Raadsbrief wensen en bedenkingen actieplan Jeugd 2024-2026

Ik heb daar geen aanmeldingen voor ontvangen, dus daarmee gaan we door naar de bespreekpunten en het enige bespreekpunt vanavond is de raadsbrief, wensen en bedenkingen. Actieplan Jeugd 2024-2026 die door de fracties van de PvdA, VVD, GroenLinks, CDA, ChristenUnie, Gemeentebelangen, Leidschendam-Voorburg en D66 overgeheveld is om de wensen en bedenkingen van het actieplan naar de bespreekpunten over te leveren. Wij kunnen, of tenminste, u kunt als commissielid in deze vergadering uw wensen en bedenkingen meegeven aan het college en ik zal na afloop van de tweede termijn even inventariseren of u het volstaat met de bespreking hier in de commissie. En de reactie van de wethouder en eventueel de toezeggingen die de wethouder gaat doen of dat de wensen en bedenkingen toch nog in de raad bevestigd moeten worden met een besluit. En dat kan een motie of een raadsvoorstel zijn. Tot zover dit deel dan. Nou ja, de wethouder zit er al. Ik kijk even rond wie er allemaal het woord wensen te voeren. Meneer Koster. Mevrouw Feld, mevrouw Kok. Yes, oké, dan beginnen we bij de Partij van de Arbeid, mevrouw Kok. Voorzitter, dank.

Dank u wel, het actieplan jeugd. Het is niet de eerste keer dat we dit bespreken, maar toch begin ik graag, net als altijd, met hoe de Partij van de Arbeid ideologisch aankijkt tegen dat onderwerp. Dat vind ik altijd belangrijk om vanuit daar te beginnen. Niet alle kinderen hebben namelijk dezelfde kansen om gezond en veilig op te groeien. Of dat nou ligt aan geldzorgen in een gezin of aan een tijgeropvoeding om per se naar het VWO te gaan. Als overheid moeten we daarom ongelijk investeren voor gelijke kansen. Betekent dat dan ook dat ieder kind jeugdzorg moet krijgen, voorzitter? Nee, de jeugdzorg lijkt soms namelijk een ventiel om de druk veroorzaakt door grote maatschappelijke problemen te laten ontsnappen. Jarenlang neoliberaal beleid heeft onze publieke sector uitgehold. Het onderwijs staat daarom bijvoorbeeld onder grote druk en de problemen die dat veroorzaakt worden niet zelden met jeugdzorg opgelost. Ik vind het een goede zaak daarom dat deze wethouder dit dossier met zoveel enthousiasme heeft opgepakt en op pad is gegaan om een inhoudelijke visie zoals deze hier ook vanavond in het actieplan staat te formuleren. Want de andere kant, als je dat niet doet. Vanuit zijn visie kennen we ook als het aankomt op jeugdzorg en gemeente en dat is praten over het onderwerp in termen van P*Q en geld. Daarmee ligt het risico op de loer om plat te gaan bezuinigen. Mijn fractie steunt de inhoudelijke lijn achter dit plan. Maar als je gaat sturen op minder jeugdzorg, dan moet er wel een alternatief zijn. De Partij van de Arbeid heeft het vaker aangegeven in verschillende besprekingen. Wij benoemen dan graag specifiek twee dingen. Ten eerste de toegang. Dit is een van de enige zaken in het jeugdzorgdomein die we echt volledig in eigen hand hebben. Hoe organiseren we onze toegang? Daar hebben we begin deze raadsperiode ook een raadsbrede motie voor ingediend, onder andere samen met mevrouw Van den Heuvel van de VVD. Wat is de stand van zaken hiervan? Vraagt de Partij van de Arbeid zich af, we lezen er namelijk niet zoveel over terug in het plan, behalve dat we een vrij lange wachttijd hebben voor onze eigen consulenten. Kunnen we hun belangrijke werk niet handiger organiseren, bijvoorbeeld meer wijkgericht? En ten tweede de sociale of de pedagogische basis wordt het in dit stuk genoemd. Tijdens onze laatste raadsvergadering hebben we het hier ook over gehad. Als we minder geïndiceerde zorg willen, dan moeten we wel zorgen dat we een retegoed eigen voorliggend veld hebben met voldoende jongerenwerkers, bruisende buurtcentra, opbouwwerk en meer. Daar zijn we nog steeds niet op gezekerd, vind ik. Ondanks alle discussies over de subsidietafels. Hoe ziet de wethouder dit? Nou ja, we vinden een aantal van de acties tenslotte voorgesteld in het plan iets voorbarig, bijvoorbeeld over de verordening geen jeugdzorg in gezinnen waar eigenlijk volwassen ggz-problematiek speelt. Ja, dat lijkt me heel vaak het geval in deze gezinnen, dus kan je dat wel zo zeggen? En voor wat betreft de meest intensieve kindzorg. Ik lees daar iets over kinderhospices, voorzitter, daar krijg je het echt direct koud van. Maar ik vraag me ook af, dit lijkt me nou zaken die zo weinig voorkomen, is dat dan een knop om aan te gaan draaien? En dan vraag ik de wethouder ook: wat zijn dan de echt grote knoppen, hebben we daar zicht op, voorzitter? Daar laat ik het voor nu graag bij, dank u wel.

Dan ga ik naar het CDA, meneer Koster, voorzitter. Vanavond...

Vanavond hebben we het over het actieplan voor de jeugdzorg, toch voorzitter? Eigenlijk hebben we het vanavond over de zorgelijke trend dat steeds meer jongeren jeugdzorg gebruiken. Momenteel gaat het om één op de zeven jongeren, voorzitter. Wellicht dat er hier fracties aanwezig zijn die hier anders naar kijken, maar het lijkt mij ondenkbaar dat wij in een samenleving leven waar één op de zeven jongeren het best gebaat is bij jeugdzorg, voorzitter. Dit is dan ook wel een gelijk. De eerste gedachte die ik nog wil meegeven aan de wethouder: dit plan is nog heel erg ingegeven vanuit de financiële opgave, op zich terecht. Er is een financiële opgave, maar voorzitter, volgens mij is de maatschappelijke opgave veel belangrijker. Zelfs als de wethouder morgen in de politiek bekende geldboom weet te planten, zou deze trend in de samenleving gewoon opgepakt moeten worden. Ook al zouden we al die middelen wel hebben. Gelukkig, voorzitter, kan ik melden dat mijn fractie in het geheel positief staat tegenover dit plan. We starten elke discussie als partij rondom jeugdzorg met het belang van een sterk gezin, een sterke examenleerling. Dat lezen we terug in het plan. Daarnaast hebben wij vorig jaar aangegeven dat voor ons de oplossing langs drie pilaren moet liggen: wijkgerichte, sociale dienstverlening en toegang normaliseren en afbakenen, en inhoud en budget naar de professionals. Deze punten komen ook allemaal terug. Wel zou ik van de wethouder willen weten of het thema kostenbewustheid niet wat uitgebreider kan. Jeugdzorg is een vraagstuk van schaarste en ook de zorg moet haar verantwoordelijkheid pakken in hoe we die schaarste het best kunnen verdelen. Hoe kijkt de wethouder daarnaar, voorzitter? Vorig jaar las ik een deel van een plan voor in de Commissie Samenleving, dat is geschreven door de gemeente tijdens decentralisaties. Veel van wat daar stond en wat we vandaag opschrijven, komt overeen. Daarom, voorzitter, blijft mijn fractie kritisch naar de uitvoering kijken. Kan de wethouder garanderen dat dit plan daadwerkelijk op de vloer het verschil gaat maken? Hoe kan de Raad in november bij de begroting zien dat dit plan werkt, dat we effecten boeken? De indicatoren die zijn meegegeven meten verreweg niet alles van wat we willen doen. Hoe gaat de wethouder bijsturen als dit plan niet werkt? Hoe zorgen we dat de zorgbureaucratie echt gaat leveren en dat er niet het zoveelste leuke werkstuk wordt van de politiek die in de praktijk alleen maar de volgende jojo-beweging is? Mijn fractie wil weten hoe de wethouder resultaten gaat doordrukken. Graag een reactie. Voorzitter, vorige week stuurde het college een aantal kritische reacties van experts op over dit plan. Ik kan me in veel punten van die experts eigenlijk wel vinden, maar ik ben ook benieuwd naar hoe het college hiernaar kijkt en of ze op een aantal punten in het actieplan op basis van die reacties wellicht wijzigingen willen aanbrengen. Ook moeten wij nog wachten op de kostenanalyse van dit plan. De tussentijdse evaluatie geeft aan dat maar voor 80% van de financiële opgave gehaald kan worden. Over deze zaken een compleet beeld hebben voordat mijn fractie volledig wensen en bedenkingen kan geven, heeft wel onze voorkeur. Hoe zouden de collega's en de wethouder ernaar kijken om de definitieve wensen en bedenkingen de volgende Commissiecyclus te bespreken? Mogelijk in samenhang met de uitvoeringsplannen dan voor de regio's die we vorige week ook hebben gekregen? Voorzitter, ik rond af. Dit plan bevat wat mij betreft veel goede woorden. Het wordt nu tijd voor daden. Mijn fractie hoopt dat dit plan daar ook voor zorgt. Tot zover, voorzitter. Dank.

