12.12.23 Beeldvorming presentatie college: Cultuurvisie 2024

Oké, nou welkom allemaal. We zijn vanavond bij de presentatie voor het college van de cultuurvisie 2024. Welkom alle inwoners, de Raad, commissieleden en het college. En in het bijzonder natuurlijk welkom aan de beleidsadviseurs cultuur die de presentatie gaan geven vanavond. Ik zal even een korte inhoudelijke toelichting geven voor iedereen. Tijdens de beeldvorming wordt een korte samenvatting en toelichting gegeven op het rapport dat door het bureau Berenschot is opgesteld. Dat rapport beschrijft recente landelijke ontwikkelingen en analyseert de culturele sector in de gemeente Leidschendam-Voorburg. En biedt handvatten voor de toekomstige cultuurvisie. Daarna wordt er een doorkijkje gegeven op de nieuwe cultuurvisie, met als onderdelen in de presentatie de koersbrief en de uitgangspunten die in Q1 2024 worden gepresenteerd aan de Raad. Dus nou, dat gezegd hebbende ga ik beginnen. Ik heb begrepen dat de heer Marcel Belt, wethouder, eerst nog een korte inleiding wil geven, dus bij deze geef ik nu het woord aan de wethouder. Ja.

Dank u wel, voorzitter, en, nou ja, goedenavond commissieleden en goedenavond veel partners uit het culturele veld. Mooi dat er veel belangstelling uiteraard voor dit traject is vanavond. U heeft een presentatie van het team dat aan de cultuurvisie werkt over het traject waar we mee bezig zijn en hoe we ook u meenemen in uiteindelijk deze nieuwe cultuurvisie voor Leidschendam-Voorburg. De aanleiding waarom we een nieuwe cultuurvisie maken is allereerst omdat de huidige visie uit 2015 stamt en dat wij gezegd hebben van nou, die is verouderd. We zien verschillende vraagstukken in de huidige samenleving, waarin we zeggen van, hé, we moeten echt even kijken welke toekomst wij willen met het cultureel veld. Welke kansen willen we pakken en wat kunnen we het beste voor onze gemeenschap neerzetten? Daaromtrent, dat is ook nadat we natuurlijk een rare periode de afgelopen jaren gehad hebben met corona, waar het veld extreem veel last van gehad heeft en nog steeds allerlei zaken van nadelen. Dus dat geeft ook even een momentum van reflectie en daarnaast liggen er verschillende opgaven, bijvoorbeeld het cultuureducatie menu waarvan we denken als college ook van hé, daar zoeken we een stukje versterking in. Nou ja, verschillende aanleidingen om een cultuurvisie te maken. Ik denk een heel bijzonder traject waar we in zitten en waar we met zijn allen zitten, want een cultuurvisie, dat maak je niet ieder jaar en het is echt. Nou ja, mijn ambitie is om daar samen met u ook echt een pareltje van te maken waar we de komende jaren echt op door kunnen bouwen en een heel mooi cultureel veld kunnen neerzetten. Daar laat ik het bij. U wordt straks meegenomen in een beknopte presentatie door het team en daarna is mijn verzoek eigenlijk geef vooral zoveel mogelijk aandachtspunten mee, zowel op proces als op inhoud, zodat we u daarin verder. Nou ja, dat is zodat we dat direct verder kunnen meenemen. Daar laat ik het bij.

Nog even een korte huishoudelijke mededeling voordat ik het woord geef aan mevrouw Cornet. De informatie is natuurlijk informatief van aard. Mochten er technische vragen zijn, dan kunt u die natuurlijk altijd stellen, maar het verzoek is om die na de presentatie te doen. Het is een beknopte presentatie volgens mij. We hebben tijd zat om alle vragen te beantwoorden, dus graag eerst de presentatie laten geven in de volledigheid. Dank u. En, geef ik nu het woord aan mevrouw Cornet. Dank u.

