Presentatie / gesprek met MKB Leidschendam-Voorburg m.b.t. optimalisatie van het ondernemersklimaat.
Allemaal, als iedereen even plaatsneemt, dan kunnen we beginnen. Welkom bij de beeldvormende Raad van dinsdag 10 maart. We gaan vandaag geen besluiten nemen. Vandaag gaan we een presentatie bijwonen van het MKB Leidschendam-Voorburg. Een paar huishoudelijke mededelingen vooraf. Ik sta hier met een microfoon alsof ik een liedje ga zingen, maar dat ga ik niet doen. Deze beeldvormende Raad wordt live uitgezonden en kan ook worden teruggekeken. Belangrijk is dat als iemand in deze ruimte iets wil vragen of wat wil zeggen, graag even je hand opsteken, zodat ik het overzicht heb en dat dan in de microfoon doen en dan zo dichtbij mogelijk, is mij verteld, want anders komt het geluid niet goed over voor de kijkers thuis. Namens het MKB Leidschendam-Voorburg is aanwezig. Jullie mogen jezelf even voorstellen, kunnen jullie even hier komen staan, dan kunnen jullie je even voorstellen. Dames en heren.
Marlies de Graaf, penningmeester MKB Leidschendam-Voorburg. Lisette Hospers.
Presentatie wordt gehouden door Leo Valk en door Sebastiaan Huis. Leo start met de presentatie. De bedoeling is dat we de vragen bewaren voor na de presentatie, tenzij het gaat over de sheet die er nu is en daar nog wat technische informatie bij nodig is.
Nou, goedenavond. Fijn dat u de moeite heeft genomen om hier te komen. Ik mag u vandaag, nou ja, laten kennismaken met MKB Leidschendam-Voorburg. Dat is ook onze intentie om gewoon eens even te vertellen waar wij ons mee bezig houden, waar we voor staan en waar we elkaar nodig hebben, denk ik, om te zorgen dat ook Leidschendam-Voorburg voor ondernemers zo aantrekkelijk mogelijk blijft. Wij hebben als MKB-bestuur een aantal zaken waar we u vanavond over willen informeren. Nou, de introductie hebben we net al even gedaan, wat onze ambities zijn en waar wij voor staan. Dat komt in de volgende slides verder aan de orde. Wij willen graag even een blik geven over wat de huidige stand van zaken is met betrekking tot ondernemerschap in de gemeente en wat de aandachtspunten zijn waar we ons vooral deze periode op inzetten of voor inzetten. Een stukje samenwerking. Ik denk dat het heel erg van belang is dat wij als belangenvertegenwoordigers voor het MKB in Leidschendam-Voorburg regelmatig contact hebben met de vertegenwoordigers van de gemeente om uiteindelijk tot de juiste besluitvorming te komen. En nou ja, de WVTTK en afsluiting is met name bedoeld om ook het gesprek met u te hebben over welke vragen en welke issues er bij u spelen en te kijken wat wij daar vanuit onze rol kunnen betekenen. Nou, dit hebben wij bedacht in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van twee jaar geleden. Toen is er een paper geschreven over wat de aspecten zijn waar het MKB aandacht voor wil vragen om daar ook de politieke partijen mee van informatie te voorzien. Wat wij zien is dat het van belang is dat er actie op het gebied van economie blijft en blijft. De gemeente heeft zichzelf genoemd als een aantrekkelijke woongemeente waar ruimte is voor economische bedrijvigheid. En wij willen vooral dat dat ook actief wordt ingezet en dat we daarover met elkaar in gesprek blijven. Hoe zien die economische activiteiten er dan uit? En op welke wijze wordt dat vanuit de gemeente gefaciliteerd? Nou, we hebben wel wat fundamenten gelegd. We zijn vorig jaar al uitvoerig in gesprek geweest, ook met het college, om te kijken waarin we elkaar kunnen versterken, waarin we dossiers met elkaar hebben waar we graag samenwerking op willen hebben om tot de goede besluitvorming te komen. Wij hebben er behoefte aan om die samenwerking te intensiveren en te verdiepen, zeker op die thema's die lastig of complex zijn. En we hebben ernstig behoefte aan een duidelijke economische visie. Zoals u wellicht weet, is er een economische agenda opgesteld voor de gemeente. Alleen die is vrij algemeen geformuleerd en we hebben er behoefte aan dat er wat duidelijkere criteria zijn over wat die economische bedrijvigheid binnen de gemeente inhoudt, voor welk type ondernemers de gemeente aantrekkelijk wil zijn, hoe de gemeente de ontwikkeling van startende ondernemers naar groeiende ondernemers ziet, hoe we dat op het gebied van huisvesting zien en noem het allemaal. Ga ik zo even wat verder op in, maar wij hebben vooral de blik gericht op de toekomst om die aantrekkelijke woongemeente te zijn waar ruimte is voor economische bedrijvigheid. Als het betrekking heeft op de slide, dan zeker. Procedure ja, nou dit is even de roadmap next economy voor een aantal van u wellicht bekend, de eerste terecht, maar de roadmap die de Metropoolregio Rotterdam Den Haag heeft opgesteld en waar een aantal belangrijke aandachtsgebieden zijn en wij als gemeente ook onderdeel uitmaken van die Metropoolregio proberen we ook zoveel mogelijk aan te haken op die visie om te kijken wat het steentje daarin is dat Leidschendam-Voorburg kan en wil bijdragen. Gezien het feit dat we natuurlijk een hele belangrijke strategische positie geografisch ook hebben binnen die Metropoolregio, is het goed om die kwaliteiten zo goed mogelijk te benutten en ook daar de positie voor in te nemen. Goedenavond. Nou, waarom vinden wij dit belangrijk voor de gemeente? We hebben even een opsomming gemaakt van de vijf belangrijkste punten: willen bijdragen