U wel, dan ga ik naar de VVD, mevrouw Van Heuvel.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik sluit mij aan bij de complimenten van de voorgangers. Voor ons ligt een actieplan van een wethouder die keuzes durft te maken. Keuzes niet met als doel een bezuiniging, maar vooral met een visie. Het kind als eigenstandige deelnemer van onze samenleving, niet gericht op zijn gezondheid, maar juist op talentontwikkeling, participatie en veerkracht. Iemand uit onze fractie zou zeggen, een burger met rechten en uiteraard ook plichten, en een visie is hard nodig. Als we lezen dat een op de zeven kinderen in Leidschendam-Voorburg jeugdhulp ontvangt. En ik zeg expres jeugdhulp, want de termen jeugdzorg en jeugdhulp in dit stuk worden nogal vaak door elkaar gebruikt. De wet definieert beide anders. Laat ik kort zijn: als VVD Leidschendam-Voorburg zijn we blij te lezen dat er scherpe keuzes gemaakt worden over wat we wel en niet onder jeugdzorg verstaan. We hebben het al vaker geroepen, de memorie van toelichting en de jurisprudentie bieden voldoende handvatten hiertoe om te beschrijven wat wel en niet jeugdhulp is. Amsterdam doet het, Rijswijk gaat het doen, Voorschoten doet het, dus waarom wij niet? En wat ons betreft hoort daar ook bij dat we met elkaar goed definiëren wat we onder een goed zorgproduct verstaan. Staan klankbordgesprekken, therapie, knuffelen met koeien. Laten we inzetten op bewezen evidence-based zorgbehandelingen. We zijn ook blij met de inzet op weerbaarheid en normaliseren, maar daarbij heeft onze fractie wel de vraag: hebben we dan, zoals bijvoorbeeld Rijswijk en Den Haag dat wel hebben, ook een gezamenlijke visie op wat we onder normaliseren verstaan? We zijn blij met de talentontwikkeling en burgerschap en de inzet daarop. Maar als we daarop inzetten, dan wordt het ons niet helemaal duidelijk in dit plan wat we daaronder verstaan. Het plan focust zich eigenlijk nog steeds op de fase vlak voor en alles na de indicering en dat sluit ook aan bij hetgeen mevrouw Kok zojuist heeft aangehaald. Op het moment dat wij op de zware zorg na indicering gaan drukken, dan moeten we in ieder geval zorgen dat we lokaal die kinderen wel iets te bieden hebben. Hoe gaan we dat doen? Dat mis ik nu in dit stuk. Komt daar dan een apart plan voor? Hebben we daar al ideeën bij? Graag een eerste gedachte van de wethouder. En dan natuurlijk de toegang. Al zes jaar lang roep ik dat de toegang in Leidschendam-Voorburg niet oké is. Ouders die niet weten waar ze terecht kunnen op het moment dat ze in een crisis zitten, al dan niet op woensdagmiddag tussen half twaalf en half twee kunnen bellen, dan krijgen ze een vrijwilliger aan de telefoon die via WhatsApp met elkaar zorgoverdracht doet. Het is niet oké en volgens mij nog steeds niet volgens de wettelijke kwaliteitsnormen. We zijn dan ook blij dat de toegang een pijler is in dit plan. Alleen lezen we niet concreet genoeg wat er dan verandert aan de toegang. Misschien kan de wethouder ons hierin meenemen. En dan twee punten waar we in onze fractie lang over gesproken hebben afgelopen dinsdag. Het eerste punt is het jeugdvervoer. Daar wordt nu scherp ingesneden. Onze fractie, ik neem u even mee in het gesprek dat we hebben gehad. Wij zien jeugdvervoer niet als een product op zich. Dat is het voor de administratie wel, maar een kind krijgt nooit alleen maar jeugdvervoer. Jeugdvervoer is wat ons betreft randvoorwaardelijk om juist daar te komen waar het moet zijn. Pas het onderwijs, dagbesteding, nou, noem maar op. Kan de wethouder ons meenemen in waarom er toch nu gekozen wordt voor jeugdvervoer en of dit nu goed gaat? De tweede is dat er een lobby gestart wordt voor gratis kinderopvangvoorzieningen voor minima en de vraag van de VVD is dan ook: waarom alleen voor minima en niet voor alle ouders? Want we hebben ook genoeg ouders die buiten de minimagroep vallen die ternauwernood het hoofd boven water houden en de prijzen van kinderopvang stijgen voor iedereen. Dan natuurlijk de laatste vraag, en die gaat ongetwijfeld mijn collega van D66 ook nog een keer herhalen: wat is de rol van de gemeenteraad in het vervolg? Dank u wel.

Dan ga ik naar D66, meneer Munoz Balvi en heel veel succes. Dank u wel.

Voorzitter, ieder kind of jongere waar dan ook in Nederland zou veilig en gezond moeten kunnen opgroeien, zodat zij de kans krijgen zich te ontplooien tot volwaardig en zelfredzaam burger van ons land en kinderen die kampen met problemen moeten daar passende hulp kunnen krijgen als dat nodig is. En de gemeente heeft de belangrijke taak kwalitatief goede en toegankelijke jeugdzorg te bieden. Maar voorzitter, de jeugdzorg kampt met grote problemen. De kosten stijgen enorm en er wordt steeds groter beroep gedaan op de professionals die de jeugdzorg aanbieden. Waar in 2015 nog een op de 15 kinderen een beroep deed op de jeugdzorg, is dat inmiddels een op 7 en dat is teveel. Zonder maatregelen kan de toegankelijkheid en de kwaliteit van de jeugdzorg daardoor verder onder druk komen te staan. Dus het is goed dat er een actieplan ligt om hier wat aan te doen. Tijdens het vorige debat was D66 bij monde van mijn fractiegenoot Lisa Vogelaar vrij kritisch. Maar we zijn tevreden over het nu voorliggende actieplan en ik maak daarom ook complimenten aan de wethouder, de ambtenaren en alle betrokkenen die actief hebben meegewerkt aan dit actieplan en in het bijzonder ook al die mensen die betrokken zijn bij de uitvoer van de acties zelf. Het actieplan is ambitieus en heeft een concrete doelstelling om het beroep op de jeugdzorg terug te dringen van een op 7 naar een op 14. En hiervoor worden verschillende acties ingezet waarbij het kind en de jongeren in de context van gezin, school en sport worden bezien. Het is daarom belangrijk dat ook jongeren die verkeerd in de jeugdzorg zitten zo goed mogelijk kunnen worden geholpen met een hulpvraag en in veel gevallen kan dat ook op een andere manier. En met de actie wordt hierop ingezet. De hoeveelheid acties maakt echter ook dat het plan wat ons betreft een zeker trial-and-error karakter heeft. Het kan dus zijn dat niet alles lukt en wat ons betreft zouden we dat ook moeten accepteren. Wel is er ruimte voor verbetering en dat blijkt ook uit de review-uitvraag. Welke invulling geven we bijvoorbeeld aan het begrip pedagogische basis en hoe vertalen we het overkoepelende doel naar de individuele acties? In de review-uitvraag wordt ook gezegd dat de indicatoren zelf niet als doel kunnen dienen, dus ik ben benieuwd hoe de wethouder kijkt naar de reacties op de review-uitvraag en of hij deze gaat oppakken. We zijn blij dat er reeds met veel acties ervaring is opgedaan, waardoor deze kunnen worden uitgebreid naar een bredere doelgroep. Ook is het goed om te zien dat er indicatoren worden genoemd in het stuk, zodat we kunnen monitoren wat het effect van de acties is. Wel valt op dat er bij actielijnen 4 en 5 geen indicatoren worden genoemd en er wordt in het stuk gesproken over bijlagen en dat kan aan mij liggen, maar die heb ik niet kunnen vinden. Dus wellicht kunnen we die nog ontvangen. Maar ik ben benieuwd. Kan de wethouder toelichten waarom de acties 4 en 5 niet zijn opgenomen? Verder ben ik ook benieuwd hoe de acties worden weggezet in de tijd. Is er al een planning die we zouden kunnen krijgen? Als we de kosten en het beroep op de jeugdzorg willen terugdringen, dan is het belangrijk dat acties effect sorteren. Aan de andere kant betekent dit ook dat we moeten oppassen dat er geen kinderen en jongeren tussen wal en schip vallen. Wat betreft de beoogde besparing valt mij op dat in sommige gevallen nog afspraken tussen partijen moeten worden gemaakt. Denk aan de gesprekken die nog met huisartsen moeten plaatsvinden en waar ook afspraken mee moeten worden gemaakt en de onderwijsinstellingen. In hoeverre is het dan realistisch om daar al wat over in het kostenplaatje mee te nemen? Ook het onderwijs heeft een belangrijke opdracht om kinderen en jongeren met een ondersteuningsbehoefte een passende onderwijsvorm te bieden. Dus het is goed dat de gemeente met onderwijsinstellingen in gesprek gaat om nader tot elkaar te komen of elkaars verantwoordelijkheid bij de actie over inclusief onderwijs. Opvalt echt wel dat het MBO niet wordt genoemd en die initiële studenten in het MBO zijn vaak nog leer- of kwalificatieplichtig en ook een MBO-school heeft een opdracht in het passend onderwijs. Kan de wethouder toelichten waarom het MBO niet is genoemd en is het nog mogelijk om hen toch in de gesprekken mee te nemen? Voorzitter, ik rond af waarmee ik begon. Als gemeente hebben we een belangrijke opgave om jongeren kwalitatief goede en toegankelijke jeugdhulp te bieden. Het is duidelijk dat we niet op deze voet kunnen doorgaan. Actie is daarom nodig en met dit plan zetten we een stap in de goede richting, dus het is belangrijk dat raad en college met elkaar in gesprek blijven om de ontwikkelingen te volgen. Dus ik sluit me aan bij de VVD, dus ik ben benieuwd hoe de wethouder dit ziet en of hij al gedachten had over het gesprek en informatie naar de raad in het vervolg. Dank u wel.

En gefeliciteerd met uw eerste inbreng bij de Commissie Samenleving. En wat helemaal prachtig is: u heeft geen seconde van uw spreektijd gebruikt, waarschijnlijk omdat uw kaartje er niet of niet goed in zit? Maar goed, het is u voor deze eerste keer vergeven, denk ik. Helemaal goed, goed links, mevrouw Feld.

Ja, dank voorzitter. Het is inderdaad een avond vol wensen en bedenkingen, dus als mijn verhaal een beetje warrig is op een aantal punten, dan kan dat kloppen, want het zijn een aantal wensen en bedenkingen bij dit plan. Maar ik wil graag beginnen met de complimenten voor dit stuk en eigenlijk ook het proces dat hieraan vooraf is gegaan. Het fundamentele gesprek, wat natuurlijk vrij lastig kan klinken, want hoe hou je nou een fundamenteel gesprek? Maar ik moet zeggen dat ik echt positief ben over de avonden en middagen die er zijn geweest. De mensen die daar waren en de gesprekken die tot stand zijn gekomen. En ik vind ook dat we daar wel een goede analyse van terugzien in dit stuk over hoe het nou gaat met onze jongeren, wat we zien in de samenleving en dat ook duidelijk eigenlijk die connectie wordt gelegd met dat de gezondheid en mentale gezondheid van mensen en dus ook kinderen en jongeren niet los te zien is van zaken als individualisering, prestatiedruk, sociale media en ook het toenemende aantal scheidingen. Daar zijn ook een flink aantal goede acties aan gekoppeld. Daarbij mis ik wel een klein beetje de focus ook op prestatiedruk en sociale media. En ik vraag me af of de wethouder daar ook nog een aantal plannen op heeft. Maar als het bijvoorbeeld gaat over meer collectieve voorzieningen en ouders meer betrekken, dan zie ik dat wel goed terug. Sowieso ben ik echt blij met de acties die worden benoemd en ik hoop ook dat de juiste investering wordt gedaan met geld en middelen en tijd om dit tot een succes te brengen en dat het daarmee ook een succesvolle uitvoering wordt. Maar dat betekent ook dat pilots die nu soms al 3 jaar lopen, tot beleid worden gemaakt op een gegeven moment en dat ook pilots waarvan misschien de vraag is of die nog wel gefinancierd kunnen worden vanuit de ISA of GALA gelden, zoals bijvoorbeeld de schoolpsycholoog op het Maartens, dat we daar het lef tonen om daar alternatieve financiering voor te zoeken en dat we dingen gaan prioriteren en dat we zeggen, we vinden dit belangrijk, dit moet gebeuren en we doen er alles aan om dat voor elkaar te krijgen. Dan zijn er een paar zaken waarbij ik toch eigenlijk bang ben dat we toch weer een kleine boemerang opwerpen die terugkomt in ons gezicht. Interruptie van

Ja, dank u wel voorzitter. Een vraag aan collega Feld. U geeft aan dat u voorstander bent om een aantal pilots die goed lopen dan ook het lef te hebben deze tot beleid te maken en deze te borgen. Dan moet er uiteraard geld bij. Is GroenLinks dan ook bereid om keuzes te maken? Want we hebben al een paar keer gehoord, geld is dus niet oneindig. Gaat u dan ook keuzes maken?

