5.d Raadsvoorstel vaststellen 2e Tussentijdse rapportage

De programmabegroting en het vaststellen van de nota van wijziging bij de programmabegroting en het raadsvoorstel. De raadsvoorstellen over het vaststellen van de belastingtarieven 2020 en de tweede tussentijdse rapportage om die in één keer te behandelen. Uiteraard zullen we bij de besluitvorming daar apart de besluiten verder over nemen. Ik heb al gewezen op de spreektijden. Dat geldt niet alleen voor de fracties, maar dat geldt ook voor het college. Dus denk goed om de tijd en ik wil voorstellen dat de eerste termijn de sprekers ook hier achter het spreekgestoelte de eerste termijn gaan doen. De volgorde is dat de eerste fractie van de VVD dan Gemeentebelangen, CDA, D66, Partij van de Arbeid, GroenLinks en ChristenUnie en SGP dan. In die volgorde. Aan de orde is gekomen, ja, de heer Van Maldegem nog een punt van orde. Ja.

Ik zit in de lijst met amendementen en moties te kijken en het lijkt mij logischer om amendement 6 en 7 in volgorde om te draaien qua stemming.

Ja, daar zullen we bij de stemming allemaal naar kijken, maar die moties zijn nog niet ingediend. En als ze ingediend zijn, dan zal ik die lijst vaststellen en dan ook de volgorde van behandeling en vaststelling daarvan. Dus dat is tevens gelijk het bruggetje naar de oproep om, als u moties of amendementen indient, dat zoveel mogelijk in de eerste termijn te doen, zodat ze ook in de bespreking betrokken kunnen worden. Na de eerste termijn zal ik een schorsing doen, zodat ook een ieder de reactie op de moties kan voorbereiden voor de tweede termijn. Ik geef het woord aan de fractie van de VVD, mevrouw Kortman. Voorzitter.

Voorzitter, dank u wel. Vandaag bespreken we de begroting. Dat is voor de VVD ook reden om het begroten zelf onder de loep te nemen. Voordat ik dus ook inga op de inhoud van de programmabegroting eerst wat algemener over de begroting. De gemeente scoort op diverse financiële indicatoren beter dan het gemiddelde van Nederland. Dat is mooi. Tegelijkertijd zien we in de toekomst een ontwikkeling van gemiddeld naar minder. Na presentatie van de meicirculaire moesten we minimaal 1 miljoen extra bezuinigen. Vier maanden later, in de septembercirculaire, is er van somberheid geen sprake meer en viert het college zelfs een bescheiden feestje, omdat de inkomsten fors hoger uitvallen. Maar of dat in mei 2020 nog zo is, dat weten we niet. Het kan zomaar weer tegenvallen en dan moeten we weer ergens snijden. De VVD pleit voor de noodzaak van een financiële visie en strategie. Voorzitter, de VVD wil aandringen op een onderzoek hoe de begroting beter binnen een financiële strategie ingepast kan worden. Het is voor de Raad, voor de inwoners en het aanzien van de politiek van belang hier aandacht aan te gaan besteden.

Meen mij een coalitieakkoord herinneren van, ook waar de VVD in participeert, waarin in de bijlage dat volgens mij staat uitgewerkt. Dus, wat wilt u anders, mevrouw Kortman?

Voorzitter. Wij zien dat er nu bezuinigd wordt en er na Prinsjesdag, hè. Dan komt er een septembercirculaire, dan is er van het rijk een gewijzigd beleid en met name dat maakt dat dat heel veel invloed heeft op de gemeentelijke uitgaven en financiën en vooral natuurlijk ook de inkomsten, want daarmee fluctueert het en wanneer je een mooiere balans aan zou kunnen leggen, dan zou dat kunnen. Ja, bestendigen dat in ieder geval alle plannen die wij bedenken met elkaar en die wij ook uit willen voeren niet voortijdig ten val moeten komen. De heer

Voorzitter, volgens mij heeft u dat zelf opgelost in uw eigen coalitieakkoord, dus wat u beschrijft is de reguliere gang van zaken die al jarenlang speelt. Men weet in gemeenteland, je hebt een mei- of een septembercirculaire, daar zitten fluctuaties in, dat moet je aanpassen. Dus ik vraag me wel af wat ik nou wil. Mevrouw Kortman.

Ja dank u wel voorzitter, ja, dan is er ook nog het gegeven dat we natuurlijk weten dat binnenkort er een groter bedrag beschikbaar komt voor de gemeente. En wat gaat daar dan mee gebeuren? Gaat dan iedereen daar een claim op leggen of een hekje omheen zetten? Van oh, ik wil eventueel daar aanspraak op maken, dus het lijkt ons ook in die zin naar de toekomst kijkend van belang dat dat wel goed bekeken wordt. Goed doorgrond wordt.

De heer Rozenberg, de laatste spreker op dit punt. Ja, als je nou gedegen financieel beleid voert, dan had u gezegd, dan zegt u zometeen dat u die verwachte opbrengst van Eneco uit de begroting haalt. Maar daar kom ik zometeen op terug, voorzitter. Mevrouw Kortman.

Kortman, dank u wel voorzitter en dan kom ik er inderdaad op terug, want het is juist van belang dat er niet geoormerkt wordt, maar dat er structureel over de volle breedte geld beschikbaar is en er duurzaam kan worden begroot op basis van werkelijke uitgaven. Maken we mooie plannen? In september gaan we er weer vol voor en dan is het toch vervelend als blijkt dat het onmogelijk is omdat het bericht tegenvalt. Bovendien blijkt aan het einde van het jaar en toch al jaren op rij gelukkig maar dat we toch minder hebben uitgegeven dan verwacht. Hoe zou het zijn als we die begroting dus trendmatig zouden kunnen begroten en al die schommelingen en daarmee gepaard gaande onzekerheid kan dan wat de VVD betreft ten einde komen. Vorige week hebben we een mooie presentatie gehad van de Rijk en Kamer over de begroting en hoe die zich verhoudt met de rest van het land. Aan de orde kwam ook het trendmatig begroten dat betekent dat je ervan uitgaat dat de inkomsten vanuit de rijksoverheid over die langere periode gelijk blijven, wat ik net al bedoelde met een vaste golf neerleggen. En je kunt dus niet ieder half jaar met een ander beleid met een nieuw beleid opgescheept worden, maar dat gaat niet zomaar, want trendmatig begroten betekent dat het mee, maar ook wel tegen kan vallen. Daarom heb je dus een buffer nodig. Dat kan mogelijk worden door de inzet van bijvoorbeeld een strengere begrotingsdiscipline. Een andere mogelijkheid is om de opbrengst van de verkoop van de Eneco-aandelen te betrekken bij die ontwikkeling van de visie op de financiële strategie. Het wegvallen van de Eneco-aandelen heeft overigens ook natuurlijk consequenties voor de inkomstenkant van de begroting.

Ik begrijp toch nog niet helemaal wat mevrouw Kortman bedoelt met rechtmatig begroten. Misschien ben ik te veel groot geworden bij het Rijk, maar kunt u dat nog een keer toelichten? Mevrouw

Mevrouw Koopman, dank u wel, voorzitter. Dat zou natuurlijk kunnen, maar het gaat er natuurlijk om dat, wat ik net ook benoemde, wanneer er straks wellicht een flinke som geld binnenkomt. We hebben het over een behoorlijk bedrag. Wanneer dat hier landt binnen onze gemeente, willen we voorkomen dat er onbedoeld of wel bedoeld grote bedragen uit worden geclaimd en het beter is om dit bijvoorbeeld nou juist als een balans te houden, waardoor je in de toekomst allerlei plannen zou kunnen maken. Ja, niet alleen maken, maar ook uitvoeren, omdat je nu eenmaal ook meer bestedingsruimte hebt. Je legt eigenlijk gewoon betere voorwaarden neer, zodat je niet iedere keer afhankelijk hoeft te zijn van allerlei externe invloeden van bijvoorbeeld het rijk en andere zaken binnen de gemeente. Dan kan je dingen wat meer opvangen, voorzitter.

De heer Van Rossem, ja, ik hoor, ik hoor, mevrouw Kortman praten over de grote som die onze kant op komt. Ik hoor ook zeggen, elk jaar geven we dan toch minder uit dan we begroot hebben, daar zouden we in vooruit moeten kijken. Ik vraag me af of mevrouw Kortman als lid van de coalitie die vraag ook gecheckt heeft bij het college, want GroenLinks heeft eerder dit punt op tafel gelegd dat het toch gek is dat we dat steeds overhouden en dat we daar dan iedere keer verrast door zijn. En toen kregen we toch te horen dat het echt niet mogelijk was om dat glad te trekken, dus ik ben benieuwd waarom mevrouw Kortman denkt dat het nu wel kan.

Nou, het lijkt me in ieder geval goed om dat te kunnen voorkomen dat punt en wanneer het mogelijk is en je bent in betere doen dat je ook gewoon een goede financiële laag neerlegt. Waaruit je dus wel je plannen allemaal kan besteden. Maar voorzitter

Volgens mij was er vroeger in gemeenteland het vrij normaal om een behoedzaamheidsreserve aan te leggen binnen de begroting. Maar het is precies dit niet wat de coalitie van het college doet. De coalitie doet, want de meevaller bij de septembercirculaire is direct weer een aanleiding om niet te gaan bezuinigen. En dat is precies hetgeen wat u dus niet wilt volgens mij, dus hoor ik hier nu de VVD zeggen dat het beleid dat het college uitvoert niet is wat de fractie van de VVD wil, mevrouw.

U wel voorzitter, ja, weet u, dat kan ook op dit moment helemaal niet en daar hebben we helemaal geen gelegenheid voor, in die situatie zijn we nu niet. De heer

Want de VVD zou kunnen zeggen, en met de vuist op tafel slaan: we moeten blijven bezuinigen en we gaan de bezuiniging niet terugdraaien, want we hebben een eenmalige meevaller. Dat is precies wat u zegt nu volgens mij. Maar die stoere taal trekt mevrouw Kortman dan terug op het moment dat ze met de coalitie in de tas zit. Voorzitter, de...

De heer Van Rossem op ditzelfde punt. Dan ga ik daarna naar mevrouw Kortman.

Ja, om collega Van Maldegem aan te vullen. De VVD had ook het omgekeerde kunnen zeggen en zeggen: we gaan helemaal niet bezuinigen. We nemen een tekort en dat was dan nu mooi meegenomen. Maar ik ben het wel eens met collega Van Maldegem dat dit een beetje zwabberend beleid is, dus ik vind het fijn als mevrouw Kortman nu ook zegt: dat is eigenlijk helemaal zo verstandig niet?

Voorzitter, wij vinden het heel belangrijk om in ieder geval de financiën netjes op orde te hebben en zoals u weet hebben we gewoon een groot tekort. En natuurlijk zou je kunnen zeggen, ja, maar dat tekort gaan we wegbezuinigen. Maar we hebben het ook al gezien met andere lasten die verhoogd worden. Dat wil je ook niet. Dat willen we ook onze inwoners niet aandoen. Dus we willen juist ook heel goed kijken naar wat we wel kunnen inzetten. Wat ligt in onze mogelijkheden waarin we gebalanceerd dit neer kunnen zetten? Dus zowel dat al onze inwoners van Leidschendam-Voorburg niet hieronder hoeven te lijden dat we in de min zitten, maar dat we juist met die buffer dat we dat op kunnen vangen met elkaar en dat we tegelijkertijd kunnen zeggen, oké, en we kunnen ook als het soms eens tegenzit toch onze plannen uitrollen? Voorzitter, ik...

Ik stel voor de laatste interruptie op dit punt.

Ja voorzitter, ik ben mevrouw Kortman nu een beetje kwijt, wil ze nu wel of geen lastenverhoging voor burgers? Mevrouw

Voorzitter, wil mevrouw Kortman nu wel of geen lastenverhoging voor burgers in 2024?

Ja, ik denk dat ik al weet waar u op doelt, maar daar kom ik zometeen op. Ik vind de lastenverhoging voor burgers lastig. Daar is de VVD natuurlijk nooit voor, maar je bent in een bepaalde positie als gemeente en daar zijn wij niet vreemd in aan de andere gemeenten en dat is ook geen excuus, maar waarin we één grote zorg hebben met elkaar. De jeugdzorg is enorm hoog en daar moeten we wel oplossingen voor bedenken en uiteindelijk zijn daar ook keuzes in gemaakt. Maar het zou natuurlijk mooi zijn, dan kom ik weer terug op die buffer, als we dat aan kunnen leggen, want dan zijn we in ieder geval verzekerd ervan dat we af en toe ook een beetje dit kunnen doen, voorzitter.

Ik had net gezegd de laatste interruptie op dit punt en daarna dat mevrouw Koopmans verder gaat, dus mevrouw Kortman, gaat u verder met uw betoog. Dank u.

U wel, voorzitter. Die buffer kan voor stabiliteit zorgen in onze uitgaven en voorkomen dat inwoners, verenigingen, stichtingen en ondernemers de ene keer horen dat er genoeg geld is en de andere keer horen dat er toch weer fors bezuinigd moet worden en andersom. Diezelfde inwoners krijgen de ene keer mooie plannen gepresenteerd en even later kunnen ze helaas niet doorgaan omdat er een brief uit Den Haag is gekomen en er toch geen geld blijkt. Dat zorgt voor rust en zekerheid. De VVD komt daarom met een motie die het college vraagt hiernaar te kijken. Vernieuwend, wellicht ook wel ingrijpend, maar het kan ons ook heel veel opleveren en ik hoor ook net dat er misschien ook wel een deel gedaan wordt. Uiteraard horen we graag van de wethouder hoe hij ertegenaan kijkt. Voorzitter, dan nu naar de inhoud van de begroting. Zoals gezegd ziet die er gelukkig een stuk beter uit dan vorig jaar. Helaas is dat vooral veroorzaakt door externe factoren en hebben we sindsdien ook weer negatieve berichten gehoord die het beeld zomaar kunnen doen kantelen. Maar laten we uitgaan van de begroting die er ligt en zoals gezegd, dat gaat de goede kant op. Maar we zijn er nog niet, nog lang niet, maar op middellange termijn wordt weer een begrotingsoverschot verwacht en dat is mooi, want dan kunnen we hopelijk minder interen op onze reserves. Iets wat onze gemeente de laatste jaren te veel heeft moeten doen. Dat vraagt extra inzet, vooral op het sociaal domein en de jeugdzorg, want vooral op die terreinen gaat het helaas nog niet goed genoeg, terwijl ook het college streeft naar meer grip op die uitgaven. In de jeugdzorg heerst op dit moment veel onzekerheid, zeker na het nieuws van de afgelopen tijd. Wat dat betekent voor onze gemeente is nog voor ons totaal onduidelijk en graag vragen we ook aan de wethouder om hier een eerste reactie op te geven. Ook is de V.

Interruptie van de heer Van Rossem. Ja, laten we...

Laten we beginnen met te zeggen dat het me deugd doet dat ik mevrouw Kortman zo kritisch hoor op hoe die begroting is opgebouwd. Het zijn inderdaad een hoop externe factoren. Ik vraag me wel af hoe mevrouw Kortman kijkt naar die getallen die oplopen hè? Er ontstaat op een gegeven moment een overschot. Ik denk niet dat het een vreselijk hard getal is en ik ben benieuwd hoe de VVD daarnaar kijkt, mevrouw Kortman.

Nou, we gaan er wel vanuit dat dat een hard getal is, want uiteindelijk worden de zaken toegezegd, dus wij gaan er ook vanuit dat die ook gerealiseerd kunnen worden. Ook is de VVD bezorgd over de forse extra uitgaven op het maatwerk 18 plus. Interruptie.

We willen dan ook, Voorzitter, een harde toezegging dat er 1 miljoen bezuinigd wordt, zonder dat dat ingekleed wordt verder. Zonder dat het ingekleed wordt.

Er staat in de begroting namelijk twee keer één getal van één miljoen euro aan te nemen, bezuinigingen zonder dat de bezuinigingen ingevuld zijn, dus er wordt niet gezegd hoe er bezuinigd wordt. Vindt de VVD dat hard genoeg in aanvulling op de vraag van de heer Van Rossum? Het DEM, mevrouw...

Mevrouw Koopmans, sorry Voorzitter, daar ben ik de heer Van Maldegem toch even kwijt. Wat ik weet, is dat we in bijna de meicirculaire met elkaar benoemd hebben dat er 1 miljoen extra bezuinigd moet worden. Daar zijn we naar op zoek gegaan, naar waar het uit kan. Uiteindelijk is er 1 miljoen naar ons toe gekomen en kan daar een heleboel mee gedekt worden. Dus tot zover mijn beantwoording op uw vraag. In 2018 gaven we nog minder dan 9 miljoen uit aan het maatwerk 18 plus. In de nieuwe begroting gaan we uit van 10,3 miljoen, 1,3 miljoen erbij in nog geen twee jaar. Dat baart ons zorgen. Als reden wordt gegeven de invoering van het abonnementstarief en daarmee de stijging van het aantal verzoeken. De bijdrage aan draagkracht verdwijnt. Natuurlijk vindt u het ook belangrijk dat zoveel mogelijk ouderen zelfstandig blijven wonen en ook de ondersteuning kunnen krijgen die ze nodig hebben. Wij vragen daarom wel de effectieve inzet op de nieuwe werkwijze voor huishoudelijke ondersteuning per 2020 en op het nieuwe schuldhulpverleningsbeleid 2020. Hierin moeten we ook zelf de verantwoordelijkheid nemen en kunnen we niet wachten op Den Haag. Als er een meevaller uit Den Haag komt, lijkt het dat onze inzet zo ontzettend veel oplevert. Maar als er een tegenvaller is, hoor ik het vaak. Dan is het de schuld van Den Haag en hebben we er geen invloed op. Dat kan niet allebei waar zijn, Voorzitter. We horen graag van de wethouder waarom zo'n enorme verhoging nodig is en wat ze eraan doet om dat binnen de perken te houden. 1,3 miljoen erbij voor maatwerkvoorzieningen en schuldhulpverlening betekent immers minder geld voor andere belangrijke zaken die we ook allemaal graag gerealiseerd willen zien. Voorzitter, in onze lokale economie is de jaren geleden ingezette transitie van groot bedrijf naar MKB ondertussen duidelijk te zien. Kantoorkolossen zoals het CBS, het kantoorpand Leidsenhage en het Joeri gebouw zijn ondertussen gesloopt. Voor het kantoorpand aan de Burgemeester Feithplein is de transformatie naar woningen ingezet en de visie Overgoo ligt klaar. De VVD is tevreden met het verdwijnen van de kolossen, maar vraagt nog wel waakzaamheid bij de kleinere bedrijven. Volgens de infographic is het doel de aantrekkelijkheid van de gemeente te promoten om steeds meer bezoekers te trekken. We moeten als gemeente wel oppassen dat we niet doorslaan in het transformeren van alle bedrijfspanden naar woningen. In een gezonde gemeente is ook voldoende ruimte voor MKB om zich te vestigen. Nodig van start-up, scale-up en tot aan volwassenheid. Met de huidige zichtloze transformatie verdwijnt die ruimte en daarmee onze lokale economie. En dat kan niet de bedoeling zijn, want we willen een echte MKB-gemeente zijn. Dat is duidelijk. Er zijn veel zzp'ers in Leidschendam-Voorburg en van het bedrijfsverzamelgebouw wordt ook goed gebruik gemaakt. Maar hoe tevreden zijn onze MKB'ers eigenlijk met onze gemeente? Elke twee jaar organiseert MKB Nederland het onderzoek naar de MKB-vriendelijkste gemeente van Nederland, een schitterende benchmark waarin we onze gemeente kunnen wegen met de rest van het land met als doel inzicht te krijgen waarin we goed, maar vooral waar we misschien ook nog niet zo goed zijn. Waarin onze eigen MKB'ers dus vinden dat het nog een tandje beter zou moeten. De VVD wil het graag beter doen voor onze eigen MKB'ers. Daarom de vraag aan de wethouder, bent u bereid actief deel te nemen aan dit onderzoek in 2020? De onderzoeksresultaten die hieruit gaan volgen ter harte te nemen en op basis daarvan een verbeterplan te maken, zodat we duidelijke stappen kunnen zetten richting het onderzoek van 2022. Wij wonen in een goed bereikbare gemeente, Voorzitter. Dit willen we graag zo houden. Dit is namelijk een van de belangrijkste redenen waarom inwoners graag ook in onze gemeente willen wonen. Goed bereikbaar zijn, betekent snel in en uit de gemeente kunnen komen, maar ook voldoende en naar onze mening gratis en goede parkeergelegenheid te hebben om de winkelcentra te kunnen bezoeken. Dit geldt voor de auto, maar ook voor de fiets. De VVD is daarom zeer content met de extra investeringen in onze infrastructuur. In deze begroting is daarom bijna € 500.000 extra voor uitgetrokken en dat steunen we van harte. Voorzitter, op sommige momenten is de verkeers- en parkeerdrukte in onze gemeente...

Ja voorzitter, als mevrouw Kort dan toch enthousiast naar mij wijst, laat ik dan zeggen dat GroenLinks blij is met die investering.