aan een hoogwaardige en levendige woongemeente, willen bijdragen aan een sterke lokale economie, kans hebben om een plek in de Metropoolregio te claimen zonder grote werkgevers, voldoende lokale arbeidsplaatsen, en het beperken van problemen met mobiliteit en zo weinig mogelijk forenzen. Dat zijn in ieder geval een aantal speerpunten die we toen ook hebben benoemd. We hebben gekeken naar dat de coalitie tot stand gekomen is. Waar liggen de overeenkomsten met elkaar? Waar kunnen we elkaar in vinden? En daar is deze groei of deze boom uit voortgekomen. We zien vooral het verband met betrekking tot het samenwerken in de regio aan de aanknopingspunten die de roadmap next economy heeft. De bereikbaarheid niet alleen fysiek, maar ook vooral digitaal. Daar liggen en de werkplekken voor inwoners. Dat zijn vraagstukken die voortkomen in beide stukken. We willen grote stappen zetten op het gebied van duurzaamheid, energie, milieu. Gezamenlijke opgave en verantwoordelijkheid, dus daarin hebben we elkaar ook zeker op te zoeken. Ruimte om te ondernemen, dat is passende ruimte. In die zin dat het niet alleen een fysieke locatie is, maar dat ook de randvoorwaarden en de procedures zoals die binnen de gemeente zijn, dat die stimuleren of bijdragen aan ondernemerschap. En dat we dus ook, en daarom hebben we ook die vragen voor de economische visie, hoe wil je als gemeente nou aantrekkelijk zijn voor ondernemers? Waaruit blijkt dat dan? Welke voorwaarden krijg je? Welk type ondernemers wil je nou graag aan je binden? Om daarmee ook de aandacht van de gemeente. Ja, zeker, zeker ja. Nou, we hebben hier denk ik gezamenlijke opgave, dus hoe gaan we dat? Ik denk dat het heel goed is om niet alleen maar naar die fysieke en digitale, maar ook hoe je die samenwerking met elkaar kunt optimaliseren. Nou, werk en inkomen. We hebben in onze gemeente een bovengemiddeld aantal zzp'ers. Een heel groot filter is dus inderdaad wat dat betreft afhankelijk van zijn inkomen, maar er zijn natuurlijk ook best wel ook onderne. En op. Fysiek voorbeschikt. Ook maar eens ook. Vraag eens even, wil je als gemeente dat? Is het ook goed om daar de faciliteiten voor te creëren en dus ook het gesprek te hebben met elkaar. Van welke? Leven er bij ondernemers om die groei ook mogelijk te maken? Omdat zzp'ers zijn natuurlijk voor is, is het prettig dat je die in huis hebt, alleen die ze. Kijk naar de. Niet van werkgelegen. Natuurlijk nog niet zo heel erg rendabel. Op het moment dat ze groeien en medewerkers in dienst gaan krijgen en dan wordt de economische bijdrage ook groter. Dus ik denk dat het heel goed is dat de gemeente daar een duidelijk standpunt over inneemt. Goed onderwijs, we zien zeker met alle veranderingen in de omgeving dat het belangrijk is en dat het onderwijs ook aan het zoeken is van hoe kunnen wij zorgen dat wij onze studenten en leerlingen afleveren op een arbeidsmarkt waar ook behoefte aan is en dat nou door de snelheid waarmee de veranderingen gaan. Het belangrijk is dat er een intensieve samenwerking ontstaat tussen onderwijs, arbeidsmarkt en daar ook in de oven. Nou, er wordt al binnen het platform uitgebreid over gesproken. Maar de eerste dus en blijft een intensieve behoefte om dat te doen. En we hebben de zorg voor gezondheid en welzijn een belangrijke. Tak waarin onze ondernemers actief zijn, is inderdaad de zorgsector. Ik denk dat het goed is om. Nee, ja, zeker met de toenemende vraag naar zorg. Daar intensief overleg plaatsvindt. Nou, we hebben even de drie aandachtsgebieden even uitgelicht waar we even op willen ingaan. Nou, we hebben zeg maar even de sector zakelijke dienstverlening die die zzp'ers, die startende ondernemers die behoefte hebben om een plek te hebben waar ze hun bedrijf kunnen uitoefenen, waar ze andere ondernemers kunnen ontmoeten. Nou, we hebben een beperkt aantal bedrijven, dus samen gebouwen in onze gemeente. Die zit op dit moment meer dan vol. En het enige nadeel is dat die plekken vaak een tijdelijk karakter hebben, hè? We hebben een sector V aan de Vlietweg. We hebben hier Herenstraat 42. Panden die uiteindelijke bestemming hebben gekregen om ondernemers te huisvesten, maar waar toch andere plannen al in de maak zijn of al worden uitgevoerd. En de vraag is even, waar gaan we dan met die ondernemers naartoe? Nou, daar willen we graag het gesprek over hebben om te kijken, hoe kunnen we dat invullen? Nou ja, wat we zien is ook nog wel eventjes dat de behoefte aan ruimte ook aan verandering onderhevig is. Sluit ook een beetje aan over mijn verhaal van net die startende ondernemer die misschien klein is, maar als die gaat groeien, ja, meer ruimte heeft. Dus hoe ga je ook met de invulling van ruimte? Hoe gebruik je die zo goed mogelijk en hoe faciliteer je dat? Dus dat je ook verschillende ondernemers van verschillende grootte kunt faciliteren. De tweede sector is de detailhandel. Nou, we krijgen als gemeente een unieke propositie omdat de Mall of the Netherlands dit jaar gereed gaat komen. Het grootste winkelcentrum van Nederland, wat als zou kunnen regionale aantrekkingskracht gaat krijgen. Dus waarom zouden we die positie niet claimen en ook zeggen van nou, wij willen eigenlijk de hoofdstad op het gebied van de detailhandel worden voor heel Nederland. Nou, er is inmiddels een initiatief wat wordt opgezet. Publiek-private samenwerking om te kijken van