Ja, zeker dat hebben we ook al regelmatig gezien dat we dat doen. Die keuzes hoeven alleen niet altijd binnen hetzelfde domein te vallen wat ons betreft en daar zijn verschillende meningen over binnen deze raad. Maar we zijn zeker bereid om keuzes te maken hoe je aan geld komt. En we weten ook dat het geld niet op de rug groeit, maar dat we wel moeten kijken vanuit die visie die we nu zo mooi neerleggen en dat je het niet altijd maar bij pilots kan houden, want we hebben juist die langdurige inzet nodig om echt verandering voor elkaar te krijgen. De boemerangs waar ik dan naar verwees allereerst als ik teruglees over de jeugdverordening die wordt aangepast. Dat is een van de eerste acties die gaat worden uitgevoerd en waar ik een beetje bang voor ben is dat er best wel scherpe afbakeningen in staan en ook strenge eisen voor jeugdhulp en mijn angst daarbij is dat we dan wellicht kinderen uit het beeld gaan verliezen, bijvoorbeeld omdat een volwassene niet wil meewerken aan een schuldhulptraject of volwassen ggz, zoals verslavingszorg of een agressietraining. En hoe voorkomen we dan dat kinderen de dupe worden van het feit dat wij die strenge eisen stellen en dat we bijvoorbeeld ze ook doorverwijzen naar het traject zoals de WMO of de wet langdurige zorg, terwijl dat toch een vrij lastig traject kan zijn om daar in te komen en die wachtlijsten daar ook enorm voor zijn? Hoe zorgen we dat die kinderen niet tussen wal en schip vallen en de tweede boemerang is dat we minder verwijzingen willen via de huisarts. Ook daar snap ik de achterliggende gedachte achter. Onze jeugdconsulenten hebben veel beter beeld over het veld wat er is over wat geboden kan worden aan deze kinderen, maar tegelijkertijd zoals mevrouw Kok ook al zei, is er een half jaar wachtlijst bij die consulenten, terwijl deze mensen binnen een week geholpen kunnen worden door een huisarts die ook nog eens in hun eigen wijk zit die ze al hun hele leven kennen. Dus hoe ziet het college of de wethouder het voor zich dat deze huisartsen ook zeggen, ja, zo'n goed idee om dat door die jeugdconsulenten te laten doen? En hoe ziet de wethouder het voor zich dat deze jeugdconsulenten ook de tijd hebben om zo snel mogelijk deze kinderen te helpen? Kunnen we dan bijvoorbeeld meer jeugdconsulenten aannemen en kunnen we hen ook verplaatsen van het raadhuis de wijken in, zoals bijvoorbeeld de jeugdconsulent die op school zit? Dat is ook weer een pilot die volgens mij heel goed werkt. Dat is dichter bij die mensen echt zelf om zo dichter bij het contact te komen. En ik denk dat dat ook heel erg goed past bij de visie, waarbij we de oplossingen dichter bij de mensen zelf willen. Dichter bij de omgeving van het kind willen zoeken bij de familie op school, maar dus ook in de wijk. Dat hoort er dan ook echt bij en ik ben het met mevrouw Van den Heuvel en mevrouw Kok eens dat dat wijkgericht werken nog te weinig terugkomt hierin.

Ja, ik deel veel van wat mevrouw Feld beschrijft over wijkgericht werken. Ik was wel benieuwd, ze had het over de wachtrijen bij jeugdconsulenten en moeten we daar niet op richten? Maar mijn kijk, althans, de kijk van mijn fractie zou dan wel zijn, en ik ben benieuwd hoe mevrouw Veld daarnaar kijkt, dat als je het normaliseringsgesprek voert en als gevolg daarvan de afbakening, en je begint altijd bij dat gesprek over normalisering en dan ga je door naar afbakening, dan heb je een kleinere vraag, een kleinere groep mensen die een beroep doen op jeugdhulp. En waarschijnlijk, als je dat gesprek goed met elkaar voert, ook alternatieve plekken waar je maatschappelijke opgaven die blijven bestaan met elkaar kan oplossen, dus dan is de druk in wachtrijen misschien ook minder. Hoe kijkt mevrouw Feld daarnaar? Nou, ik denk...

Dat het juist de jeugdconsulenten zijn, dat dat nog ook niet als jeugdhulp of iets gezien moet worden, maar dat dat juist de plek is waar mensen aankomen die problemen ervaren bij het kind of in het gezin. En dat zo'n jeugdconsulent goed met dat hele gezin kan kijken wat er aan de hand is en dan juist bijvoorbeeld af en toe niet verwijst naar de jeugdzorg. En dat is iets wat we bij de huisarts dus vaker zien en waar we dan vooral ook geen grip op hebben als gemeente en pas achteraf de rekening krijgen. En dan gaat het niet om de rekening, maar het gaat me om het feit dat zo'n kind daar eigenlijk dan ook niet mee geholpen is en dat het juist het mooie van de jeugdconsulenten op papier is dat zij dat zo goed breed kunnen bekijken. Maar ja, als die wachtrijen bij hen al een half jaar zijn, dan vrees ik dat je een klein beetje de plank misslaat, zeker als je dat nog meer werk op je wil nemen omdat je dat weg wil halen bij de huisarts. Goed. Tot slot de vraag, wanneer is dit plan een succes volgens de wethouder en meten we dat alleen aan de hand van de jeugdzorgkosten en getallen van aanbieders? Of gaan we dan juist ook kijken naar andere en nieuwe indicatoren die samenhangen met onze nieuwe visie? We willen veel meer kijken naar de ouders, naar de scholen. Zijn daar dan niet andere manieren waarop we kunnen kijken van hoe gaat het met hen en kan dat ons dan niet ook iets zeggen over hoe het met onze jongeren en kinderen gaat? Tot zover.

Dank u wel, dan ga ik naar meneer Klaarhamer, Gemeentebelangen Leidschendam-Voorburg.

Dank u wel, voorzitter. Allereerst complimenten aan de wethouder en de ambtenaren voor het voorliggende actieplan. Vanavond bespreken we dat weer opnieuw en zoals Gemeentebelangen al eerder heeft aangegeven, maken we ons zorgen over hoe we in Nederland en ook in Leidschendam-Voorburg invulling geven aan wat we jeugdzorg noemen. De aantallen kinderen die zorg nodig hebben, liegen er niet om en de kosten stijgen tot zorgwekkende hoogte. Dit vraagt om een andere koers. Wij geloven dat dit actieplan een eerste stap in die richting kan zijn. Als fractie kwam bij het lezen van dit actieplan het woord kompas bij ons op. Een kompas helpt om richting te bepalen en geeft sturing. Een andere richting is precies wat we nodig hebben voor de jeugdzorg. Ten eerste geloven wij dat de primaire verantwoordelijkheid voor het opgroeien van de kinderen bij de ouders ligt. Ouders moeten hun kinderen de juiste richting wijzen waarna het kind, naarmate het ouder wordt, zelf het kompas in handen kan nemen om richting te geven aan zijn of haar leven. Dit vraagt om een focus op de mogelijkheden van het kind en niet op de onmogelijkheden of de beperkingen. Tegelijkertijd moeten de ouders en de maatschappij een realistisch verwachtingspatroon hebben van de kinderen. Het kind moet centraal staan, niet de verwachtingen van de ouders of de kaders van bijvoorbeeld het onderwijs. Uiteraard blijft de zorg voor kinderen nodig. Wanneer we ons richten op het versterken van het gezin in de samenleving, kunnen we de groep kinderen die intensief hulp nodig heeft verkleinen. Hierdoor kunnen we de kinderen die wel hulp nodig hebben beter helpen. Het woord kompas is ook van toepassing op de visie van wethouder Keus. Dit actieplan geeft richting aan hoe wij als gemeente om moeten gaan met de jeugdzorg. Wij zijn positief gestemd over de inhoud van het plan en waarderen het dat het getoetst is door experts zoals bijvoorbeeld Challenge Stellaard en Bert Wienen. Dit toont dat de gemeente openstaat om te leren en herkent hoe complex de problematiek is. Maar om echt fundamentele veranderingen door te voeren, is er een meer radicale koerswijziging nodig, zoals we eerder hebben aangegeven. Het kind moet centraal staan, omringd door de instellingen die ondersteunend zijn en niet leidend. De vraag is of wij als gemeente de eerste stap kunnen zetten daarin. Het actieplan is juist opgesteld als aanpak voor de problemen binnen de jeugdzorg. Dit is volgens Gemeentebelangen een verkeerd uitgangspunt. Een actieplan moet vertrekken vanuit de ontwikkelkansen van de jeugd. Hoewel veel deskundigen hebben bijgedragen aan het plan, zien wij dit als een inleiding. Kinderen en ouders worden als laatste genoemd. Dit is opmerkelijk, dat moet juist het startpunt zijn. Een belangrijk aandachtspunt is ook het onderwijs. De huidige richtlijnen en regels sluiten niet altijd aan op de behoeften van de kinderen met bijvoorbeeld ADHD, autisme of NLD. Deze kinderen hebben vaak een andere kijk op de wereld, wat juist een kracht kan zijn. Wij roepen ouders en scholen op om eventuele diagnoses niet als een probleem, maar als een handvat te zien. Sportverenigingen en organisaties zoals bijvoorbeeld scouting kunnen hier een belangrijke rol in spelen door kinderen te helpen zich positief te ontwikkelen. Met bovenstaande in gedachten moeten we stappen zetten om de jeugdzorg een betere richting te sturen. Dit actieplan biedt een eerste aanzet, maar voor een fundamentele verandering is meer nodig. Graag geven wij een aantal aanbevelingen mee. Structureel overlegplatform met ouders en jongeren: Gemeentebelangen steunt ten eerste het idee van een overlegplatform waarin ouders en jongeren continu worden betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van het actieplan. Hun input is essentieel voor een succesvolle aanpak. Preventie en vroege interventie: Gemeentebelangen is blij dat de wethouder het belang van preventie erkent, maar pleit voor meer concrete initiatieven en een tijdlijn. Denk aan het versterken van gezinnen en de inzet van jeugdcoaches die aantoonbaar leiden tot minder meldingen bij Veilig Thuis. Wij vragen de wethouder ook om verenigingen zoals scouting hierbij te betrekken. Investeringskosten en begrotingswijzigingen: gezien de urgentie van de problematiek dringt Gemeentebelangen aan op een versneld proces voor het vaststellen van de begrotingswijzigingen. Dit stelt ons in staat om sneller tot actie over te gaan en eerder resultaten te boeken. Tussentijdse evaluaties: het opnemen van evaluatiemomenten is essentieel om de voortgang en impact van het actieplan te monitoren. Een kwartaalrapportage kan de gemeente en betrokken partijen in staat stellen om bij te sturen waar nodig is. Een pilotproject voor integrale toegangsfunctie: Gemeentebelangen waardeert het experimenteren met een integrale toegangsfunctie. Een pilotproject in een aantal geselecteerde wijken kan waardevolle inzichten bieden en mogelijk dienen als blauwdruk voor verdere uitrol. Het is belangrijk dat de kosten behapbaar blijven en dat er een evaluatiemethode wordt ontwikkeld om de effectiviteit te meten en eventueel bij te stellen. Tot slot, voorzitter, wat voor gemeente willen wij zijn? Een gemeente waar jeugdzorg centraal staat of een gemeente waar kinderen veilig kunnen opgroeien, kunnen sporten en spelen en waar het verenigingsleven floreert? Voor Gemeentebelangen is dat vast ieder kind. Dat blijft staan. Voorburg en Stompwijk moeten mee kunnen doen. Tot zover, voorzitter. Dank.