Mevrouw Kortman, Voorzitter, dat is goed te horen, meneer Van Rossen. Dank u wel. Op sommige momenten is de verkeers- en parkeerdruk in onze gemeente een uitdaging en met de komst van de Mall of the Netherlands zal deze de komende jaren groter worden. Rijkswaterstaat is bezig met de voorbereiding op de werkzaamheden aan de kruisingen van de N14. Deze zullen ongelijkvloers worden gemaakt, zodat het lokale verkeer in de gemeente minder last zal ervaren van het verkeer dat af en aan rijdt naar de Mall of the Netherlands. Echter, zijn deze werkzaamheden pas gereed na de opening van het winkelcentrum. Wij zullen dit proces kritisch monitoren en eventueel maatregelen voorstellen, zodat de inwoners geen hinder zullen ervaren of niet de dupe zijn van al het extra verkeer rondom Antoniushove, HMC Antoniushove en de Randstad. Veel stations ervaren inwoners wel veel parkeeroverlast van bezoekers of forenzen die richting Den Haag gaan. Hier moeten goede oplossingen voor gevonden worden. De oplossing wat dat betreft is wat de VVD betreft niet oneindig uitbreiden of aanleggen van de blauwe zone. Daar hebben we net al enige debat over gehoord, maar het is van belang om dit samen in samenhang te bekijken met onder andere verandering in verkeersstromen, handhavingscapaciteit, het ontstaan van eventueel waterbedeffect en het fietsparkeren. Uiteraard dienen de inwoners in een vroeg stadium te worden geraadpleegd. Een ideaal moment om dit goed en grondig en zorgvuldig te bekijken is tijdens de behandeling van het parkeerbeleid eind 2020. Want no parking no business en we moeten zorgen dat onze winkelcentra goed bereikbaar zijn. Het afgelopen jaar zijn veel aanpassingen doorgevoerd in Damcentrum om ook die bereikbaarheid te verbeteren. Deze moet in samenhang worden bekeken met eventuele komst van een extra oeververbinding. Een belangrijk punt voor de VVD naast de economie en bereikbaarheid is, zoals u van ons gewend bent, de veiligheid.

Even voor de helderheid, mevrouw Kortman zei eventuele komst van de boeg. Mevrouw Kortman.

Heb een goed gehoor. Voorzitter, een belangrijk punt voor de VVD naast economie en bereikbaarheid is, zoals u van ons gewend bent, de veiligheid. De VVD zou meer inzet willen zien op de handhaving om het gevoel van onveiligheid van onze inwoners tegen te gaan. Probleem is alleen dat dat geld kost. De VVD stelt daarom een structurele wijziging van beleid voor in de manier waarop wij handhaving uitvoeren en boetes innen. Nu moet de gemeente fors betalen voor de inzet van handhavers of camera's, maar de boetes die worden uitgeschreven gaan naar het CJIB in Leeuwarden. Door dit zelf slimmer aan te pakken, kunnen we ervoor zorgen dat geld bij de gemeente blijft en het inzetten voor het verder versterken van de handhaving. Zoetermeer en Den Haag zijn inmiddels al ons voorgegaan en overgestapt op dit systeem. De VVD dient hiertoe dan ook een motie in, die is mede ondertekend door de PvdA. Voorzitter, om overlast, vernielingen en diefstal echt goed tegen te gaan, moeten we ook de pakkans verhogen, vooral bij de stations, maar ook op plaatsen waar om de haverklap vernielingen plaatsvinden zonder dat er vaak een spoor van de daders is achtergebleven. Om dat tegen te gaan, wil de VVD cameratoezicht gebruiken, bijvoorbeeld bij de stations. Eventueel zouden dat mobiele camera's kunnen zijn die ingezet kunnen worden op verscheidene plekken waar het nodig is op dat moment. De vraag aan het college is daarom te kijken naar de kosten en baten van de aanschaf van een al dan niet mobiel camerasysteem. Voor dekking van de kosten kan onder andere gekeken worden naar de opbrengsten van het nieuwe boetesysteem. Ook hiertoe dient de VVD een motie in. Voorzitter, ter afsluiting.

Het was niet het antwoord op uw vraag, maar u krijgt het woord niet.

Dank u wel, het lijkt me een interessante zaak. Ik neem aan dat Zoetermeer en Den Haag hier blijkbaar al kennis van hebben genomen en zij zullen ook al weten hoe of wat. Maar ik weet niet de technische kant ervan, maar ik weet in ieder geval dat het kan en dat het in ieder geval wat oplevert.

Meneer Rosenberg, volgens mij is dat de politiek, en dat betekent dus dat de politiecapaciteit afneemt. Mevrouw Kortman.

Voorzitter, afsluitend. Even kijken, de zorg blijft dat de kosten voor de jeugdzorg en het sociaal domein met miljoenen groeien. Daar ligt nog steeds de grote opgave. Tevens willen we een visie op de ontwikkeling naar de nieuwe financiële strategie aanwenden om op lange termijn rust te brengen in de inkomsten en uitgaven van onze gemeente, om ervoor te zorgen dat mooie plannen ook echt uitgevoerd kunnen worden en niet elk jaar paniekerig geschrapt moeten worden in lopende projecten of lasten opeens fors moeten worden verhoogd. Als we dat voor elkaar krijgen, kan deze Raad echt over de volle breedte iets blijvends nalaten. Dank u wel, Voorzitter.

Interruptie nog van de heer Kist. Het is geen probleem.

Interruptie op mevrouw Kortman Voorzitter, maar meer een vraag. Ik begrijp dat mevrouw Kortman motie 4 heeft ingediend over de financiële visie waarin een deel wordt gevraagd om het college te helpen. De Commissie Rekening en Audit een opdracht te geven. Nou, hoe gaan we nou om met zo'n opdracht aan de Commissie? Rekening en Audit, want daar is nog helemaal aan die Commissie niet gesproken. Is de bedoeling dat de Commissie daarop reageert op deze motie, hoe, hoe, hoe gaan we daarmee om?

Het moment dat u de motie indient, is een uitspraak van de Raad, hè? En daarmee kunt u uw eigen Commissie een opdracht meegeven en daar zal dan de Commissie ook een reactie op moeten geven. Maar dat zal niet in deze Raadsvergadering gebeuren. Maar als de motie wordt aangenomen, dan kan de Commissie daar eventueel al mee aan de slag. Ja. En dat klopt, deze motie is... Er zijn drie... Ik heb u drie moties horen indienen: de motie over de financiële strategie, de motie over het in kaart brengen van het mobiele camerasysteem en de motie over de mogelijkheden voor de invoering van een bestuurlijke boete. Dank u wel, dan ga ik naar de Fractie van Gemeentebelangen. Ik geef de heer Rosenberg het woord. Ik begrijp dat hij na de eerste slide even terug moet. Ik begrijp dat...

Voorzitter. Als wij de begroting van dit college lezen, dan lijkt het alsof het paradijs is aangebroken. De gemeente is financieel gezond. Het college stroomt over van de ideeën en plannen en her en der wordt op de eigen borst geklopt. Als je de begroting beter bekijkt, dan blijkt dat het college maar alvast de opbrengst van de aandelenverkoop Eneco heeft ingeboekt. En dan wordt alles ineens rooskleurig. Ja, daar is de software liteit, stijgt, etcetera etcetera. Het bijzondere is dat die verkoop nog helemaal niet rond is, dat de opbrengst niet in de risicoparagraaf is meegenomen en dat de gemeenteraad moet instemmen. De tempel van de begroting is daarmee verworden tot een luchtkasteel en we dienen daarom een amendement in om de verkoopopbrengst uit de begroting te halen en deze pas op te nemen als de verkoop en verkoopwaarde echt zeker is. Goed financieel beleid. Interruptie van

Mijn vraag aan de heer Rosenberg is: verwacht u dan ook dat komend jaar Eneco niet verkocht wordt?

Dat weet ik niet. Ik lees de krant en ik zie dat daar nog geen overeenstemming over is. Ik weet ook dat de gemeenteraad ook nog moet instemmen en er wordt een bedrag genoemd van 80 miljoen. Of dat waar is? Ik weet het ook niet, dus onze stelling is en ik vervolg mijn betoog: Voorzitter, goed financieel beleid betekent toepassing van het voorzichtigheidsbeginsel te hanteren.

Ik begrijp de redenering van de heer Rozenberg wel. Alleen alle signalen wijzen erop en alle indicaties zijn wel dat die verkoop volgend jaar gaat plaatsvinden. Inderdaad, wij moeten als Raad en ook andere raden daar nog toestemming voor geven, maar het lijkt erop dat dat gaat gebeuren. En als je een begroting maakt, probeer je wel vooruit te kijken en probeer je die redelijke indicatoren mee te nemen. Dus vindt u het redelijk om op dit moment ervan uit te gaan dat het verkocht wordt? Of denkt u dat Eneco niet verkocht wordt? De heer Rozenberg.

Ik vervolg mijn betoog en geef daarmee uw antwoord op de vraag van jullie kant, goed, financieel beleid betekent toepassing van het voorzichtigheidsbeginsel. Verwachte kosten nu verwerken, onzekere opbrengsten verwerken als ze gerealiseerd zijn. Bijzonder is verder de onzekerheid van de aandelenverkoop. Dit klinkt oneerlijk dat ik steeds wijs naar deze meneer, maar dat is om de volgende slide. Bijzonder is verder dat de onzekerheid van de aandelenverkoop als zeker wordt gezien, terwijl de zekerheid van de brug die er toch zou moeten komen volgens CDA en VVD kennelijk zeer onzeker is. En wederom wordt deze niet meegenomen in de begroting dus. Meneer de Voorzitter, als meneer Dupont dan zijn redenering volgt, dan had u moeten zeggen, hé, waar is de brug in de begroting? En dat hoor ik de heer Dupont niet zeggen en dat hoor ik ook mevrouw Kortman niet zeggen, Voorzitter.

Meneer Rozenberg weet als geen ander dat wij als Raad einde van het jaar of begin volgend jaar. Dat is volgens mij wat. In de laatste brief staat hier een besluit over nemen. En dat gaat niet alleen over een brug, dat gaat over de bereikbaarheid van het Damcentrum. Dat besluit is nog helemaal niet naar deze Raad gegaan. Nog de financiële consequenties van het besluit, dus dat zou onzeker zijn om op te nemen in de begroting. Een Eneco-verkoop waar heel veel andere partijen mee gemoeid zijn. Heel veel gemeenten aandelen hebben en waar we toch echt wel een redelijke verwachting kunnen hebben van wanneer het gaat plaatsvinden en hoe het gaat plaatsvinden, dat kun je met wel een redelijke zekerheid. Dat twijfel kun je dat in een begroting opnemen. Ik vind die dingen totaal niet vergelijkbaar, dit is een exogene verkoop versus een endogene beslissing van onze gemeente. De heer Rozenberg.

Voorzitter, nu breekt echt mijn klomp. Het is volgens mij een besluit dat u als coalitie heeft genomen of had kunnen nemen in het coalitieakkoord. U heeft hier bij de presentatie van het klimaatakkoord lopen roepen dat die er zou komen. Uw eigen voorganger heeft dat ook gezegd en nu zegt u van nou, het is allemaal onzeker. Ja, het is op een keer niet meer een besluit van deze raad, voorzitter. Ik denk dat we het vanzelf gaan zien en tegen alle ondernemers en inwoners van het centrum en omgeving die blijven denken dat er een extra brug over de Vliet komt, wordt wakker. Die worden aan het lijntje gehouden door dit college en deze coalitie, de verkiezingsbelofte van CDA/VVD is nog steeds niet ingevuld. Een vraag aan het college is, begrijpt mijn fractie het overigens goed dat de nieuwe brug daar een hoofdontsluitingsroute wordt, of is dat niet het geval? Voorzitter, mijn fractie viel in de begroting op dat Leidschendam-Voorburg weer een keer stad werd genoemd. De term stad veronderstelt een eenheid en een eenduidige visie op Leidschendam-Voorburg. Heeft het college het kernenbeleid weer verlaten of past dit in het grote denken van dit college dat een campus wil realiseren voor onderwijs en bedrijfsleven? Hoeveel mag dat dan gaan kosten en waar denkt het college dat te realiseren? Een projectje draaien in de Julianabaan met Haagse Hogeschool over retail van de toekomst is dan wat mager. En over groots gesproken, waar blijft het toegezegde meer innovatieve internationale beleid van deze gemeente waar de burgemeester hoog over opgaf toen hij de stedenbanden de rug toekeerde? Ook dat is een vraag aan het college en overigens fijn dat de Tsjechen vriendschap op een andere manier beleven. Zij schenken de inwoners van Leidschendam-Voorburg gewoon weer een kerstboom. Voorzitter, collega Van Tol van D66 verwoordde vorige week in het debat op uitstekende wijze hoe de gemeente aan geld komt. Vrij vertaald legt de pijn bij groepen neer die je toch niet hoort en de groep hondenbezitters is daar één van. In de afgelopen dagen hebben wij berichten gekregen van een aantal inwoners die het belachelijk vinden dat hondenbelasting wordt verhoogd. Ook van mensen die in minder goede persoonlijke en financiële omstandigheden verkeren en waarvoor een hond nog enige afleiding biedt. Dit college doet deze mensen over de rand omdat het college het niet aandurft om de algemene lasten algemeen te verdelen of om met gedegen bezuinigingsvoorstellen te komen. Het is om die reden dat wij samen met de fractie van D66 twee andere moties zullen indienen. In de begroting staat overigens dat de verhoging van de hondenbelasting ook is bedoeld om het hondenbezit te ontmoedigen. Kan de wethouder financiën aangeven waarom dit college meent dat het moet ingrijpen in de vrije huisdierenkeuze van onze inwoners? Ik ben zeer benieuwd. Ook de afvalstoffenheffing wordt verhoogd. Wat ons betreft direct stoppen met wekelijks inzamelen en afvalstoffenheffing verlagen. Er komt weer een jaar aan waarin wethouder Van Eekelen voorzitter of...

Voorzitter, de afvalstoffenheffing wordt niet verhoogd vanwege het wekelijks inzamelen, toch? De heer

Dat klopt, maar dat leg ik niet in de zin van dat ik die koppeling direct leg met de verhoging. Wat ik zeg is dat als je stopt met het wekelijks inzamelen van het afval, dat je dan de afvalstoffenheffing kunt verlagen. Er komt nu een jaar aan waarin wethouder Van Eekelen of wethouder Stemerding...

Ik vond dat laatste een ontzettend interessant moment: dat we stoppen met het wekelijks inzamelen, dan kunnen we de afvalstoffenheffing verlagen. Kunt u toelichten hoe dat dan in zijn werk zou gaan, de heer Rozenberg?

Ja, volgens mij is dat niet zo moeilijk. U zamelt nu door uw eigen beleid wekelijks halflege containers in. Dat kost dus een extra rit van Avalex op het moment dat je dat tweewekelijks gaat doen. Scheelt je een rit, maar als dat de lasten verhoogt, dan ja, dan is het wat lastig om in te leggen. Voorzitter, er komt weer een jaar aan waarin de wethouder nog op...

Ja, de heer Rosenberg heeft of hij een jaartje zitten slapen of hij zit hier bewust de zaken te verdraaien. Het wekelijks inzamelen is daadwerkelijk door dit college betaald uit de eigen middelen. Er is geen verhoging naar geen enkele inwoner uit voortgekomen, dus u legt die relatie. Nu blijft u deze relatie leggen en dat is niet fair en het is niet eerlijk, het is niet waar, voorzitter.

De heer Verhagen over hetzelfde punt. Ja, ik wil

Niet vervelend doen, maar dat is toch logisch dat als we minder ritten gaan doen dat er geld overblijft. Volgens mij is de relatie doodsimpel. Als dat geld overblijft, kunnen we dat inzetten om de afvalstoffenheffing te verlagen. De heer Rozenberg.

Ja voorzitter, die extra rit wordt wel betaald en dat komt kennelijk uit de algemene reserve waar ik net de VVD voor hoorde zeggen dat het allemaal niet zou mogen. Dus ja, over consistentie van beleid kunnen we nog wel een boompje over opzetten en dat brengt me meteen bij het groen. Er komt nu een jaar waarin wethouder Van Eekelen of wethouder Stemerdink, dat weet je maar nooit, per wijk gaan onderzoeken hoe de afvalinzameling beter kan. Dat had dit jaar ook wel kunnen gebeuren. Ook hier een verkiezingsbelofte met een paar maanden, zo wethouder Stemerdink alles onder controle hebben, niet dus. En het is toch jammer om te moeten constateren dat de heer Verschoor de profeet in zijn eigen partij niet heeft geëerd. Voorzitter, we zijn een jaar verder. En D66 zal straks mede namens Gemeentebelangen een amendement indienen voor het onderzoek naar het groen. Mooi om te zien dat de gemeenteraad dit nu naar zich heeft toegetrokken. Ik kom nog even terug bij het boek waar ik net uit citeerde: Toon eerbied voor uw vader en uw moeder. En dat gebod wil mijn fractie opvatten als toon eerbied voor de ouderen in onze samenleving. En hoe wrang is het dan om te moeten constateren dat dezelfde wethouder, die dus op subsidie tafels zo dat moest invoeren, daarmee ook de ouderensoos om zeep heeft geholpen. En in de richting van het CDA alvast: had u niet op het laatste congres het marktdenken en het neoliberalisme terzijde geschoven? En hoe kijkt u dan aan tegen het effect van deze marktwerking? Is het college bereid om de ouderensoos in stand te laten? En hoe wrang is het verder om vandaag te moeten constateren dat diezelfde wethouder nu een oproep doet voor het mantelzorgcompliment? Graag ontvangen wij van het college een overzicht van de groei van de activiteiten van Sport en Welzijn vanaf de start van deze organisatie in Leidschendam-Voorburg tot en met de begroting in 2020. Het lijkt erop dat Sport en Welzijn uitdijt en uitbreidt en daarmee allerlei initiatieven die in de gemeente zelf plaatsvinden van zich afstoot. Voorzitter, ik kom bijna tot een afronding. In de TURAP staat in paragraaf 5.3 media dat de vestiging van de bieb aan het Fluitpolderplein wordt geschrapt. En volgens mij heeft de gemeenteraad daar geen besluit over genomen en vandaar dat ik een amendement indien om de tekst van de TURAP aan te passen waar het gaat om de vestiging van de bibliotheek, aansluitend bij de commissievergadering die we hier hebben gehad. En is het college verder bereid om het Veur Theater financieel ruimte te geven in de periode waarin de kwartiermakersorganisatie actief is? We hebben allemaal de brief ontvangen dat het Veur Theater moeite heeft om het volgende jaar vol te maken. Voorzitter, u bent van mij gewend dat ik in mijn presentaties altijd kleuren gebruik en u raadt het al, het gaat weer over de zes kleuren. Wij waren echt blij verrast toen we op pagina 13 van de begroting zagen, we konden het haast niet geloven, maar het bleek waar. De wethouder financiën heeft een afbeelding opgenomen met een transgender. Of hebben wij het toch mis en is het college helemaal niet zo LHBTI-bewust en is het gewoon een standaard plaatje van een standaard gezin? Man, vrouw, jong meisje. Een gezinnetje zonder hond trouwens. Soms zegt een plaatje meer dan duizend woorden en legt het plaatje de ware aard van dit college bloot.

Dank u wel, dan ga ik naar de fractie van het CDA. En ik geef de heer Dupont het woord. Mag ik best stilten in de vergaderzaal? Voordat ik de heer Dupont het woord geef, als ik het goed heb. Heeft de gemeente Belangen de volgende amendementen ingediend: amendement verwachte opbrengst Eneco-aandelen kwantitatief schrappen, amendement geen verhoging van de belastingen en amendement afschaffen hondenbelasting en het amendement op de turf over de locatie Fluitpolderplein van de bibliotheek. De heer Dupont, aan u het woord.

Dank u wel, voorzitter. Voorzitter, vorig jaar bracht mijn voormalige collega Fred Duin daar trouwens. Dat was helemaal niet. Vorig jaar was bij de kadernota namens het CDA zijn inbreng met op de begroting de achterkant op het scherm geprojecteerd. Een zeilschip. En dat was niet de aankondiging van zijn aanstaande vertrek overzees overigens, en om de collega's maar alvast gerust te stellen. Ik ben niet voornemens om een transportmiddel te gaan projecteren achter me. Het zeilschip in woelige zee werd een metafoor voor de gemeentelijke financiën. De uitvoering van de Jeugdwet, Participatiewet en de WMO brengt immers financiële risico's met zich mee, die niet altijd volledig worden gedekt uit de rijksmiddelen die ons beschikbaar worden gesteld. Nog steeds moeten we, om de beeldspraak even terug te pakken, laveren om veilig in het zicht van de haven te komen. Wij hebben als Raad de keuze gemaakt om niet in paniek te raken en niet al onze voorraden als ballast overboord te gooien. Zoals iedereen weet, is voor het CDA rentmeesterschap een kernwaarde en rentmeesterschap gaat over hoe je omgaat met financiën, maar ook hoe je omgaat met maatschappelijk kapitaal en de wereld an sich. We hebben er dus voor gekozen om geen grootschalige bezuinigingen te doen waarbij we maatschappelijk kapitaal tenietdoen, maar een gericht programma te ontwikkelen om de kosten te kunnen beheersen in de grip op jeugd en een nieuwe aanpak op werk en inkomen. En tegelijkertijd hebben we ruimte behouden om voor elkaar te blijven zorgen en tegelijkertijd de dienstverlening van de gemeente op peil te houden.