hoe kunnen wij als gemeente onszelf op de kaart zetten op het gebied van retail, waarin de samenwerking wordt gezocht tussen onderwijs, overheid en ondernemers. Op die manier te kijken van hé, hoe kunnen wij de retail van de toekomst invullen? En nou, daar zijn de eerste gesprekken nu over plaats. De verwachting is dat daar nog voor de helft van het jaar een integraal plan ligt over hoe we daar invulling aan willen gaan geven. Want behalve die Mall hebben we natuurlijk nog drie andere kernen: Prinsenhof, Julianabaan, hier de huidige structuur waar we nu op dit moment in staan en het Damcentrum. En nou, we zijn ervan overtuigd dat die drie afzonderlijke winkelcentra ook bestaansrecht hebben omdat ze een ander verzorgingsgebied hebben, een andere doelgroep dan de Mall. Maar je merkt dus ook dat in de detailhandel de ontwikkelingen ook heel snel gaan en dat we ook ondernemers daarin moeten ondersteunen. Faciliteren om de juiste keuzes te maken. De zorgondernemers, net al even genoemd, ook een belangrijke groep. Je ziet natuurlijk dat er veel zorgtaken op dit moment op de schouders van de gemeente liggen. En dat niet altijd even goed bekend is dat er heel veel expertise daarover binnen de gemeente. Dus wij pleiten ervoor om dat contact te intensiveren. We hebben al eerder dit jaar, vorig jaar al, een zorgontbijt georganiseerd. Er is een netwerksessie, kennissessie waarin zorgondernemers met elkaar en ook met vertegenwoordigers van de gemeente hebben uitgewisseld. Van wat kunnen we doen? Nou, daar gaat ook binnenkort een vervolg aankomen. En we hebben de intentie om te komen tot een zogenaamd preventieakkoord, dus hoe kunnen we daarin maatschappelijke betrokkenheid tonen. En zorgen dat dat een duidelijke plek binnen de gemeente krijgt. En er liggen dus nog heel veel kansen om die samenwerking in een bredere context te plaatsen. Nou, even kort gezegd, wat is onze aanpak die we willen doen om het nieuwe ondernemerschap te stimuleren? Nou, u kunt lezen. We hebben er vier stappen voor het gemak van gemaakt. Het stimuleren van ondernemerschap door met name de passende ruimte en de faciliteiten te bieden die ondernemerschap mogelijk maken. Het versterken van de lokale economie door de samenwerking en professionaliseren van ondernemers. Het faciliteren van de groei door ook te kijken naar de aansluiting met de scholen in de arbeidsregio, die dus alle kansen die er zijn om die zo goed mogelijk in kaart te brengen en niet te faciliteren. En de vierde stap het versterken van de lokale binding. Nou, door zo te zorgen dat startende ondernemers makkelijk hun weg vinden binnen de gemeente. De onderlinge samenwerking met andere ondernemers kunnen vinden en daardoor de groei kunt realiseren die potentie in zich hebben. En daarmee ook de binding naar de gemeente van het moment dat je hier lekker genesteld bent. De mogelijkheid om te groeien. Op dit moment is dat best wel. Nou, het zijn de ambities waar wij ons sterk voor maken. Nou, dus versterken van het economisch fundament. Wat ik al eerder noemde, wij hechten er veel waarde aan dat er vanuit de gemeente ook een economische visie wordt beschreven van waar we als gemeente voor staan op het gebied van economie. En waar willen we? Ook de voorste de zenuwen treffen. De duurzame en passende bedrijfsruimte, wat ik net al zei. De beschikbaarheid van passende ruimte is schaars. Dat geldt overigens niet alleen voor onze gemeente. Maar wil je je ondernemers koesteren en actief houden en dus ook een bijdrage laten leveren aan de lokale werkgelegenheid, is het noodzaak dat je daar ruimte biedt. Bereikbaarheid, de afgelopen weken intensief contact gehad al met verschillende fracties, met name over de fysieke bereikbaarheid dat wij onze zorg hebben over het feit van ja, we liggen als gemeente wat dat betreft erg klem en de verkeersveiligheid is beperkt. Nou, er is al heel veel gesproken, met name voor de lange termijn, maar we hebben ook een appèl gedaan over het feit dat er op korte termijn een hoop nog te verdienen valt met het feit dat als de N14, een belangrijke verkeersader in onze gemeente, wordt aangepakt, hoe dan de verkeersstromen zich gaan ontwikkelen? En hoe kunnen we zorgen dat klanten bij de ondernemers kunnen komen? De medewerkers bij hun baas? Kortom, hoe houden we de zaak bereikbaar? Sorry. Ja. Nou, we hebben daar uitvoerig al met alle fracties over gesproken. We hebben een open brief gestuurd eind december. En de gedachtewisseling en we hebben daar straks maar eens even het laatste stukje van dat wij met name hebben gezegd van laten we het onderwerp op het gebied van bereikbaarheid goed in kaart brengen waarbij we enerzijds hebben een langere termijn bereikbaarheid van de gemeente, dus dan heb ik het over 2030 en daarna. Nou, er zijn een aantal maatregelen die op dit moment worden getroffen in de omgeving die daar invloed op gaan hebben, maar waar nog één grote onzekerheidsfactor in zit. Maar op korte termijn hebben we wel nog iets te doen en dan is dus de vraag wat we dus met name ook richting het college willen neerleggen is van. Is er helder wat de impact gaat zijn van alle maatregelen die de komende jaren uitgevoerd gaan worden en op welke wijze kan er invulling worden gegeven om de bereikbaarheid hiervoor te waarborgen? We hebben een aantal vragen voorgesteld. En die hebben we met de verschillende fracties ook gedeeld.