Een goedenavond inderdaad. De beleidsadviseur cultuur en ik ga deze presentatie doorlopen, en dan als het goed is... Doet hij het niet? Oh ja, nu wil hij, sorry. Met elkaar in gesprek over het culturele veld in onze gemeente. Oh, dat is weer eentje te ver. Nou, ********. Hoe ga ik het terug? Zo, met elkaar in gesprek over het culturele veld in onze gemeente. We willen graag met elkaar tot één gedegen en gedragen stuk komen, want een visie krijgt pas inhoudelijke waarde als het ingaat op zaken die ook spelen in het veld. Daarom participeren we uitgebreid voor dit stuk. We gaan ook kijken naar de vier speerpunten uit het huidige cultuurbeleid, dat is van Forum tot Universum, die dus in 2015 is vastgesteld. De vier speerpunten daaruit zijn bezoekers aantrekken, het bijdragen aan het woonklimaat, het bijdragen aan maatschappelijke vaardigheden en het stimuleren van samenwerking tussen partners. Nou, ik heb dikke pech, geloof ik. Ja, de waarde van cultuur voor Leidschendam-Voorburg. De waarde van cultuur kan op verschillende manieren worden uitgedrukt in economische waarde van cultuur. Daarbij draagt cultuur bij aan de aantrekkingskracht van de gemeente en is het belangrijk om te benoemen dat cultuur uitgaat van een multiplier effect. Dat betekent dat iemand die een culturele instelling bezoekt, bijvoorbeeld ook naar het theater gaat, ook uit eten gaat, gaat winkelen, dat het een positieve bijdrage heeft aan het vestigingsklimaat en dat uit het rapport blijkt dat je een tentoonstelling of een concertbezoek kan verdubbelen met een factor van 2,5. Daarnaast draagt cultuur dus bij aan een fijne en hoogwaardige woongemeente met een sterk voorzieningenniveau. En dat dat een stad aantrekkelijker maakt, sluit ook aan op de wensen die we hebben in de omgevingsvisie. Dat is namelijk ook de waarde die van cultuur intrinsiek in kunst ligt en in cultuur. Cultuur stimuleert, inspireert en leert elkaar waarderen en leert ons ook over de rijke historie en het erfgoed van onze gemeente. De sociale en maatschappelijke waarde van cultuur is een ander aspect dat belangrijk is, namelijk cultuur als onderdeel van kansengelijkheid en de dialoog stimuleren naar elkaar. Een voorbeeld daarvan zou bijvoorbeeld cultuureducatie kunnen zijn. Zo. En dan gaan we naar het... Ik geloof dat ik het niet voor elkaar ga krijgen, dus ik kijk even naar de griffie of die kunnen meebewegen. Dankjewel. Wat omvat het culturele veld van onze gemeente? Ik denk dat het belangrijk is dat we ook eventjes stilstaan bij wat het veld allemaal al is. Er is daar ook afgelopen zomer een analyse op uitgevoerd. Wat is er allemaal en wat betekent dat voor ons culturele veld? Wat we als gemeente in elk geval onder andere doen, is het subsidiëren van lokale, professionele en amateurverenigingen, dus dat zijn verschillende soorten culturele partners. We maken gebruik van landelijke programma's zoals cultuureducatie met kwaliteit. Dat is onder andere een provinciaal initiatief. We hebben samenhang op het culturele veld met LEA, dus de lokale educatieve agenda, het WMO-beleid en de omgevingsvisie waarin de omgevingsvisie de ruimtelijke aspecten van cultuurbeleid benadrukt. Dan gaan we ook even in op de wettelijke taken, dus cultuur heeft weinig wettelijke taken in de uitvoering, behalve voor de bibliotheek die ook in de voorgaande jaren zijn uitgebreid. Eigenschappen die ons culturele veld van de Leidschendam-Voorburgse gemeente vertegenwoordigen zijn een sterke vertegenwoordiging van amateurkunst en verenigingen, een grote betrokkenheid van vrijwilligers bij de instellingen en de verenigingen, veel cultureel ondernemerschap en een grote hoeveelheid erfgoed en historie wat onder andere te zien is in de hoeveelheid monumenten, het beschermde dorpsgezicht en de molens bijvoorbeeld. Maar nog veel meer. We hebben ook bepaalde kansen die we nog mogelijk zouden kunnen benutten. Dat zijn het meer benutten van landelijke middelen voor de partners, het stimuleren van samenwerking. Dat is een onderdeel uit het beleidsplan van 2015, wat nog niet helemaal tot bloei lijkt te zijn gekomen. En het geven van bekendheid aan de bestaande regelingen die er al zijn. Gaan we even naar de volgende hier, dan gaan we naar het volgende kopje Financiën. Dit hebben we toegevoegd om inzicht te geven in wat we op dit moment uitgeven aan cultuur in deze gemeente. Hierin is niet meegenomen onderhoud. Subsidies voor erfgoed. Maar wel het erfgoedpodium, wat dus een samenwerkingsinitiatief is dat ontstaan is in de vorige beleidsronde. Wat hier heel duidelijk in te zien is, is dat we wel al veel uitgeven, lijkt het, maar dit ligt allemaal vast in structurele subsidies die dus niet zomaar anders kunnen worden bestemd. Daarnaast is het belangrijk om aan te geven dat het kopje overig die lijkt misschien wat vragen op te stellen. Overig kunst en cultuur. Dat kopje zijn voornamelijk voor €80.000, dus dat is het grootste gedeelte, zijn dat corona herstel subsidies die dit jaar afgeroomd worden. Dus dat laatste kopje met overig kunst en cultuur verdwijnt bijna in zijn geheel vanaf 1 januari. Wat valt er verder nog onder overig? Dat zijn de jaarlijkse terugkerende evenementen, zoals bijvoorbeeld het Huygens Festival, maar ook de crossovers tussen sport, cultuur en economie. Dus dat zijn de evenementen die op meerdere beleidsvelden terugkomen waarop vanuit meerdere beleidsvelden wordt gefinancierd. En dus de coronasubsidie restanten die grotendeels wegvallen. Dan gaan we naar de volgende slide. Hoe gaan we informatie ophalen voor de nieuwe cultuurvisie? Het is belangrijk om aan te geven dat we groot willen participeren. Zometeen wordt daar op de volgende slide, nou niet tegelijk, deze hierna op ingegaan. Hoe gaan we participeren? Welke doelgroepen willen we aanspreken en welke middelen gaan we daarvoor inzetten? Daarnaast doen we deskresearch, waarbij we dus kijken hoe andere cultuurnota's eruitzien en wat we hebben geleerd van ons eigen beleidsstuk uit 2015 en de uitvoering daarvan. En daarnaast hebben we een data-analyse door het Kunstgebouw laten uitvoeren. Die data-analyse is van de provincie. Dat Kunstgebouw heeft voor ons op wijkniveau gekeken wat voor soort cultuurgebruikers er zijn en hoe we daar misschien zelfs wijkgericht op kunnen inspelen met ons cultuurbeleid. En dat geeft hopelijk extra inzicht in waar de hiaten liggen in het huidige beleid. Daarnaast houden we natuurlijk scherp in de gaten de landelijke ontwikkelingen op het gebied van cultuur die ook beschreven zijn in het rapport van de zomer. Dan gaan we nu naar de sheet over het participatieplan en hiervoor gaat mijn collega een toelichting geven. Dag. Ik