Voorzitter: Interruptie van de heer Rozenberg. De ouderensoos vormt voor u geen maatschappelijk kapitaal. De

Jazeker, want meneer Rosenberg en daar kom ik zo dadelijk ook even op terug. Voorzitter, dit alles gezegd hebbende, moeten we ons ook realiseren dat deze beslissing niet gratis is. Op dit moment wenden we onze reserves hiervoor aan. En de CDA-fractie steunt deze benadering op dit moment immers. Als je de reserves niet kunt aanwenden in een periode dat je het financieel nodig hebt, dat het tegenvalt, waar heb je dan reserves voor? Tegelijkertijd wil ik wel hier zeggen dat het voor onze fractie geen makkelijke keuze is, want we tasten nu al diep in de reserves. En we zien het dan ook als onze opdracht om de financiën van deze gemeente structureel weer in balans te krijgen. Voorzitter, voor het vervolg van mijn betoog zal ik even terugkijken op het afgelopen jaar. Interruptie. Interruptie van

Ik ben benieuwd hoe lang mijn collega van het CDA door blijft varen met een schip dat lek is, want zo kun je volgens mij de financiën wel zien van de gemeente.

En, dat is een goede vraag van de heer Van Mallen. Kijk, we maken de keuze voor nu en met de verwachtingen zoals die nu zijn. Maar ik wil hier met name op wijzen dat wij flink afhankelijk zijn van externe factoren en dat we de doelstelling hebben dat het duurzaam in balans moet zijn. Ik kan hier dus ook alleen maar zeggen dat we nu de keuze hebben gemaakt om niet in te grijpen op een maatschappelijk kapitaal wat we hebben als gemeente. Maar ik kan hier op dit moment ook niet zeggen dat als het blijft tegenvallen of de tegenvallers blijven groeien, dat dat uitgesloten blijft. Dat zijn de twee dingen die ik hier probeer te zeggen, dus hoe lang we blijven doorvaren, nou, hopelijk helpt het hossen. Dichter bij de gaten en bereiken we met een heel mooi schip de haven. Maar als het niet zo is, moeten we misschien toch op een andere manier ingrijpen. Dat kan ik niet uitsluiten zoals ik hier nu zit. Maar ik zeg, tegelijkertijd zeg ik ook bij dat de begroting meerjarig naar een structurele balans toewerkt en dat doet ons op dit moment deugd. De heer Van Maldegem.

Beetje het idee dat de kapitein de polder blijft varen omdat de koers goed is, maar dat hij geen idee heeft hoe groot het gat is dat in de steen is geslagen. Heer uw pont.

Als ik verantwoordelijk zou zijn voor de ideeën van de heer Van Maldegem. Nee, maar flauw. Ik heb daar zeker wel een reëel beeld bij en dit is een serieus gesprek in onze fractie. En ik probeer de twee kanten van onze afweging vanuit het rentmeesterschap aan te geven. Je hebt een financiële kant en je hebt een maatschappelijk kapitaal, dat is allebei wat waard. Ga je snijden in dat laatste, dan kun je misschien op korte termijn financieel in orde komen, maar dat maatschappelijk kapitaal terugkrijgen, dat is maar de vraag. Doe je het andersom, dan wordt het misschien een heel groot gat inderdaad, dus we zoeken naar een balans daarin inderdaad. Ik ga verder met mijn betoog, voorzitter. Ik wil even terugkijken op vorig jaar om vervolgens te blikken op de horizon te wenden. Een paar dingen die we heel erg mooi vinden. Ten eerste is de CDA-fractie verheugd dat de gemeentelijke leges kostendekkend worden. Het is rechtvaardig dat onze inwoners zelf een eerlijke prijs betalen wanneer ze diensten van de gemeente afnemen. Ook de vereenvoudigde toeristenbelasting is een vooruitgang en 25% van de gemeentelijke regels wordt, als deze raad daarmee instemt, binnenkort afgeschaft. Daarmee geven we ruimte aan inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven om initiatieven te ontplooien waar onze gemeente beter en mooier van wordt. Wel wil ik erbij zeggen, voorzitter, zonder nu de lont in de vuurpijl te willen steken, dat onze fractie zich wel blijft afvragen hoe we daadwerkelijk toezicht gaan houden op de regels die overblijven en die discussie gaat ongetwijfeld later komen. Maar één ding wil ik wel even vooruit halen, aangezien het vuurwerk al regelmatig wordt afgestoken hier in de omgeving, of het college voornemens is om de proef die zij vorig jaar heeft gehouden met de vuurwerkvrije wijken ook dit jaar voort te zetten. Voorzitter.

Daar de vraag aan het college toe mogen voegen in aanvulling op de heer Dupont, wanneer mij de antwoorden gegeven worden op de vraag die ik ook heb gesteld hierover. De heer Dupont.

Ik snap de vraag van de heer Van Maldegem, voorzitter. We hebben met interesse de begrotingsstukken en de tussentijdse rapportage gelezen en ook besproken als fractie. En zoals ik al aangaf, zoeken wij naar een balans, maar we willen ook een aantal accenten leggen. Ten eerste willen we benadrukken dat Leidschendam-Voorburg voor het CDA vooral een gemeente is waar het goed wonen is, en dat vinden wij volgens mij als raad. Maar dat wil ik hier ook nog een keer benadrukken. Het tempo in de woningbouw, zowel sociaal als in het middensegment, moet omhoog, want zowel onze jongeren als onze ouderen komen in de knel te zitten. Op sociale woningbouw zullen we ook een motie indienen, en dat zit met name op de verduurzaming van het woningbestand van onze woningcorporaties. Wij maken ons daar zorgen over. We hebben twee weken geleden al aangegeven dat duurzaamheid en energie niet mogen leiden tot een nieuwe sociale kloof tussen arm en rijk. Daarom hebben we een motie ingediend, met name om een extra zet te geven en een steun in de rug, ook voor het college in de prestatieafspraken die zij gaat maken met de woningcorporaties of al aan het maken is. Wil ik graag de opinie van het college daarin. De heer Van Rossem.

Ik vraag me wel af of collega Dupont zich daar zorgen om maakt, want hij heeft ongeveer een uur geleden gezegd dat hij een keer per jaar symboolpolitiek bedrijft. Dit is de tweede keer vanavond, dus dat is niet helemaal gelukt, want volgens mij is dit nou echt in de kern van de taak van zo'n wethouder om dat al te doen. Dus als die motie wordt ingediend, vraag ik me af wat daarachter zit.

Nou ja, voorzitter, ik maak me er zorgen over of het tempo waarin die dingen gebeuren wel voldoende is. En omdat wij wel al aan de private kant stimuleren, zou ik ook aan de niet-private kant willen stimuleren. Het gaat mij om die balans en juist vanuit een solidaire gedachte dat wij geen kloof laten ontstaan. Dat is voor mij de motivatie.

Ja, voorzitter, ik deel de zorgen van collega Dupont, dus we gaan ook niet tegen dat voorstel stemmen. Maar dat brengt me wel op een andere vraag. Ik hoor collega Dupont net zeggen: we moeten die sociale woningbouw stimuleren, maar we moeten ook goedkope koopwoningen die middeninkomens bedienen. Is collega Dupont met mij eens dat die twee dingen elkaar nog wel eens lelijk in de weg kunnen gaan zitten? De heer Dupont.

Ik wil best een toelichting geven als dat nodig is.

Als u nog twee zinnen kan toevoegen, dan gaan we dat de heer Dupont, de heer van

Rossem. Volgens mij heeft deze gemeenteraad het College gevraagd stevig te investeren in sociale woningbouw en ook eerdere colleges is dat al gevraagd. Dat komt moeizaam van de grond, dat is een complex proces. Nu hebben we daarnaast gevraagd om ook het College te laten bewegen om betaalbare koopwoningen te realiseren. Dat zal ook een moeizaam proces zijn. Het gebeurt nu al niet zo vreselijk krap, dus het kan zomaar zijn dat als we vragen om daar nog meer aandacht aan te besteden, die twee dingen elkaar gaan bijten. Sterker nog, we zijn zoveel doelgroepen nu in de etalage aan het zetten dat het alleen nog wachten is op een villa-motie van de VVD, dan hebben we iedereen bediend. We kunnen niet alles tegelijk. De heer Dupond.

Ik denk dat ik het in zoverre met de heer Van Rossum eens ben dat het moeilijk is om meerdere doelstellingen tegelijkertijd te bereiken en om de ideale woningmarkt als het ware te schetsen en met elkaar hier vanuit de raadszaal te creëren. Tegelijkertijd denk ik dat meer collega's hier uit deze Raad dat ook zien. Wij krijgen in ieder geval vrij vaak berichten van mensen die tegen lange wachtlijsten aanlopen of die met kinderen zitten die graag een woning zouden kunnen kopen, maar echt een flink budget moeten meenemen willen ze daadwerkelijk serieus genomen worden door de bank. Dus ik probeer ook woorden te geven aan die zorgen en dat is niet zozeer symboolpolitiek. Want ik doe het wel met de rekenschap dat wij dat misschien nog wel wat vaker dan één keer zullen moeten doen en daar alert met elkaar op moeten blijven. Dat ben ik wel met u eens. Ja, dat brengt mij, voorzitter, als u het goed vindt, bij een ander CDA-principe en dat groen iets is wat je moet doen en of het nu gaat over onze energie of de verwarming van de toekomst, de luchtkwaliteit of leefbaarheid in wijken. Wij zetten ons in om duidelijke en zichtbare stappen te zetten. Tegelijkertijd zien we ook dat na 2050 deze uitdaging significant is en dat we ook met elkaar, althans, dat is de opinie van het CDA, als rentmeesters moeten gaan onderzoeken hoe we toekomstige opbrengsten, en ja, dan doel ik dus op de Eneco-gelden, daarvoor kunnen gaan aanwenden. Daarvoor dienen we dan ook samen met de PvdA een motie in die het college oproept om hiertoe een voorstel te doen bij de aanstaande kadernota. Voorzitter, dan kom ik bij een laatste punt voordat ik naar mijn afsluiting toe ga. Rozenberg, dat...

Dat is dus goed rentmeesterschap van het CDA: geld uitgeven dat je nog niet hebt. De heer Dupont.

Ja voorzitter, ik kan het mini-debatje dat we net hadden herhalen. Ik schaam mij even achter de verwachting niet alleen van dit college, maar ook allerlei andere partijen dat het waarschijnlijk is dat dat Eneco komend jaar verkocht wordt, dat het redelijk is om het daarmee op te nemen in de begroting. En ik denk ook dat het verstandig is voor ons als raad als wij kijken naar de uitdagingen die in de toekomst op ons afkomen en dan doel ik met name op de energietransitie. Ik zei net, dat mag geen sociale splijtzwam worden. Hoe kunnen wij de opbrengsten op de maximale manier benutten ten faveure van onze inwoners? Wij zien dat er echt wel wat gaat afkomen op onze inwoners, dus wij zijn heel erg benieuwd hoe wij kijken er echt naar. Hoe kunnen wij dat op functionele manier gaan inzetten? En ik ben dit liever voor dan dat ik me laat verrassen.

Maar wat is er op tegen om nu alvast de plannen te maken en die pas in te gaan zetten op het moment dat het geld er ook daadwerkelijk is? Daar zit volgens mij het verschil tussen uw opvatting van goed rentmeesterschap en mijn opvatting over goed financieel beheer.

Voorzitter, kijk, je maakt een begroting en dit is geen jaarrekening die we aan het bespreken zijn. We zijn met zijn allen plannen voor de komende jaren aan het maken. Dat betekent dat je een vergezicht maakt, dat je probeert vooruit te kijken en je probeert de factoren die daarbij een significante rol spelen mee te nemen. Als dat niet zo zou zijn, dan kunnen we beter dit debat over een jaar doen, dat ik gewoon een jaarstuk opvraag en dan we terugkijken en met elkaar debatteren. Dat zou het debat denk ik wel minder leuk maken, maar daar ben ik ook toe bereid hoor.

Voorzitter, de heer Rozenberg. Dan nog een ander...

Punt, uw collega van de VVD zei het al: op het moment dat de Eneco-aandelen worden gekocht, zal ook het dividend wegvallen. Dus hoeveel geld reserveert u dan voor uw, ja, wat is het eigenlijk, duurzaamheidsfonds?

Ja voorzitter, kijk, de eerste vraag die wij stellen, ook in onze motie, is: hoe groot is de uitdaging en wat denkt het college meerdere jaren, dus ook over meerdere decennia, daarvoor nodig te hebben? Dus wat is daadwerkelijk de vraag die op ons afkomt? Ik zou eerst die vraag beantwoord willen hebben voordat ik het aanbod invul. Dat is de keuze die wij op dit moment als CDA maken.

Voorzitter, ik vervolg. Voorzitter, de interruptie. Interruptie van...

Het gesprek tussen de heer Rozenberg en de heer Dupont zojuist over het al dan niet uitgeven van Eneco-gelden zie ik als een aanmoediging vanuit de heer Dupont om het amendement dat GroenLinks en D66 hebben ingediend om een duurzaamheidsreserve te bouwen, volledig in lijn met het CDA-programma, ook hun steun uit te spreken vanuit de CDA-fractie. Klopt dat? De

Heer Dupont, u hebt nog krappe 3,5 minuut. De heer Dupont. Voorzitter, ja.

Ja, ik denk dat wij, als het om het einddoel gaat, hetzelfde willen. Meneer Van Maldegem, wat dat aangaat, ik heb uw amendement gelezen, dus qua einddoel willen we hetzelfde. Alleen bij mij leeft nog de vraag, hoe groot is de vraag en hoeveel moeten we daadwerkelijk reserveren? En bij mij leeft ook de vraag, op welke manier zouden we dat moeten reserveren? Want dan kom ik ook bij de vraag van de heer Rosenberg. Er zijn natuurlijk ook manieren om dit geld neer te zetten, bijvoorbeeld in Gelderland heeft men dat in een fonds gezet waar ook weer rendement uitkomt. Nou ja, dus dat zijn dingen waar ik in ieder geval over nadenk, maar daar zou ik graag een voorstel van willen zien van het college met het oog op de tijd, voorzitter. Ik wil even terugkomen op het laatste punt.

Interruptie op dit punt van de heer Van Maldegem, en de heer Rozenberg. De heer Voorzitter.

Voorzitter, kan de heer Van Maldegem aan alle inwoners van deze gemeente dat fonds aangeven hoeveel rente dat dan krijgt, want ik krijg op mijn spaarrekening nauwelijks rente meer. Ja ja.

Zei, ik zal jullie helpen. Ik zou de hulp.

Ik hoor de heer Dupont antwoorden en eigenlijk zegt de heer Dupont volgens mij vrij weinig, voorzitter. Hij zegt, als ik het samenvat, wij schenden de afspraken in ons verkiezingsprogramma, want nu hebben we de kans om te zeggen: we gaan die Eneco-gelden aan duurzaamheid uitgeven, zoals u ook echt schrijft. De hele opbrengst van Eneco gaan we aan duurzaamheid uitgeven. Nu bieden wij die handreiking en zegt hij: nee, maar op die manier voorkomen we met dat duurzaamheidsopgave dat het opgaat aan parkeerplaatsen, aan een brug, aan vuilophaal. Dit is dé kans, meneer Dupont, u kunt hem gewoon ondertekenen of steunen. Dat is voldoende.

Voorzitter, ik heb geen antwoord gehoord op de rente. Die is inderdaad laag, maar er zijn andere manieren om rendement te maken op geld. Dan zeg ik eventjes in de kortheid: nee, niet nu, niet op deze manier en niet voor deze hoogte van dit bedrag. Daarvoor is echt meer informatie nodig. Hebben wij meer informatie nodig en dat is ook het moment dat het verkiezingsprogramma werd gemaakt waar u herhaaldelijk naar refereert. Toen wisten wij ook niet wat de financiële staat van de gemeente was, dus het hangt ook, en daar is ook de VVD op ingegaan, op het totaalpakket. Hoe ga je in totaal met de reserves om, solvabiliteit etcetera? Ik zou dat in zijn geheel willen bekijken bij de kadernota en dat lijkt me het beslismoment daarvoor. Voorzitter, ik heb heel weinig tijd.

Over, dus ik ga ook in op de laatste interruptie op dit punt om nu naar uw volgende punt te gaan. Ja, de heer Dupont. Voorzitter, ik...

Ik ga nu even in stilte verder en ik hoop dat collega's dat toestaan, voorzitter. Ik schaar mij achter de vraag van de heer Rozenberg. Wij hebben de signalen ook gekregen ten aanzien van de subsidietafels en we hebben daar wel echt een groeiend aantal vragen en zorgen bij. Ik heb dus de vraag aan de wethouder: herkent u het beeld dat bepaalde organisaties en bepaalde initiatieven, met name op het gebied van eenzaamheid, nu buiten schot blijven, evenals wijk- en buurtverenigingen? En de vraag aan de wethouder: welke ruimte ziet u om zich alsnog hiervoor hard te maken, voorzitter? Verder zullen wij een motie indienen om maatschappelijke stages mogelijk te maken met rijksmiddelen die sinds kort beschikbaar zijn, voorzitter. En ik heb nog een minuut, ga ik gewoon maar langzaam praten. Nee, grapje. Wij komen ook met een amendement om de hondenbelasting te verlagen en dat zal GBV als muziek in de oren klinken, ongetwijfeld. Wij als CDA, en het wordt ook gesteund door de VVD, vinden de stijging van de hondenbelasting simpelweg te hoog, te snel. We hebben ook gekeken naar de uitgaven voor voorzieningen voor honden, die zijn nog altijd hoger dan wat we ophalen. We hopen dat de collega's dit ook kunnen steunen. Lijkt ons alle mensen redelijk en in het belang van al onze inwoners en hun portemonnee.

Denk de sorry, dan is er wat verkeerde opmerking. Denkt de heer De Poel die verlaging van de of die dat niet doorgaan van onderbelasting. Dat

Voorzitter, ik zou hier graag willen vragen hoe hoog de hondenbelasting dan wel stijgt in dit voorstel van het CDA. De heer Dupont.

Hond stijgt hij met € 16. Dus, voorzitter

Voorzitter, de hondenbelasting, heer Van Maldegem, stijgt dus nog steeds in dit voorstel van het CDA en de VVD. Volgens mij...

Heb ik dat de heer Dupont horen zeggen. Sluit hierbij de eerste termijn van het CDA af, dan ga ik naar de fractie van D66 en ik geef de heer Van Maldegem het woord.