In de microfoon praten. Ja, dit klinkt wel heel alsof u in de gemeenteraad zit, maar wat wilt u nou doen? Nou, wij...
We willen in ieder geval dat die ondernemer, dat de klanten gewoon bij die ondernemer kunnen komen. Dat de lokale ondernemer, als die van de ene kant van de gemeente naar de andere kant gaat, dat hij dat ongestoord moet kunnen doen. Dat we de medewerkers die binnen de gemeente, of sorry, de medewerkers van die bedrijven, dat die ongestoord gewoon bij hun baas kunnen komen en dat we dus de economische bedrijvigheid in de gemeente op een niveau houden dat het interessant blijft om hier te ondernemen. Dat is wat wij willen.
En, dat wil ik ook. Ja, hoe doen we dat dan wat dat betreft? Als u nou verkeerswethouder zou zijn, wat zou u dan doen?
Want dat ben ik niet, maar nou ja, is in ieder geval in kaart brengen nu op korte termijn van. Wat staat er de komende jaren ook te gebeuren? De Rijkswaterstaat gaat tussen 2023 en 2026 uitvoerig aan de slag aan de N14. Wanneer gaan die werkzaamheden precies plaatsvinden? Hoe gaan ze uitgevoerd worden, wat voor maatregelen worden genomen om de overlast op dat moment te beperken, is de huidige capaciteit toereikend in de alternatieven om die verkeersdruk dan op te vangen? Ik weet niet of je het afgelopen weekend hebt gemerkt wat er aan verkeersdrukte al heeft plaatsgevonden. Nou, dan is de mall net niet eens klaar. Want dat is natuurlijk nog een hele belangrijke factor. De mall hoopt natuurlijk een enorme toestroom aan extra mensen te krijgen, ja, is onze verkeerscapaciteit daarop toegerust. En
Dan hebben we denk ik een flinke uitdaging met elkaar. En ik denk dus dat is waar wij ook in de afgelopen weken over hebben gesproken. Laten we vooral kijken van, hoe kunnen we... We hebben elkaar nodig om dit opgelost te krijgen. En dat betekent dat we misschien in een grotere context moeten kijken en dat we de partijen die invloed hebben op onze bereikbaarheid, want dat heeft de gemeente helaas niet alleen. Maar dat we daarover goed aangesloten zijn en dat we daar de juiste vragen stellen en ook de eisen stellen ten aanzien van hoe je kunt zorgen dat het in ieder geval in onze gemeente blijft doorstromen. Ja.
Daarop aansluitend heb ik begrepen dat er dus vragen zijn vanuit het MKB richting het college. Ik denk dat het raadsbreed interessant zou zijn om met elkaar het debat aan te gaan van hé, de korte termijn waar jullie het met name over hebben om dat inzichtelijk te krijgen met elkaar voor ons, maar ook voor jullie. Ja, dus ik zou daar wel hier in dit gremium, als ik het zo mag zeggen, voor willen pleiten om dat dus wel raadsbreed aan te pakken en niet fractie voor fractie. Maar ik denk dat het een raadsbreed iets is, ter ondersteuning van de vragen die jullie hebben ingediend. Nee, dat zou...
Dat zou ons denk ik ook heel veel waard zijn. Ik denk dat het ook een heel mooi krachtig signaal kan zijn vanuit de Raad om naar draagvlak te kijken. Voor die 4 vragen die je hebt opgesteld, die met name dus gaan over de impact en de maatregelen die getroffen worden, maar ook richting college zeggen van we zijn betrokken en we willen ervoor zorgen dat die bereikbaarheid ook wel.
Nou ja, nee, maar ik. Ik vind het een heel relevante vraag en het houdt mij ook bezig. Dus ik dacht, misschien heeft u ook, omdat u zei, ik wil op korte termijn dan ook hè ogen hebben voor maatregelen en initiatieven, wat die dan zijn, die maatregelen en initiatieven. Wat zouden we kunnen doen? Dat houdt mij bezig, dus ik dacht, misschien heeft u daar ook wij.
Hè? Dat weten we niet omdat we nu niet weten welke ingrepen gaan plaatsvinden. Maar zodra we die informatie wel hebben en ik kan me niet voorstellen dat Rijkswaterstaat die informatie nog niet heeft, maar dan hebben we als gemeente die te halen en met hen het gesprek te gaan van oké als dat zo is. Worden dan de slimme keuzes gemaakt? Of nou ja, dat we dat gesprek met elkaar hebben. Nog andere vragen op dit gebied. Ik was bij. Bereikbaarheid samen vormgeven aan vraagstukken, zorg en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Nou, daar hebben we al even gezegd, we zijn actief bezig om een preventieakkoord tot stand te laten komen op het gebied van de zorg om ook daarin nou dingen voor elkaar te krijgen. En het vijfde punt is de toekomst van retail, wat ik net al even aangaf die publiek-private samenwerking om te kijken van kunnen we iets? En het wordt nu in de volksmond een retail campus genoemd, maar de vraag is even of dat nou uiteindelijk het instrument gaat zijn, maar in ieder geval waar onderwijs, overheid en ondernemers elkaar gaan versterken om de toekomst van retail ja veilig te stellen. Dat is in ieder geval hetgeen ik met u namens de MKB wilde delen, maar we hebben vooral ook nog even wat gelegenheid om vragen die er vanuit de toehoorders spelen om die aan te kaarten. En om te kijken van welke nou ja, vraagstukken zijn er en waar we een bijdrage aan kunnen leveren. Maar zoek. Wat doet D66? Dank u wel voor de presentatie. U had het over randvoorwaarden voor het stimuleren en faciliteren van ondernemerschap. U noemde het zelfs een dat het nu echt een aandachtspunt is. U noemt de bereikbaarheid onder andere. Wat zijn nog meer punten waarvan u denkt dat zou vanuit de kant van de gemeente echt beter kunnen? Om die ondernemerschap huisvesting heb ik net al even genoemd, is natuurlijk een belangrijke dat er contacten zijn met vastgoedeigenaren dat er wordt gekeken naar de bestemming van de bedrijventerreinen of dat optimaal is. Toegankelijkheid wat meneer Klazinga al zei van de gemeente om inderdaad samen te werken aan om dingen mogelijk te maken. Dat zijn onder andere randvoorwaarden waar we aan denken.