Ik ben betrokken bij de ontwikkeling van de cultuurvisie in Leidschendam-Voorburg als onafhankelijk adviseur cultuur. Het participatieplan, daar ga ik u iets over vertellen, zo ook hoe het cultuurplan tot stand komt. Dat participatieplan bestaat uit 5 delen. We hebben twee delen die eigenlijk al hebben plaatsgevonden. Dat zijn de interviews door Bureau Berenschot en daar is een informatiedocument over gemaakt. Er is door EPIC Muth gesproken met jongeren en in de enquête. Die is ook reeds uitgevoerd en de delen waar we nu mee bezig zijn, zijn 8 diepte-interviews met sleutelfiguren en 7 groepsessies. Daar ga ik zo verder ook nog op in en ik zal nog even vertellen over hoe we met die sleutelfiguren, wat voor mensen dat zijn. Dat zijn bewoners van Leidschendam-Voorburg met een brede kijk op kunst en cultuur in de gemeente. We zorgen ervoor dat bij alle sessies mensen in principe proberen we om mensen maar één keer aan te laten sluiten in een sessie, dus die sleutelfiguren zullen sowieso mensen zijn die niet in de groepsessies deelnemen. Na dit geheel komt er nog tot slot, ik ga zo nog in op de thematische groepssessies, komt er een presentatie waarin we eigenlijk het verslag maken van alles, het geheel van participatie en dat willen we graag terugkoppelen aan alle mensen die bijgedragen hebben aan de ontwikkeling van de cultuurvisie om te onderzoeken of dat wat wij gezien hebben klopt. En daar kunnen dan nog aanvullingen gegeven worden, bijstellingen en uiteindelijk wordt dat verslag natuurlijk ook verwerkt in de uiteindelijke cultuurvisie. Mag ik verder? Ja. De groepsessies, al met al met die participatie bereiken we ongeveer 80 mensen die participeren in de ontwikkeling van de visie. De groepsessies zijn, telkens gaan we nu uit van ongeveer 10 mensen per sessie, maar dat kunnen er ook rustig 12 zijn. Dat kijken we per keer, het zijn 7 groepsessies, 3 gebiedssessies gericht op gebieden. De sessie in de wijk heeft al plaatsgevonden vorige week en wat we willen is dat er ook een gebiedssessie voor Voorburg komt en Leidschendam om daar ook met bewoners te kijken hoe zij cultuur en cultuurbeleid ervaren vanuit dat perspectief. Nog even terug, ja. Verder de andere sessies zijn thematisch. Kunstbeoefening in de vrije tijd, amateurkunst, dus daar worden amateurorganisaties voor uitgenodigd en ook organisaties, mensen, dat kunnen ook ondernemingen zijn op het gebied van kunstbeoefening. Beleving van erfgoed is een van de groepsessies, cultuureducatie in het onderwijs en een sessie met de grotere culturele instellingen in de gemeente. Groter zijn dan de instellingen die meerjaren subsidie krijgen en ook wat grotere bedragen, dus die willen we ook nog een keer uitnodigen. Dat voor wat betreft de sessies, dan kan de volgende. Dan wil ik nu alvast even ingaan op de rechterkant van de sheets. Charlotte zal wat meer nog zometeen zeggen over de linkerkant en over de planning van het geheel. Maar de rechterkant van de sheet, ik wil een heel klein inkijkje geven, want we gaan natuurlijk pas nadat we alle sleutelfiguren hebben gesproken en alle sessies hebben gemaakt, een totaal analyse maken. Maar ik dacht, ja, het is ook wel aardig om aan het begin een klein inkijkje te geven van wat we tot nu toe hebben teruggekregen. We hebben teruggekregen dat er behoefte is aan continuïteit vanuit de gemeente. Daarmee wordt ook bedoeld een vast aanspreekpunt voor ook kleinere organisaties of individuele personen die iets op het gebied van cultuur willen doen. De wens tot meer aandacht voor cultuur op brede scholen en vanuit Stompwijk, daar hebben we vanuit onze sessie in Stompwijk vorige week gehoord dat de bewoners die daarbij aanwezig waren eigenlijk niet of nauwelijks gebruik maken van de culturele voorzieningen in Leidschendam-Voorburg in de andere kernen dus. En dat men daar nog niet altijd op de hoogte is van de regelingen die er zijn bij de gemeente, zoals bijvoorbeeld voor amateurkunstverenigingen. Dat is een klein inkijkje van de participatie tot nu toe.

Ja, sluiten we weer eventjes, draaien we weer even om. De voorlopige resultaten uit de participatie ga ik even naar de linkerkolom. Dat is de opmerking dat cultuureducatie versplinterd is onder verschillende aanbieders. Dat is een constatering die komt uit het informatiedocument van de afgelopen zomer. Daarnaast komt daaruit naar voren dat de gemeentelijke uitgaven op het gebied van cultuur laag zijn in vergelijking met andere gemeentes. Dat is wederom een resultaat uit het onderzoek van afgelopen zomer. Dan uit de enquête onder de jongeren is naar voren gekomen dat er meer behoefte is aan evenementen gericht op jongeren. En het skatepark een belangrijke plek met culturele waarden voor jongeren is in onze gemeente, dus dat is een ruimtelijke opgave die gekoesterd mag worden. En hierbij is het dus belangrijk dat dit voorlopige resultaten zijn uit de participatie. De participatie loopt tot en met februari, dus er kan nog veel meer uitkomen met de partijen die we nog gaan spreken die zojuist zijn genoemd. Dan komen we bij het kopje planning. Dus we participeren met sleutelfiguren en themasessies tot en met februari 2024. Dat betekent dat we de gesprekken nu allemaal aan het inplannen zijn en partners aan het benaderen zijn en het uitnodigen en dat we dat blijven doen tot en met februari 2024. Naar aanleiding daarvan stellen we een koersbrief op. Deze gaat niet ter vaststelling naar de Raad, maar wordt wel aan jullie ter informatie aangeboden waarin de uitgangspunten worden benoemd voor de uiteindelijke cultuurvisie. Het is een startbrief, een koersbrief waar ook een financieel doorkijkje wordt gegeven met het oog op de kadernota. Vervolgens gaan we de daadwerkelijke cultuurvisie opstellen. Die hopen we te presenteren en daar zijn we heel positief in dat dat gaat lukken aan het einde van het tweede kwartaal 2024. Dus dat betekent dat we voor de zomer de cultuurvisie ter vaststelling zullen aanbieden. De visie wordt dan aangeboden en we hebben dan ook nog de terugkoppeling participatie waarin we met de personen die hebben geparticipeerd in gesprek gaan om te bespreken: is alles wat we hebben opgehaald op de juiste manier verwerkt? Zien jullie jullie visie en jullie ideeën ook terug in het stuk dat we hebben gecreëerd naar aanleiding van alle gesprekken die zijn gevoerd? En dan zijn we aan het einde gekomen, alweer. Ik heb ruim vrij ruimte geprobeerd te houden voor vragen. Dus dan is dit het einde van de presentatie. Ik heb het geprobeerd in 20 minuten te doen. Dat is gelukt. Dan geef ik hem weer even aan jullie voor vragen.