Voorzitter, dank u wel. Een woord vooraf. Een begroting behandelen in zo weinig mogelijk tijd doet volgens onze fractie geen recht aan de taak van de gemeenteraad en vanavond gaan we besluiten over 285 miljoen euro in 2,5 uur. Wat D66 betreft, zouden we daar nog een keer over na moeten denken, want we hebben inwoners ook niet de kans gegeven vanavond in te spreken, wel vorige keer, maar niet vanavond, dus we doen het eigenlijk: 285 miljoen goedkeuren zonder burgerparticipatie. Voorzitter, dan de begroting. Het is een teleurstelling, een teleurstelling in drie aktes hebben wij het gedoopt. Drie aktes vanwege de financiële kant van de begroting, de duurzame kant van de begroting en de effectiviteit van de begroting. En ik neem u mee langs deze drie lijnen en ik begin met de financiële tegenvaller. Want ik heb het al gezegd in het debat met de heer De Poel, ik heb de verkiezingsprogramma's wederom erbij genomen en de VVD en het CDA beloven hun kiezers lage lasten en wat dienen ze hun kiezers op? Een keiharde verhoging van de lokale belastingen. 8,5% ten opzichte van vorig jaar. En dat is nog aanzienlijk hoger dan de gemiddelde loonstijging van de inwoners in deze gemeente. Althans, dat denk ik, 8,5% komt niet heel vaak voor en het is in ieder geval niet wat D66 bedoelt met lage belastingen. En ik zei het al bij de kadernota, het kan allemaal zoveel anders. Het kan allemaal zoveel beter als je durft te kiezen, want de D66-fractie hoefde in haar tegenbegroting de hondenbelasting niet te verhogen zoals dit college doet. En de D66-fractie hoefde de rioolheffing niet te verhogen, zoals dit college doet en met de ideeën van D66 hoeft wonen in Leidschendam-Voorburg niet plotseling veel duurder te worden. Het zijn steeds keuzes van deze coalitie en politieke keuzes die het leven van onze inwoners duurder maken. En inderdaad, om onze inwoners tegemoet te komen. De heer Rozenberg zei het al, ondertekent onze fractie de amendementen van Gemeentebelangen om de hondenbelasting te verlagen. Want zoals ik al zei, het kan anders, het kan beter. En het zijn steeds politieke keuzes van deze coalitie die niet voorkomen dat de gemeente financieel ongezond wordt, want deze coalitie kraait victorie. Ik hoorde mevrouw Kortman zojuist ook weer zeggen, een klein feestje met de meevallende inkomsten. Maar deze coalitie kraait victorie dat ze behoedzaam omgaan met de centjes. Maar feit is dat deze coalitie de komende vier jaar 13 miljoen euro tekort komt. En in iets begrijpelijker cijfers, voorzitter, dat is iedere werkdag als deze wethouders aan de slag gaan, 12,5 duizend euro per dag meer dan er binnenkomt. 12,5 duizend euro en volgens mij is dat als je op die manier doorgaat verre van behoedzaam omgaan met je geld. Als je op die manier doorgaat, dan moet je Eneco verkopen uit armoede en niet uit weldaad. En als je op die manier doorgaat, dan is dat eindig. En zo kom ik op mijn tweede blokje, het blokje duurzaamheid. Duurzaamheid, het zou in al het beleid van deze coalitie terugkomen, hebben wij wethouder Van Ekel horen zeggen en wat we tot nu toe hebben gezien, zijn niet heel veel meer dan grote woorden en veel loze woorden zonder echt effect. Dus dat is direct de tweede tegenvaller van vanavond. Een duurzame tegenvaller. En ja, er komt een duurzaamheidsfonds dat lenen nog goedkoper maakt. Maar volgens de D66-fractie is dat niet wat we nu nodig hebben. Lenen is namelijk al spotgoedkoop in deze tijd. En bovendien leiden subsidiepotjes tot een einde. Ze zijn eindig en ze kennen vaak nieuwe regeltjes en die combinatie, eindigheid en nieuwe regeltjes, dat versnelt de duurzaamheid niet. Dat vertraagt hem. Wat we nodig hebben, is een gemeente die de regie pakt op verduurzaming. Regie pakt om de grote uitdaging aan te gaan waarvoor wij staan. Regie, die deze coalitie en dit college niet neemt. En zeker niet op momenten dat het eenvoudig kan, want deze coalitie houdt een belasting op zonnepanelen in stand. Ondanks een D66-voorstel waar ze zomaar mee kunnen tekenen. Deze coalitie laat tot nu toe na, op een paar amendementen nu vanavond na, wat er met het Eneco-geld moet gebeuren. Dat is één grote som geld die je nu kunt gebruiken om in de toekomst onze gemeente een duurzame toekomst te geven. En deze coalitie zet liever iedere week stoïcijns de vuilnisbak op straat, omdat het zo lekker makkelijk is, terwijl iedereen in de hele wereld weet dat je daarmee niet bijdraagt aan een groenere wereld. En daarom komt D66 met een motie en een amendement op dit terrein. We dienen opnieuw de motie in, die voorkomt dat je extra belasting betaalt als inwoner op het moment dat je zonnepanelen aanlegt en deze motie is ondertekend mede door GroenLinks. En we komen met een amendement op deze begroting die de helft van de beoogde opbrengst van Eneco in een duurzaamheidsreserve stopt. Dat geld kunnen we dan de komende jaren alleen maar gebruiken voor duurzame investeringen. Duurzame uitgaven en dat voorkomt dat we ze uitgeven, ik zei net al, aan parkeerplaatsen, aan een brug of de wekelijkse vuilophaal. En zo kom ik op de laatste teleurstelling van vanavond, voorzitter. Teleurstelling over inzicht in de effecten van beleid en dat is misschien niet het meest sexy onderwerp, maar wel een reuze belangrijk onderwerp. Want financiële informatie is er niet alleen voor ambtenaren of voor de wethouders. Financiële informatie bestaat in onze democratie vooral voor onze inwoners. Zij hebben in de basis recht op alle informatie die zij willen en daarom verbaasde de D66-fractie ook zeer dat de wethouder van Financiën een subsidieregister, een D66-idee dat kon rekenen op bijna unanieme steun in de raad, slechts halfslachtig wil doorvoeren. Want het idee was dat je op een centrale plek alle informatie over alle subsidies kon vinden. Maar onder het mom van alle informatie is nu ook al ergens te vinden, wijkt de wethouder af van dat plan, zo lijkt het. Alsof een versnipperd en onvolledig beeld ook wel voldoende is voor onze inwoners. Volgens deze wethouder van Financiën en nee, voorzitter, dat is het niet. Dat is niet voldoende. Wij wilden als gemeenteraad een centrale plek met alle informatie over alle subsidies en we horen begin december meer over de plannen van de wethouder, maar we kondigen nu alvast aan zelf met een initiatiefvoorstel te komen op het moment dat het voorstel van de wethouder afwijkt van wat bedoeld is in een motie, van wat afwijkt van wat deze gemeenteraad wil. En de wethouder van Financiën denkt naar de mening van D66 ook net iets te gemakkelijk over meetbare indicatoren in de begroting. We lezen echt nog te veel vage beleidsdoelen. We werken aan snelfietsroutes. We streven naar kostendekkende leges. Ik hoor het CDA-fractievoorzitter net zeggen dat er kostendekkende leges komen. Dat is een stuk harder. Streven naar is iets zachters. Of de gemeente stimuleert gezond eetgedrag, daar kun je niet iemand op afrekenen. Er is ook geen discussie mogelijk of beleid dan succesvol is ja of nee? En dat moeten wij als gemeenteraad niet toestaan. We moeten als raad het college duidelijke kaders en duidelijke doelen meegeven en ze daarop controleren. Dus daarom dienen wij opnieuw een motie in die het college oproept om vanaf nu in alle begrotingsstukken meetbare objectieve beleidsdoelen te formuleren en daarop in de jaarstukken te evalueren. En mocht dat niet mogelijk zijn, dan opschrijven waarom dat niet mogelijk is. En niet zoals de wethouder van Financiën nu schrijft dat dat niet zo zinvol lijkt. Dat is wel zinvol, want dan kunnen we daar de discussie over voeren. En voorzitter, staat u mij toe nog een punt aan te snijden en die louter complimenten geven. Deze coalitie heeft namelijk besloten, gelukkig wat D66-fractie betreft, om niet langer te bezuinigen op het vervoer van kwetsbare leerlingen. Hulde daarvoor. Precies namelijk zoals D66 eerder voorstelde, maar die dat inzicht en die inkeer geldt niet voor de keiharde bezuinigingen op de rekenkamercommissie. En dat is zeer spijtig, want een rekenkamer, ook de onze, is een onafhankelijke kritische vriend van de gemeenteraad. En van alle inwoners en ja, ik snap wel, kritische adviezen zijn niet altijd leuk om te lezen voor de coalitie of voor het college, maar je beleid wordt er wel een stuk beter van. En minister Ollongren van een zekere partij schreef dit jaar dat €1 per jaar per inwoner ongeveer wel het gemiddelde is. Het minimale is waarop deze Nederlandse rekenkamers kunnen rekenen en deze coalitie stelt voor dat het in onze gemeente 86 cent ook wel genoeg is. Maar dat kan dus niet genoeg zijn, voorzitter. En dat is niet in het belang van onze inwoners, dus daarom dient de D66-fractie opnieuw een amendement in, nee, sorry, niet opnieuw, neem ik terug, een amendement in om het budget van de rekenkamercommissie vanaf 2022 met €10.000 per jaar te verhogen. Dat is niet het oorspronkelijke bedrag, maar het is wel een manier waarop wij weer terugkomen naar die €1 per inwoner per jaar. Het landelijk gemiddelde niveau. Nogmaals, we rekenen daarbij op brede steun van deze gemeenteraad, want dit amendement is namelijk in het belang van onze inwoners. En dat is toch, voorzitter, waarvoor wij hier staan of zouden moeten staan, voor het belang van de gemeente en haar inwoners? En nu zou ik volgens mijn planning zeggen, dank u wel, voorzitter. Maar de regels schrijven voor dat ik nog een amendement moet indienen, dus die heb ik geklad op mijn papiertje, dus ik ga door naar mijn volgende medium. Wij dienen ook nog een amendement in op de motie groenvoorziening en wij gaan onderzoek dat daarvoor nodig is. Dat kost €25.000 en dat stellen wij voor te halen uit de pot innovatie openbare ruimte, zodat wij een nulmeting kunnen uitvoeren. En dan zeg ik dank u wel, voorzitter. Dank u wel.

Dan ga ik naar de fractie van de Partij van de Arbeid en ik geef het woord aan de heer Streefkerk. Voorzitter, we...

We hebben het als gemeente maar lastig: houdt de rijksoverheid de hand op de knip, dan gaan wij er als gemeente ook op achteruit. En geeft de rijksoverheid wat meer uit, dan zitten wij als gemeente ook wat ruimer in ons jasje. Bij de laatste cijfers lijken we gelukkig weer wat ruimer in ons jasje te zitten en dat is gelukkig, want een half jaar geleden hebben we een kadernota aangenomen waarin bezuinigingen waren opgenomen. Op dit moment hebben we op kleine, maar concrete onderwerpen weer enige verlichting kunnen bieden. Denk bijvoorbeeld aan het terugdraaien van de bezuiniging op het leerlingenvervoer in de gemeente.

De heer Streefkerk laat tussen de regels door weten dat hij het eigenlijk niet eens is met mevrouw Kortman. Omdat er nu wat meer ruimte is, kunnen we weer wat meer uitgeven. Dat is precies volgens mij het anticyclische beleid dat mevrouw Koopman juist niet wil, hè? De heer Streefkerk.

Ik heb gezegd dat ik blij ben dat we op een heel concreet punt weer een bezuiniging kunnen terugdraaien. En als de heer Van Maldegem iets anders heeft gehoord, dan laat ik dat voor zijn rekening. Ik spreek alleen maar mijn genoegen uit dat ik blij ben dat we deze kinderen weer van een dienst kunnen voorzien. Voorzitter, de

Ik hoor de heer Streefkerk een heel ander debat trucje uithalen. Maar hij zei zelf, er zijn wat meevallers en dan hoeven we iets minder te bezuinigen, waaronder deze. Maar het gaat over meer. U geeft meer geld uit op het moment dat er een eenmalige meevaller is. De

We hebben een bericht gekregen dat we weer wat meer ruimte hebben. Dat klopt en we hebben daaraan gekoppeld dat we daar een hele concrete, kleine, maar concrete bezuiniging voor terugdraaien. Dat valt samen. Voorzitter, er ligt vanavond veel cijfers voor, maar is het nou alleen techniek dat de klok slaat? Nee, deze begroting is een uitwerking van beleid en het grootste deel van het beleid is vastgesteld. Een half jaar geleden en over een half jaar gaan we ons opnieuw met de grotere beleidskaders bezighouden. Waar wil de Partij van de Arbeid dan vandaag de nadruk op leggen? Als we het toch vooral hebben over een uitwerkingsdocument? Om die vraag te beantwoorden, grijp ik terug op een week geleden. We hebben toen als raadsleden een voorlichting gekregen over hoe een begroting is te lezen. Maar ook dat punt pluk ik er even uit hoe een begroting soms niet gerealiseerd wordt. We hebben kunnen zien dat de daadwerkelijke uitgaven van deze gemeente jaar op jaar achterblijven bij de voorgenomen uitgaven en nu kan dat meerdere oorzaken hebben. We hebben ook nog niet duidelijk waar dat precies aan ligt, maar het goed plannen van de uitgaven van deze gemeente en in het verlengde daarvan het nakomen van gemaakte afspraken is wel iets waar wij in de komende periode nadruk op leggen en naar aanleiding van deze begroting aandacht voor vragen. En voorzitter, ik begin in dat kader met het Damcentrum. Er is een heleboel ambtelijke capaciteit vrijgemaakt om het bereikbaarheidsvraagstuk aan te pakken en dat er aandacht aan wordt besteed is niet onterecht. Damcentrum heeft een mobiliteitsvraagstuk. We hebben daar ook in het coalitieakkoord en in de 1,5 jaar sindsdien aandacht voor gevraagd. Maar voorzitter, wat de Partij van de Arbeid wel steekt, is dat er door die eenzijdige aandacht voor het bereikbaarheidsvraagstuk te weinig aandacht is voor leefbaarheid en levendigheid en dan in het Damcentrum. Recreatie, cultuur, economie, vragen allemaal om een masterplan en dat plan is 1,5 jaar geleden aangekondigd, maar is er nog steeds niet. En daarom vraag ik allereerst aan het college, wanneer komt het voorstel voor bereikbaarheidsoplossingen naar de raad? Het laatste besluit van de raad spreekt over het kerstreces en hoe sneller we dat plan hebben, hoe eerder de ambtelijke capaciteit vrijkomt om ons te richten op andere onderwerpen. En voorzitter, in het verlengde daarvan vraag ik ook aan het college om voor de kadernota van 2020 te komen met een masterplan Damcentrum, om dat bij de raad aan te leveren en om daar ook een financiële paragraaf bij aan te leveren. Want twee jaar moet toch echt voldoende zijn om zo'n plan op te stellen. We dienen ertoe een motie in en vragen het college om daar de nodige financiële voorstellen voor te doen. Of het een Damfonds wordt of een andere vorm van investeren. Partij van de Arbeid wil nu concreet van het college horen wat er naast de bereikbaarheid staat te gebeuren en wat daar aan bedragen bij gekoppeld wordt. Voorzitter, het goed...

Ik meen mij een hele uitgebreide discussie te herinneren in deze Raad over dat masterplan. En ik meen zelfs dat het collega Kist was die erop heeft aangedrongen. En het college heeft daar volgens mij negatief op gereageerd, maar waar was u toen de heer Kist dat opmerkte?

Ik zat aan de formatietafel, maar we zijn een coalitieakkoord overeengekomen. Voorzitter was

Rozenberg heeft gewezen op het ontbreken van het masterplan. En heeft dat volgens mij herhaaldelijk gedaan en wij hebben hem daarin gesteund. Maar waar was u? En nu komt u met symboolpolitiek wat mij betreft. Ik sluit even aan bij de woorden van de heer Dupon om naar ons masterplan te vragen, waar was u op het moment dat het aan de hand was, dat het aan de orde was? Eerst even

Dat het masterplan er nog niet is, dat geef ik ruiterlijk toe. Dat is ook een probleem. Daarom vraag ik er nu naar.

U had voorzitter Rozenberg. U had vorig jaar de opdracht van de heer Wiskunde ondersteunen en kunnen zeggen, college, wij willen nu eerst het masterplan hebben voordat we überhaupt een besluit nemen over de bereikbaarheid van het Damcentrum. Dat heeft hij nagelaten. En nu komt u als mosterd na de maaltijd vragen om een masterplan wat zelfs niet bij ons bij de kadernota aan de orde hoeft te komen. Interruptie.

Van de heer Van Rossum op hetzelfde punt, ja, de heer Van Rossum. Voorzitter, het

Inderdaad, collega Kist die daar op aandrong en ik moet heel eerlijk zeggen dat ik de ergernis van collega Rosenberg wel snap tegelijkertijd. Blijkbaar hebben we nu een meerderheid om die vraag door te drukken. Dus ik ben heel blij dat de Partij van de Arbeid nu een andere mening is toegedaan.

Ja dank voorzitter, fijn, ik voel een meerderheid voor deze motie. Voorzitter, het goed plannen van uitgaven is een belangrijke voorwaarde voor goed gemeentebestuur en een heel technische oplossing is om aan een commissie te vragen om daar meer aandacht aan te besteden. Een vraag die we ook bij de controller kunnen neerleggen. Maar de Partij van de Arbeid wil geen college van boekhouders, maar een college van bouwers. En een meer inhoudelijke oplossing is om na te denken over de vraagstukken die op lange termijn spelen en een van die vraagstukken vloeit voort uit de manier waarop wij ons verhouden tot het milieu. We hebben dat de afgelopen dagen gezien: ondoordacht beleid zoals hardrijden leidt uiteindelijk tot brokken, woningen die niet gebouwd kunnen worden, boeren en bouwers die kopje onder gaan.

Lidwoord van de heer Streefkerk, onder andere over dat college van boekhouders en bouwers. Hoe is er over gesproken aan de formatietafel? Want als ik de financiële getallen zie, dan kan ik me voorstellen dat inderdaad te veel bouwers zijn aangenomen en te weinig boekhouders in dit college. Hoe is die discussie gegaan? De

Nou ja, het is toch wel een gekke vraag als u net mijn uitspraak heeft gehoord, wilde ook een collega van bouwers en iets van boekhouders? Van Maldegem kan.

Kan ik hieruit concluderen dat aan de formatietafel te weinig gesproken is over de financiën? Eerst even...

Verre van. Als de vraag is of er voornamelijk gesproken is over inhoud, dan ben ik het graag met de heer Van Maldegem eens.

Een laatste keer. Ik snap dat als er heel veel bouwers aan tafel zitten, dat de financiën een ondergeschoven kindje zijn. En volgens mij zegt de heer Streefkerk hier precies wat er steeds gebeurt in het college. De financiën worden niet gezien als inhoud van beleid en dat leidt tot hele grote tekorten en het plunderen van de reserves. Volgens mij, dank u wel.

Nou Voorzitter, dan wijs ik op de laatste kolom en we hebben een structureel sluitende begroting. Voorzitter, ik noemde net de woningen die niet gebouwd worden en in dat kader vraag ik aan het college hoe het staat met de taskforce sociale woningen. Ik wil graag horen van het college wat daarvan de planning is. Wanneer gaat die taskforce van start en welke financiering is daarvoor nodig?

Voorzitter, in het kader van een college van bouwers of van Juliette Bouwers vraag ik me af of collega Streefkerk, en dat is dezelfde vraag die ik al aan collega Dupond stelde, of die het met mij eens is dat al die ambities op de woningbouw, dus goedkope betaalbare koopwoningen en sociale woningbouw, elkaar niet gaan bijten. En ik ben het eens dat daar een hoop moet gebeuren, maar ik vraag me wel af of het verstandig is om overal tegelijk op in te zetten. Eerst even...

Voorzitter, eens, we missen alleen nog maar een motie van Villas en dan zijn we compleet, hè? Kijk, moge duidelijk zijn waar onze prioriteit ligt en dat is bij de sociale woningbouw. Voorzitter. Voorzitter, interruptie.

Ik volg even de strategie van de heer Van Rossum van zojuist. Ik ben blij dat de fractie van de Partij van de Arbeid nu constateert dat inderdaad die taskforce en dat sociale woningbouwplan van de wethouder er zou moeten komen. Want volgens mij heeft zij een jaar geleden hier ook gestaan, zei niet hij, maar zij met een gloedvol betoog dat sociale woningbouw haar zo naar het hart lag. Dus ik ben blij dat de oproep die nu is gedaan door Streefkerk dat de plannen moeten komen en we zullen dat van harte ondersteunen, maar het is niet een motie, geloof ik, hè, voorzitter?

Dit is een vraag, eerst even kijken. Voorzitter, dat

Dat is nou toch weer jammer, mevrouw de voorzitter.

Ik constateer dat de vragen breed gedragen worden. Voorzitter, ik ga door. We hebben als overheid de verantwoordelijkheid om goed te plannen en zorgvuldig met beleid en middelen om te gaan. En om die reden dient de Partij van de Arbeid samen met het CDA een motie in om ons als Raad uit te spreken wat op de lange termijn voor ons van belang is. We moeten als lokale overheid geld reserveren voor de energietransitie die ons te wachten staat. En wat is er mooier dan de opbrengsten uit fossiele energie, de verkoop van Eneco, aan te wenden voor de borging van duurzame energie in de toekomst? We roepen het college op om voor de kadernota van volgend jaar te komen met een voorstel voor de reservering van toereikende middelen daarvoor.

Voorzitter, voorzitter, voorzitter. Nou worden de wedstrijdjes wie het eerste was, de heer Van Rossum, de heer Van Maldegem. De heer Van Rossum. Ja, voorzitter.

Ik vraag me af, ik vind het een sympathiek voorstel, maar ik vraag me af wat de Partij van de Arbeid weerhoudt om het voorstel van D66 en GroenLinks, dat volgens mij net wat ambitieuzer is, te steunen.

En dank u wel, voorzitter. Ik zou niet zeggen dat het een ambitieus voorstel is. Ik denk wel dat uw voorstel concreter is, want u benoemt een bedrag en u benoemt het bedrag om dat nu te amenderen in de begroting. Ik ga niet 20% van de begroting nu alloceren, dus ik kan u direct aangeven: ik ga het amendement niet steunen omdat het om zo'n groot bedrag gaat, wat verder niet is onderbouwd. Ik wil het college wel vragen, en dat wil ik best doen in de context van de motie die we hebben ingediend, om serieus naar uw voorstel te kijken, want ik vind het een serieuze uitdaging, een serieus probleem waar we voor staan, en ik denk dat het ook om serieus geld vraagt. Meneer

Dat klinkt als een bijna, ja, begrijp ik dan dat collega Streefkerk tegen gaat stemmen, maar het college wel gaat vragen er iets mee te doen. Eerst even

Ja voorzitter, wat wij het college vragen is vervat in de motie. We hebben in dit debat uw amendement aan de orde gehad en ik vraag het college zelf ook, maar ik ga de motie niet aanpassen, maar ik vraag het college ook om daar rekening mee te houden. Voorzitter, zojuist noemde ik al even de bereikbaarheid van het Damcentrum en mobiliteit heeft natuurlijk nog in veel bredere zin onze aandacht. De begroting kondigde aan dat dit jaar ook gekeken zal worden naar nieuw parkeerbeleid voor de hele gemeente en dat wordt tijd ook. Als we zien dat er aan de grens van onze gemeente hele woonwijken worden gebouwd met een sterk verlaagde parkeernorm, dan kan je de problemen van over een paar jaar al uittekenen en dat is precies de verantwoordelijkheid die we als gemeente hebben om met dat soort vragen rekening te houden. En ik vraag het college om daar in de uitwerking van het beleid met dat soort nieuwbouwplannen ook rekening te houden. Voorzitter, als afsluiting grijp ik terug op waar ik mee begon en dat is dat we als gemeente ook uitvoeren wat we ons hebben voorgenomen en daarom houdt de Partij van de Arbeid extra aandacht voor de uitvoering van de jeugdzorg en de invoering van het abonnementstarief WMO. Dat zijn onderwerpen waarvan we blij zijn dat er niet lukraak wordt bezuinigd. Maar er zijn ook onderwerpen waar genoeg signalen zijn dat er wel druk op de ketel staat en we houden daar sterk vinger aan de pols. Ook in dat kader noem ik iets waar we als Partij van de Arbeid trots op zijn: twee onderwerpen. En dat is de reservering van middelen voor de uitbreiding van het ooievaarspakket om mensen mobiel te krijgen en mensen gratis met het openbaar vervoer te laten reizen en de grotere uitstroom van mensen in de bijstand naar werkende maatschappij. Het doet mij deugd om die beide ontwikkelingen in de begroting terug te zien en ik ga ervan uit dat beide posten een voorbode zijn van reëel beleid in de toekomst. Meer mensen aan het werk en meer mensen onderdeel van de samenleving. Dank u wel. Interruptie de

Zou ik gaan werken als ik al deze subsidies krijg vanuit de gemeente?