Ben ik weer ook bedankt natuurlijk voor de presentatie. Ik vond met name het begin heel interessant en ik dacht, misschien zit er nog een begin voor, want u begon met dat het goed zou zijn om een soort economische visie te hebben en daar ben ik altijd voor. Een economische visie gaat eigenlijk weer iets aan vooraf en dat is überhaupt visie op de gemeente, hè? Wat voor soort gemeente willen we zijn? Hè, dat begint natuurlijk vaak met je DNA, wat ben je, waar kom je vandaan en dan natuurlijk ook, waar wil je heen en u geeft terecht aan, nou, dat zou heel goed zijn om zo'n economische visie te ontwikkelen. Wat zou wat u betreft nou dat DNA zijn en wat zou nou de kernboodschap moeten zijn van zo'n visie als u het voor het zeggen had, hè? Stel, u bent wethouder economie en u mag een visie opschrijven, u mag zeggen van nou dit moet nou die visie zijn. Dit is nou de kern van onze visie. Dit is de gemeente zoals die is, zoals die was, maar vooral waar die heen moet economisch gezien. Ja, ik denk.
Maar dan praat ik even vanuit mezelf, is dat wij door onze ligging als gemeente in de kom van, nou ja, de Randstad, vlakbij Den Haag en onze hoofdstad, waar natuurlijk heel veel economische activiteit plaatsvindt, dichtbij Amsterdam, dichtbij Rotterdam, dat je die positie kijkt, hoe kan ik die zo optimaal mogelijk benutten? Nou, wat ik net al zei, er zitten heel veel zzp'ers in onze gemeente, die vooral hun werkterrein ook hebben in het Haagse. Maar ook op het gebied van logistiek, waar we de komende jaren mee te maken gaan krijgen, dat de bereikbaarheid van de binnensteden natuurlijk moeilijker wordt, omdat we daar geen vervoersmiddelen meer hebben die fossiele brandstoffen gebruiken. Je zit hier net daarvoor, dus zou je die ligging niet kunnen gebruiken om daar je voordeel mee te doen? Ja, dat is waar ik even zo snel aan denk, maar ik weet niet of er nog vanuit andere en het bestuur nog aanvullingen zijn.
Bijna scheidend bestuurslid, maar ik kan het niet laten. Nou, ik denk dat we veel meer moeten zeggen. We zijn een ondernemende, op inwoners gerichte gemeente, want wat je ziet is dat inwoners centraal staan. Dat is helemaal prima. Nou, als je dat blijft doen, dan verlies je op een gegeven moment je ondernemers, want de focus van de ondernemers ligt op andere gemeenten en dat raakt uiteindelijk ook je inwoners. Niet alleen qua werkgelegenheid, maar ook als het gaat om de sponsoring van je voetbalclubs, van je schooltoernooien en dat soort dingen en die lokale binding. Dat maakt een gemeente een sterk samenzijn, dus ik denk dat je daar ook heel erg voorzichtig mee moet zijn. Ja.
En wat doen we dan nu niet goed, of wat kan er beter om dat wel beter te binden, want jullie hebben het over huisvesting, hè? Wat voor soort huisvesting zoeken jullie dan ook concreet? Ik denk dat jullie dat best wel mogen vragen van in die prijsklasse, hè? Want er zijn natuurlijk al die mensen die nu zzp'er zijn. Die zitten natuurlijk in die gebouwen omdat het heel goedkoop is. Dus de vraag is, als die weggaan, kunnen we dan als gemeente zoiets bieden, zeg maar, of zijn er mensen wel bereid meer te betalen? Waar moeten we dan gaan zitten? U mag best, denk ik, als mkb best wel stevig vragen, kijken of wij het kunnen bieden, maar gewoon concreet zijn van nou. Op die plek die bereikbaar is.