Ja, super. Dat het zo binnen de tijd is gebleven, geeft extra ruimte voor vragen en ik heb al de eerste bieder. Even een vraag aan de politieke partijen zelf om zich even voor te stellen met naam en politieke partij. Voor de mensen in het publiek is de naam alleen voldoende. Ja, dank u wel.

Voorzitter, ik ben Coen van Hoogdalem van de Partij van de Arbeid. Dank u voor deze mooie presentatie die mij even trof, met name in de eerste sheets. Daar ging het over de waarde van cultuur en als eerste bullet wordt daar genoemd de economische waarde van cultuur. En misschien is dat wel treffend, want als laatste bullet staat namelijk de sociale en maatschappelijke waarden van cultuur. En wat ik eigenlijk mis is het vertrekpunt. Ik zou zo graag zien dat wij als vertrekpunt nemen de sociale en maatschappelijke waarde van cultuur. En vanuit die optiek een plan en dingen gaan ontwikkelen in plaats van de economische waarde van cultuur. Hoe kijkt u daar tegenaan? Ik denk dat...

Een heel bijzonder punt is dat we dat meenemen, maar collega's zijn druk aan het typen, maar dat ik daar nu niet direct een besluit over kan toezeggen natuurlijk.

Technischer van aard, alstublieft, want dit is een beetje politiek geladen.

Ik zou ook graag, en misschien ook met het team, wellicht één discussie op een ander moment op een andere plek willen voeren over dit thema: wat gebeurt er en is het wenselijk dat we de sociale en maatschappelijke waarde van cultuur als uitgangspunt nemen van het beleid? Ja.

Voorzitter Iris Veld van Partij GroenLinks en dat informatiedocument komt vrij sterk naar voren. Het geld dat er vanuit deze gemeente wordt uitgegeven aan cultuur, dat dat bijzonder laag is in vergelijking met andere gemeenten, ook vanuit de provincie. En ik lees het dan niet helemaal terug in de visie. Ik vroeg mij af, is het wel de bedoeling dat er ook financieel gekeken wordt in die visie? Wat er nog qua beleid anders kan en of daar dingen in kunnen gebeuren?

Ja, we gaan in ieder geval een financiële paragraaf toevoegen aan de koersbrief, waarin we inzicht willen geven en ook een voorzet willen doen voor de toekomst. Maar dat dat nog steeds kan, daar kan ik nu op dit moment nog geen uitspraak over doen. Of, heer Van der Linden?

Ja, goedendag, Laurens van de Linde, VVD. Nogmaals ook dank u wel voor de presentatie. Echter had ik een vraag. Aan het begin begon u eigenlijk toen u opende dat de cultuurvisie van 2015 verouderd was of is. Hoeveel doet dat dan ontwikkelen ten opzichte van de nieuwe visie? Wat gaat daarin veranderen?

In de nieuwe visie nemen we hem breder op, dus daar nemen we ook kunst in de openbare ruimte mee. Dat is op dit moment geen onderdeel van de cultuurvisie van 2015 en er zit geen uitvoeringsagenda aan de visie uit 2015, dus dat hopen we mee te nemen. Daarnaast is het culturele veld eigenlijk grootschalig veranderd sinds 2015. We hebben de coronacrisis meegemaakt, er zijn veel meer dingen veranderd, dus het beleidsstuk is ook op die manier aan verversing toe.

Ja, Walter Ros, Gemeentebelangen. Ik vond de opmerking van Koen Hooge van Hoogdalem wel interessant. En als we toch de sheet planning voor ons hebben, dan de technische vraag: wanneer is er ruimte voor de Raad om kaders mee te geven aan dit beleid?

Dat in elk geval hopen we vandaag natuurlijk wat op te halen, maar de koersbrief wordt doorgestuurd aan de Raad en die kan hem agenderen als daar de wens voor is. En dan kijk ik even naar de griffie voor de juiste procedure en of ik die hier op de juiste manier noem. Ja, oké. Aan de

Ik denk dat we die dag dan alvast kunnen plannen. Als u niet bij meneer Roos bent, dan heb je in ieder geval twee partijen die dat agenderen. Maar ik vermoed dat er meer partijen zullen zijn. Dank voor de korte presentatie. Ik heb een praktische vraag of ik heb meer vragen, in ieder geval een praktische vraag naar aanleiding van de corona-opmerking. Ik kan me zo voorstellen dat er daar nog wat nazorg gepleegd moet worden. Ik hoop dat die nazorg gaat gebeuren, zodat in ieder geval, zeg maar, de patiënt volledig gereanimeerd is om het even heel cru uit te drukken, maar die zorg en aandacht is zeker nodig, denk ik, in onze gemeente. En ik hoop ook wel dat er plannen zijn om die nazorg te betrekken bij het ontwikkelen van de cultuurvisie en met name ook een financiële paragraaf erin. Maar dat dat even een apart hoofdstukje wordt die ook apart behandeld kan worden om te kijken dat dat goed gaat. Ik ondersteun ook de feitelijke vraag van de heer Van Hoogdalem over de volgorde van het betrekken van cultuur bij de gemeenschap. Ik ben benieuwd of wij die jongerenenquête toegestuurd kunnen krijgen, want ik ben wel geïnteresseerd in wat voor soort antwoorden ze dan geven, hè? Als je dat zou kunnen toezeggen, heel graag. Ik vraag me even af, u heeft het over groepsessies. Ik loop het hele rijtje even af als u geen bezwaar hebt, dan hoor ik het wel. Ik hoop wel dat u daarin kunt gaan waarderen dat diversiteit in deze gemeente daar volledig bij betrokken is, want soms leek het net alsof de jongste wel suspects uitgenodigd werden. Ik chargeer even om het, hè, om duidelijk te maken dat er natuurlijk in dat opzicht ook veel veranderd is in de gemeente. En dan heb ik een verhelderende vraag, u heeft het over versplintering van de cultuureducatie. Versplintering kan zowel betekenen dat er veel zijn, maar dat kan ook betekenen dat er daarom heel slecht met elkaar samengewerkt wordt. Heb ik twee keer gelijk of maar één keer gelijk, hè, en welke keer heb ik dan gelijk? Ja dus.