Nou ja, ik ben ervan overtuigd dat de motivatie van de meeste mensen veel sterker is dan wat de heer Rozenberg nu laat zien. De heer Rozenberg.

Dat wij een ander wereldbeeld hebben. Helaas. De heer Streefkerk nog iets toe te voegen?

Nog niet, dan ga ik naar de volgende fractie en dat is de fractie van GroenLinks. En ik geef het woord aan de heer Van Rossem. Dank.

Voorzitter. De spreektijd is kort, dus ik ga er eens een beetje doorheen jagen. Laat ik beginnen met de constatering dat de begroting op papier in orde is en dat is mooi, maar dat is ook meteen het probleem. Want een papieren werkelijkheid is niet altijd hetzelfde als de daadwerkelijke werkelijkheid. Sterker nog, de stukken openen met de mededeling dat onze begroting goed genoeg is voor de toezichthouder, dus we doorstaan de toets. Dat schept niet per se vertrouwen als opening, moet ik heel eerlijk zeggen. Maar voorzitter, ik moet ook bekennen dat GroenLinks vanavond niet naar deze raadszaal is gekomen met de vurige drang om tegen de begroting te stemmen. We hebben immers ook niet tegen de kadernota gestemd en uiteindelijk is deze begroting een vertaling van die kadernota, zij het in een ruimer jasje. En die kadernota was net als deze begroting volgens mij niet onze kadernota en niet onze begroting, maar wel beter dan het alternatief van geen kadernota en geen begroting. Ik hoop overigens wel, voorzitter, laat dat gezegd zijn, dat we voor die steun iets meer terugkrijgen dan de laatste keer dat we daarover spraken. Maar volgens mij is die boodschap helder voordat we de begroting vaststellen straks, want hij wordt sowieso hoe dan ook vastgesteld, al was het maar omdat 18 zetels in deze raadszaal bij de coalitie horen. Er zijn wel een aantal onderwerpen die ik graag even wil aanstippen. We beginnen met duurzaamheid en op duurzaamheid zitten we een beetje in een spagaat en snap ik de woorden van collega Van Maldegem dat het in woorden een steeds grotere rol inneemt, maar dat in daden de uitvoering nog wel wat steviger kan. En we moeten de komende jaren die inzet echt blijven opvoeren. We hebben in de gemeente een hoop gesproken over luchtkwaliteit waar overigens niet zoveel van terug te vinden is in de begroting, maar het onderwerp leeft, voorzitter. Zelfs landelijk heeft de VVD inmiddels gezegd, oké, 130 overal was misschien toch niet zo'n goed idee en ik ben benieuwd of de wethouder bereid is om ook in onze gemeente te bekijken of er plekken zijn waar de maximale snelheid naar beneden kan. Dat is namelijk een hele gemakkelijke manier om de luchtkwaliteit te verbeteren. Mocht er een kostenpost aan verbonden zijn, dan kan het college mogelijk terugkomen bij een volgende kadernota of iets dergelijks. En ik ben ook benieuwd of de wethouder kan toezeggen dat in het volgende VVP, het verkeers- en vervoersplan, überhaupt wordt ingegaan op het terugdringen van mobiliteit. We hebben daar eerder over gesproken en volgens mij wordt het tijd om daar wat actie op te nemen. En dan hebben we nog de subsidiepot voor groene daken, voorzitter, voor zonnepanelen, isolatie en andere maatregelen. Ik ben benieuwd of de wethouder daar nog ruimte ziet om wat op te plussen binnen de bestaande gelden of wellicht elders geld kan vinden. Wat GroenLinks betreft wordt die pot namelijk verdubbeld. We zien volgens mij allemaal de noodzaak om van het gas af te gaan om energie te besparen en we moeten inwoners daar wel mee op weg helpen. En ik hoop dat de wethouder het met mij eens is dat huishoudens met een kleinere beurs een steuntje in de rug kunnen gebruiken. En ik ben ook benieuwd, voorzitter, of de wethouder kan toezeggen om een stevige evaluatie op te starten rond die subsidies, want ik ben benieuwd of we daar voldoende inzet plegen. Misschien kan ze daarmee terugkomen naar de raad zodat we kunnen kijken of er daadwerkelijk meer geld nodig is. Ik begrijp overigens dat oud PvdA-fractievoorzitter Marjan van Giezen hier vorige week nog een vurig verhaal heeft gehouden over een fikse ophoging. Ik kon me nog net bedwingen om haar amendement in te dienen, al was het maar omdat collega's van D66 met het mooie voorstel kwamen om een stevig stuk van de Eneco-gelden te reserveren. En voorzitter, nog een paar losse vragen die het thema duurzaamheid raken. Ik ben benieuwd of het college ons binnenkort weer eens kan informeren over de afvalinzameling. Volgens mij is de min 10% die we ons voor hadden genomen, die moeten we binnenkort wel aangetikt worden in hoeveel vuil we verzamelen. Ik ben benieuwd of het college binnenkort nog eens kan terugkomen op CO2-reductie. We hebben ons nu voorgenomen om naar een daling van 20% te gaan in 2020. Als we dat gaan halen, zouden we dat nu zo ongeveer toch wel moeten weten. En ik ben in bredere zin benieuwd of de wethouder meer ijzers in het vuur heeft om onze inzet op duurzaamheid te verstevigen. Zoals ik al zei, ik lees het vaker terug in de stukken dan ik had verwacht van een college met zoveel VVD-zetels daarachter. Dat doet me deugd, maar ik ben wel benieuwd wat het concreet gaat betekenen. Ik wil ook kort stilstaan bij cultuur, voorzitter. Ik kijk meteen even of de wethouder kan toezeggen om in gesprek te gaan met het culturele veld in onze gemeente en ook daarmee terug te komen. Volgens mij hebben we meerdere keren gesproken over meer geld, worden er gesprekken opgestart met kwartiermakers en worden de verzoeken gedaan. Maar het loopt allemaal een beetje stroef, dus ik ben benieuwd of de wethouder daar wat licht op kan schijnen. Voorzitter, dan een zorgpunt waar mijn collega Hanneke Dominicus mee bezig is geweest wat ons aan het hart gaat. En het is een heel praktisch voorbeeld van hoe de papieren werkelijkheid rooskleuriger kan zijn dan de werkelijke situatie. En ik hoorde collega Streefkerk net al spreken over het ooievaarspas. Blijkbaar kan het zo zijn dat een gezin niet in aanmerking komt voor een ooievaarspas wanneer zij in de bijstand zitten of in schuldsanering zitten. Wanneer je in de bijstand zit en je hebt een inkomen van 130% van de bijstandsnorm, dan is dat waarmee gerekend wordt. Als je vervolgens de schuldsanering ingaat en je komt op die 90% terecht, dan zien we dat dus niet. Dus op papier is het goed geregeld, maar in de praktijk is het minder goed geregeld en ik ben benieuwd of het college hier op korte termijn in kan duiken en ook of het college bereid is om die grens op te rekken. Mocht daar nou middelen voor nodig zijn, snap ik dat de wethouder terugkomt, maar ik hoop dat ze me daar gerust kan stellen. Voorzitter, we dienen een motie in, dat is de motie waarin we vragen of het college werk wil maken van een pilot met domotica. Volgens mij is dat een heel actueel onderwerp. Domotica in de thuiszorg is namelijk een hele slimme manier om het werk wat lichter te maken en ook op te vangen dat de thuiszorgwerkers niet in overvloed aanwezig zijn. Volgens mij hebben we allemaal de berichten gelezen dat er ook in onze gemeente de thuiszorgorganisaties nogal last hebben om personeel aan te trekken. Volgens mij is dit een mooie, budgetneutrale bovendien, manier om daar wat te keren. Ik ben overigens ook benieuwd of het college een reactie kan geven op de berichten rond de ouderensoos. Ik deel de mening dat marktwerking in de zorg nou, dit is wat je ervan krijgt. Volgens mij kan dit de bedoeling niet zijn van een subsidietafel en ook niet van ons beleid, dus ik hoop dat het college daar een goede reactie op kan geven en misschien ook kan zeggen hoe het nou kan dat daar zo pittig bezuinigd wordt. Ik heb collega's gehoord over rentmeesterschap, over maatschappelijk kapitaal. Ik lees in de stukken ook dat we dat belangrijk vinden en toch is dit de uitkomst, dat kan niet zijn waar we naartoe op weg waren. En voorzitter, laatste zorg die ik op tafel wil leggen is uiteraard de jeugdzorg. Niet alleen maken we ons nog steeds zorgen. We hebben daar bij de kadernota over gesproken. Of we dat nou in de vingers hebben en of het college daar genoeg grip op heeft? Maar ook financieel gezien is dit een ingewikkeld vraagstuk, want misschien zit er wel een enorme bom onder deze begroting. En ja, ik denk dat hij vanavond goedgekeurd wordt. Sterker nog, ik heb al gezegd dat GroenLinks niet direct de aanvechting heeft om tegen te stemmen, maar we moeten hier niet lichtzinnig over zijn en ik vond het gek dat ik in de turb zie dat het project Grip op jeugdhulp een groen vinkje heeft gekregen en ik snap dat dat project misschien goed gelukt is, maar in het totale veld staat jeugdzorg natuurlijk helemaal niet op groen, want we hebben daar echt niet voldoende grip. Voorzitter, laatste die ik wilde aanstippen is de zorgen rond woningbouw, maar volgens mij hebben we die net in een aantal interrupties al gezien. Afsluitend, voorzitter, ik begon dit verhaal met de boodschap dat we niet tegen de begroting wensen te stemmen, zoals ook bij de kadernota het geval was. Dat betekent wel dat ik verwacht dat we daar iets voor terugkrijgen. En ik denk ook dat het verstandig is dat de coalitie denkt die uitgestoken hand waar vaker over gesproken is. Daar moet nu wel iets mee gebeuren, dus ik hoop oprecht dat het college mij zo gerust stelt, zodat we onze voornemens niet hoeven te heroverwegen. Dank u wel.

Dank u wel, dan ga ik naar de fractie van de ChristenUnie, SGP en ik geef de heer Van Schoor het woord. Dank u wel, voorzitter. De ChristenUnie SGP vindt dat het college een goede programmabegroting heeft opgesteld en is heel tevreden dat de jaren 2022 en 2023 in de meerjarenbegroting een duidelijk positief resultaat laten zien, na verwerking van de gevolgen van de septembercirculaire van het Rijk en dat de meerjarenbegroting daarmee structureel sluitend is. Daarna heeft het ministerie SZW de definitieve verdeling van de bijstandsbudgetten bekendgemaakt. Die resulteert in nog een positief effect op de meerjarenbegroting. Ons college heeft zich niet onbetuigd gelaten in het verkrijgen van een eerlijkere verdeling van de budgetten van het Rijk ten behoeve van de jeugdhulp en ten behoeve van de bijstand. We kunnen blij zijn als gemeentebestuur dat de zaken nu niet meer zo uit het lood liggen als vorig jaar en ook dat we toen niet tot harde ingrijpende bezuinigingen hebben besloten vanwege het grote financiële tekort van het moment. Er was vorig jaar een relatief bescheiden bezuiniging die mij niet te realiseren leek: €40.000 structureel op het leerlingenvervoer vanaf 2022. De ChristenUnie SGP is zeer verheugd dat deze geplande bezuiniging van tafel is gehaald door het college. Mijn motie van vorig jaar mag op de afvoerlijst. Ons eigen vermogen is in de vorige collegeperiode drastisch afgenomen. Dat tij wordt naar verwachting binnenkort pas echt gekeerd als onze Eneco-aandelen worden verkocht. De meerjarenbegroting houdt rekening met een opbrengst van 80 miljoen euro die wordt ingezet om financieel rendement te genereren om het wegvallen van het jaarlijkse dividend van Eneco in onze meerjarenbegroting voor een deel te compenseren. Ik vind dat we ons niet op voorhand rijk moeten rekenen en ik steun het college. Ik spreek mij uit tegen het bestemmen van een deel van de verwachte 80 miljoen, zelfs voor het beste doel dat er misschien is: duurzaamheidsmaatregelen. Het is mogelijk dat de opbrengst 80 miljoen overtreft, heb ik begrepen. Ik stel voor dat als het zover komt, we een open discussie voeren en een verstandige afweging maken op dat moment. Ik neem aan dat de bestemming duurzaamheid dan hoge ogen zal gooien. Ons meerjarenperspectief ziet er al met al... Interruptie van de heer Van Maldegem. Voorzitter, begrijp...

Begrijp ik het nou goed dat de heer Van Sol zegt dat de 80 miljoen van Eneco niet besteed mag worden aan uitgaven, omdat het moet renderen omdat het dividendbaten wegvallen en alleen alles boven de 80 miljoen wel gebruikt mag worden voor beleid? Van Schoor.

Ja, dat is een uitleg van wat ik zeg, de heer Van Maldegem.

De heer Verschoor: Ja, dan wordt het ingewikkeld voor mij. Ik weet, kijk, er is ook een motie ingediend waarbij het college gewoon wordt opgeroepen om in aanloop naar de volgende kadernota voorstellen te doen hoe we met het geld om kunnen gaan en eventueel een fonds in te stellen dat leningen uitgeeft, bijvoorbeeld, die ook weer opbrengst binnenbrengen. Maar dat het leningen zijn voor duurzaamheid. Als er zoiets te verzinnen is, dan sta ik daar natuurlijk ook voor open. Maar daarmee tast ik. Ik wil niet nu al, zeg maar, het rendement van die 80 miljoen weggeven, dat klopt.

Ik constateer dat het rentmeesterschap van de heer Verschoor wat dichter bij mij ligt dan het rentmeesterschap van het CDA. Dat is toch een bijzondere constatering, meneer Verschoor, of niet? Ik heb er

Ja voorzitter, ik kan alleen maar concluderen dat de ChristenUnie en de SP hiermee zeggen dat ze nee zeggen tegen de brug als die gefinancierd zou moeten worden met 8 miljoen.

De heer Verschoor: Ik heb gezegd dat ik gezegd heb en de constatering van de heer Rozenberg heb ik helemaal niet zo'n probleem mee. Voorzitter, dat...

De heer Verschoor. Ons meerjarenperspectief ziet er al met al veel beter uit dan vorig jaar. Tegelijkertijd is het overduidelijk voor mij dat externe factoren een hele grote invloed hebben gehad op ons huishoudboekje en ons meerjarenperspectief. Ik denk maar aan de bijstelling dus van de budgetten van het rijk, maar er zijn meer externe factoren met invloed op onze positie. Ik pleit er daarom voor dat we ons niet rijk rekenen en proberen wat marge voor onszelf te houden. We hebben de OZB vorig jaar ongemoeid gelaten, maar de rioolbelasting aangepast met BTW en de hondenbelasting wat verhoogd. De verhoging van de hondenbelasting met € 35 per jaar is een wat onsympathieke maatregel. Ik stel toch voor dat we in principe de ingezette koers van het college nu bestendigen en dat we volgend jaar bezien hoe we er dan voorstaan. Wellicht is er dan ruimte en vertrouwen om het scherpe randje van een onsympathieke maatregel te verzachten. Al met al is onze gemeente bescheiden tot gemiddeld gebleven in lastendruk. Er zijn omliggende gemeentes die meer belasting heffen dan wij. Nou ben ik de laatste. En, ik heb ook al een paar reacties opgeschreven op dingen die ik heb gehoord. Ik wil GroenLinks hartelijk bedanken voor de aandacht die zij vragen voor de situatie in schuldsanering en dat er dan geen recht zou kunnen zijn op een ooievaarspas. Ik kijk met belangstelling uit naar het antwoord van de wethouder, ik hoop dat ze daar wat over kan zeggen. Want ja, ik hoop op een positieve verbetering in dat opzicht. Amendement van het CDA ter verzachting van die hondenbelasting. Dat is een heel pragmatisch amendement. Ik wil even afwachten wat de wethouder daarover zegt. En, ik heb een paar partijen horen vragen, nu op dit moment al bij de begrotingsbehandeling, aan het college om beleidsvoorstellen voor te bereiden voor de kadernota, dus het ligt nog eentje voor ons uit. Terwijl de Eneco-aandelen nog verkocht moeten worden. En dan kom ik. Dan komt ook bij mij dat punt naar voren wat net ook al besproken is, die taskforce sociale woningbouw. Die waar we vorige raadsvergadering een motie over hebben aangenomen. Die wachttijd voor die sociale huurwoningen, die is echt heel hoog, hè? En we hebben daar nu wel een motie over aangenomen, maar daarmee is natuurlijk nog geen huis gebouwd, dus ik zou haast willen zeggen voordat we nu plannen en beleidsdoelstellingen gaan voorbereiden voor de volgende kadernota, kunnen we nu eerst even die sociale woningbouw prioriteit geven? En ik heb geen motie voorbereid. Daar werd zonet genoemd dat er geen motie voor was, maar volgens mij zou ik misschien wel een toezegging aan de wethouder kunnen vragen. Kan de wethouder mij toezeggen dat eerst de taskforce sociale woningbouw aan de slag gaat met het onderzoek rond geschikte locaties? En de wethouder met een budgetvoorstel naar de raad komt voordat dit ondersneeuwt in beleidsvoorstellen die we gaan voorbereiden voor de volgende kadernota, dank u wel. Dank u wel. Daarmee is ook een einde gekomen aan de inbreng eerste termijn vanuit de gemeenteraad. Er zijn welgeteld 10 moties ingediend. De moties die staan als het goed is in iBabs. Het overzicht is ondertussen ook door de griffie gemaakt, dus die zullen we straks ook even aan u uitreiken, zodat u het overzicht hebt van de moties die ingediend zijn. Ik zal ze in ieder geval even benoemen, zodat u ook in de schorsing daar nog op kan focussen om te kijken van hoe u daar in tweede termijn nog verder mee om wilt gaan dan wel bij de stemmingen. Motie nummer 3, GroenLinks over domotica bij huishoudelijke hulp, motie nummer 4 van de VVD over de financiële strategie, motie nummer 5 van het CDA, Partij van de Arbeid, over duurzame besteding Eneco-gelden, motie 6 van CDA, Partij van de Arbeid over verduurzaming sociale woningbouw, motie 7 CDA, Partij van de Arbeid, ChristenUnie en SP over maatschappelijke diensttijd, motie 8 D66, GroenLinks over duurzame investeringen, aftrekken van de OZB-waarden, motie 9 D66, Gemeentebelangen over objectieve meetbare beleidsdoelen in begrotingen en jaarverslagen, motie 10 van de VVD en CDA in kaart brengen mobiel camerasysteem, motie 11 van VVD, CDA, Partij van de Arbeid over mogelijkheden invoering bestuurlijke boete en motie nummer 14 van de Partij van de Arbeid is de motie over het masterplan Den Centrum. Dat zijn de 10 moties die ingediend zijn. De amendementen die ingediend zijn over de begroting zijn dat de 7 van D66, GroenLinks bestemmingsreserve duurzaamheid, amendement twee D66, Gemeentebelangen over budget rekenkamercommissie vanaf 2022, amendement 3 D66, Gemeentebelangen over de bekostiging uitvoering motie groenvoorziening. Amendement 4 gaat over de, ingediend door Gemeentebelangen, D66 verwachte opbrengst Eneco-aandelen kwantitatief te schrappen, amendement 5 CDA, VVD over de budgetten hondenbelasting en amendement 6 Gemeentebelangen, D66 over geen verhoging hondenbelasting en amendement nummer 7 Gemeentebelangen, D66 over het afschaffen van de hondenbelasting. En bij de therp is een amendement door de Gemeentebelangen ingediend over de locatie Fluitpolderplein bibliotheek. Als ik het wel heb, dan heb ik hiermee alle moties en amendementen die bij de eerste termijn zijn ingediend. Ik zie niemand reageren, dus dat klopt. Ik stel voor dat wij, ik neem aan, 20 minuten schorsen, zodat u eventueel nog zaken onderling kunt afstemmen, dan wel ook voor de tweede termijn kunt voorbereiden en na de schorsing dan beginnen met de reactie op de eerste termijn van het college. Ik schors de vergadering. Dames en heren, ik wil u verzoeken om plaats te gaan nemen, want ik zie dat ondertussen alle fracties weer terug zijn. En dan gaan we met de reactie op de eerste termijn beginnen van het college. Goed. Ik heropen de vergadering. En de wethouder Financiën, die wil ik zometeen als eerste gelegenheid geven om de reactie te geven namens het college. Daarnaast zullen vanuit de verschillende portefeuilles nog een aantal reacties worden gegeven op de moties, amendementen en ook eventuele punten die door de fracties aan het college als vragen gesteld zijn. En, na deze eerste termijn zal ik gaan inventariseren of er nog voor de tweede termijn gesproken wordt en daarna gaan we tot de stemmingen over. Ik geef als eerste het woord aan de wethouder Financiën, wethouder Rouwendal, om een reactie te geven namens het college.