Dat is ook heel goed en dat doen we ook individueel. Met de wethouders hebben we ook overleg over de ja. De bedrijven of de gebouwen die de gemeente zelf in portefeuille heeft, hè? Die wellicht leegkomen. Wat kunnen we daarmee? Want dat zou voor betaalbare ZZP'ers die niet die hele hoge huurprijzen kunnen betalen, een hele grote kans kunnen bieden, dus daar hebben we ook de vraag over gesteld. Daar zijn we ook in gesprek over. Het is niet dat we dat niet doen, dus die vraag stellen we ook wel hard, maar wat wij wel merken is dat alles tijd nodig heeft, hè? Dus daar zit ook nog een soort van interpretatieverschil wel eens tussen die ondernemer en die gemeente. Wij willen eigenlijk heel snel kunnen schakelen, terwijl dat bij hen soms niet altijd kan en dat is ook logisch hè? Dus daar moeten we elkaar ook in leren vinden en termijnen kunnen stellen van nou, als we wat willen bereiken, zullen we dat dan over een periode van twee of drie jaar? Alleen dan kom je heel snel op een vierjaarstermijn en wat wij dan merken is dat sommige zaken die we met elkaar hebben afgesproken, verloren gaan. Omdat er ook weer nieuwe partijen aan de macht komen, dus het is voor ons ook soms best wel lastig om hetgeen te bereiken wat we voor ogen hadden hè? We zijn 15 jaar geleden gestart. We hebben heel veel met elkaar gedaan en we hebben ook echt een goede relatie met de gemeente opgebouwd. We doen ook heel veel samen, hè? Laten we ook zeker benoemen wat er heel veel goed gaat, alleen we komen nu wel achter dat er ook een aantal dingen waar we besluitvaardig over moeten zijn, stagneren hè? Dat is in dit geval inderdaad de locaties voor. Wij hebben onderzocht. Hebben we dan wel zoveel zzp'ers hè? Want het is belangrijk om te weten of datgene wat we vragen ook wel hout snijdt, zeg maar, dus dat zijn wel zaken die ons bezighouden en waar we ook continu over praten. Natuurlijk vragen we doortastender aan het college van ja, maar we kennen elkaar. Eigenlijk merkten wij dat we elkaar eigenlijk missen. Die vraag zo hard te stellen. Daarom is het ook goed dat we af en toe daar zijn zoals we hier zitten, zodat we elkaar ook die vraag hard durven stellen, hè? Want dat is soms wel eens lastig. Zonder kritiek te geven, want wij willen ook harde vragen terugkrijgen hè? Dus daar hè, dus debat zoals u al formuleerde van misschien moeten we maar eens een keer in goed dialoog gaan van wat willen we nou? Waar staan we, waar willen we naartoe, waar staan we nu, waar over vier jaar, wat is de visie van het MKB hè? We willen heel graag voorzichtig zijn met de vraagstelling om ook niet te hard over te komen, maar soms hebben we wel harde maatregelen nodig om tot iets te komen. Hè dus goede vraag, ja, we zijn bezig met huisvesting en we zijn ook aan het kijken. Wat staat er op de lijst van de gemeente en wat zouden we kunnen gebruiken? En is dat om te turnen voor ZZP'ers? Maar ja, zo makkelijk is het vaak niet, want we hebben natuurlijk ook een ondernemer nodig die daarin wil gaan investeren. En is de gemeente dan bereid om bijvoorbeeld om niet een bedrijf aan ons te gunnen zodat we dat kunnen gaan vullen hè? Dus nou ja, je komt natuurlijk van het een en het ander. Het is natuurlijk allemaal niet zo heel gemakkelijk, maar daar zitten we natuurlijk hier met elkaar voor.
Mag ik daar nog een kleine aanvulling aan geven? Uiteindelijk, als gemeente, wat we van jullie vragen is dat jullie ook keuzes maken op het gebied van visie. Wat is het type ondernemer dat hier bij de gemeente zou passen? En daarover kunnen we deels meedenken, maar dat is wel iets wat we breed moeten bepalen en uiteindelijk bepaalt dat ook wat voor bereikbaarheid, wat voor huisvesting. Dan moet je eigenlijk eerst de keuzes gemaakt hebben. Wat is de plek die wij in de regio in willen vullen? Wat zijn de type ondernemers die daarbinnen passen? En dan kan je zeggen van nou, wij willen ons specialiseren op dit gebied. Dit zijn de ondernemers die wij aan willen trekken en een goed voorbeeld daarvan is Zoetermeer. Die heeft de afgelopen jaren echt hele grote stappen gemaakt richting ondernemers. Als je op de website van Zoetermeer gaat kijken en dat vergelijkt met hoe dat op dit moment in Leidschendam-Voorburg is, je weet waarvoor je naar Zoetermeer moet komen als ondernemer. En eigenlijk zou je in Leidschendam-Voorburg ook een aantal gebieden moeten hebben waarvan je zegt: als je ondernemer bent en je bent gespecialiseerd op dit gebied, kom dan naar Leidschendam-Voorburg hier in de regio.
Ik ben Gijs van het CDA. Ik heb eigenlijk 3 vragen. Ik moet echt in de microfoon praten. Als het gaat om de visie, wat Philip net ook al aangaf en wat u ook aangeeft, dan moet er een visie komen, maar tegelijkertijd lees ik in de slides dat u eigenlijk zegt dat de kern van de visie zou moeten zijn dat Leidschendam-Voorburg de retailgemeente van de regio van Nederland wordt. Mijn vraag is eigenlijk: is de visie daarmee niet eigenlijk al ingevuld door jullie? En zo ja, krijgt dat altijd dan geen weerklank of loopt u ergens tegenaan? Daar ben ik heel erg benieuwd naar. De tweede vraag: u gaf zojuist aan dat u onderzoek heeft gedaan onder ZZP'ers, dat er inderdaad heel veel zijn, maar zijn zij ook daadwerkelijk op zoek naar een werkplek en zijn ze ook bereid om daar veel geld neer te leggen? Of doen ze net als ik, gaan ze gewoon lekker koffie drinken met hun MacBook bij de Coffee Works? Daar ben ik heel benieuwd naar. En u triggerde mij wel gigantisch toen u het had over een lokaal preventieakkoord en over zorgondernemers, dat sommige politici vinden ondernemen in de zorg vies, niet netjes. Ik kijk je ook maar even aan. Ten eerste zou ik willen vragen wat voor type, ja sorry, GroenLinks is niet zo voor ondernemen in de zorg. Wat voor type ondernemers zijn het? Hoe kunt u daar een beeld van schetsen en hoe komt wat jullie betreft in ieder geval dat preventieakkoord eruit te zien? Heel veel vragen.
Aan Sebastiaan Huisman die samen met Lex heel intensief daarmee betrokken zijn, dus die kunnen die vraag beter beantwoorden. Ik, ik begin.