Dus de versplintering van de cultuureducatie verwijst eigenlijk inderdaad naar allebei die zaken waarin er inderdaad een verschil is tussen de scholen die gebruikmaken van gemeentelijke voorzieningen, zoals het cultuurmenu of cultuureducatie met kwaliteit-programma, en er ook scholen zijn die cultuureducatie volledig in eigen hand nemen en zelf beslissen om bijvoorbeeld een theaterdocent in te huren die bij hen op school iets organiseert. Dus dat is op die manier versplinterd dat er dus niet een programma is waar alle scholen op dit moment gebruik van maken. Mag ik

Nou, bij Visser zijn net 4 vragen gesteld. Ik vind het wel zo redelijk om nu eerst nog even door te gaan naar de volgende.

De andere. Als we nog even terugkomen bij mij? Graag.

Dan komen we, dat zal ik aan denken, dan geef ik nu het woord aan mijn...

Over de groepssessies: ik denk dat we echt proberen een divers aantal deelnemers mee te laten doen aan de gesprekken. De sleutelfiguurgesprekken, maar ook de groepssessies. En wat ik niet had gezegd trouwens, is dat we ook proberen om bij de groepsessies jongeren te laten aansluiten via het onderwijs. Geef ik nu

Boels D66. Ik had even een vraag naar aanleiding van het Berenschot-rapport. Er wordt gesproken over combinatiefunctionarissen. Dat dat nou ja betekent dat bepaalde taken niet kunnen worden uitgevoerd. Het gaat ook over subsidietafels waar mankementen aan zijn. Is dit ook onderwerp van gesprek of wat er met? Is er een soort zelfanalyse van de gemeente wat straks aan bod komt? Wat wij terugzien.

Ja, dat is een zeker onderwerp van gesprek, zowel bij de subsidietafel als de andere onderwerpen die worden genoemd, staan veel veranderingen in het verschiet. Daar sluiten wij met de cultuurvisie graag aan bij de gesprekken daarover en voor de combinatiefunctionarissen cultuur. Dat is een landelijke regeling, waar we op aansluiten. En die inderdaad mogelijk wel uitbreiding zou kunnen krijgen als die anders zou worden ingezet. Ja. Beantwoord dat een klein beetje de vraag. Dank.

Ik ben in ieder geval blij dat er naar gekeken wordt dat de gemeente zelf ook naar de eigen systematiek kijkt. Daar gaat het mij vooral om.

Ja, toevoegend is dus een evaluatie van alles wat we daar niet alles. Dat is haast onmogelijk. Maar de dossiers die nu lopen, zowel de subsidietafel, al kunnen we daar niet op vooruitlopen, omdat dat het komende jaar pas echt hervormd gaat worden. Maar ook de bestaande systemen willen we graag nog een keer bekijken. We doen dus ook een evaluatie van het bestaande beleid van 2015 in de nieuwe visie als toevoeging. Mevrouw van

Ik ben Nathalie van Weert van GroenLinks. Ik ben blij dat we in ieder geval op tijd worden meegenomen en dat we zo deze reacties kunnen geven. Maar ik heb wel een vraag. Er wordt maar één bevolkingsgroep apart genoemd. Dat zijn de jongeren, daar zijn we natuurlijk allang blij mee. Dat ze ook blijkbaar gereageerd hebben, want dat is ook heel fijn. Maar waarom is er alleen voor één bevolkingsgroep gekozen? Want wij hebben in feite veel meer ouderen in onze gemeente en ook andere bevolkingsgroepen die misschien ook, als je ze specifiek target, misschien ook een keertje de deur uitkomen.

Ja, we hebben gekozen voor jongeren omdat we merken bij de participatie dat het makkelijker lukt om de oudere doelgroep aan tafel te krijgen dan de jongere doelgroep. Daarom hebben we die op een digitale manier bevraagd. De enquête die is gedaan, is digitaal gedaan en verder gaan we inderdaad ook in gesprek bij bijvoorbeeld de sessie in het centrum van Leidschendam, betrekken we daar Stompwijk en Voorburg-Noord bij om ook andere kwetsbare doelgroepen te benaderen. Mevrouw Veld.

Dank u wel. Allereerst een kleine opmerking op wat er eerder werd gezegd, dat dit een mogelijkheid is om kaders mee te geven. Dit moeten wij als raadsleden en commissieleden absoluut technisch houden, dus ik zou graag juist een politieke plek krijgen waar we ook kaders mee kunnen geven. Want dan is er nog een hele hoop te zeggen, denk ik. En daarnaast de vraag: er werd over gezegd, de vorige visie heeft niet tot beleid geleid. Er is geen beleid aan vastgekoppeld of in ieder geval, het heeft niet echt tot iets van veranderingen geleid. En wat maakt dat er nu wordt gedacht dat deze visie wel tot beleid en verbetering gaat leiden in de culturele sector?