U wel en dan tenslotte van deze eerste termijn de ChristenUnie, mevrouw Steinebach. Ja voorzitter

Voorzitter, laat ik ook beginnen met complimenten voor het stuk. Een stuk met een mooi voorwoord waar duidelijk is dat er gekeken moet worden naar de context. Gelukkig kijken we niet meer alleen maar naar het kind. Zelf kijken we niet meer alleen maar naar de problemen. Ja, gelukkig. Even kijken, ja, gelukkig kijken we ook naar wat de ouders en families kunnen doen, want in de samenleving kunnen ook hele mooie dingen gebeuren. Maar wat een feit blijft, is dat het niet makkelijk is op te groeien in deze tijd. Vandaag voerde ik daar het gesprek over met een collega. Hij vertelde: Toen ik opgroeide, had je het gemaakt wanneer je de criminaliteit in ging, je ontsnapte niet aan jouw wereldje, aan jouw wijk, tenzij je detentie in ging. En dan kan je blijven zeggen dat iedereen uiteindelijk zelf de keuze moet maken om zijn of haar leven te beteren. Maar hoe kan je die keuze als tiener maken als je niet weet welke keuzes er überhaupt te maken zijn? En nee, dit is niet de schuld van de gemeente, maar wat zou het fijn zijn als je dan gesprekken op school kan voeren of dat je de schoolpsycholoog kan spreken die jou een ander beeld kan laten zien? Het klinkt voor de ChristenUnie dan ook niet raar in de oren dat steeds meer kinderen jeugdhulp nodig hebben. Wanneer onze samenleving steeds meer naar het individu kijkt, spullen en filters op social media de hemel in worden geprezen, echtscheidingen blijven stijgen en al het eten dat we kopen en vervolgens eten uit 30 verschillende ingrediënten bestaat, gemaakt in fabrieken. Dat is allemaal niet zonder gevolgen voor onze gezondheid en ook niet voor onze jeugd. Voorzitter, de ChristenUnie heeft in voorgaande debatten zich al geuit over de jeugdzorg en de sociale basis laagdrempelig met jeugdcoaches. En vooral, laten we vooral met elkaar in gesprek gaan, zodat we die gigantische uitdagingen samen kunnen dragen. Voorzitter, al met al is de ChristenUnie erg blij met dit stuk. De ChristenUnie ziet een wethouder met hart voor de jeugd. Ook al zijn de financiële uitdagingen groot en de ChristenUnie wenst de wethouder dan ook veel succes. En de ChristenUnie, tot slot, de ChristenUnie hoopt dat de wethouder naar ieder individueel kind en gezin blijft kijken, want dat zijn de mensen achter de cijfers, achter de producten en achter de beleidsstukken. Dank u wel.

Dank u wel. Dan is de eerste termijn van de zijde van de Commissie voorbij en dan gaan we naar de wethouder. Die al onze vragen mag voorzien van een duiding, een antwoord of wat dan ook. Gaat uw gang.

Ja, dank u wel, voorzitter, en dank ook aan iedereen in de commissie voor hun bijdrage in de eerste termijn. En ook dank voor alle mooie en lovende woorden die zijn uitgesproken voor het actieplan. U ziet inderdaad dat er met veel liefde aan is gewerkt. De complimenten zijn terecht ook aan de ambtelijke organisatie die dit in een toch al hele korte tijd heeft weten op te leveren, en dat wordt ook zeer gewaardeerd. Tegelijkertijd, voorzitter, moet ik ook eerlijk zijn dat, zoals Sharon Stellaard ook werd genoemd, we al meer dan 50 jaar proberen dit jeugdzorgstelsel te hervormen en dat dat ons moeilijk lukt. Ik denk dat ik de eerste wethouder in functie zou zijn naar wie een straat vernoemd wordt als ik dit probleem had kunnen oplossen. Ook dit actieplan gaat geen fundamentele wijziging opleveren. Die eerlijkheid wil ik hier ook delen. Juist omdat het in korte tijd is opgesteld, willen we dat mensen die dit dossier of vraagstuk al langer volgen, daar kritisch naar kijken. En dat waardeer ik ook zeer, dat er een aantal mensen en partijen hiernaar hebben gekeken en het plan hebben weten te verrijken. Daarom, en dat staat ook in het actieplan, is dit document geen statisch document, maar iets waar we continu mee bezig zijn om tot betere inzichten te komen en te doen wat nodig is. Misschien is dat ook wel wat het plan wat mij betreft succesvol kan maken, als we dat leren en verbeteren serieus toepassen op dit plan en in staat zijn om die patronen die zo weerbarstig zijn en moeilijk te doorbreken, elke keer weer een barstje in te maken. Ik denk dat dat op hoofdlijnen het succes zou bepalen. Voorzitter, hoe sta ik dan ten opzichte van het actieplan? Ik denk dat er zeker een koerswijziging of kompas is, zoals GBOV zo mooi benoemde, dat die discussie of dat vraagstuk nu echt op tafel ligt. We zijn ons misschien wel meer bewust onbekwaam dat we echt werk aan de winkel hebben. Daar zijn fundamentele zaken voor nodig, maar er zijn ook dingen in het hier en nu voor nodig. Ik denk dat er in het actieplan een aantal hele mooie maatregelen staan waarmee we in de praktijk aan de slag kunnen gaan en door goed te monitoren wat de effecten zijn, daadwerkelijk het verschil kunnen maken voor kinderen, jongeren en hun ouders in deze gemeente. Want het klopt wat mevrouw Kok zegt, dit is niet vanuit de Premo Cube geredeneerd, we willen het echt beter gaan doen. Daar hoort ook bij dat wij een slag moeten maken, zoals BV het ook zei, dat niet kinderen en jongeren heel symbolisch, wellicht ook in het actieplan, als laatste worden genoemd, maar dat je daarmee begint. Wat is er nodig, hoe gaat het met kinderen en jongeren? Het takes a village to raise a child, hebben we ook wel eerder met elkaar gezegd. Dat betekent ook dat we met oprechte interesse en nieuwsgierigheid elkaar bejegenen. Ik denk dat we daar nog meer vanuit die systeemwereld moeten treden en veel meer direct in contact staan en vanuit de bedoeling werken. Ik noem al een aantal woorden waar ik zelf ook een beetje allergisch van word, maar ik meen ze oprecht. Ja, voorzitter, en een belangrijk punt dat daarbij gemaakt wordt, is bijvoorbeeld hoe je toegang hebt geregeld. Ik denk dat hier terechte opmerkingen worden gemaakt. Er wordt al langer aandacht voor gevraagd om de toegang op een goede manier te regelen die recht doet aan de behoefte van onze inwoners. Onze inwoners hebben en niet het aanbod dat beschikbaar is centraal te stellen, maar wat echt nodig is. Dat laat zich niet in een hokje of domein persen, dat vraagt een integrale kijk en doorvragen naar waar de behoefte ligt, en dat vraagt weer oprechte interesse. In dat licht willen wij ook aansluiten bij het initiatief van de VNG, het verkenningsinstrument toegang en het richtinggevend kader. Dat is waarschijnlijk ook bekend. Dat geeft ons inzicht in hoeverre we daar al staan ten opzichte van dat richtinggevend kader. Ik vind het allemaal nog te abstract. Ik heb zelf ook wel de behoefte om samen met u daar wat meer feeling bij te krijgen. Daarom ook het voorstel om hier een bijeenkomst voor te organiseren, ook om te kijken in vergelijking met andere gemeenten. Ik noemde zelf al de gemeente Rijswijk, die mij ook bekend is, en de stappen die zij hebben gezet op het gebied van de toegang om daar een beter beeld bij te krijgen. Het is vooral voor nu, ook in lijn met de motie die hierop is aangenomen, een actie in het actieplan en verkennen we dat ook. Het is ook zaak dat we de komende tijd echt keuzes gaan maken over bijvoorbeeld: zijn wij alleen dienstverlenend of zijn wij misschien ook al van de lichte hulpverlening? Kunnen wij dat met elkaar organiseren, gaan we wijkgericht aan de slag? Dat zijn allemaal afwegingen die gemaakt moeten worden, maar dat is wel de focus die we hebben met de toegang. Een interruptie van...

Dank U wel, voorzitter. Volgens mij is precies die vraag, zijn we dienstverlenend of hulpverlenend, volgens mij als tekst ook letterlijk in de motie, waarbij die iets meer neigt naar het "we zijn hulpverlenend", want daar ligt een hele grote maatschappelijke opgave. Hoe ziet de wethouder dat?

Ja voorzitter, die motie is inderdaad duidelijk. Dat vraagt echt wel iets wezenlijks ook van de organisatie. Daar kan je inderdaad niet over één nacht ijs gaan. Maar dat vraagt echt nog wel nader onderzoek. Ook omdat we nu misschien daar toch echt nog wel te verkokerd voor zijn georganiseerd. Dus dit vraagt ook dat wij op een goede manier, dat wij ook binnen het sociaal domein, hè? Natuurlijk waar op verschillende manieren hulp verleend kan worden, dat dat wel allemaal consistent met elkaar is en dat we ook wel in staat zijn als wij beloven dat we die lichte hulp kunnen bieden, dat we dat ook echt daadwerkelijk kunnen leveren. Dus dat is onderwerp van, nou, dat staat in ieder geval scherp voor de geest. Alleen dat moet toch wel echt nader worden onderzocht en zo zijn er ook allerlei afwegingen nog te maken. Hoe ver je daar dan inderdaad mee gaat en ook iets definiëren van lichte hulp? Dat is een heel rekbaar begrip en daar moet je wel vanuit de gedeelde visie beleid op gaan maken, want anders gaan de verwachtingen uiteenlopen. Ja voorzitter, als ik dan toch heel even ook bij de Partij van de Arbeid blijf over de verordening dat dat nu te prematuur is. Ik meen dat ook nog een andere fractie daar ook nog wel een opmerking over heeft gemaakt. Ja, prematuur, dat weet ik niet. Wellicht kan het ook gezamenlijk oplopen, maar een verordening is natuurlijk altijd wel een sluitstuk van een proces wat je ingaat. En waar wil je nou inderdaad regels op maken? Wat wil je afbakenen? Wat wil je juist mogelijk maken? Ja, daarvoor is er echt wel dat we continu dat gesprek met elkaar gaan. Ook deze maand, volgende week staat er ook een mooie bijeenkomst. Nodig ik u ook van harte uit, het is wel tijdens kantoortijden, maar van de adviesraad sociaal domein die ook hierover gaat, ook bijvoorbeeld over het bereiken van groepen mensen die wat minder goed de weg weten te vinden. En ja, dat is een ingewikkeld iets. Hij staat hier wel, want uiteindelijk moet je wel tot afbakening komen, maar het kan natuurlijk nooit zo zijn dat we zonder enig contact met de samenleving tot een verordening komen. En ik denk dat u dat als Raad ook niet zal waarderen wanneer die verordening voorgelegd wordt, dus langzame haast is mijn adagium, want die verordening moet er wel komen. Daar kunnen we ook niet te lang mee wachten, maar dat moet altijd wel gepaard gaan met een goed proces. Ja en voorzitter, dan ook toch de gewetensvraag een beetje de grote knoppen.