Dank u wel, voorzitter, en fijn dat u zo'n lange inleiding heeft gehouden dat ik toch nog op tijd leek te zijn. En ik had nog wel zo'n mooie openingszin: goed begonnen is half gewonnen, wat altijd een mooie zin is om een bijdrage mee te beginnen. De cliffhanger is dan natuurlijk of het ook klopt, en niet zozeer voor mijn speech nu, maar ook voor het college als geheel. En de eerste vraag die je dan kunt stellen, voorzitter, is: is dit college wel zo goed begonnen? Vorig jaar stonden we hier ook met de eerste begroting van dit college en die viel me nog niet zo hard mee, want als ik toen keek naar het lopende jaar en de vier jaar waar de meerjarenbegroting over ging, dan zou dat betekenen dat we in totaal 19 miljoen negatief zouden draaien, vandaar dat we ook al meteen direct bezuinigingen moesten aankondigen. Dus wat heet een goed begin? Maar vanavond kunnen we toch wel zeggen dat we wel half hebben gewonnen, want als ik nu hetzelfde sommetje weer maak voor het lopende jaar en de vier komende jaren, en even rekening houd met de BUIG-mutaties waarover de Raad laatst is geïnformeerd, dan zie ik toch dat het tekort is gehalveerd. En dat is nog best een flink bedrag, nog steeds, wilt u zeggen, en daar sluit ik me ook bij aan. Maar het grootste deel daarvan zit wel in het lopende jaar 2019. En ik heb dus ook goede moed als ik de kans krijg om volgend jaar weer hier te staan, dat we dan met mooie zwarte cijfers uitkomen. We zijn dus weer op de goede weg, voorzitter, financieel. En ik wil er ook bij zeggen: vorig jaar heb ik gezegd dat de rode cijfers door externe factoren komen. De betere cijfers komen deels ook door externe factoren, maar ook door de ombuiging van dit college. Met die ombuigingen zijn we voorzichtig te werk gegaan. We hebben gedacht: we accepteren dit jaar bijvoorbeeld een tekort. We gaan geen keihard bezuinigingsbeleid voeren. We willen maatschappelijke voorzieningen in stand houden, maar wel langs de lijn van geleidelijkheid weer terug naar de nullijn. Bij de kadernota werden we nog geconfronteerd met een tegenvallende meicirculaire. Toen leek nog extra bezuiniging noodzakelijk. De septembercirculaire gaf weer een beter perspectief, dus die maakte die extra bezuinigingen minder noodzakelijk, dus die is ook maar gedeeltelijk ingevuld door het college. Maar daarmee zijn we er ook wel een beetje wat het college betreft. We moeten ons nu niet te snel rijk gaan rekenen. Het is al door verschillende sprekers benoemd. De inkomsten uit het gemeentefonds zijn behoorlijk instabiel. Momenteel wordt er wel gewerkt aan een nieuw verdeelsysteem van het gemeentefonds, met de bedoeling om ook minder fluctuaties te veroorzaken. Maar de uitkomsten zijn onbekend en het is ook niet helemaal zeker of onze gemeente daar nog steeds recht heeft op een gelijk deel van het gemeentefonds, dus nog wat onzekerheid en daar hopen we dan begin volgend jaar meer over te horen. Nou ja, goed, we krijgen binnenkort nog opheffing van deze twee. Nou ja, we krijgen stelselwijziging. Jeugdzorg hebben we pas een dividendwaarschuwing steden ingehaald. Dus er is reden genoeg, voorzitter, om vanavond niet gelijk enthousiast geld uit te gaan geven, maar gewoon nog eventjes rustig te kijken en bij de kadernota volgend jaar een nieuwe afweging te maken. Want, voorzitter, ik zei het: goed begonnen is half gewonnen, maar je kunt ook zeggen: we hebben nog maar half gewonnen. En op internet kunnen we allemaal leuke filmpjes zien van sporters die te vroeg juichen, denken dat ze al gewonnen hebben, en dan zien ze vervolgens de ander met de winst ervandoor gaan. En dat mag dit college niet overkomen, al was het alleen maar omdat in al die filmpjes je dan altijd nog een andere winnaar hebt. Maar als wij een fout maken, dan denk ik dat we te vroeg geld uit kunnen geven, is de inwoner de dupe en dat moeten we niet willen. Voorzitter, in de kadernota was ook al vanwege de beperkte financiële ruimte ook weinig nieuw beleid. En ja, dat heeft zich dan vervolgens vertaald in deze begroting, dus de extra uitgaven zijn beperkt. We willen natuurlijk stilstaan volgend jaar bij 75 jaar bevrijding en voor de rest maken we noodzakelijke kosten voor de implementatie van de Omgevingswet, voor ICT-veiligheid en gaan we extra inzetten op vroegsignalering van schulden. Maar daarmee heb ik de nieuwe ontwikkelingen voor 2020 al wel gehad. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen uitdagingen zijn voor het college, want ik zou bijna zeggen, die zijn er meer dan voldoende. We krijgen de komende jaren naar verwachting te maken met een stijgend inwoneraantal, want dat betekent dus ook dat je voor al die mensen huisvesting moet vinden. En we hebben al een behoorlijke wachtlijst op de sociale woningbouw, dus ook daar moeten we flink op inzetten. Maar we willen ook een groene gemeente blijven. Als er meer mensen komen, moeten we ook zorgen voor meer werkgelegenheid voor die mensen. Ze moeten ook wat te doen hebben. Nou, we krijgen te maken met energietransitie. Die zal ook een bepaald ruimtelijk beslag met zich meebrengen. En we willen ook een bepaalde vorm van participatie voor alle inwoners mogelijk maken en tegelijkertijd ook voorzieningen voor onderwijs, sport, cultuur, ruimte voor ondernemers en er wordt ook aangehouden voor duurzaamheid. Nou, ga daar allemaal maar eens een mooi plannetje van maken. Dat is nog best een behoorlijke uitdaging. Dat betreft de fysieke ruimte. Gaan we die plannen vormgeven in de omgevingsvisie die volgend jaar komt en dan de financiële ruimte moet worden verdeeld bij de kadernota.

Even een verhelderende vraag: volgens mij zei de wethouder net "het ruimtelijk beslag van de energietransitie". Wat bedoelt u daarmee? Een extra windmolenpark?

Dat keuzes maken van wat ga je daar doen. Als je dat zou willen, hè? Want dat is nog niet zeker. Maar als je een zonnepark wil aanleggen, dan kost het ruimte. Als je een windmolen wil plaatsen, hè? Wat ik niet onmiddellijk enthousiasme voor verwacht bij deze raad, maar als je dat zou willen, zou die ruimte kosten. Wethouder.

Ja, ik drukte mijn microfoon spontaan uit, voorzitter, maar dat hoeft denk ik niet, hè? Nee ja. Nou, voorzitter, we gaan als college dus druk aan de slag. Ieder met zijn eigen ding: de energietransitie, een andere collega weer met het terugdringen van het tekort op de jeugdzorg of met een effectief re-integratiebeleid. En ja, dan zou je de vraag kunnen stellen, wat doet de wethouder financiën eigenlijk zelf om het tekort terug te dringen? Nou, mijn bijdrage is bescheiden, voorzitter, maar ik heb wel het geluk met me. Want mijn bijdrage krijgt vanavond wel heel veel aandacht en dan bedoel ik de verhoging van de hondenbelasting. Voorzitter, de vraag is gesteld: is die verhoging nou echt gerechtvaardigd? Het antwoord daarop is ja. In 2017 is al onderzocht hoeveel kosten de gemeente maakt gerelateerd aan honden. Toen kwamen we uit op € 340.000 en de hondenbelastingopbrengst van dat jaar was ongeveer € 260.000, dus dat is een behoorlijk gat. Dus met de indexering erbij leidt de voorgestelde verhoging van het college zeker tot een bepaald evenwicht, dus ik zou hem niet onrechtvaardig willen noemen. En in elk geval geldt dat we die keuze hebben gemaakt bij de kadernota in verband met de financiële noodzaak van de gemeente die dat noodzakelijk maakte. Hij kan ook alleen maar anders worden als er een andere soort dekking tegenover staat, maar het liefst ook een houdbare, zoals die eerlijk gezegd. Want die dekking die je nu gebruikt, ja, die ga je dan ook weer voor andere dingen niet meer kunnen gebruiken. Dus, voorzitter, ja, vooralsnog betekent dat dus dat ik de moties van afschaffen, maar de mensen, sorry, van het Gemeentebelangen D66 niet kan aanraden. En ja, het amendement van CDA/VVD biedt in elk geval een dekking. Dus nou ja, dat is alvast wat, laat ik het dan maar zo zeggen.

Voorzitter, interruptie van de heer Rozenberg. De

Ik gaf net aan dat er een verschil zat tussen de kosten die er worden gemaakt door de gemeente en de opbrengsten. En daarmee impliceert het eigenlijk dat het een doelbelasting is.

Nee, dat klopt, zeg ik niet. Althans, dat beoogde ik zeker niet te impliceren. Maar ik geef je aan, je gaat nu wel kijken. Als er een vraag komt, is die verhoging gerechtvaardigd. Kijk je hoe? Hoe zou je dat kunnen rechtvaardigen? Nou, dan kijk je door het houden van kosten en de opbrengsten. Dat is wat ik bedoel te zeggen.

Ja, ik had nog een andere vraag. Kom ik zo even terug.

Voorzitter, ik had het er al over dat het geluk met mij is omdat mijn dingen in de zaken in de begroting veel aandacht krijgen en een ander punt dat veel aandacht krijgt, is de Eneco-aandelen. Voorzitter, de vorige Raad heeft in principe het besluit genomen dat we die aandelen willen verkopen en er is ook een verkoopproces in gang gezet. En dan is het ook logisch dat je in je financiële stukken daarmee rekening houdt. En de Raad wordt ook steeds via het college op de hoogte gehouden van het verloop van het verkoopproces. Interruptie van

Ben er weer, het kan door het woordje dekking geeft ook die hondenbelasting. U gaf net aan dat de motie van het CDA en VVD of het amendement dat daar wel dekking in zat, maar dat zit ook in het amendement van Gemeentebelangen en D66. Dus ik begrijp niet waarom u zegt dat daar geen dekking in zou zitten. Ja.

Dat is een papieren dekking. U zegt dan van, ik bedoel, er is een korting van hoeveel procent dat levert zoveel op. Maar of die reëel is, is nog maar zeer de vraag, want dan ga je ook taken bij mensen weghalen. Dan moet je dus bepaalde hebben. Geen ambtenaar in dienst die de hele dag alleen maar geld verdient en niks doet. Dus als je gaat korten op mensen, dan haal je ook taken bij de gemeente weg en dan moet je daar een keuze in maken en die keuze voorlegt u nu, dus dat lijkt me geen goede dekking.

Volgens mij hebben wij gesteld in onze amendementen dat het gaat over de externe inhuur. En dat is echt iets anders dan het eigen apparaat.

Ik ben het je eens, voorzitter. We hebben ook geen mensen voor externe inhuur in dienst die heel de dag alleen maar zitten te doen. Dus geldt hetzelfde voor die rechten en taken. En als je die mensen wegstuurt, valt die taak weg, voorzitter.

De heer Rozenberg, dat heet efficiëntie en volgens mij is ook in deze Raad heel vaak aan de orde gekomen dat de Raad bezwaar heeft tegen de mate waarin inhuur plaatsvindt. Nou dus dan combineren we een paar dingen, dan ziet de uitkomst.

Ja voorzitter, voor mij is daarop meerdere malen van het college geantwoord dat wij mensen inhuren die een specifieke taak hebben waarvoor je geen ambtenaren in vaste dienst hoeft te hebben. Als iemand een tijdje een project moet draaien, omdat je daar een specifieke vaardigheid voor nodig hebt, dan ga je die persoon niet in dienst nemen, dan ga je die persoon inhuren en die persoon kun je niet zomaar straffeloos wegsturen, want dan heb je die opdracht van die hij heeft dan niet meer vervuld.

Er zijn nu een aantal amendementen en moties ingediend die leiden tot extra onderzoek vanuit het college als ze worden aangenomen. Dus als ik het goed begrijp, als we dat niet zouden doen, dan is ook een externe inhuur nodig en dan is er dus ook weer ruimte, maar goed.

De heer Rosberg gaat over eigenlijk een is, denk ik, voorzitter. Ja, nee, dat houden we ook zo. Ik heb geen voornemens in die richting, kan ik u vertellen. Maar u heeft ook weer het stuk van nog even terug op die hondenbelasting. Het is natuurlijk wel zo in het amendement nu wat er voorligt is er een dekking gegeven, maar het zit voor een deel in het schoolzwemmen. Dat valt niet te zeggen en die gelden voor het schoolzwemmen zijn niet structureel, dus daar moeten we nog wel een extra dekking voor vinden. En dat betekent wel dat ik niet kan beloven dat er niet alsnog een verhoging komt, hè? Want die dekking moet nog worden gevonden, dus dat. Ik zeg er wel even nadrukkelijk bij. Dan nog even Eneco ja, bij de kadernota hebben we het er ook over gehad. Toen heb ik al uitgelegd Eneco stond in de begroting voor 2 miljoen jaarlijks dividend. Daar hebben we, dat hebben we eruit gehaald omdat we denken van dat krijgen we niet meer als we verkopen. Maar we denken wel dat die 80 miljoen die we als opbrengst verwachten 8% renteopbrengsten genereert. Dat betekent dus ook dat we nu dus niet al te enthousiast moeten gaan zeggen van nou, hoe gaan we met het geld besteden? Want die 8% hebben we ook gewoon nodig om de begrotingsstaten te houden, dus we kunnen alleen maar praten over het meerdere van 80 miljoen om iets te verdedigen, dus alle amendementen die daarover gaan voorzitter die moties. Ik zal zometeen even specifiek langslopen, maar in het algemeen kun je dat binnen dat kader bekijken, voorzitter.

Naar de rente die ik krijg op mijn spaartegoeden. Dan is dat volgens mij nu iets van 0,05% of zo. Als ik 80 miljoen wegzet tegen 0,05%, is volgens mij de opbrengst geen 2 miljoen, dus hoe gaat u dat dan regelen, wethouder?

Dat heeft te maken met dat je leningen niet meer hoeft af te sluiten en de gemiddelde rente die wij nu betalen over al onze leningen is 1,2% en die kan dus lager worden als je de lening aflost. Voorzitter, ik heb een motie gehad die echt betrekking heeft op mijn portefeuille wonen, dat gaat over de vraag aan de woningcorporaties om te verduurzamen. En ja, meneer Van Rossem had gelijk, dat gebeurt al. De credits daarvoor overigens moeten naar mijn collega Bouw, want die heeft prestatieafspraken gemaakt met de woningcorporatie. Dat is allemaal heel mooi verwoord en binnenkort komen die denk ik ook naar de Raad toe. Dus ja, de motie zie ik dan maar als een steun van wat er al afgesproken is. Voorzitter, dan moet ik nog even een fout bekennen, met dank aan de heer Van Duffelen die mij erop gewezen heeft. In het voorstel over de legesverordening staat in artikel 11 dat wij de huidige legesverordening per 1 januari 2019 intrekken. Dat moet zijn 1 januari 2020, dus we gaan het even redactioneel wijzigen, maar dat moest toch even aan de Raad gemeld worden. Dan nog eventjes de moties voor zover ze betrekking hebben op mijn terrein. Ja, de motie financiële strategie dat gaat over een Raadswerkgroep, ja, daar gaat de Raad zelf over, dus ik heb geen reden om die af te raden verder. Ja, de motie duurzame besteding Eneco daarvan zeg ik dus van ja, daar kunnen we op terugkomen, maar dat komt dan bij het moment dat we daadwerkelijk het bedrag weten. Dan gaan we daar dus met een voorstel komen. Dat lijkt me goed om dan als Raad met elkaar over in gesprek te gaan. Verduurzaming van sociale woningbouw heb ik gehad. D66 komt weer terug op de OZB-waarden. Ja, dat hebben we al eerder in schriftelijke vragen uitgelegd dat de Waarderingskamer bij ons dat niet toestaat om op die manier te werk te gaan. Hoe graag we dat ook zouden willen, dus die motie ga ik toch ontraden en ik herhaal ook nog maar een keer het argument: als je €5.000 investeert voor zonnepanelen, dan kost dat €4 extra OZB-waarde, dus dat dat ook echt zoveel effect zou hebben op het gebruik daarvan, dat waag ik te betwijfelen. Dan de motie objectieve meetbare beleidsdoelen. Ja, voorzitter, wat wij hebben gedaan in deze begroting, voor het eerst, is proberen niet alleen de doelen wat scherper te formuleren, maar ook bij elk doel een actie te formuleren: wat ga je nou concreet doen om dat doel te bereiken? En als ik het eerste het beste beleidsdoel wat in de begroting staat even noem, dat gaat over veiligheid en daar staat ook bij van ja, dit hangt af van het door de Raad vast te stellen nadere veiligheidsplannen. Ja, als ik dan deze motie moet uitvoeren, moet er dus bij zeggen: dit levert dus geen concrete indicatoren op. Ja, voorzitter, dat is natuurlijk werkverschaffing. Dat is niet zo'n heel... Volgens mij weet iedereen dat zelf ook al als je dat zinnetje leest, dus ik vind het een beetje een overbodige motie. Maar om de Raad toch een beetje tegemoet te komen, zou ik willen voorstellen dat we gewoon een keertje in de Commissie rekening dit nog een keer door deze begroting heen lopen, kijken welke doelen er nou genoemd worden en welke acties, en waar loopt de Raad nou tegenaan? Wat vinden zij nou dat scherper moet en wat beter kan? En dat we dan op die manier in gezamenlijkheid tot een beter idee komen, want ik heb nu het idee van de slag die we hebben gemaakt. Als je het nog een keer aan de ambtenaren vraagt, aan mij vraagt, dan blijf je in een kringetje rondrijden, dus we kunnen beter met elkaar het gesprek aangaan en dan lijkt me de Commissie de geschikte gremium voor. Laten we daar volgens mij de moties die op mijn terrein vallen. Dan de amendementen, voorzitter. Ja, ik vond het een intrigerend amendement van D66 en GroenLinks bestemmingsreserves duurzaamheid, namelijk omdat D66 ook amendement nummer 4 heeft ondertekend om de opbrengst Eneco-aandelen kwantitatief te schrappen. Dus gaan we nu eerst een stukje van de begroting wijzigen en daarna de hele alinea weer schrappen? Is dat de bedoeling? Want voor mij kan niet allebei, maar misschien begrijp ik het gewoon verkeerd.

Ja, ik kan de wethouder helpen als hij nou dat amendement van de Eneco-gelden even ondersteunt, dan kan die andere eruit. Maar ik... Ik...

Ik heb toch de indruk dat meneer Van Rossem nu zegt dat ik het goed begrepen heb dat het niet allebei kan, voorzitter. Maar goed, ik zal dus toch de comment bestemmingsreserve, omdat we nu al een stukje van die 80 miljoen gaan bestemmen voor een ander doel dan waar we het in de kadernota voor hadden gereserveerd, toch ontraden en dat geldt dus ook voor het kwantitatief schrappen. Ik vind het ook een beetje een wonderlijke redenering dat je winsten niet meer moet opnemen. Het is namelijk gewoon een te verwachte opbrengst van een bepaalde verkoop, hè? Er is geen enkele ondernemer, laat staan Voorburg, die zegt: "Ik heb een pand gehuurd. Ik heb personeel aangenomen, dat kost zoveel, maar ik ga er maar vanuit niks te verkopen." Zo maak je geen begroting, hè? Dus het is heel, heel normaal om die opbrengst te benoemen. Ja, budget rekenkamercommissie, voorzitter, we hebben ook net besloten dat te minderen. Nu wordt er weer gevraagd te vermeerderen, dus ja, ik zou hem willen afraden, ware het niet dat een rekenkamercommissie toch een instrument is van de Raad, dus uiteindelijk moet de Raad daar wel zelf een oordeel over geven. Ja, geen verhoging onderbelasting heb ik allemaal gehad, dus hebben we nog een concrete vraag gehad over de kunnen we sociale woningbouw een beetje sneller activeren. Dat kan. We zijn al, hebben we wel ideeën hoe dat moeten we doen. We kunnen eigenlijk op korte termijn ook wel een bewonersavond organiseren. En als de Raad toch geen bezwaar meer tegen heeft, dat ik dan in een volgende vergadering nog het budget voor het vervolgtraject aanvraagt, dan ga ik dat gewoon zo doen. Tot zover, voorzitter. Voorzitter, toch? Niet.

De wethouder vreest volgens mij het onderwerp ouderenzorg.

Wethouder, ja, maar dat is een onderwerp dat niet in deze begroting staat, maar ik wil er wel even iets over zeggen, want dat heeft te maken met de subsidietafels en er zijn bepaalde uitvoeringsplannen uitgekomen. En daar bent u volgens mij onlangs met een raadslid over geïnformeerd en het lijkt me ook het meest logische dat we dan met dat raadslid het gesprek voeren. Het gaat er gewoon om dat de partijen aan de subsidietafels een akkoord hebben bereikt, maar daar meer geld voor hebben gevraagd dan wel beschikbaar was. Nou, en dan moet je als gemeente keuzes maken en dan kijk je dus voor welke activiteiten er de meeste alternatieven beschikbaar zijn. Nou, er is wel gezegd dat er allerlei wijkverenigingen zijn die ook maaltijden aanbieden en dergelijke activiteiten organiseren. Dus dit is een verantwoord punt om te schrappen. Dat is de achtergrond van deze keuze geweest.

Voorzitter, de heer Rozenberg, hoor ik nou de wethouder zeggen dat dit onderwerp niet in de begroting zit? Het is toch gewoon een uitgave van 2020, dus zit in de begroting, dus hebben we daar toch als Raad ook iets over te zeggen als we dat willen? Dus waar haalt u het vandaan dat we hier niet over zouden kunnen praten? Als wij de vraag nu stellen, hoe zit het met die ouderen straks nou? Dank voor het antwoord daarop. Ik vind het wel bijzonder dat u dat op deze manier afdoet.