De vorige visie heeft wel tot beleid geleid. Een voorbeeld daarvan is het erfgoedpodium dat daar ontstaan is en een andere subsidietafel die nu weer opgeheven is, maar die daar ook uit voortgekomen is. Maar wat er niet aan gekoppeld was, was een concrete uitvoeringsagenda. En dat maakt hem soms wat minder concreet en we hopen dat in deze visie anders te doen. Daarnaast wordt deze visie uitgebreider dan die uit 2015. Onder andere, zoals ik genoemd heb, omdat we dus naar de verschillende waarden van cultuur kijken. We steken er integraal in, ook op ambtelijk niveau, waarin we zoveel mogelijk beleidsvelden willen proberen te spreken. Dat lukt ook en we krijgen daardoor een breder stuk, bijvoorbeeld kunst en openbare ruimte. De gemeentelijke kunstcollectie, die ook significant is, was niet meegenomen in 2015, terwijl daar ook budgetten voor zijn en ook regelingen. En op die manier hopen we een betere blik naar de toekomst te werpen.

Eigenlijk een vraag die een beetje aansluit op die van mevrouw Van Beers: merk je ook dat dat door corona aan het begin veranderde? Dat is één van de dingen waardoor dus een nieuwe cultuurvisie wordt opgesteld. Merk je ook dat de interesse breed in de cultuur is afgenomen na de corona, dus zowel bij jongeren als bij ouderen?

Nou ja, ik ben zelf nu 1,5 jaar in dienst van de gemeente, dus ik vind dat moeilijk om in te schatten of het ten opzichte van voor corona anders was, omdat ik hier toen niet als beleidsadviseur cultuur aanwezig was. Landelijk is er wel te zien dat de cijfers nog niet op het oude niveau zijn voor bijvoorbeeld theaterbezoek of museabezoeken. Mevrouw Bosch.

Gisteren hebben we met een aantal raadsleden een presentatie bijgewoond over de Julianabaan en daar waren verschillende scenario's. Onder andere was daar een mogelijkheid voor het Huis vol Verhalen met de bibliotheek en Ludens. Er waren ook varianten zonder, en wij bemerkten eigenlijk dat er geen relatie was met de cultuurvisie. Daar hebben wij nadrukkelijk om gevraagd en dat is ook toegezegd door de ambtenaren die daar aanwezig zijn. Het gaat niet alleen om de inhoudelijke verbintenis, maar ook de financiële. Dat zou ik ook u willen meegeven en willen vragen om die verbintenis met jullie manlaan te leggen wat daar aan culturele onderwerpen plaats zal hebben. Dank u.

De Julianabaan-ontwikkelingen zijn begonnen voordat de cultuurvisie in de pijpleiding zat, dus dat loopt een beetje op elkaar vooruit. Ik kan in elk geval aangeven dat ik daar intern dicht op zit en mijn best doe om cultuur daar zo goed mogelijk te vertegenwoordigen en dat dat ook op bestuurlijk niveau geldt. Maar ik begrijp dat de link nog meer duidelijk moet worden gemaakt. Dat is een goed punt om mee te nemen. Had de

De heer Ross, bent u nog aan de lijn? Dan naar mevrouw Duijvestijn.

Ja, dank Sanja Duijvestijn, Gemeentebelangen. Aangezien deze beeldvorming niet alleen voor raads- en commissieleden is, vroeg ik me af of er vanuit de publieke tribune nog vragen zijn. Of alles is helder, dat kan natuurlijk ook. Nou.

Dan ga ik eerst nog even naar de heer Visser. Ik vraag me af hoeveel vragen heeft u meneer Visser? En dan kunnen we door. 100 en vragen. Nou.

Dan zullen de mensen in het publiek een beetje geduld moeten hebben, maar we hebben nog 10 minuten dus. Nee.

Ik heb eigenlijk twee vragen nog en ik ben eigenlijk veel benieuwder naar de vragen die uit het publiek komen. Dus ik ben benieuwd wat daar nog komt. Maar mijn ene vraag is hoeveel onbekende pareltjes bent u eigenlijk tegengekomen? Want wat ik hier in het rapport lees is natuurlijk ook dat het niet kennen van subsidies inhoudt dat er dus een heleboel mensen onderbelicht zijn wat betreft de culturele mogelijkheden, het krijgen van subsidie en variaties op een thema. Dus hoeveel onbekende pareltjes bent u toen tegengekomen? Ik miste in de lijsten die hier staan, namen van maatschappelijke organisaties en kerkelijke instellingen, bijvoorbeeld in migrantenkerken, bijvoorbeeld als bronnen van cultuur. En dus ik hoop dat die ook meegenomen worden in de lijst. Dat is dan de vraag en nog een laatste korte vraag. Er wordt gewezen op het feit dat de infrastructuur in Leidschendam erg mager is. Komt daar nou erg veel meer aandacht voor? Of hoe moet die infrastructuur bekeken worden in de context van deze nota?

U verwijst denk ik naar het met lijstjes en dat soort dingen naar het informatiedocument van Berenschot van de afgelopen zomer. Daarin wordt inderdaad benoemd dat de culturele infrastructuur van de gemeente nog niet optimaal is. Laat ik het zo even uitspreken. Daar komt aandacht voor, maar ik kan niet vooruitlopen op wat er uit de participatie naar voren komt en welke uitgangspunten we gaan presenteren in de koersbrief. Maar het is goed dat het nu meegenomen wordt. Mijn collega's schrijven mee.

Nog een vraag vanuit de Raad en dan kunnen we door naar het publiek, mevrouw Veld. Ja, dank u.

Een vraag die toch nog even opkomt, is omdat u net zei dat het informatiedocument van Berenschot van de zomer is. Wat is de reden dat wij dat pas een tijd terug hebben ontvangen en niet toen al? Ja.

Ja, dat is mijn eigen verspreking. Dat is niet omdat het niet gedeeld is. Dat komt omdat we de eerste conceptversie in de zomer hebben ontvangen en toen de participatie is afgerond en vervolgens vanaf de zomer tot oktober met Berenschot hebben gesproken om een definitieve versie op te stellen. En dat is dan voornamelijk geweest in hoe we het moesten presenteren en spelfouten eruit halen, nieuwe foto's toevoegen, dat soort dingen, maar niet omdat er inhoudelijk dingen niet gedeeld zijn. Dus wellicht

Wellicht een flauwe vraag, maar het was echt niet mogelijk om voor de begroting al de informatiedocumenten voor Berenschot te delen voordat we de begroting hebben behandeld dit jaar.

