2020 en 2021 bijgekomen zijn in Leidschendam-Voorburg. Wie biedt? Nou, ik...

Denk niet dat we de precieze getallen daarvan kunnen geven. Het is ook best een moeilijke periode geweest. Natuurlijk met de hele COVID en alle aandacht die daarnaar uitging. Ik heb wel gezien dat op een aantal plekken het snoeiwerk is gedaan en er zijn ook al bomen gekapt. Ik heb ook gezien dat er bomen geplant zijn, maar heel veel heb ik er niet gezien. Dus ik denk nog niet dat we op de aantallen zitten die we moeten hebben.

Nee, ik weet dat er ook naar aanleiding van het vorige bomenplan enige tientallen bomen bijgekomen zijn, want ik heb ze gewoon gezien. Maar ik weet ook dat er veel gekapt zijn. Als ik bijvoorbeeld kijk naar de Noordsingel waar al die enorme populieren verdwenen zijn. Daar ben ik trouwens ook door bewoners benaderd, want dat is natuurlijk nu ook een hittestressplek geworden, want die bomen wierpen enorme schaduw op die flats en dat zijn ze nu gewoon kwijt, dus dat staat nog niet in de klimaatatlas, maar naast de herrie van de Noordsingel hebben ze dus ook op een hete dag gewoon de felle zon op de ramen, dus ik zou blij zijn als je netto op nul zit over 2020. Maar ik kan het niet bewijzen.

Dank u wel. Ik zie nog een vraag van meneer Bregman.

Landelijk is het eigenlijk ook een plant-een-boom-dag in oktober en er zijn heel veel gemeentes en ook Staatsbosbeheer die daar allerlei activiteiten bij organiseren. Is het iets wat jullie in je plan ook meegenomen hebben om op die manier een momentum te creëren? Zoiets eigenlijk ook stevig neer te zetten in Leidschendam-Voorburg.

Nou, dat lijkt ons een heel goed iets wat wij samen met de wethouders zouden willen doen. We hebben in februari al zaailingen gedaan. Dat is ook zo'n moment dat je de zaailingen van bomen gaat oogsten om die ergens uit te planten. En dan kunnen ze in het najaar weer geplant worden, dus dat was het eerste deel. En nou, wij nodigen graag de wethouders uit en de gemeente om daar niet alleen maar een boom te planten, want dat gebeurt meestal op zo'n dag, hè, met een fotograaf erbij, een plaatje en dan is er een boom geplant. Waarom die dag niet toch veel meer in het teken te zetten van groen? Dus we nodigen de wethouders daar graag voor uit.

Maar het lijkt mij ook een reuze idee om bij zo'n landelijke dag aan te haken als gemeente en dan zowel vanuit het college als vanuit de stichting ons daarvoor in te zetten.

Dank u, voorzitter. Nou, het lijkt me, het klinkt allemaal glorieus. Ik had nog...

Ik bedoel, mijn naam is Bos. Dus, wel hé, dit is mijn avond en kijk. Nee, ik had nog een vraag over de... Is er ook een relatie gelegd met de biodiversiteit? Want u zegt, er moeten betere bomen komen of iets van soortgelijke strekking. Kunt u daar iets over zeggen? Dank u, voorzitter. Sander.

Ja, nou voor biodiversiteit is het ten eerste heel belangrijk om veel inheemse soorten te planten, dus de tijd van de leuke exoten is een beetje voorbij. Dat is meteen en punt twee is voor de biodiversiteit, dat het dus heel belangrijk is om te denken in geschakelde gebieden. Dus niet alleen maar geschakelde gebieden, bijvoorbeeld in het oude groenstructuurplan van 10 jaar geleden was er nog veel aandacht voor de centrale groene zone. Ik zag dat nu in de bouwsteen groene gemeente die term was vervallen, dat er alleen nog maar werd gesproken van een centrale verbindingszone. Dat vond ik al een beetje omineus. Dus ja, dat soort groene verbindingszones zijn ontzettend belangrijk voor biodiversiteit en ja, daarnaast is de soortenkeuze belangrijk, maar er zitten bij de gemeente echt wel mensen die op dat punt van wanten weten hoe je moet. Zoals meneer René Priem, daar heb ik het volste vertrouwen in. Ik heb al een paar keer contact met hem gehad. Ja.

En, we leggen niet voor niks de relatie ook met klimaatverandering en hittestress, want de klimaatverandering brengt sowieso verandering in biodiversiteit met zich mee, zowel in het groen, maar bijvoorbeeld ook in tropische insecten en dergelijke. Dus groen kan bijdragen om de klimaatverandering in elk geval te vertragen en daarmee spaar je ook een stukje biodiversiteit.

Dank u wel, ik wil komen tot een afronding. Ik maak nog even een inventariserend rondje of een van de aanwezigen in deze chat nog vragen heeft en dan kijk ik ook nog even op mijn iPad of daar nog wat binnenkomt. En dat komt uit, dus die zal ik gelijk even vragen. Een aantal jaren geleden was er operatie Steenbreek in Leidschendam-Voorburg om onder andere hittestress tegen te gaan. Is deze operatie Steenbreek nog operationeel in onze gemeente? Ik denk ja, ik denk mevrouw Van Giezen, die zal het ongetwijfeld weten of dat nog zo is, anders kijk ik de wethouder even aan die wellicht die vraag kan beantwoorden.

Dit jaar ook is volgens mij wel, maar het is vrij kleinschalig, maar het is niet echt één grote dag dat je een tegel kon inleveren bij een tuincentrum, zoals een paar jaar geleden was en zoals bijvoorbeeld Den Haag nu ook wel weer doet. Dus het zou heel goed zijn als die actie ook wat meer body krijgt en meer mensen eraan mee kunnen doen. Het is letterlijk natuurlijk maar een klein steentje wat je bijdraagt, maar het helpt wel om in elk geval ook je gevel te vergroenen en mensen bewust te maken van groen. Dus ik zou er zeer voorstander van zijn als het iets groter zou worden aangepakt.

Dank u wel, wethouder. Kunt u aangeven of het nog operationeel is binnen onze gemeente? Nou, als...

Als dat zo is, is het inderdaad momenteel van een erg laag pitje, want ik heb er zelf ook weinig meer van gehoord de laatste tijd, dus ik ga dus proberen die om het wat meer in de schijnwerpers te zetten, ga ik hem meenemen. Ik zag zelfs

Dat landelijk gezien heeft het ook een andere naam gekregen waar ik toch wel even om moest lachen: het heet nu tegelwippen. Dat heb...

Ik ook. Gezien, maar ik vond het steenbreek echt wel een hele mooie naam. Dus blijf dat gewoon met hem. Oké.

Goed zo, dank u wel. Ik zie geen vragen meer op mijn iPad binnenkomen. Ik zie ook van de collega's op dit moment geen vragen meer. Ik wil u beiden in ieder geval heel hartelijk danken voor deze presentatie en de informatie die u met de Raad heeft willen delen. Zoals al eerder gezegd door u, staat op de website van de Stichting verdere informatie en ook voor de Raadsleden. Naar de beeldvorming van vanavond zijn ook een aantal stukken geüpload om nog te bekijken. In ieder geval, dank ja, voor uw aanwezigheid nogmaals en collega's. Dank voor de vragen en ook de aanwezigheid. En ik wens u allen nog een fijne avond.

Dank ook aan ons. Wij vonden het leuk om dit te doen en dank voor uw belangstelling. Een fijne avond. Fijne avond.