Namens mevrouw Kok stel ik de vraag, wanneer komt die verordening er dan aan? En dan was ikzelf. Stel ik de vraag dat ik het toch wel een klein beetje lastig vind dat we hier dus al wel met gepaste haast, of u zei net anders, al wel aan zo'n verordening gaan werken, maar toch een paar best wel strenge dingen in staan, maar ondertussen over de toegang nog moeten kijken wat we überhaupt nou eigenlijk willen, terwijl die motie er nou ongeveer twee à drie jaar al ligt en ik zou toch echt wel een actiepunt willen dat we daar gewoon zo snel mogelijk mee aan de gang gaan om die toegang goed te organiseren op wijkgericht niveau, omdat dat een opdracht is die wij als Raad hebben gegeven.

Helder, wens denk ik en nogmaals die is, die staat scherp op de radar. Ik denk ook inderdaad, nou ja, dat is heel de reden waarom de motie natuurlijk ook voor bedoeld was, is dat dat nou een van de weinige knoppen dan zijn inderdaad waar je zelf over gaat over de toegang, dus daar hoort ook gepaste snelheid bij wat dat betreft. Voorzitter, ik wil even verder naar de fractie van het CDA. Ook positief kostenbewustzijn denk ik terecht. Punt, nou ja, het zou misschien nog scherper in actieplan kunnen komen. Het is ook natuurlijk een regionale opgave, ook omdat we kostenbewustzijn. Ook in relatie tot de aanbieders, om dat op zo'n manier te organiseren dat het ook in het belang is van aanbieders, maar ook natuurlijk de verwijzers om daar bewust van te zijn dat niet alles ongelimiteerd kan zijn. En daar hoort schaarste inderdaad bij. Dat voelt om natuurlijk, want ik hoorde net ook al de oproep om misschien meer jeugdconsulenten op te leiden. En ja, dan kom je toch een beetje in de boemerang terecht, voorzitter, dat het systeem eigenlijk alleen maar uitdijt. Het gaat juist inderdaad om schaarste. En dat moet je op een verantwoorde manier weten in te bouwen. Dat is geen platte bezuiniging, maar je kan je middelen ook maar één keer inzetten en ik zeg wel eens geld is eerder een vloek dan een zegen in de jeugdzorg, want het dijt daardoor ook alleen maar uit. En vaak is het aanbod meer richtinggevend dan de daadwerkelijke vraag, dus daar ben ik het mee eens, alleen dat moet wel op een gepaste en verantwoorde manier worden geregeld.

Ik snap de opmerking over, je wil niet alleen maar weer uitdijen, maar volgens mij is de toegang en de indicatie en mensen naar de juiste plek helpen zodat ze juist niet onnodig in de jeugdzorg terechtkomen een heel belangrijke stap en hebben daar de jeugdconsulenten een heel belangrijke rol in. Als we daar een half jaar wachttijden zien, hoe wordt dat dan opgelost als we niet meer jeugdconsulenten aannemen?

Ik denk dat we daarin ook, dat is net ook al genoemd, wij moeten ook met het onderwijs, huisartsen, JGZ tot betere afspraken met elkaar komen over hoe we dit met elkaar geregeld hebben. We zien, ik kom wel eens bij initiatieven waar er een soort van overbruggingszorg wordt geleverd, dus dat ten tijde dat, en dat is ook een van de acties in het actieplan, dat kinderen of jongeren op een wachtlijst staan, dat er in de tussentijd initiatieven zijn om bij elkaar te komen. Gewoon even heel simpel, hoe gaat het, elkaar in de gaten houden, zodat die wachtlijst, althans die tijd, niet alleen hoeft te worden doorgebracht en ook dat heeft al een effect. Namelijk dat jeugdhulp niet per se het antwoord was op de vraag, maar meer even het zien en gezien en gehoord worden. Niet dat dat nou de grote knop is waaraan gedraaid wordt, maar ik denk dat het een, het is niet een knop, het is juist niet een knop. Er zijn meerdere, inderdaad, wij moeten een veel groter bereik in dat opzicht hebben dat zij niet alleen jeugdconsulenten. En in de professionele sfeer waarin je het moet gaan zoeken. Het is ook, hoe kunnen we bijvoorbeeld het onderwijs helpen om hier beter toegerust te zijn, bijvoorbeeld een schoolpsycholoog is daar een voorbeeld van, om het niet zo ver te laten komen en ook daarmee de wachtlijsten, althans de wachttijden die nu bij de consulenten liggen, om die naar beneden te krijgen. Overigens is het zo dat als er echt crisis is, dan is er altijd iemand natuurlijk die de telefoon gewoon opneemt en handelt. Maar ook dat is natuurlijk geen duurzame, duurzame oplossing.

Meneer Koster heeft ook nog een belangrijke vraag.

De vraagstelling, zoals mevrouw Feld aan de wethouder geeft, waar die heel erg en de wethouder insinueerde daar volgens mij een beetje op van hé. Er is een zorgvraag jeugdconsulent en dan krijg je dat verhaal. Volgens mij zit daar een heel traject voor. Je hebt het voorliggend veld. Je hebt die gezamenlijke gespreide verantwoordelijkheid en dat is ook waar ik naar mevrouw Velten doelde van en ik ben benieuwd of de wethouder die visie deelt dat. Je moet met elkaar een breed netwerk van de samenleving inzetten om veel dingen met elkaar op te pakken voordat überhaupt de gedachte "dit zou jeugdzorg kunnen oplossen" wordt bedacht als samenleving, want heel veel is niet jeugdzorg en moeten we op andere manieren als samenleving oppakken en oplossen. En ik ben benieuwd hoe de wethouder dat deelt.

Ik denk dat dat keurig verwoord is. Ik denk door meer jeugdconsulenten aan te nemen. Het is eigenlijk bijna net als met snelwegen. Je kan ze verbreden, maar dat maakt het dus nog steeds dat er meer auto's uiteindelijk komen, want het wordt aantrekkelijk om op die manier te reizen. Het is misschien een beetje een platte vergelijking, maar je werkt eromheen inderdaad en het gaat over het versterken van de samenleving in de meest brede zin, maar vooral op de plek inderdaad waar deze vraagstukken uiteindelijk komen. Hoe kunnen we met het onderwijs? Hoe kunnen we met JGZ, met kinderopvang? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we veel meer als een eenheid inderdaad werken en dat veel vragen daarin al opgevangen kunnen worden, zodat die echt die specifieke vragen waar wel specialistische hulp voor nodig is of net iets meer voor nodig is, dat die gewoon tijdig kunnen worden beantwoord. Dat neemt niet weg overigens dat wij wel ook naar onze eigen toegang inderdaad moeten kijken, maar ook bijvoorbeeld. We hebben vorige week zelf even via de website, hè? Als je dan een hulpvraag hebt, nou, daar kwamen dan ook wel een aantal zaken die bij mij enige vraagtekens opleverden van ja, is dit nou ook wel op een goede en echt wel zo'n vriendelijke manier nu geregeld? Dus ook naar die facetten moeten we kijken om dat veel logischer te maken en zodat we ook veel sneller uiteindelijk iemand kunnen helpen. Voorzitter, ik wil naar de fractie van de VVD, mevrouw Van den Heuvel, de toegang. Nou, dat hebben we volgens mij net ook over gehad. Ja, de visie op normaliseren, dat is een hele belangrijke inderdaad. Gemeente Rijswijk, die heeft dat, maar ook daarin zie je dat dit een hele complexe ook weer is. Dit is niet even op een namiddag ergens in een zaaltje op te stellen. Wat voor u normaal is, is voor mij abnormaal en omgekeerd. Dit vraagt en dat is toch echt een langer traject, ook wel een groter, een breder gesprek ook met de samenleving over wat we met elkaar inderdaad normaal vinden. Ja, ik gebruik altijd het voorbeeld van sommige scholen die bijvoorbeeld moeite hebben om een leerkracht te hebben voor groep 8, omdat daar altijd vervelende gesprekken aan het eind van het jaar plaatsvinden over advisering, maar ook heel recent, bijvoorbeeld een aanbieder of een commerciële partij die diensten wil aanbieden om zindelijkheidstraining te geven. Van wie is dit nou? Is dit nou een opvoedvraagstuk? Denk het wel overigens, maar wat nou als er in de praktijk blijkt dat daar toch problemen zijn? Er zijn steeds meer kinderen die niet op de leeftijd dat ze naar school gaan zindelijk zijn en de school zegt, ja, dat is niet onze taak, ja, oké, maar wat dan? Kinderen hebben recht op leren, dit zijn vragen zeker, die kunnen wij niet technocratisch met elkaar oplossen, daar hebben we echt een breder gesprek, ook met de samenleving voor nodig voordat we daar een uitspraak over kunnen doen.

Ik deel de visie van de wethouder dat dit natuurlijk een ingewikkeld gesprek is, hè? Nogmaals, u zei het al: wat voor mij normaal is, hoeft voor de buurman niet zo te zijn en dat dat dus een ongoing gesprek is met Leidschendam-Voorburg en haar inwoners. Tegelijkertijd, voor het actieplan hebben we wel een soort van kaders nodig. Hoe zwak ook, hoe gaat u daar dan toch aan voldoen?