Nee, toen was het nog niet af, maar we hebben afgelopen zomer de participatie gehad. Daarom verwijs ik naar het informatiemodel documenten van de zomer, omdat we toen het grootste deel van de participatie hebben gedaan en het in oktober hebben afgerond. Dus toen is het gedeeld. Oké.

Ik kijk even rond, nou gaan we eerst even naar het publiek voordat u de afsluitende vraag kunt doen. Zijn er vanuit het publiek nog vragen? Dan kunt u eerst naar voren komen en de microfoon vinden. Graag even voorstellen met de naam en dan kunt u uw vraag stellen. Mijn

Naam is Bram van Popering van de Burgerkracht Centrale en ik heb twee vragen. Is er ten aanzien van de participatie sprake van een startnotitie en is die inzichtelijk waarin het proces beschreven wordt? Dat is

De vraag, ja, we hebben een participatieplan opgesteld met daarin ook hoe we het gaan aanpakken onder begeleiding van de beleidsadviseur participatie aan de hand van de participatieverordening. Is die...

Die is niet gedeeld met deze afdeling, nee, maar ik kan hem wel inzichtelijk laten maken. Je hebt, denk ik.

Tweede vraag is een verhelderende. Ik zag dat het skatepark een plek was met grote culturele waarde en ik heb even wat moeite met de koppeling van een skatepark en culturele waarde. Graag wat uitleg?

Die toelichting zit hem vooral in dat dat een voorlopig resultaat uit de participatie is, dus dat is een onderwerp wat door de jongeren veelvuldig is aangestipt. Dan kom je eigenlijk bijna tot de kern van, wat is cultuur voor de jongeren. Is skatecultuur erg belangrijk en hebben zij daarom het skatepark aangemerkt, dus hij komt er niet in. Hij stond ook onder de slide voorlopige participatieresultaten. Dat betekent niet dat dat iets is wat wij als uitgangspunt nemen voor de visie, maar dat dat een van de onderwerpen is die bij de participatie naar voren is gekomen.

De meneer in de bruine trui en schoenen, ja. Oh nou meneer. In de blouse kon ook eerst prima. Hallo Oscar.

Oscar van Schijndel van het Veur Theater. Ik heb eigenlijk een vraag over de participatieronde, want ik zag dat daar al enkele partners zijn gevraagd. Culturele instellingen worden als sleutelfiguren gevraagd, dat zijn inwoners begrijp ik, en bij de themasessies of elders worden daar nog andere culturele instellingen betrokken? Dat is mij niet helder. Ja, we...

Zijn een beetje afhankelijk van wat het thema is. Als het bijvoorbeeld amateurkunst en kunstbeoefening in de vrije tijd is, dan nodigen we organisaties of amateurverenigingen uit die op dat gebied werken. En bij cultuureducatie en onderwijs dan meer instellingen die zich daarop richten. En bijvoorbeeld bij gebiedssessies kunnen we ook organisaties in dat gebied uitnodigen, hè? Dat is het allemaal. We zijn een beetje aan het puzzelen met wie er allemaal zijn en waar we die bij welke themasessie zouden kunnen uitnodigen. Ja, dus in principe is er heel veel gelegenheid, want al met al met die sessies kunnen we wel 70 mensen bereiken. Personen die mee kunnen praten over de cultuurvisie uitgebreid, want die sessies duren twee uur, dus we proberen echt wel diep een goed gesprek te voeren.

Ja meneer met het zwarte horloge, ga ik voor de zekerheid maar zeggen. Nou.

Dan ben ik vast de enige met een zwart horloge. Goedenavond. Rogier Helwig, directeur van theater Ludens, ja, ik weet niet of het een vraag is, maar meer een. Ik wil mijn zorgen uiten. Ik heb het informatiedocument van de gemeente gelezen van de zomer en daarnaast, nou ja, een van de dingen die opviel is dat deze gemeente echt extreem weinig geld aan cultuur uitgeeft. Daarnaast de constatering dat in het culturele veld breed sommige instellingen en personen het water behoorlijk aan de lippen staat en dat mij een gerucht ter ore kwam, maar ik weet niet of het waar is. Ik weet de status niet, dat de wethouder zou hebben gezegd dat er tot of tot en met 2026 geen extra geld voor cultuur zou worden uitgegeven. Is dat niet waar? Dus er wordt wel extra geld uitgegeven. Nou ja, ik

Ik zou voorstellen om zelf waarin meneer, ik zou voorstellen om dit dan te bewaren voor de commissievergadering. Als dat hier geagendeerd wordt om hier vooral informatief in ieder geval mee te geven. Dan zag ik nog een vraag van de heer Van Hoogdalem.

Ja dank u wel voorzitter, nog een feitelijke vraag. In het rapport heeft Berenschot een hele aardige slotconclusie neergezet op basis waarschijnlijk van de interviews. Zij zeggen dat zij hem hebben gemaakt. Die slotconclusie, wordt die ook gedeeld door de ambtenaren en wordt hij ook gedeeld door de geïnterviewden? Want het is natuurlijk wel helder en het zou duidelijk moeten zijn dat het een conclusie is die wel gedeeld wordt door de samenleving en niet alleen maar de visie van Berenschot.

Technisch kan ik daarop antwoorden dat het stuk dus in de zomer de conceptversie met de participanten is gedeeld en hen is gevraagd of ze akkoord zijn met hoe hun visie en gesprekken zijn gedeeld in het stuk. De SWOT-analyse is daartoe niet uitgekomen als iets wat niet door hen gedragen werd, dus dan ga ik ervan uit dat ze daar akkoord mee zijn. Ik ben daar als ambtenaar zeker bekend met die sterkte-zwakteanalyse en ik herken sommige dingen, maar ik kan daar nu geen uitspraak over doen of dat in de uitgangspunten en de koersbrief op precies dezelfde manier terugkomt. Sorry. Heer Rotsbeen.