Even met vraag 3, want die raakt mij persoonlijk en die ligt ook wat vers in het geheugen. De ZZP'ers sprak ik straks zelf, denk ik. Wij zijn in contact gegaan met zorgondernemers uit deze gemeente en dat varieert van het ziekenhuis tot fysiotherapiepraktijken tot hele kleine eenpitters die heel specialistische behandelingen hebben. En dan zie je dat er heel veel zijn, veel meer dan we zelf ook dachten. En we zien, als je kijkt naar de wijze waarop gezondheidszorg wordt ingevuld en het beleid van de gemeente daarin, dat het vooral reactief is. We zorgen dat er een goede bereikbaarheid is voor de mensen die al ziek zijn of problemen hebben. En waar heel veel winst te halen is, is om te zorgen dat de mensen in de gemeente gezond blijven. Er is een sportakkoord vorig jaar gesloten, maar je zou nog veel beter kunnen kijken hoe we nou met al die ondernemers samen met de gemeente, want die moet daar toch het voortouw in nemen, dat doen wij niet, kunnen zorgen dat we onze gemeenschap, en dan kun je sportverenigingen er ook bij betrekken, gezonder houden zodat we de mensen daardoor langer thuis kunnen houden. Minder druk op dat zorgsysteem wat voor de gemeente de overlast is, dus daar willen we naar kijken. Er zijn al gemeentes in Nederland die een dergelijk akkoord hebben en dat is helemaal niet al te ingewikkeld. Dat is niet meer dan twee of drie A4'tjes. Maar wel een gezamenlijke intentieverklaring, want meer zou het ook niet kunnen zijn in het begin. En wij zoeken daarbij ook dan een plek voor al die kleine ondernemers, want die hebben daar allemaal hun rol in, maar vaak is dat bij toeval tot stand gekomen en nu zou dat veel beter ingericht kunnen worden. Maar we merken wel dat het trekken en sleuren is om daar met de juiste mensen ook bij de gemeente aan tafel te komen. Want die zeiden ja, dit jaar zijn we volop bezig met het sportakkoord, dus dat preventieakkoord komt volgend jaar wel, maar daar denken we wel aan. Ik denk dat het in het belang van iedereen is dat we die zorgkosten proberen te drukken, want er gaat maar een heel klein percentage naar preventie en heel veel naar datgene wat al misgegaan is in het verleden. Dus dat voor het gebied van de zorg. En er waren nog twee andere.
Vragen ja de ZZP'ers, die zal ik even voor mijn rekening nemen en inderdaad, er is op dit moment alle ruimte. Als ik dan even kijk naar de bedrijfsverzamelgebouwen die in de gemeente zitten, die zijn gewoon vol en er zijn wachtlijsten. Er zijn ook ondernemers die inderdaad naar een leuke koffiezaak gaan om hun zaak te doen, maar als ontmoetingsplek is het ook heel erg belangrijk. Want als je dus bijvoorbeeld hier bij de koffiezaak zit, dan zitten ook de dames die aan het shoppen zijn daar, terwijl als je als ondernemer bent, is het ook van belang, en ook de heren natuurlijk. Maar ja, ondernemen is ook samenwerken en juist om ideeën te ventileren, om eens eventjes aan te schieten bij een collega of concurrent. Zo van goh, doe dat of regel een aanvullende dienst. Ja, het helpt enorm als je fysiek met elkaar op één plek zit. En dus in die zin ja, willen we dat vooral stimuleren, dat je dus ondernemers uitnodigt om bij elkaar te komen, ook uitstekend.
Hoe groot zijn de wachtlijsten en hoe groot is de vraag? Kun je het kwantificeren?
Kunnen we niet een heel simpel voorbeeld geven om die volgende reden. We kunnen namelijk gewoon heel makkelijk naar de buren en dan kijk ik naar mijn eigen voorbeeld. Ik ben hier, denk ik, 5 jaar actief geweest in de gemeente, eerst vanuit de Rabobank en daarna dacht ik, ja, ik wil iets anders. Ik ben voor mezelf begonnen en ik heb hier gezocht naar ruimte uiteindelijk. Ik denk ja, ik heb hier zo'n groot netwerk. Ik vind het een hele fantastische gemeente waar ik woon in Den Haag. Ik ben hier op zoek gegaan, kon hier niet slagen. Nou, uiteindelijk betekent dat je dus inderdaad in het WTC vlak over de grens terechtkomt, dus er is een mogelijkheid en ik zit daar met behoorlijk wat ondernemers uit Voorburg en Leidschendam, dus ze komen wel terecht. Maar de band met deze gemeente neemt af en dat merk ik zelf, want ik stap dus ook uiteindelijk letterlijk uit het MKB, want ik denk, ik heb hier helemaal niks meer. En dat is wat je veroorzaakt op deze manier.
Ja, ik heb een vraag. Los van de constatering dat Gijs natuurlijk ons standpunt veel te plat slaat, want we zijn niet tegen ondernemers in de zorg, maar we zijn tegen marktwerking, verzekeringsmarkt en dat heeft de zorg geraakt. Een voorstel van GroenLinks dat eerder dit jaar is aangenomen is om te kijken of we domotica in de zorg een boost kunnen geven. Ik was later dus, misschien heb ik een mooie slide gemist waar jullie al betrokken zijn, maar ik ben benieuwd, of jullie daar voor benaderd zijn door het college, want die gaan dat oppakken. Ik weet niet wat de status daarvan is, maar ook of dat een type onderwerp is waar jullie dan warm van worden. Want je kunt natuurlijk kijken naar hoe deze MKB-markt nu is en wat we eraan kunnen doen om de status quo van vandaag te veranderen. Ik zou het veel interessanter vinden als we dan toch met elkaar gaan nadenken waar ik naartoe moet je ook kijkt, hoe kunnen we bepaalde markten dan over 10 jaar bedienen? En volgens mij is domotica in de zorg zo'n voorbeeld van veranderende behoefte die een nieuw type onderneming ook gaat vragen.
Als het om de zorg gaat, weet ik het niet. Misschien weet Sebastian het. Domotica in...