Nou, hoe zwak ook inderdaad het feit dat we het al op deze manier erover hebben. Dat is voor mij al een inhoudelijk kader, want een andere weg is als we aanbodgestuurd zouden werken. Nou, dan zouden we dit misschien wel inkopen, omdat een andere gemeente dit ook bijvoorbeeld doet of in een andere gemeente dit ook wordt gedaan. En nu gaan we veel meer inderdaad kijken vanuit de vraag van ja, maar van wie is het nou? Is het überhaupt wel een probleem? Dus voordat we iets inkopen omdat het er goed uitziet en een aannemelijk verhaal en in de krant staat ergens altijd een probleem is, maar hoe groot is dat probleem? Is het überhaupt een probleem en wat is dan de achtergrond van dat probleem en hoe kunnen we dat op een andere manier en veel eerder met elkaar adresseren? En ik denk dat dat al een inhoudelijk kader is dat je mee kan geven wat anders is dan in het verleden waar we toch meer op aanbod gericht waren dan op de daadwerkelijke vraag en behoefte wat er speelt in het verlengde daarvan. U noemde zelf het jeugd- en leerlingenvervoer. Ja, ik geef u daar ook helemaal gelijk in, hè? Want kijk, er staat natuurlijk wel in het actieplan. We moeten daar echt wel, hè? Wij hebben echt een fors, gaat een fors bedrag inderdaad op aan leerlingenvervoer, maar het startpunt is echt dat ieder kind in deze gemeente mee moet doen en recht heeft op onderwijs. En als dat niet gegarandeerd kan worden doordat daar bijvoorbeeld problemen zijn met vervoer, dan moeten we daar wat mee doen. Alleen wat je nu ziet is dat leerlingenvervoer eigenlijk een sluitstuk zou moeten zijn voor als het echt echt echt niet kan. Maar dat we dat nu al heel snel eigenlijk al inzetten, omdat we geen alternatief aanbod hebben of niet op een andere manier ouders kunnen bijstaan en dat we ja, eigenlijk ook niks anders te bieden hebben en daar moeten we vanuit de inhoud, want ouders zijn helemaal niet blij dat ze afhankelijk zijn van dit type vervoer. Daar zouden we toch echt ook met ouders, met het onderwijs, maar ook het samenwerkingsverband moeten gaan kijken en met andere partners moeten gaan kijken van ja, maar hoe garanderen we nou met zijn allen dat kinderen gewoon naar school kunnen gaan en dat kan zomaar eens een andere uitkomst zijn dan ik weet niet hoeveel kinderen die nu met nood naar school gebracht moeten worden. Dus daar moeten we ook breder naar kijken, dus we niet snijden alleen maar voor de financiële opgaven die we hebben en geen alternatief aanbieden. Dat is echt het schrikbeeld, dus dat we wel dingen gaan afbouwen, maar dat we niet goed in kaart hebben wat er wél dan nodig is, dus dat is helder en tegelijkertijd moeten we ook wel gewoon ook wel acties blijven stellen. Anders blijven we erin hangen dat ja met elkaar concluderen dat het nu niet goed geregeld is, maar komt er verder ook geen opvolging. Verder uw vraag over de kinderopvang vind ik een terechte om te kijken van ja. Ook die groep die nu tussen wal en schip valt dus niet onder de minimaregelingen. Maar hoe kunnen we dat dan? Ja, hoe zouden we dat vanuit onze bescheiden rol vanuit Leidschendam-Voorburg? Maar hoe zouden we dat dan toch via onze kanalen ook daar een succesvolle lobby voor kunnen starten? Overigens vind ik, maar dat is ook een afweging die ik kan maken. Kinderopvang is nu vooral een arbeidsmarktinstrument, dus hoe kunnen we nou een kinderopvang zo inregelen dat er meer mensen kunnen gaan werken, terwijl er ook wel discussie in het land is over dat kinderopvang een pedagogisch instrument zou moeten zijn, dan zou het dus niet alleen voor ouders van toes, kinderen met werkende ouders of werkende ouder, maar dat het gewoon als pedagogisch instrument, dus ook voor kinderen waarvan de ouders niet in aanmerking komen voor kindertoeslag.

Begrijp ik de wethouder dan goed dat hij bereid is te kijken of die lobby uitgebreid kan worden qua doelgroep? Ja, qua...

Qua taken, doel ja, maar ook inderdaad de eigenlijk fundamentelere vraag van welke rol? Welke plek heeft de kinderopvang nou in het pedagogische basis om het zo maar te zeggen en is dat echt alleen? En is dat echt alleen? Ja, een letterlijk inderdaad, een opvang van kinderen zodat ouders kunnen gaan werken. Of gaan we dat ook veel meer erkennen? Ook als pedagogische partner in dat pedagogisch middenveld en die pedagogische samenleving. En dat is best wel interessant, omdat formeel valt kinderopvang onder het ministerie van Sociale Zaken omdat het een arbeidsmarktinstrument is en onderwijs bijvoorbeeld onder het ministerie van Onderwijs. Nou, nu is er bij een school interesse om bijvoorbeeld driejarigen mee te laten draaien bij een kleuterschool. Ja, dan gaan eigenlijk alle systemen op rood omdat ja, daar gaat wetgeving door elkaar, toezichtkaders gaan door elkaar, financieringsinstrumenten gaan door elkaar. Nou, het is best interessant om als gemeente te zeggen, het zal allemaal wel, maar wij geloven erin dat hier ook voor de kinderen, voor de kinderontwikkeling winsten te behalen zijn. Dus ook op die manier kan een lobby zijn om te laten zien dat het werkt en dat het allerlei voordelen oplevert. En als dat inderdaad steun ook vanuit de gemeenteraad heeft, heeft dat ook rugdekking om het zo maar te zeggen richting ministeries toe, dus daar zie ik zeker kansen. Voorzitter, ik ga graag over naar de fractie van D66. Gefeliciteerd met u, ja mag u medespeech zeggen dan in de commissie. Ik ga het gewoon zeggen. Dus gefeliciteerd, een aantal ook terechte punten denk ik. Ja, die trial and error, daar sla ik inderdaad op aan, want nogmaals, wij hebben echt niet de illusie dat we de wijsheid in pacht hebben. Het wordt al jaren, al decennia geprobeerd om dit te keren en we willen het goedkoper hebben. Het wordt duurder, we willen minder kinderen in de jeugdzorg, het worden er meer, we willen minder administratieve druk, het wordt meer administratieve druk, dus er gaat hier echt iets verkeerd. Eigenlijk bijna echt. Het meest interventies die gedaan worden, dus landelijk, dus ik heb het over landelijk en ook andere gemeenten, niet alleen onze gemeente. Toch te vaak een averechts effect, dus dat lerende karakter. En ja, dat is echt heel belangrijk ook bij dit plan. En ik ben ook blij dat u daarvoor ook hier de ruimte biedt dat er ongetwijfeld ook een actie zal zijn die niet uitpakt zoals je hem hebben wil en dat daar ook de ruimte voor is om, om en ook de veiligheid om het zo maar even te zeggen, om daar dan ook eerlijk over te zijn en om ook met dingen te stoppen. Want het is makkelijk om dingen op te starten, maar om te zeggen, jongens, dit werkt niet hoe sympathiek en hoe enthousiast we hiermee ook zijn begonnen, maar daar zit denk ik de crux. Even kijken. Ja en ook terecht, ja, in hoeverre realistisch dat deze doelen behaald worden vanwege juist die afhankelijkheid ook van die samenwerking met onderwijs en kinderopvang en andere partijen. En dat is iets waar we de afgelopen, ja eigenlijk heel mijn periode op inzetten om echt dat partnerschap dat je vanuit een gedeelde visie werkt. En daar is de lokale educatieve agenda een voorbeeld van hoe we met partijen vanuit de gedeelde visie gaan werken, maar die is inderdaad heel belangrijk dat je echt consensus hebt over de doelen die je met elkaar stelt. En ook commitment daarop hebt en dan geloof ik wel dat de doelen die worden gesteld realistisch zijn, maar het is inderdaad echt ook enorm afhankelijk van de medewerking van andere partijen en verder ook terechte opmerking over het MBO Rijnland actief hier in deze gemeente. Staat niet volgens mij inderdaad zo concreet in het actieplan, maar wij zijn wel in gesprek met MBO Rijnland en sterker nog, er ligt nu een concept intentieverklaring om bovenregionaal, dus in alle gemeenten waar MBO Rijnland actief is, om daar in te gaan samenwerken op het gebied van studentenwelzijn. En dat is ingewikkeld omdat ook hier weer verschillende domeinen samenkomen. Je hebt MBO-studenten van 16, je hebt MBO-studenten van 19 jaar en dan kom je alweer met de Jeugdwet dus verlengde jeugdzorg of niet, dus dat zijn allemaal. Dat is juist dus dat is eigenlijk nog ingewikkelder. Staat niet zo concreet in het actieplan, maar heeft wel degelijk de aandacht en er zitten ook acties op. Voorzitter, fractie van GroenLinks wijzen ook op een aantal boemerangeffecten. En ik denk ook terecht die afbakening dat die is nodig, maar heeft zeker een risico als iedereen zijn handen ervan aftrekt. Ja, dat een kind uiteindelijk tussen wal en schip belandt en daarom is die zo belangrijk dat je als gemeente samen met onderwijs, met huisartsen, met de jeugdgezondheidszorg dat je afspreekt dat dat dus nooit mag gebeuren en helaas gebeurt dat wel. En heel cynisch operatie geslaagd, patiënt overleden. Dat is, denk ik echt het ding in de jeugdzorg wat op dit moment zo mis is aan dit systeem. Dus wij moeten echt daarin investeren in goede relaties en ook dat we vanuit de gedeelde visie werken en dat we ook stevig met elkaar afspreken dat geen kind tussen wal en schip mag vallen, ook al kost het de ene keer de een misschien iets meer, de andere keer de ander. Maar dit stelsel is op dit moment niet zo gebouwd dus? Dat is niet een heel concreet antwoord op uw vraag, maar zo makkelijk is die ook inderdaad niet te beantwoorden, want dit risico ligt altijd op de loer. Voorzitter ook terecht punt die pilots ik zei net al dingen opstarten, dat is makkelijk, dat is leuk. Fotomomenten bij je handtekening iedereen blij. Maar wat nou als het niet werkt, dan moet je ook durven om iets te stoppen. Maar als het wel werkt, dan moet je ook scherp genoeg zijn om dat te constateren. Dat is een en dan te verankeren in beleid en dan ook met financiering en ook dat is ook een van de grootste uitdagingen, ook van dit actieplan. Dus hoe bouw je ook in dat je goed monitort dat je kijkt naar de maatschappelijke effecten? Alleen vandaag al kreeg ik een evaluatievoorstel, waar dan niet in wordt meegenomen of dit ook tot kostenbesparing heeft geleid, terwijl dat ook een belangrijk onderdeel is van een pilot, dus dat bewustzijn dat moet, dat mag echt nog. Dat mag echt nog scherper en dit is iets wat ook in het actieplan terug moet komen. Elke keer weer als we met elkaar spreken over hoe we dat op een goede manier blijven monitoren en dat de Raad ook in staat is om te bepalen of iets succesvol was of niet. Ja voorzitter dan even kijken, dan kom ik bijna tot ongetwijfeld heb ik wat vragen overgeslagen, maar geen BOV en de ChristenUnie. Inderdaad ook het betrekken van partijen die niet zozeer in het actieplan genoemd zijn, dus sportverenigingen, scouting volgens mij ook genoemd, helemaal waar en inderdaad starten bij de kinderen en de ouders in plaats van dat als sluitstuk dat dat lijkt mij ja, ik zou zeggen vanzelfsprekend, maar toch is dat heel weerbarstig. Ja, en dat is iets wat niet automatisch gaat. En dat blijft een aandachtspunt en ik ga er ook vanuit dat u als Raad als Commissie mij daar ook scherp op houdt. Als dat onvoldoende is gebeurd en de ChristenUnie herkent ook en daar ben ik heel blij mee dat ook de context belangrijker wordt gemaakt dan alleen wat er bij het individuele kind aan de hand is. Nee, kijk naar de context en ik kan u toezeggen inderdaad dat ook ieder kind en ouder echt gezien blijft worden en dat daar wil ik mee afsluiten. Voorzitter, dank u.

Dank u wel, dan kijk ik even rond of er vragen zijn die niet beantwoord zijn. Ik zie ik, ik ga even het rijtje af. Wethouder, schrijft u mee? We beginnen, mevrouw Feld.