Voorzitter, de Raad gaat overal over, dus ik kan altijd overal vragen over stellen, en zeker tijdens de begroting. Alleen ik heb gezegd dat de budgetten die nu op tafel liggen aan de Raad zijn voorgelegd en dat we tegelijkertijd met elkaar hebben gezegd: van deze budgetten komen op die tafels. En zo zijn we tot stand gekomen. Dus we kunnen nu al zeggen: ja, die zit in de begroting. Maar in het kader van de verdelingen moeten partijen van tevoren met de afspraken lopen, net die jaren meer, zeg maar, hoe ze dat gaan doen. Dus daar waren die budgetten ook al eerder vastgesteld. Dat is de strekking van de opmerking geweest.

Maar voorzitter, dat geldt voor alle budgetten die in de kadernota zijn vastgesteld. Dat geldt toch ook voor het zwemmen? En het was de massale schade die zijn er ook vastgesteld. Nou, die worden ook aangepast als ik de motie van soort abonnement van CDA/VVD beluister. Dus ik snap echt uw redenering, wethouder.

Zeggen? Voorzitter? Nee, zeg maar niks. Nou, dat was ik ook van plan. Maar ja, u vraagt me nog meer.

Dank u wel, raadsleden, voor de vragen. Ik ga het even snel met u doornemen. Te beginnen met de VVD. Die heeft aandacht gevraagd voor de lokale economie. Die heeft aandacht gevraagd om niet alles te transformeren naar woningen. Nou, dat is mij uit het hart gegrepen. We hebben bedrijventerreinen, daar hebben we met elkaar afspraken over. Dat blijven ook bedrijventerreinen en verder wordt er natuurlijk ook gekeken of we bij nieuwbouwprojecten iets van economie kunnen toevoegen. Als het gaat over de MKB-vriendelijkste gemeente moet ik zeggen dat wij momenteel op een 15e plek staan. Als u zegt, heeft u de ambitie om hoger te komen, dan neem ik die ambitie graag aan en neem ik die graag over. Gemeentebelangen heeft mij gevraagd over campusvorming. Nou, we krijgen hier de Mall of the Netherlands. Dat is niemand waarschijnlijk ontgaan. Er is veel retail, er zijn ook diverse opleidingen inmiddels, zowel bij het MBO als bij de Haagse Hogeschool. Als het gaat over retail, zijn we aan het kijken of we dat kunnen combineren in de vorm van een campus, hoe we dat doen, hoe fysiek dat is. De Mall heeft wel gezegd daar een fysieke ruimte voor in te richten, maar hoe we dat verder vorm gaan geven, daar kom ik graag bij u op terug. Maar dat is nog niet in een kant-en-klaar plan.

Hoeveel gaat het kosten? Ja, Rozenburg. Daar kan

Ik kan u op dit moment geen antwoord op geven.

Maar u neemt het voorzitterschap neer. Roosenberg, u neemt het op in de begroting, dus ik mag aannemen dat u daar een bedrag voor heeft geraamd. Nee.

Interruptie van mevrouw Van den Heuvel op hetzelfde punt. Ja, dank u.

U wel, voorzitter, is de heer Van Roosenburg zich bewust dat daar ook een heel programma vanuit de RDH op zit en dat van daaruit ook geïnvesteerd wordt regionaal?

Ik heb toch het idee dat de heer Veller zometeen.

Maar dat terzijde. We gaan naar de wethouder voor een update.

Beantwoorden volgens mij gaat het om de vraag die ik stelde aan de wethouder en ik begrijp niet helemaal wat. Daarom gaan we...

Dat de MRDH daar inderdaad ook een investeringsprogramma heeft, maar op dit moment is de retail. Is dat nog geen fysieke campus en misschien worden er ook geen fysieke campus, dus er is op dit moment ook nog helemaal geen geld voor nodig. Het zijn meer afspraken. Als het gaat over de scenario's van de bieb waar u naar vraagt. Volgens mij is dat herhaling van zetten. Hebben we die afspraak eerder met elkaar gemaakt? Dat die komt met scenario's conform het raadsbesluit van december 2016. Als ik het goed heb uit mijn hoofd.

De heer Rozenberg: Maar het staat in de nota alsof het een feit is. En daar gaat het amendement over, om dat dus aan te passen.

Wethouder overnemen, want dat hebben we afgesproken. Theater ja, ik heb ook de brief gezien. Ik zit midden in het proces, een proces met een kwartiermaker. Momenteel vinden klikgesprekken plaats, hebben twee kwartiermakers bereid gevonden moeten aan theaters later over hè? Kiezen, met wie zij graag door willen. Ik leg deze vraag ook in eerste instantie bij de kwartiermaker neer. Er is geld tot en met juli volgend jaar, dus in die zin kan volgend jaar gewoon nog plaatsvinden en daarnaast is er een bedrag en ik ga aan de kwartiermaker vragen hoe hij dit ziet, hoe hij die afspraak dan met de theaters maakt en dan kom ik daar graag bij u.

GroenLinks heeft in een sneltreinvaart een heleboel vragen over duurzaamheid gesteld als het gaat over de luchtkwaliteit. We hebben daar een technische sessie over gehad. Nou, snelheid op wegen kan inderdaad een van de factoren zijn om de luchtkwaliteit iets te verbeteren. Het is ook landelijk volop in het nieuws met de 100 km. Ook in de gemeente zelf kunnen we daar naar kijken. We hebben al eens gekeken volgens mij naar de Verspronckweg, 80 km, om te kijken of die naar 50 km kan, verder de doorstroming op de Noordsingel. Nou, dat zijn allemaal zaken waar ik zeker naar kan gaan kijken. De groene daken, daar hebben we subsidie nu voor gereserveerd, die subsidie moet nog ingaan. Dat gaat volgend jaar in. Ja, om dat nu al te verhogen, vind ik het allemaal te vroeg. We gaan hem zeker evalueren en als er tekorten komen wil ik daar graag bij u op terugkomen. Dat u zegt van nou, dan willen wij meer geld daarvoor inzetten, maar om dat op dit moment al te doen, denk ik dat dat nog net iets te vroeg is. De CO2-reductie en het terugdringen van mobiliteit, als het goed is, dan ligt daar een raadsbrief en zijn we daar op MRH-niveau mee bezig, uiteraard ook lokaal, maar ook op MRA-niveau. En volgens mij had u het ook over cultuur, die vragen daar kom ik graag bij u op terug.

Ik hoor de wethouder zeggen op een aantal onderwerpen dat ze daarbij terugkomt en daar zeker naar wil kijken. Daar ben ik blij mee. Als we concreet kijken naar de subsidieaanvraag en de evaluatie daarvan en de vraag voor de kwartiermakers, kan de wethouder een inschatting geven wanneer ze daarmee terugkomt?

Lopen, die gaat lopen in 2020. We hebben eerst even aanlooptijd nodig om dat qua ICT te regelen en ook natuurlijk de nodige communicatie en ruchtbaarheid aan te geven. Dus ja, ik denk dat we starten in het eerste kwartaal, dus als wij nou ja, een half jaar onderweg zijn dat ik dan terugkom, misschien met een tussenstand van hoe het staat met de aanvragen. Ja.

Dank u wel. Dan gaan we naar wethouder Bouw voor een reactie en beantwoording van de eerste termijn, wethouder Bouw. Voorzitter, is...

Is het bij door de VVD gevraagd een eerste reactie te geven over de ontwikkelingen in de jeugdzorg. Ik heb u vorige week daar een college mail over gestuurd en ook laten weten dat wat mij betreft de zorgcontinuïteit per 1 januari aanstaande op plek één staat. Ik zit zelf in de onderhandelingsdelegatie namens de H10 met de aanbieders van de jeugdhulp in overleg zijn over hoe we dat het beste kunnen organiseren en onder welke voorwaarden. Nou, daar kom ik zo spoedig mogelijk op terug. Dat zit nu in een snelkookpan. Dat kunt u begrijpen, want januari is heel erg dichtbij. Het is jammer dat wij dat kort geding gewoon verloren hebben. We hebben ook een spoedappel ingesteld en ik denk dat het goed is als we volgende week in de werkgroep Jeugd daar nog even wat uitgebreider bij stilstaan. Voor wat betreft de huishoudelijke ondersteuning voor 2020 en de bedragen die daarvoor onder het onderdeel maatwerk 18 plus staan, is het natuurlijk zo dat het niet alleen huishoudelijke ondersteuning is, maar dat het ook bijvoorbeeld begeleiding is. Daar krijgt u ook deze maand nog een uitgebreide raadsbrief over. Aan de ene kant krijgt u weer inzicht in hoeverre het beroep op huishoudelijke ondersteuning gestegen is als gevolg van het abonnementstarief. Het maakt het voor mensen toch aantrekkelijk om gebruik te maken van deze voorziening, maar we zien ook een stijging bij begeleiding. Daar hebben we inmiddels een nadere analyse van gemaakt. En die komt ook naar u toe en we komen ook nog met een voorstel om verder te kijken naar of te resultaatgericht gaan indiceren bij de huishoudelijke ondersteuning of dat we op uren gaan indiceren. Dat komt allemaal naar u toe. Het CDA heeft een vraag gesteld en opmerking gemaakt over maatschappelijke diensttijd en daar ook een motie over ingediend. De maatschappelijke diensttijd, de subsidies daarvan, daarvan is de eerste tranche gesloten. We vinden het wel een belangrijk onderwerp als college, dus we willen zeker kijken of we kunnen aansluiten bij initiatieven die er al liggen. En als ik op die manier uw motie mag zien, dat we daarmee aan de slag gaan om te kijken of we kunnen aansluiten bij andere initiatieven, dan doe ik dat graag. GroenLinks heeft een motie ingediend over een pilot met robotica. Dat is natuurlijk een heel interessant onderwerp als het gaat om huishoudelijke ondersteuning. Ik zag ook uw zorg dat er nu een aanbieder is die op dit moment kiest om even geen extra klanten meer aan te nemen. Inmiddels zijn er al andere aanbieders die in dat gat springen, dus hopelijk stelt u dat een beetje gerust. Dat is overigens even los van de motie die u indient over domotica en wij willen zeker met de aanbieders in gesprek om te kijken wat mogelijk is. Overigens is het wel de bedoeling ook dat de aanbieders dat dan gaan organiseren en niet wij, maar ik wil u daarover terugrapporteren over wat onze bevindingen daarbij zijn. En u maakt zich zorgen over de jeugdzorg en de bom onder de begroting. Nou, daar gaan we volgende week dan ook nog even uitgebreid met elkaar over terug. Overigens hoop ik ook deze maand te komen met de monitor jeugdhulp, waarbij u kunt zien hoe het verloop dit jaar is en wat onze prognoses richting einde jaar zijn. Dan het onderwerp Damcentrum. Daar is een motie door de PvdA en het CDA ingediend. Ik ben op dit moment nog bezig met de verdere uitwerking en verkenning daarvan. Weet u dat ik voor de kerst of zo spoedig daarna mogelijk bij u terugkom? Voorlopig zie ik ernaar uit dat ik dat voor de kerst nog ga doen. U heeft ook nog aangegeven dat een leefbaar en levendig Damcentrum wat u betreft nu ook onderzocht moet worden. We hebben natuurlijk aandacht besteed tot nu toe aan parkeren, ook vanwege de grote parkeerdruk die er ervaren werd. We zijn nu bezig met doorstroming en bereikbaarheid en daarna kom ik bij levendigheid. Dat is absoluut iets wat onderdeel uitmaakt van het totaalplan voor het Damcentrum. Ik wil alleen nog wel even bij u terugkomen op de planning die u aangeeft. U geeft aan voor de kadernota. Ik neem aan dat dat betekent dat u in de kadernota de middelen daarvoor geregeld wilt zien. Dat betekent in onze planning dat dat al een paar maanden eerder helemaal af moet zijn en dat vergt een nadere afweging welke zaken we dan niet doen om dit met voorrang te behandelen. Want we kunnen het niet alleen maar, hè? We moeten prioriteiten stellen omdat we gewoon niet extra handjes beschikbaar hebben. Daar wil ik graag nog schriftelijk op terugkomen over hoe die planning er dan uitziet.

Voorzitter. Allereerst natuurlijk heel erg prettig om te horen dat de wethouder verwacht dat voor de kerst in ieder geval het plan komt over de bereikbaarheid. Vraagstukken ben ik blij mee. Ik denk dat het teveel gevraagd is dat we hem ook nog voor de gemeenteraad behandelen. Maar goed, we krijgen in ieder geval het plan daar ben ik tevreden over. Kijk, dan komt er natuurlijk wel een enorme hoeveelheid ambtelijke capaciteit vrij en we wachten al lang op dit plan, dus dan zou ik wel aan de wethouder willen vragen om dit vraagstuk, deze onderwerpen uit het masterplan, die prioriteit ook te geven en daar rekening mee te houden in wat ze ons als raad gaat informeren over de planning.

Is nu het masterplan wat in de motie, of sorry, ja, in de motie wordt bedoeld hetzelfde als wat in het coalitieakkoord staat? Of is er daar een verschil tussen wat betreft de wethouder?

Procesplan heb ik aangegeven dat het plan voor het centrum uit 4 onderdelen bestaat. Die heb ik net opgesomd, dus wat dat betreft maakt het onderdeel uit van een totaalpakket voor het centrum. En welke naam u daaraan wilt geven, dat laat ik.

Voorzitter, de heer Rozenberg, uw wethouder wordt een beetje agressief, lijkt het wel. Volgens mij gebruik ik de termen die zowel door CDA als Partij van de Arbeid als door uw eigen coalitie worden gebruikt: het masterplan. En als ik dan vraag, wat is het, dan zegt u dat? Volgens mij is dat die naar elkaar toe reageren, voorzitter.

Ik kom met één totaalpakket aan maatregelen en daar werk ik aan.

Ja, dat wat betreft. Ik heb een reactie, de heer Rozenberg nog. Ik had nog een vraag naar de status van de brug. Is dat een hoofdontsluitingsroute volgens het college, wethouder?

We krijgen digitaal, we krijgen digitaal antwoord, maar ik stel toch voor dat de wethouder gaat antwoorden. Wethouder, ik...

Ik heb dit niet met de heer Steutel afgestemd. Op dit moment werk ik aan de verkenning en de uitwerking van de plannen en daar zal dat aspect onderdeel van uitmaken, of het wel of niet een ontsluitingsweg en eventueel plan is. Voorzitter, dat...

Dat de heer Rosenberg komt nu niet waar zijn. U bent al lang met al bezig met dit onderwerp en u weet niet of het een hoofdontsluitingsroute wordt of niet, wethouder.

Voorzitter, wat wordt het nou? Is het een hoofdontsluitingsroute of niet? U bent er al twee jaar mee bezig.

U hebt het antwoord gehoord volgens mij, meneer Roosenburg, en het is niet anders dan wat het antwoord nu is en u spreekt daar binnenkort ongetwijfeld ook nog in deze raad verder over. Ik ga naar wethouder Stemerdink. Ja, voorzitter, dank.

Dank voorzitter. In de eerste plaats de vraag van de VVD-fractie over de schuldhulpverlening en de stijging daarin. Het is juist, helaas komen er meer mensen in de schuldhulpverlening. Het is een landelijke trend overigens. Wat gaan we daaraan doen? Zoals ook al aangegeven is dat we echt willen gaan inzetten op de vroegsignalering en de preventie, mensen eerder gaan vinden, maar ook zorgen dat ze eerder geholpen worden als ze die vraag hebben, alles om te voorkomen dat ze in de schuldhulpverlening terecht gaan komen, want

Want daar uiteindelijk niemand in gaan belanden, dus daar zijn we volle bak mee bezig, dus ik hoop, ik hoop dat er goede resultaten gaan komen. Ook dat tij gaan we proberen te keren. Voorzitter.

Dan de vraag van de heer Van Rossem.

Pas nooit de mensen die in de schuldhulpverlening zitten, ja, voorzitter, terecht punt. Ik had het signaal tot een aantal maanden geleden nog niet.

Eerder mogen horen. We kijken inderdaad bij het verstrekken van de ooievaarspas naar het bruto inkomen, niet naar het netto besteedbaar inkomen. Als je in het zware schuldhulpverleningstraject zit, dan is je netto inkomen soms lager dan een bijstandsnetto-inkomen. Wat je hebt, dus volledig mee eens. We zijn al aan het kijken welke mogelijkheden er zijn. Er zijn er teveel om hier vanavond uitgebreid te gaan behandelen. Maar voorzitter, als de heer Van Rossum daarmee akkoord is, dan kom ik graag in januari, uiterlijk februari, met een raadsbriefje terug waarin zaken staan aangegeven welke opties er zijn en wat ook de financiële consequenties daarvan zijn. Alleen maar in beeld brengen van opties, daar gaat het dan even om. Dat is het aantal wat ik kan doen hierop. Voorzitter, dan het amendement ook van groenvoorziening, nadat we het uitgebreid over gehad hebben in de commissie. Nou prima, een klein aandachtspuntje. Daar staat het bedrag van 5.000, maar het is wel 25.000 exclusief BTW en het staat niet in het amendement, maar wel in de raadsvoorstel als die naar u is gestuurd. Dus als die toevoeging daarbij mag rekenen, dan komen we weer netjes uit met het bedrag. Tot zover. Dank u.

Wel, dan ga ik tot slot nog naar een reactie vanuit mijn portefeuille en daarom vraag ik mevrouw Veluw om gedurende dat punt de vergadering voor te zitten. Goed, ik

Ik geef u het woord voor de beantwoording.

Nou gaat die goed, ja. Voorzitter, dank u wel. Een paar punten die genoemd zijn. Allereerst de twee moties die door de VVD onder andere zijn ingediend. Maar het gaat over een mobiel camerasysteem en ik betrek ook die gelijk naar andere invoering. Bestuurlijke boete die waren enigszins ook al weer met elkaar gekoppeld, omdat daar mogelijk een medefinanciering van camera's uit de bestuurlijke boete zou kunnen komen. We hebben er vaker over gesproken en het zou een beetje flauw zijn om weer de herhaling van zetten te doen in deze Raad over wat het aan administratie kost om dat systeem in te voeren, etcetera. Ik zou willen pleiten dat we dan deze moties zo lezen dat we op deze onderwerpen even goed in beeld brengen wat daarvan de consequenties zijn. Wat het ook gaat kosten. Dat was al bij een interruptie werd er even geattendeerd op. Ja, maar wie kijkt dan die camera's uit, etcetera? Er komt om de hoek kijken waar het gaat, ook om toestemming van het Openbaar Ministerie waar het ook gaat om privacy. Ook dat was hier altijd voor de Raad ontzettend belangrijk, dus we zullen dat allemaal gewoon keurig in beeld gaan brengen en zorgen dat we daar hier in de Raad dan ook als daar keuzes in gemaakt kunnen worden, dat dat dan ook gefundeerde keuzes kunnen zijn. Met inachtneming van de consequenties zojuist benoemd en ook in financiële zin. Dus als ik de motie zo kan lezen, dan ga ik op die manier met beide moties aan de slag om dat in beeld te gaan brengen. Voorzitter.

Is volgens mij mede ingediend door het CDA en ik begrijp dat die camerasystemen niet mensen kunnen volgen.

We gaan alles in beeld brengen, zeker met camera's. En

Daar zijn we ook heel benieuwd naar. Ja, maar dat...

Dat zijn precies de vraagstukken dus inderdaad over de consequenties daarvan en de keuzes die je daar dan in zou kunnen en willen maken. De heer Rozenberg, die vroeg nog hoe het nu zat met internationaal beleid. We hebben daar inderdaad begin dit jaar over gesproken tijdens een debat. Daar hebben we geen harde afspraken over gemaakt en ook dus geen harde toezeggingen in gedaan wanneer we dat doen en wanneer in planning. Het staat nu ook nog niet in de planning, dus ik kan daar ook verder nu op dit moment geen duiding geven wanneer we daar wel over spreken met elkaar. Indien de Raad wenselijk vindt om daar binnenkort of over enig moment over te spreken, dan neem ik dat gaarne op. En het CDA vroeg nog over... Interruptie weer.

Een duidelijk antwoord, dank u wel. Over de vuurwerkvrije zones, de vrijwillige vuurwerkvrije zones, net zoals die vorig jaar mogelijk werden gemaakt. Waar mensen vrijwillig hun vuurwerkvrije zone konden instellen, zullen we dat ook dit jaar weer opnemen en mogelijk maken voor de mensen om dat te doen, maar wel onder dezelfde voorwaarden dat daar geen capaciteit van handhaving extra voor is. Dat wat betreft de beantwoording van de vraag en de moties. Dan gaan we naar de tweede termijn, voorzitter.

Vragen even om de schorsing, 10 minuten schorsing, 10 minuten schorsen. Schorste de

De vergadering wordt voor 10 minuten geschorst en ik wil u ook vragen om over 10 minuten dan ook hier weer in de zaal terug te zijn. Ik constateer dat alle fracties weer terug zijn, dus ik wil u verzoeken plaats te gaan nemen. Ik heropen de vergadering. En mag ik dan ook om stilte vragen? En dat geldt ook voor de ambtelijke overleggen. We gaan naar de tweede termijn. In de tweede termijn zal ik in ieder geval alle fracties even langsgaan, zodat we kunnen kijken of u nog behoefte heeft aan de tweede termijn. En dan begin ik bij de fractie van de VVD. Mevrouw Kortman. Ja.