Rosbeen dus had nog een vraag. Nee, dan ga ik eerst naar mevrouw Bosch.

Ja, dank u. In het Berenschot-rapport wordt ook gezegd dat er zo'n 30% toename is in 25 jaar van onze inwoners en daar ben ik gewoon benieuwd naar. Wordt die enorme stijging ook meegenomen in de gesprekken? Hoe weten wij of jullie of de bewoners wat die, nou ja, 25.000 inwoners binnenkort willen? Hoe gaan jullie daarmee om? Kunt u daar iets meer over vertellen? De

Het uitgangspunt wat Berenschot meegeeft, is in elk geval zonder uitgaven aan cultuur zomaar te laten stijgen met het inwonersaantal en zij gebruiken voor die inschatting cijfers. Landelijke cijfers van hoe we misschien gaan stijgen. Maar ik heb daar nu niet een antwoord op hoe we dat in de visie gaan laten terugkomen.

Ik vind dat dat jammer is. Ik snap dat wel, maar het puzzelde zelf ook mee. Maar als je denkt van 25% meer inwoners, 30%, dan zou ik verwachten dat wij daar ook iets van moeten vinden. Zitten wij meer op? Nou ja, ik lees migratieachtergrond, moeten wij dat meenemen straks bij de kaderstelling? Ik weet het niet, ik heb zelf ook niet een antwoord, maar ik vind dat echt een substantieel aantal, dus ik zou daar gewoon meer van willen weten. Waar gaat dat naartoe? En waaruit bestaan ze, wat zijn de voorkeuren? Als wij het niet weten vanuit de enquête, is dat uit andere onderzoeken te halen? Nou ja, dat wou ik als vraag meegeven. Ja dat...

Dat zouden we kunnen navragen bij Berenschot nogmaals, waar dat cijfer en die inschatting op gebaseerd is. Ik geloof dat het ook in de voetnoten erbij staat, maar dat heb ik nu even niet paraat.

Maar ik kan me ook voorstellen dat we het in de koersbrief meenemen, dus ja.

Oké, mevrouw Duivestein, ik ga even inventariseren, want we zitten aan de tijd. Ik denk dat mevrouw Dijkstra nog graag wil spreken, dan meneer in de blauwe trui met het witte overhemd en dan meneer Van Linden als afsluiter. Dus dan sluiten we het daarbij af. Voorzitter, dank.

Het is niet zozeer een vraag, als wel een constatering. We hebben twee theaters in onze mooie gemeente. De vertegenwoordigers van die theaters zijn hier op de publieke tribune aanwezig en het zou handig zijn, want in mijn ogen en in de ogen van mijn fractie zijn dat sleutelfiguren. Als de theaters dus ook geïnterviewd worden bij deze, voorzitter. Eén van de theaters is voor het Berenschot-rapport geïnterviewd en allebei de theaters zullen worden uitgenodigd voor de participatiesessie met culturele instellingen.

Dan meneer het publiek met het roze overhemd hoor ik, of roze, nou excuus.

Voorzitter, dank u wel, Frank Rozenberg. Ik ben eens in Siberië geweest. En er werd mij gevraagd: hoe warm zou je het willen hebben? En aangezien je aan de Siberische kou gewend bent, kan ik niet hoger gaan dan misschien twee graden. Het culturele landschap in Leidschendam-Voorburg is kennelijk een redelijk Siberië. Dus als ik aan mensen ga vragen in deze gemeente: wat zou je willen? Dan kun je waarschijnlijk niet meer zeggen dan: ja, een klein beetje van dit. Dus de vraag is: houdt u daar rekening mee in uw visie?

Zeker, daarom proberen we ook breder te participeren dan de mensen die we ook wel vaker spreken vanuit het culturele veld en de culturele partners. Alleen hopen we zo een nieuwe blik te krijgen en ook bestuurlijke wensen misschien wel af te stemmen. En tot slot, voorzitter.

Voorzitter, eigenlijk nog twee opmerkingen. De eerste is dat het goed is dat de Raad nog steeds Twitter leest en ten tweede, volgens mij hangt het echt samen met geld. Het is al vanaf 2015 bekend dat de koek in deze gemeente, als het gaat om cultuur, te klein is. Dus als je echt iets wil, dan zul je daarin moeten veranderen en de opmerking in de eerste zin gaat over de economische waarde. Ik zou zeggen, draai het vooral om.

Ik denk dat hij ook mee kon komen bij de commissievergadering inderdaad. Dan de afsluitende vraag voor de heer Van der Linden. Ja, dank.

Dank u wel, ja, ik vind een andere boeg als laatste dan de afsluiter over de erfgoedvisie. Hoe verhoudt zich die eigenlijk tot het stuk wat eraan komt?

Voor het erfgoeddeel dat ook al onderdeel was natuurlijk in 2015. Van de cultuurvisie nemen we mee dat de beleving van erfgoed een culturele uiting is en dat we ruimschoots participeren met de culturele partner erfgoedpartners die we hebben en dat we ook betrokken zijn, hecht met de betrokken beleidsadviseurs op het gebied van erfgoed en op die manier hopen we erfgoed zeker een volwassen plek te geven in deze visie en ook op waarde te benoemen. Want het is een heel belangrijk onderdeel van ons culturele veld. Ja. Oké.

Oké, nou dan wens ik jullie allemaal hartelijk danken voor jullie aanwezigheid. Zoals gezegd, de bijeenkomst vanavond is informatief van aard. Raads- en commissieleden kunnen dit meenemen voor de commissievergadering. Daar verwachten we natuurlijk de koersbrief die wordt uitgezonden en ik denk dat er wel genoeg animo is dat deze koersbrief ook zal worden geagendeerd in het presidium, dus dat moet denk ik wel goed komen. Dan wil ik in ieder geval nog even mijn excuses aanbieden aan de twee sprekers van vanavond, Charlotte Cornet en Peter Jacobs. Ik was helemaal vergeten om ze even voor te stellen, maar bij deze dan nog even dank voor uw aanwezigheid. En iedereen wel thuis?