Ja, dank. Allereerst de vraag hoe ook de belangrijke zaken als prestatiedruk en sociale media aangepakt gaan worden in het actieplan en daarnaast toch nog de vraag, want dat blijf ik onduidelijk vinden, hoe we nou enerzijds willen dat er minder verwijzingen door de huisarts worden gedaan, maar we tegelijkertijd als jeugdconsulent tekortschieten eigenlijk. Dat zie je alleen dus al aan die wachtlijsten in mijn optiek en ik ben benieuwd hoe de wethouder daar tegenaan kijkt.

Dank u wel, voorzitter. Ja, nog even terugkomend op die verordening. Ten eerste de vraag die door mevrouw Feld was gesteld: wanneer staat hij gepland? En in dat kader vind ik ook nog een andere vraag relevant. De wethouder begon net aan zijn betoog, maar toen werd hij volgens mij afgeleid en dat ging over de knoppen. Wat zijn nou de grote knoppen waar we aan kunnen draaien? Waar zit hoog jeugdzorggebruik op? Wat voor soort, wat voor type aanbod is dat? Zo kan ik ook te zijner tijd beoordelen of die verordening en wat we dan ook willen gaan doen daar dan ook bij aansluit. Dank u wel.

Ja, ik had een aantal vragen gesteld aan de wethouder over hoe we vanuit de gemeente echt gaan zorgen dat dit plan in de praktijk wordt doorgevoerd. Hoe we bijsturen en hoe we in november zien dat we effecten boeken als we de begroting voor '26 met elkaar bespreken. Dank u.

Mevrouw Feld wou ik zeggen, mevrouw van den Heuvel, ja, het blijft moeilijk.

Gemaakt over als we jeugd opnieuw definiëren. Of we dan ook de zorgproducten kwalitatief gaan definiëren.

D66, meneer Munoz Bali. Ja

Voorzitter, ik had nog een vraag gesteld over hoe de Raad en het College in gesprek blijven over dit onderwerp. Dus kan de wethouder wat meer zeggen over het vervolg, het informeren over de voortgang en dergelijke?

Ik had een opmerking gemaakt over het vaststellen van de begrotingswijziging of daar een versneld proces in kan plaatsvinden. Ben benieuwd hoe de wethouder daarnaar kijkt?

Wethouder, in de herkansing? U staat al in de rode cijfers. Dus pak het voortvarend op.

Oh. Volgens mij over de begrotingswijziging kijk ik ook even naar links. Volgens mij kan dat alleen. Ja, dan zou je als Raad wel dat signaal moeten afgeven. U kunt ook het signaal afgeven dat wij hiermee aan de slag kunnen gaan en dat we het verwerken in de eerste therapie. Volgens mij is dat ook een optie. Maar dat laat ik ja, ja, dat is. Dat is inderdaad aan u, omdat we op die manier te regelen. Even kijken het vervolgproces. Even kijken. Ja, dat zit hem inderdaad in de verordening die we natuurlijk gaan aanbieden. En zo zijn er nog een aantal zaken waarvoor we terug moeten komen. Ook bij de Raad. We hebben onlangs ook het uitvoeringsplan voor de regiovisie ook gestuurd, dus komen we ook weer in gesprek. Ook over jeugd en. Ja dus dat zijn de feitelijke momenten dat we terugkomen. We komen natuurlijk ook terug nog op het actieplan en de reguliere PC-momenten. En natuurlijk ook de vraag aan u, want als u daar zelf ook een behoefte of gedachten bij heeft hoe u betrokken wil zijn, dan sta ik daar natuurlijk ook open voor. Dat is natuurlijk ook de bedoeling van deze avond en deze brief om ook die wensen op te halen bij u. Ook de behoefte die u zelf heeft om aangehaakt te blijven bij de uitvoering van het plan. Even kijken. Dan over hoe definiëren we wat jeugdhulp is en wat niet, dat komt natuurlijk ook in de verordening terug, maar ook de kwaliteit.

Of als we zeggen, als we nou daar komen, ik er ook niet meer uit. Als we jeugdhulp definiëren, of we dan ook goede zorgproducten definiëren? Ja, dus de...

De verordening volgens mij wat jeugdhulp is, wat niet en wat dan? Binnen de jeugdhulp, met welke producten en waar ja, waar moet dat dan aan voldoen? Dat is ook onderdeel van het inkoopproces, wat we ook weer ingaan. Het moge duidelijk zijn dat we daar natuurlijk willen dat wat evidence based is. We hebben ook een bijeenkomst gehad met Peer van der Helm, die daar ook een mooie lezing over heeft gegeven, maar die zakelijkheid is ook nodig. Zeker het definiëren van wat dan bewezen is en wat niet, dat hoort daar ook bij. Voorzitter, fractie van het CDA, hoe gaan we ervoor zorgen dat deze doelen behaald worden en kunnen we de effecten monitoren? En ja, hoe stuurt ook de wethouder, ondergetekende, daarop aan? Nou, het monitoren denk ik dat dat ook een aandachtspunt is. Wat is meegegeven ook door Bert Wienen in de review, de indicatoren die nu in het actieplan staan, die zijn met name gericht op de output, hè, dus dat zijn effecten die wellicht optreden. Maar het zijn niet de doelstellingen an sich, dus daar hebben we nog wel een verbeterslag in te maken. Maar het zal ook uiteindelijk aannemelijk gemaakt moeten worden dat er minder beroep wordt gedaan op jeugdzorg. En ja, dat moeten we wel kwantitatief kunnen maken. Maar de methodiek, dat is, vind ik nog een, dat is iets wat nog in ontwikkeling is.

Waar ik me wellicht meer naar benieuwd ben is, wat gaat de gemeente anders doen? De uitvoering van dit plan dan eerdere beleidsstukken op jeugd die we in dezelfde strekking in verschillende formuleringen wellicht hebben gezien. Dus wat is de nieuwe aanpak in gewoon de uitvoering die echt die resultaten gaan realiseren?

Ja voorzitter, dat is dat we betere afspraken maken met onze partners die we hiervoor nodig hebben en in ieder geval vanuit mijn ervaring is dat we dingen wel opstarten, maar vanuit de filosofie werken dat de professional het het beste weet. Dat kan misschien zo zijn, maar wij hebben onze doelstellingen ook. En hoe sturen we daar ook op? En als we daar consensus over hebben, hoe houden we dat dan in de gaten? En ik denk dat we moeten toegroeien naar dat we daar scherper op zijn en dat we het niet, als het ware, ja toch even oneerbiedig gezegd, uitbesteden aan een ander en dan maar afwachten wat daar de resultaten van zijn. Ik denk dat we daar veel meer in contact moeten blijven en daar veel meer op moeten sturen. Dat betekent bijvoorbeeld dat je afspraken ook bestuurlijk gaat maken. Nu is het vaak nog het geval dat er op ambtelijk niveau iets wordt gestart, een project bijvoorbeeld, maar ik vind dat je daar, omdat het onderwerp dermate belangrijk is, ook bestuurlijk mandaat moet hebben om dingen te starten, om projecten te starten, zoals hier in het actieplan, maar dat je dat ook start met een bestuurlijk moment en daarin afspreekt welke doelen je met elkaar beoogt en daar dan ook bestuurlijk verantwoording voor aflegt. Dus ik denk ook een grotere bestuurlijke betrokkenheid bij veel van deze acties. Voorzitter, daar kom ik toch bij, ben ik toch de eerste vraag kwijt van mevrouw Kok. Ik weet wel, de knoppen, de grote knop, maar de eerste vraag ben ik even kwijt.

De verordening en dan kijk ik ook even naar links. Of daar nou in de planning ook al een. Daar moet ik echt even op terugkomen. Ik kom daar schriftelijk op terug. Ik heb die planning even niet scherp, maar dat lijkt me dan wel goed om ook even een proces weer te geven om tot die verordening te komen en verder. Ja, die knoppen waaraan gedraaid kan worden. Ja, was het inderdaad maar zo simpel, maar de weg van een op 7 naar een op 14 halvering van de jeugdzorg in 2030. Die is wel ingegeven vanuit de overtuiging dat veel lichte jeugdzorg wordt ingezet ter bestrijding van een symptoom die maatschappelijke oorzaken heeft en daar hebben we nog onvoldoende kijk op en welke collectieve aanpak daarbij ook hoort. Maar ik denk dat daar de grote knop zit en dat is iets anders dan een andere gemeente waar ze vooral in het hele specialistische segment, wat vaak ook met meer kosten gepaard gaat. Ik denk dat daar zeker nog hoop te doen is. Maar ik denk persoonlijk dat daar ook de jeugdzorg voor bedoeld is en ik denk dat we juist in het lichtere segment waar eigenlijk andere behoeften aan ten grondslag liggen dat we daar een hele grote knop te pakken hebben waar we het veel beter kunnen doen voor kinderen en jongeren en voor ouders. Even kijken ja voorzitter dan bij Fractie van GroenLinks. Nou ja, eigenlijk is dat gelijk het bruggetje, de prestatiedruk en bijvoorbeeld social media. Hoe ga je daar nou mee om? Ik ben zelf ook een ouder en ik heb ook niet de wijsheid in pacht ten opzichte van oude opvoedboeken waarin staat hoe je met social media om moet gaan, bijvoorbeeld in relatie tot kinderen en schermtijd en dergelijke. Dus dat zijn de vragen van onze tijd en ik denk dat we daar veel beter op collectief niveau met elkaar het gesprek kunnen aangaan. Bert Wienen zegt ook van, het is niet per se nodig dat er weer allerlei specialisten hiervoor worden ingehuurd. Het is vooral zaak om ouders met elkaar in contact te brengen om dat gesprek op basis van gelijkwaardigheid aan te laten gaan. Dus hoe kan je daar tot ander soort? Nou ja, dat kan misschien gewoon zitten in het aanbieden van ruimtes om dat soort gesprekken te hebben of tot andere oplossingen dan weer een expert erop en een op een. Maar hoe kunnen ouders met elkaar dat gesprek aangaan van hoe bijvoorbeeld om te gaan met social media of prestatiedruk? Ik denk daar, daar zie ik veel meer oplossingen in, dan weer allerlei specialisten inhuren en inderdaad minder verwijzingen door de huisarts. Ja, dat is het. Ik kan het niet makkelijker maken, maar dat zit hem dus echt inderdaad in dat afvangen het normaliseren van dingen die we abnormaal zijn gaan vinden en daar hoort bij inderdaad gesprekken met het onderwijs met de JGZ met de kinderopvang. Het is denk ik voor niemand een feest om per se contact op te nemen met de gemeente om een jeugdconsulent te spreken, dan is er echt wel wat aan de hand. Maar veel van die vraagstukken die kunnen op andere plekken veel beter en sneller beantwoord worden en daar moeten we denk ik in investeren. In plaats van meer consulenten. Overigens denk ik wel dat bijvoorbeeld de POH is dat we daar nog wel ook een vraagstuk hebben, niet elke huisarts heeft een praktijkondersteuner en daar hebben wij dus geen. Ik denk dat we daar ook nog een slag te maken hebben waarbij we en de huisartsen kunnen helpen met hun werkdruk en tot een betere en effectievere toegang kunnen zorgen. Dus daar denk ik ook dus naast investeren in die basis daar kunnen we denk ik ook nog een hoop winst te halen.