In de zorg is een goed voorbeeld. Daar zijn ze in de Dutch Innovation Factory in Zoetermeer mee bezig en dat lijkt me een goede reden om dat hier wel te plaatsen in de gemeente. Juist omdat je als regio sterker wil worden. We hebben het in het begin gehad over de Roadmap Next Economy van de Metropoolregio. We hebben een taak, daar is domotica in de zorg een onderdeel van en daar is Zoetermeer mee bezig. Laten we daar gebruik van maken en kijken hoe we daarop aan kunnen sluiten. En als we daar binnen de gemeente vanuit MKB invulling aan kunnen geven, heel graag. Daar zijn we trouwens niet voor benaderd, voor zover wij weten. Maar daarom is het dus echt belangrijk om naar de Metropoolregio te kijken, naar de visie daar. Wat zijn de onderwerpen die daar spelen en waar wordt op dit moment om ons heen nog geen invulling aan gegeven waar wij een waardevolle toevoeging mee kunnen zijn?
Ja, die positie nemen we dus wel op het gebied van de detailhandel nu. Dan trekken we naar ons toe om te kijken van vooral inderdaad die blik naar de toekomst van wat voor ontwikkelingen komen plat en hoe kun je dan een detailhandel ondernemer daarin faciliteren? Of nou ja, dingen experimenteren nou, dat wordt dus nu opgepakt en daar komt een plan voor.
Waar de vraag vandaan komt van ons en ik weet dat ze het in Zoetermeer aan het doen zijn. Ze zijn zo een paar stappen verder dan hier. Wij zijn een hele grijze gemeente, dus het zou ook gewoon heel praktisch zijn als we onze eigen kosten willen drukken. Dat we meevaren op die trein. We hoeven het wiel niet uit te vinden. Hier
Er stond nog een vraag open, maar ik ben hem even vergeten. Oh ja, nou ja, de vraag is ontstaan omdat er zowel binnen onderwijs, overheid als ondernemers men zoekende is van, hoe gaat die regio zich nou ontwikkelen? Nou, je hebt natuurlijk met de komst van de molen een unieke propositie, wat ik al eerder zei, maar dat is natuurlijk niet het enige wat er in de gemeente gebeurt en ik zou de andere ondernemers tekortdoen door te zeggen van ja, wij willen dat zijn en daarmee alle andere takken van sport uitsluiten. Alleen hier ligt nu een hele mooie kans en ook het momentum om daar onze positie in te nemen, dus daar is een keuze voor gemaakt om dat te doen, sluit niet uit dat er op andere gebieden dat niet kunnen. Maar nogmaals, het moet ook een activiteit zijn die vanuit de ondernemers zelf moet komen. Wij zijn natuurlijk een belangenvertegenwoordiger en wij kunnen faciliteren en mensen in contact brengen. Maar dat moet ook wel vanuit de ondernemers zelf komen. Ik ben een aanvulling van Sebastiaan.
Een van de dingen waar wij de afgelopen tijd mee bezig zijn geweest, is bereikbaarheid. We hebben ons behoorlijk verdiept in het onderwerp en gekeken van ja, wat kunnen we hier bereiken en wat willen we hier bereiken, waarbij we eigenlijk daarachter kwamen dat er een hoger liggend doel achter moet zitten. Er moet een reden zijn waarom je bereikbaar wil zijn en detailhandel is een specifiek onderwerp waar wij eigenlijk ook echt naar op zoek zijn. Wat zijn nou de gebieden waar, als we inzet combineren, er winst op meerdere gebieden te behalen is? Een voorbeeld daarvan is Overgoo. Dat is een gebied waar binnenkort de herontwikkeling start. Nou, dat is een perfecte plek voor bedrijfsverzamelgebouwen, die zouden daar prima kunnen. De bereikbaarheid is daar behoorlijk uniek. Hier in de regio is er aansluiting op Den Haag, Delft, Leiden. Hoe ga je daar als gemeente invulling aan geven? Nu wordt daar aan de gebiedsontwikkelaar gevraagd om met een visie te komen. Waarom hou je als gemeente daar niet een stukje meer regie over en zeg je van goh, dit is de visie waar wij als gemeente naartoe willen en daar past deze invulling van Overgoo bij.
Gezien de tijd moeten we tot een afsluiting komen. Ik geef nog één iemand het woord en dan gaan we over tot de afsluiting.
Ik wil nog even het belang van die visie onderstrepen, omdat dat juist iets is wat in onze ogen over langere termijn gaat. En dat moet dus over een 10 à 15 jaar termijn of korter heen. We hebben het kunnen zien vlakbij als je kijkt naar de Binckhorst. Daar waren wilde plannen voor ontwikkeld. Daar heeft de gemeente Den Haag eigenlijk een beetje de vrije loop gelaten. Alle grote panden zijn opgekocht door projectontwikkelaars, allemaal woonruimte van gemaakt. Het is nu een hele aparte wijk geworden. Dat gebeurt ook in onze gemeente. Er zijn al veel bedrijfsruimtes opgekocht en er worden appartementencomplexen van gemaakt. En als we dus niet uitkijken, dan wordt die ruimte om te kunnen ondernemen wel heel klein. We moeten ook denken aan werkgelegenheid in deze regio. Dat is ondanks dat we veel uitloop hebben naar Den Haag. Maar met name de mensen die onderin de gemeente wonen, laat ik het maar even zo formuleren, klinkt niet netjes, maar zo bedoel ik het ook niet. Maar die zoeken hun werkgelegenheid dicht bij huis en als ze die niet vinden, dan komen ze ook bij de gemeente aan en daar wil ik voor waarschuwen. En daar is wel een visie voor nodig om dat te voorkomen.
Nou, heel veel informatie uitgewisseld. Dank voor de presentatie. Dank voor jullie aanwezigheid, het MKB, de geïnteresseerde inwoners en de raadsleden. Het werd net al geconstateerd. Er ontstond een mooi gesprek en de suggestie was om dat een vervolg te geven in een wat breder verband en om er wat dieper op in te gaan. We zullen dit meenemen naar het presidium en kijken hoe we hier vorm aan kunnen geven. En dan zullen jullie daarover geïnformeerd worden.