Voorzitter, dank u wel. De VVD bedankt de wethouder voor de beantwoording. Zoals bekend, is de VVD voor lage lasten en zal dus ook het initiatief van het CDA steunen voor de verlaging van de voorgenomen verhoging van de hondenbelasting. De VVD begrijpt dat de bezuiniging voor aangepast vervoer vanwege de toegespitste zorg van vervoer van belang is en daarom ook als bezuiniging van tafel is. De VVD wil nog een aanvulling geven op de motie visie en strategie. In het dictum is er een kleine wijziging. Die staat ook geplaatst nu in de iBabs en de Commissie Audit. Rekening en Audit is gewijzigd in een zekere groep raadsleden. Dank u wel.

Dan de fractie van Gemeentebelangen. De heer Rozenberg.

Voorzitter, dank u wel. Ten aanzien van de hondenbelasting constateren wij dat CDA/VVD nog steeds de hondenbelasting willen verhogen. Wij zijn daartegen. Wij zijn zelfs voor het afschaffen van de hondenbelasting, dus wij zullen tegen dat amendement stemmen en wij nemen aan dat de bewoners met een hond zich wel achter de oren zullen krabben als ze het besluit van CDA/VVD zien. Voor het overige geldt voor de motie over het camerasysteem en de bestuurlijke boete dat u daar wat ons betreft een toezegging heeft gedaan. De beide moties zijn wat ons betreft daarmee overbodig. Mochten ze nog wel in stemming komen, dan zullen we tegenstemmen omdat wij geen overbodige moties willen steunen. Tot zover, voorzitter, en nog een opmerking. Wat mij opvalt is dat ook in de beantwoording in de tweede of in de eerste termijn van het college er wel heel veel zaken vooruit werden geschoven. "Komen we op terug", "wordt onderzocht", "wacht u rustig af", en dat leidt tot een, misschien wel inderdaad, de noodzaak van een campus die gaat over retail in onze gemeente. En, die zou ik dan ook zeggen, willen toepassen op het college. U past op de winkel en u heeft niet door dat de bezoekers van uw winkel aan het weglopen zijn. Dank u.

U wel dan de fractie van het CDA geen behoefte aan een tweede termijn. De fractie van D66 in 34 seconden maakt u. De heer Van Maldegem. Dank u wel, voorzitter.

Voorzitter, ik heb de wethouder van Financiën horen zeggen dat hij in gesprek wil met de Rekenkamercommissie in lijn met de motie over de duidelijkere doelen. Dat is volgens mij een aanmoediging voor de motie en voor het gesprek. Dus ja, volgens mij een goed idee om het gesprek te gaan voeren daarover. De motie willen we wel graag aanhouden om het duidelijk te maken als een duidelijk signaal. Dan heb ik nog 10 seconden om te zeggen dat mevrouw Kortman gelijk had in de discussie over het miljoen, waar ik haar eerder een vraag over stelde en daarmee mijn excuses aanbied. Dank u wel.

Dank u wel. Partij van de Arbeid, geen behoefte aan de tweede termijn. GroenLinks, de heer Van Rossem. Dank, voorzitter.

Voorzitter, ik ga niet alle voorstellen langs, maar ik wil er een paar aanstippen. Argumenten voor het budget van de rekenkamercommissie gaan we steunen, want dat is volgens mij vreselijk belangrijk. De voorstellen rond hondenbelasting gaan we niet steunen. GroenLinks is niet tegen lastenverhoging als het zinnig is en bovendien vonden wij het nogal bijzonder dat het schoolzwemmen daarvoor dan gekort moest worden. Vreselijk slecht idee, wil de wethouder overigens nog wel meegeven dat volgens de redenering dat de kosten en de opbrengsten gelijk zijn betaald parkeren ook een ontzettend goed idee is. Een motie waar ik nog iets over wil zeggen. De motie maatschappelijke diensttijd. Daar zag ik ineens Sybrand Buma verschijnen in een verder toch idealistisch verhaal van het CDA dan ik in jaren heb gehoord. Ik heb collega Dupont een compliment gegeven, maar niet voor dit voorstel. De spruitjeslucht alleen al en het masterplan Damcentrum. Daar zijn we natuurlijk vreselijk blij mee. Dat daar een meerderheid zich aftekent. Voorzitter, ik heb een aantal toezeggingen gehoord van het college, waardoor ik deze vergadering vrolijker verlaat dan de kadernota. Ik ben blij dat er met de wethouder te praten valt over verlagen van de snelheid. Ik ben erg blij met het antwoord van wethouder Stemerdink over de ooievaarspas. We zijn blij dat domoticavoorstellen worden omarmd. Dus we gaan ons voornemen om niet tegen te stemmen, niet inslikken. Dank.

U wel, dan ga ik naar de fractie van de ChristenUnie-SGP, de heer Verschoor. Ja, ik wil graag als enig bijzonder punt noemen dat ik nadenkend vanavond heb besloten dat ik het amendement over de rekenkamercommissie ook wil steunen. Een euro per inwoner lijkt mij een zeer goed bestede euro. We hebben toch vaak genoeg goede onderzoeken gehad waar we bespreekpunten uithaalden. Dank u wel. Dank u wel. Vanuit het college nog behoefte aan reactie op deze tweede termijn? Geen. Dan gaan wij over naar de stemmingen, voorzitter.

Meneer Streefkerk vraagt een korte schorsing aan van enkele minuten. Een korte schorsing.

Schorsing van hoeveel minuten? 5 minuten, 5, 5 minuten. En dan gaan wij na de schorsing starten met de stemmingen over de amendementen, de voorstellen en de moties. 5 minuten schorsen. Als u verder allemaal wil plaatsnemen, dan heropen ik de vergadering. En zoals aangegeven dat we na de schorsing gelijk zouden overgaan met de stemmingen. Wij beginnen met de amendementen. Bij de amendementen moet u even opletten over de volgorde wat ik doe, omdat ik ook bij de amendementen kijk naar de volgorde van hoe ver reiken deze amendementen? Allereerst de vraag aan u. De fracties die amendementen hebben ingediend. Dit zijn alle amendementen die we ter stemming brengen. Of heeft een fractie bedacht: wij hebben een toezegging en we hoeven dat niet meer in te dienen. Dat zou kunnen. Niet dan komen al deze 8 amendementen eerst aan de orde. En dan begin ik bij nummer A4. Dat is het amendement verwachte opbrengst Eneco-aandelen kwantitatief schrappen. Daarna komt A1 aan de orde, A2, A3. En wij beginnen dan daarna over de hondenbelasting bij A7. Daarna A6 over de verhoging of geen verhoging en A5 over de gewijzigde verhoging. Dat is dan de volgorde van de amendementen. En tot slot amendement 8, dan hebben we alle amendementen voor de besluitstukken in één keer gehad. Allereerst amendement 4, het amendement over de verwachte opbrengst Eneco-aandelen kwantitatief te schrappen. Wenst iemand daar nog een stemverklaring te geven? Niets. Wie is voor dit amendement? De fracties van Gemeentebelangen en D66. Tegen zijn de overige fracties VVD, CDA, GroenLinks, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP. Daarmee is het amendement niet aangenomen. Dan amendement 1 over de bestemmingsreserve duurzaamheid, wenst iemand daar nog een stemverklaring te geven? Niets. Wie is voor dit amendement? D66 en GroenLinks. Tegen de fracties VVD, Gemeentebelangen, CDA, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP. Daarmee is het amendement niet aangenomen. Dan amendement 2 over het budget en rekenkamercommissie. Wenst iemand nog een stemverklaring? Niet. Wie is voor dit amendement? Dat zijn de fracties Gemeentebelangen, D66, GroenLinks, ChristenUnie, SGP. En tegen hebben gestemd de fracties van VVD, CDA, Partij van de Arbeid en daarmee is het amendement wel aangenomen. Dan het amendement 3 bekostiging uitvoering motie groenvoorziening. Nog iemand een stemverklaring? Niet. Wie is voor dit amendement? Gemeentebelangen, D66, GroenLinks en Partij van de Arbeid. Tegen hebben gestemd de VVD, CDA, ChristenUnie, SGP. Daarmee is dit amendement aangenomen. Dan is aan de orde amendement 7, amendement over het afschaffen van de hondenbelasting. Wenst iemand daar nog een stemverklaring te geven? Niets. Wie is voor dit amendement? Gemeentebelangen, D66. Tegen VVD, CDA, GroenLinks, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP. Daarmee is het amendement niet aangenomen. Het amendement geen verhoging van de hondenbelasting. Wie is voor dit amendement? Dat zijn dezelfde fracties, Gemeentebelangen, D66 en tegen dezelfde fracties VVD, CDA, GroenLinks, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP. Amendement niet aangenomen. Amendement budget dan over de hondenbelasting. En dat gaat over een minder grote verhoging. Nog iemand stemverklaring? Ja, voorzitter graag. Ja, de heer Van Maldegem, de heer Blokland en de heer Rosenberg, de heer Van Maldegem.

Ja dank u wel Voorzitter, het klinkt natuurlijk heel erg aantrekkelijk om een belastingverhoging iets te verlagen, maar het blijft een belastingverhoging en daarom zal D66 tegen dit amendement stemmen.

Voorzitter, ik zal ook tegen het amendement stemmen, omdat ik me niet kan vinden in de korting op het budget van het schoolzwemmen.

Dank u wel, meneer Rosenberg. Wij zullen ook

Tegen stemmen om hetzelfde argument als de heer Maldeghem aangaf. Het is nog steeds een verhoging wat ons betreft niet aan de orde.

Dank u wel. Dan gaan we over naar de stemming. Wie is er voor dit amendement? De fracties van VVD, CDA, Partij van de Arbeid, minus de heer Blokland, en de fractie van de ChristenUnie, SGP. En wie is tegen? Dat zijn de fracties van Gemeentebelangen, D66, GroenLinks en raadslid de heer Blokland, en daarmee is dit amendement aangenomen. Ach, verworpen, sorry, 17 om 18, ja dan moet ik het. Het amendement is daarmee verworpen. Het amendement over de locatie Fluitpolderplein bibliotheek. Mensen die iemand daar nog een stemverklaring over willen geven over amendement 8? Niet, dan gaan we daar ook over stemmen. Wie is voor dit amendement? Volgens mij is het daarmee unaniem. Amendement unaniem aangenomen. Daarmee hebben we de amendementen behandeld en ga ik naar de raadsvoorstellen. Raadsvoorstel het vaststellen van de programmabegroting. En, volgens mij kunnen we dan ook in één keer het besluit nemen over het vaststellen van de nood aan wijziging, programmabegroting en de programmabegroting 2019. Wenst iemand daar een stemverklaring over deze twee raadsvoorstellen? De heer Van Maldegem. Ik zie de heer Rozenberg aanstalten maken ook een stemverklaring. Ja, de heer Van Maldegem krijgt het eerste woord, dus u hebt nog even tijd om het op te zoeken. Ja, de heer Van Maldegem.

Voorzitter, zal ik de heer Rozenberg helpen door heel langzaam te gaan? Nee, voorzitter, het mag geen verrassing zijn dat wij na het indienen van onze tegenbegroting tegen deze begroting zullen gaan stemmen. Wij zien te weinig terug van wat wij zelf hebben voorgesteld en uit een aparte stemverklaring voor het Tarievenvoorstel 2020 uit onze tegenbegroting blijkt dat de lasten voor onze inwoners niet verhoogd hoeven te worden als je andere keuzes maakt. Dus ook daar zullen wij tegen stemmen. Dank.

Voorzitter, ik sluit me aan bij de woorden van de heer Van Maldegem. Ook wij zullen tegenstemmen. Dat geldt trouwens voor alle elementen onder agendapunt 5. De begroting is niet onze begroting. Het leidt tot een verhoging van de lasten voor onze inwoners en het tarievenvoorstel is daar ook een voorbeeld van. En ten aanzien van de natuurramp, ook daar zitten keuzes in die niet onze keuzes zijn, dus ook daar zullen wij tegenstemmen. Dank u.

Wel. Ondertussen zijn de stemverklaringen over de andere voorstellen gelijk meegenomen. Dus ik kijk of er nog van andere fracties over die andere voorstellen nog stemverklaringen zijn. Dat is niet het geval, dan zullen we de raadsvoorstellen één voor één gaan stemmen. Het vaststellen van de programmabegroting 2020 tot 2023. Wie is voor dit voorstel? De fracties VVD, CDA, GroenLinks, Partij van de Arbeid, ChristenUnie en SGP hebben voor gestemd. Gemeentebelangen en D66 tegen. Daarmee is de programmabegroting vastgesteld. De nota van wijziging bij de programmabegroting van 2020-2023 en de programmabegroting van 2019. Wie is voor dit voorstel? Fracties VVD, CDA, GroenLinks, Partij van de Arbeid, ChristenUnie en SGP hebben voor gestemd. De fracties van Gemeentebelangen en D66 tegen. Daarmee is dit raadsvoorstel aangenomen. Raadsvoorstel vaststellen belastingtarieven 2020. Voor dit voorstel. De fracties VVD, CDA, GroenLinks, Partij van de Arbeid, ChristenUnie en SGP hebben voor gestemd. Gemeentebelangen en D66 tegen. En het raadsvoorstel vaststellen tweede termijn. Wie is voor dit raadsvoorstel? Dat zijn ook weer dezelfde fracties: VVD, CDA, GroenLinks, D66, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP en tegen heeft gestemd. De fractie van Gemeentebelangen. Daarmee is de tweede termijn vastgesteld. En dan tot slot komen we bij de moties nog. Voor zover ik goed heb begrepen, is er een motie waar nog een wijziging op heeft plaatsgevonden die door de fractie van de VVD is toegelicht. En dat is de motie over financiële strategie. En dat zat hem in: draagt het presidium op een zekere groep raadsleden vanuit zo mogelijk alle fracties aan te wijzen om deze visie voor te bereiden. Dat is de wijziging volgens mij in de motie. Ja, zijn er nog andere wijzigingen over moties dan wel moties die worden ingetrokken omdat daar eventueel al toezeggingen over gedaan zijn, etcetera. Niet, dan komen alle moties ter stemming. We beginnen bij de motie van GroenLinks over de inzet van domotica bij huishoudelijke hulp. Dan zie ik nog stemverklaringen? Niet, wie is voor deze motie? Dat zijn alle fracties die ze unaniem hebben aangenomen. Dan de motie financiële strategie. Heeft iemand daar nog een stemverklaring? De heer Van Maldegem, aan u het woord. Dank u wel, voorzitter.

Voorzitter: Het is het gebrek van iBabs. Ik heb niet kunnen zien wat er staat, maar als het inderdaad niet bij de Commissie Rekening en Audit zit, dan gaan we akkoord omdat we willen dat dat een technische commissie blijft.

Prima, dan gaan we naar de stemming. Wie is voor? Dat zijn de fracties van VVD, CDA, D66, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SP en tegen: Gemeentebelangen en GroenLinks. Daarmee is de motie aangenomen. De motie duurzame besteding Eneco-gelden, wenst iemand daar nog een stemverklaring? De heer Van Maldegem. Dank.

U Voorzitter, de crux in deze motie zit voor onze fractie in het woord fonds, het klinkt hetzelfde als een begrotingsreserve, maar is daadwerkelijk iets anders en daarom zullen wij tegenstemmen. Dank u.

Deze motie beoordelen wij alleen op het dictum. Daarin wordt verzocht om een voorstel te doen voor een fonds. De eventuele omvang daarvan wordt opengelaten en de financiering van het fonds en de financiële werking zien wij uitdrukkelijk als samenhangend met de motie, financiële strategie en de uitkomsten van de visievorming die daaruit voortvloeit. Dank u wel.

Dank u wel. Dan gaan wij over tot de stemming. Wie is voor deze motie? VVD, CDA, GroenLinks, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP hebben voor gestemd. Gemeentebelangen en D66 tegen. De motie is aangenomen. De motie verduurzaming sociale woningbouw. Wenst iemand daar nog een stemverklaring? De heer Rozenberg. Voorzitter, wij...

Zullen tegenstemmen. Het is wat ons betreft een symboolpolitieke motie. De corporaties zijn al verplicht om daaraan te voldoen. Dus ja, het is een beetje overbodig allemaal. Wij zullen tegenstemmen.

Ja voorzitter, inhoudelijk ben ik het eens dat hij ook niet ingediend had kunnen worden, maar hij is nu ingediend, dus gewoon die stap voorstellen. Dank u.

U wel, dan gaan we over tot stemming. Wie is voor deze motie? De fracties van VVD, CDA, D66, GroenLinks, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP en de Fractie Gemeentebelangen hebben aangegeven tegengestemd te hebben en daarmee is de motie aangenomen. De motie maatschappelijke diensttijd, wenst iemand daar nog een stemverklaring? Niet, dan gaan we over tot stemming. Wie is voor deze motie? VVD, Gemeentebelangen, CDA, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP tegen. Fracties van D66, GroenLinks. Deze motie is aangenomen. Dan de motie duurzame investeringen aftrekken van de OZB-waarde, wenst iemand daar nog een stemverklaring? Niets, wie is voor deze motie? Fracties van Gemeentebelangen, D66, GroenLinks tegen. VVD, CDA, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP. Daarmee is de motie niet aangenomen. Dan de motie objectieve meetbare beleidsdoelen.

In de begroting en de jaarverslagen. Nog stemverklaring de heer Van Maldegem, de heer Rozenberg, de heer Van Vellen, de heer Van Maldegem. Ja, ik wil

Hier nogmaals wijzen op mijn tweede termijn. Zojuist bij de begrotingsbehandeling. We zien het gesprek met de wethouder die hier ook in meeloopt en dat verwelkomen wij. Dank u wel.

Spreken wij met de burgemeester dus. Ik heb al aangegeven, zullen deze niet steunen. Die heeft toegezegd dat dit gaat gebeuren. Nee, we hebben het

Het gaat hier over de meetbare beleidsdoelen in de begroting. Excuus.

Excuus, dat wil de wethouder. Had u hier een vraag over?

Nee, dan heb ik geen stemverklaring, voorzitter. Ik zou niet durven. Het is een fantastische motie. Ik zou gewoon aannemen als ik de Raad was.

Net als de heer Rozenberg zelf sta ik onder deze motie en wij zullen dus ook voorstemmen. We zien het echt nadrukkelijk in samenhang met dat gesprek wat de wethouder heeft aangeboden. Dank u wel, dan

Gaan we over tot stemming voor deze motie. Dat zijn de fracties VVD, Gemeentebelangen, CDA, D66, GroenLinks tegen de fracties van Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP. Daarmee is de motie aangenomen. Dan komen we bij motie 10 over het mobiel camerasysteem. Wenst iemand daar nog een stemverklaring? De heer Rozenberg.

Voorzitter, het zal u niet verbazen dat de fractie Gemeentebelang tegenstemt. Ik heb het al aangegeven. U heeft zelf al toegezegd dat dit zal plaatsvinden en hetzelfde geldt voor motie 11, die heb ik meteen meegenomen. De heer Van Maldegem.

Voorzitter, er staat nadrukkelijk in deze motie dat er sprake is van iets in kaart brengen, dus wij zijn niet op voorhand voor extra camera's in deze gemeente, maar het onderzoek zien we graag tegemoet en de suggestie ook nog om deze mobiele camera's te gebruiken voor eventuele selectieve toegang en bij afvalstations. Dank u wel. Dank.

U wel. Dan gaan we over naar de stemming. Wie is voor deze motie? Dat zijn VVD, CDA, D66, Partij van de Arbeid, ChristenUnie en SP. Tegen zijn Gemeentebelangen en GroenLinks. Daarmee is deze motie aangenomen. Motie 11, daar heeft de heer Rozenberg ook al een stemverklaring gegeven. De heer Van Maldegem nog een stemverklaring. Dank u wel.

Voorzitter, wij zien dit vooral als een oud D66-punt, dus wij kunnen hier volmondig mee instemmen. Dank.

U wel, dan gaan we over tot stemming. Wie is voor deze motie? VVD, CDA, D66, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SP en tegen hebben gestemd GroenLinks en Gemeentebelangen en daarmee is de motie aangenomen. Dan is tot slot nog de laatste motie en die gaat over het masterplan Damcentrum. Wenst iemand daar nog een stemverklaring over te geven? De heer Van Maldegem, aan u het woord.

Dank u wel. De D66-fractie vreest dat dit een papieren werkelijkheid wordt en daarmee ook een soort worst voor de bedrijven en inwoners van het Damcentrum. Daarom zullen wij tegenstemmen en ons moet ook nog van het hart dat we de CDA-lijsttrekker willen herinneren aan zijn uitspraak dat hij maar één keer in het jaar symboolpolitiek steunt. En als hij hiermee instemt, is het al de tweede keer vanavond.

Dank u wel, dan ga ik naar de heer Rozenberg voor een stemverklaring. Het woord is aan de heer Rozenberg.

Voorzitter, ook wij zullen tegenstemmen. Dat masterplan had al eerder gemaakt moeten worden in combinatie met de bereikbaarheid. Daar heeft het college niet voor gekozen. Wij vinden dat een gemis. Ik roep in herinnering de woorden van de heer Kist en wij zullen dus tegenstemmen.

Ja voorzitter, dat is precies waarom wij voor zullen stemmen, want volgens mij is dit het zoveelste haakje waarmee we kunnen blijven zeuren. Wanneer we nou eindelijk alle informatie hebben om die brug af te kunnen schieten, dan gaan...

We gaan over tot de stemming. Wie is voor deze motie? De VVD, het CDA, GroenLinks, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP en tegen hebben gestemd: Gemeentebelangen en D66. Daarmee is deze motie aangenomen en hebben we alle besluiten van deze avond bij de begrotingsbehandeling genomen. Ik dank u wel en ik sluit de vergadering.