Punt. Daarmee zijn we aan het eind gekomen van de eerste termijn en leiden wij door naar de tweede termijn, waarbij we, zoals ik net al aangaf, in de rode cijfers gaan geraken. Dus ik wil iedereen die het aangaat verzoeken de tweede termijn in ieder geval kort en bondig te houden en ook aan te willen geven wat wij met deze raadsbrief moeten gaan doen. Het vervolg daarin en dan kom ik als eerste bij de Partij van de Arbeid, mevrouw Kok. Ja, voorzitter, dank.

Dank u wel. Ja, ik dank de wethouder voor de beantwoording. Op die laatste beantwoording komt er dan eigenlijk toch wel een soort van, ja, ik weet niet of dat dan een officiële bedenking is, maar namelijk als de wethouder zegt dat hij vooral wil gaan inzetten op die hele grote hoeveelheden, zoals de jeugdzorg, hè? Dat onderschrijf ik helemaal, ik denk dat daar winst zit en dat dat ook heel erg past bij de visie die aan het actieplan ten grondslag ligt. Maar als ik dan naar die verordening doorkijk, want het sluitstuk op dit proces gaat zijn, en het voorschot wat daarop wordt genomen in het actieplan, dan zie ik daar juist gehint worden op zwaardere categorieën zorg, hè? Intensieve kindzorg en weet je, dus dan denk ik ja, gaat die verordening dan wel goed aansluiten bij deze ambitie? Dus dat is misschien wel een oproep om daar nog eens opnieuw naar te kijken. En ten aanzien van de toegang ben ik toch, ja, ik weet niet of ik daar helemaal op ben gezekerd. Het is inderdaad een hele grote klus om dat op orde te krijgen, of nou ja, om dat opnieuw te gaan inrichten om daar te gaan doen wat nodig is. Maar ja, ik zou daar eigenlijk wel iets meer actie op willen zien. Maar ook hiervan weet ik niet zo heel goed, kijk ook even naar mijn collega-raadsleden, of we dit dan in een formele wens of bedenking moeten gieten, of dat de wethouder dit in deze vergaderingen meeneemt, zeg maar als aandachtspunt. En voor het overige, ja, namens mijn fractie wens ik veel succes bij de verdere stappen op dit onderwerp. We gaan denk ik vast nog vaker te spreken komen in deze raadsperiode en nou, in ieder geval moedig voorwaarts, denk ik, op deze filosofie. Dat wil ik in ieder geval gezegd hebben. Dank u wel.

Ja, dank voorzitter en dank wethouder voor de beantwoordingen. Ik had een nieuwe vraag die uit uw beantwoording voortkwam waar ik wel benieuwd naar was. U begon uw bijdrage door te zeggen: dit plan gaat geen fundamentele verandering teweegbrengen. Maar we hebben de afgelopen twee jaar met elkaar het fundamentele gesprek gevoerd, daar ook heel veel fundamentele ideeën met elkaar besproken. Ik ben wel benieuwd: als dit plan niet leidt tot die fundamentele verandering, komt er dan nog een ander product dat de gemeente gaat afleveren dat dan wel, in gevolg van dat fundamentele gesprek, een fundamentele verandering probeert te realiseren? Want dat zou jammer zijn als we daar de energie voor verliezen, omdat die bredere verandering ook echt nodig is qua vervolg. Kijk, ik had in mijn eerste bijdrage aan de collega's voorgesteld om dit de formele wensen en bedenkingen een tot de volgende commissieronde uit te stellen, ook omdat ik wel benieuwd ben, en daarvoor kijk ik dan naar de wethouder, of hij bereid is om op basis van de input van de verschillende experts een wat uitgebreidere reactie aan ons toe te sturen. Hoe kijkt de gemeente daarnaar? Zodat we dat in ieder geval met elkaar kunnen bespreken, want ik denk dat daar nog wel interessante inzichten uit kunnen komen. En of we dat dan als een formele wens en bedenkingen willen doen nu en dat dan vervolgens willen bespreken die reactie of daarmee willen wachten, is een beetje afhankelijk van hoe de collega's daar naar kijken. En anders zou ik zeggen, bespreekpunt in de Raad in ieder geval. Maar dat is een beetje de afweging waar ik in sta, maar dan kijk ik naar de collega's. Tot zover.

Oké. Ja, ik zit even te bekijken. De raadsbrief is een bespreekpunt in de Raad en dan denk ik van, wat gaan we dan bespreken? Of dat.

Dat is een beetje afhankelijk van wat we doen met de bedenkingen van de mensen op dit moment, of we dat willen doorschuiven naar een volgende keer, zodat we het nog een keer kunnen hebben over de reactie van de wethouder op die vele kritiekpunten en of hij het actieplan wil veranderen. Ik wil vooral een punt zetten achter een actieplan dat definitief is. En hoewel het altijd in beweging is, daar zitten voor mij afwegingen en daar zit ik hardop over na te denken. En stel ik die vraag. Ook, nou...

Nou ja, volgens mij is hij in ieder geval vastgesteld door het college, dus de wensen en bedenkingen. Kijk, het is aan ons hè of aan u? Maar goed, denk er nog even over na, dan ga ik naar mevrouw Van Heuvel.

Ja dank u wel, om maar meteen even ook de vraag mee te nemen. Ik snap uw behoefte aan een punt en een allesomvattend inzicht en controle. Die gaan we nooit krijgen. Ik denk dat de kwestie serieus genoeg is dat we nu kunnen zeggen: Wethouder, op basis van dit gaat u maar beginnen en dan komen wij als Raad, als we dat nodig achten, gaandeweg wel ingevlogen. Er zijn voldoende middelen om het alsnog naar deze Commissie te halen. Als we echt dingen zien, dat zou mijn mening daarover zijn, dus ik zou zeggen: Laten we hem nu doorzetten en dan zien we later wel. Ik deel wel met mevrouw Kok de zorg over de toegang en ik zit eigenlijk ook een beetje te kauwen op wat er net gebeurde in de eerste inbreng, want het viel mij op dat wij eigenlijk onderling geen debat hebben gehad en dat gebeurt niet vaak in deze Commissie en al helemaal niet op een onderwerp waar je zo bijna ideologisch van mening kunt verschillen. Volgens mij vonden we elkaar echt op de wezenlijke punten en ik denk dat dat door de wethouder meegenomen kan worden als steun voor dit plan, maar eigenlijk ook als bijna waarschuwing dat we hier dus echt prioriteit en zwaarte aan mee willen geven en dat zit hem voor mij ook in die toegang, dus ik zou daar eigenlijk toch nog wel voor de gemoedsrust met een zware toezegging op mee naar huis gaan. Nou ja, de toezegging op de bijeenkomst lag er al, maar dat u daar echt voorrang aan geeft en ons daar ook van op de hoogte houdt hoe u daarmee aan de slag gaat de komende tijd. Nogmaals, wat de VVD betreft hebben we genoeg gedaan en gezegd, is het gehoord en gaan we nu aan de bak. Dank u wel meneer.

Ik dank de voorzitter of de wethouder voor zijn beantwoording. Die is volgens mij helder, dus ik sluit me aan bij de VVD. En ik zou zeggen, laten we aan de slag gaan en laten we ook in gesprek blijven, dus dat is denk ik belangrijk.

Ja, dank. Alles is eigenlijk wel gezegd, dus ik wil me vooral even aansluiten bij wat mevrouw Van Heuvel zegt over de toegang. Ik denk dat dat wel lang genoeg heeft gewacht om daar nu nog moeilijk over te doen, dat we gewoon daar wel concrete stappen op verwachten.

Dank aan de wethouder voor de beantwoording en we sluiten ons aan bij collega Van den Heuvel dat hij aan de bak moet en de toezeggingen doet. Dank u wel. Tot slot.

Nou, ik wilde net zeggen, idem voorzitter, dank voor vanavond. En ja, wij sluiten ons ook aan bij mevrouw Van den Heuvel, wethouder. Volgens...

Volgens mij is er een enkele openstaande vraag en ook een verzoek om een zware toezegging met betrekking tot de toegang. Kunt u die doen? Ik ben benieuwd hoe u die gaat verwoorden.

Ja heel zwaar. Nee, dat zwaarste. Nee, dat tuurlijk nee, dat nogmaals. Het is een van de belangrijkste knoppen inderdaad, waar wij als gemeente zelfstandig over gaan, dus zeker dat heeft de aandacht en daar gaan we stappen in zetten aan de bak. Ja, ik

Ik had nog die vraag over de fundamenten. Ja

Voorzitter? Ja, dat klopt. De 9 uur te redden, maar nee. Voorzitter nogmaals. Proberen eigenlijk als gemeente al heel lang. We hebben nu 10 jaar deze taak, maar we proberen al veel langer dit stelsel te hervormen, maar misschien is dat ook wel het probleem. Het stelsel is gebaseerd op een aantal aannames. En die aannames hebben nooit echt ter discussie gestaan en mevrouw Stellaard, die doet in haar onderzoek ook wijzen erop dat er echt hele grote fundamentele discussies zijn over hoe je bijvoorbeeld over onderwijs, hè, in het verleden bijvoorbeeld over kinderarbeid, dat waren tijden waarin er echt fundamenteel over de positie van kinderen in de samenleving werd gesproken en dat is dit niet, hè? Dit bouwt wel voort op een bepaald idee en dat gaat deze raadsperiode of misschien zelfs wel daarna, dat vraagt inderdaad heel veel tijd en veel breder inderdaad. Na te denken over wat voor gemeenten, wat voor land wil je zijn voor kinderen om hier op te groeien? En dan start je niet bij jeugdhulp en dat is toch de val waarin we elke keer toch wel trappen. Dus ik denk dat we daar misschien ook wel deze raadsperiode ook echt nog wel aan toe komen. Maar we hebben hier ook wel een heel urgent vraagstuk met elkaar en dat heeft ook recht op een aanpak.

Dank u, wethouder mevrouw Kok. Ja, dank u.

Wel, voorzitter. Volgens mij heb ik zelfs nog spreektijd. Het verbaasde me, dus ik dacht: ik ga toch nog heel even een klein beetje door. Ik voelde me door de voorzitter een beetje aangespoord, want de wethouder heeft volgens mij toegezegd in algemene zin dat hij aan de bak gaat, hè? Na deze unanieme oproep. Maar zegt hij ook toe dat hij specifiek met die toegang aan de bak gaat? Is dat ook een toezegging?

Ja, daar had ik duidelijker in kunnen zijn, voorzitter. Ja, akkoord.

Nou, ik probeer de motor op spanning te houden, dus dat maar. Helder, dan zijn we nu in ieder geval aan het eind van de tweede termijn en ik neem aan dat ik mag concluderen dat we de raadsbrief voor kennisgeving aannemen, zeker met de herhaalde toezegging van de wethouder. Hierop doen we dat ook. Ik wil de wethouder en de ondersteuning hartelijk danken voor hun aanwezigheid en tijd.