Raadsvoorstel Instemming aanvraag vangnetuitkering Participatiewet 2017

Ja, dan sluiten we hierbij dit agendapunt en wij gaan naar de bespreking van het volgende onderwerp en dat is de aanvraag over de vangnetuitkering Participatiewet 2017. De heer Van Veller heeft gevraagd om dit onderwerp te bespreken deze avond. Dus ik stel voor dat ik allereerst de heer Van Veller daarvoor het woord geef. Dank u.

U wel, voorzitter. Allereerst van harte gefeliciteerd aan de VVD met hun eeuwfeest en ook natuurlijk gefeliciteerd aan alle nieuwe raadsleden en fractievertegenwoordigers met hun aantreden hier op de eerste openbare vergadering van de Commissie Maatschappelijke Activiteiten. Ik moet de nieuwe raadsleden meteen mijn verontschuldigingen aanbieden. U komt hier natuurlijk met grote nieuwe idealen. U komt hier om iets toe te voegen aan de gemeente en dankzij mij gaat u vanavond praten over het model aanvraagformulier vangnetuitkering Participatiewet in het kader van de overschrijding van de bundeling uitkeringen inkomensvoorziening gemeenten. Toch is dit belangrijk, het gaat hier wel degelijk over idealen. Soms zitten ze verscholen in de techniek, maar er zijn twee idealen die er een grote rol spelen. In de eerste plaats gaat het natuurlijk over de mensen die die inkomensvoorziening nodig hebben. Het gaat om de mensen die moeten worden geholpen uit de uitkering richting een baan, richting meedoen in de samenleving. Mijn motto zult u nog vaak horen. De tweede grote kernwaarde die hier speelt is natuurlijk financiën, het moet allemaal worden betaald uit belastinggeld door heel veel andere mensen die werken. En ja, het moet uit de lengte of de breedte. En in dit geval gaat het goed mis in onze gemeente. Bijstand kost geld, dat is helemaal niet zo erg, maar het kost in Leidschendam-Voorburg veel te veel geld en in Leidschendam-Voorburg geven wij 5,5 miljoen euro per jaar meer uit dan we van het rijk krijgen. 5,5 miljoen. Daarmee zitten wij in de top 10 van nadeelgemeenten. Als je bekijkt hoe groot het gat is tussen wat we van het rijk krijgen en wat we zelf uitgeven aan dit onderwerp. En in dat kader is dus ook die vangnetregeling ontwikkeld. En natuurlijk vind ik het heel goed dat we dat formuliertje opsturen en dat we zodoende opteren voor meer geld van het rijk. Maar het is natuurlijk wel een vangnet en het is ook maar de vraag hoe lang zo'n regeling bestaat en dat gaat mij erg aan het hart en daarom vind ik dat er actie moet worden ondernomen en dat zeg ik hier niet politiek van we gaan hier een politiek spelletje over spelen. Ik vind het van belang voor de hele gemeente dat we actie ondernemen. Ik denk ook dat we dat met zijn allen wel over eens zijn dat er iets moet gebeuren in twee richtingen. In de eerste plaats moeten we natuurlijk zelf naar onszelf kijken als gemeente. Als jullie in de oude stukken kijken, dan zie je ook dat er eind vorig jaar ook een brief is gezonden aan de raad met allemaal mogelijke acties. Nou, daar moeten we goed naar kijken, daar moeten we ook werk van maken in de formatie. Misschien moeten we er wel een open formatieproces van maken dat andere partijen aansluiten, want het gaat erom met zijn allen dingen te bedenken om dit gat te dichten. Tweede en daarom breng ik het nu op, vind ik dat we actie moeten ondernemen richting het rijk, richting de landelijke overheid. In de eerste plaats richting de VNG, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten die hebben op 14 februari een akkoord gesloten, het interbestuurlijk programma. Daarin staat de zin dat met dat akkoord het interbestuurlijk programma een streep wordt gezet onder alle door de gemeenten ervaren tekorten. Nou, door de gemeente ervaren tekorten, wij ervaren nogal een tekort en we willen daar helemaal geen streep onder zetten. Tenminste niet als het aan mij ligt. Ik vind dat we moeten kijken naar de VNG en moet de vraag ook aan de VNG wat voor afspraken ze nou precies hebben gemaakt rond die BUIG. Ja, het is techniek, kan er ook niks aan doen, maar rond die BUIG zijn er kennelijk afspraken gemaakt buiten dat programma om en ik zou heel graag willen weten welke afspraken dat zijn. Er schijnt sprake te zijn van een onderzoek door de ROB, er schijnt sprake te zijn van een fonds dat wordt gevuld door gemeenten en rijk om gemeenten zoals wij te ondersteunen. Het college weet er blijkbaar meer van dan ik, want in die brief die we nu hebben gekregen staat die wat was het ook weer, waterstandbrief dat we misschien wel 8 ton eruit krijgen. Nou, ik weet het niet. Ik ken die afspraken niet. Ik zou ze heel graag willen hebben en ik stel ook voor dat we een brief schrijven of vanuit de gemeente, vanuit het college of misschien zelfs raad aan de VNG. Kom maar door met die afspraken. Ik zou het heel graag willen weten. In de tweede plaats dan actie richting het rijk. Er zijn verschillende gemeenten. Ik noem Capelle, Nijmegen, Dordrecht, Groningen, Zutphen die ook richting het rijk procedures hebben gestart en ik zou heel graag willen dat wij als een van de top 10 nadeelgemeenten op dit onderwerp zelf ook een procedure richting het rijk starten. Als dat dan niet gebeurd is, maar ik hoor graag dat we heel veel actie ondernemen. Tot zover, ik zou willen kijken dat we in ieder geval heel snel hier weer opnieuw over komen te praten. Want eind juni is de algemene ledenvergadering van ons aller VNG en dan zou ik in Leidschendam-Voorburg een heel kritisch standpunt willen innemen richting onze belangenbehartigers in Den Haag. Dank u wel. Dank u.

Wel, dan ga ik naar de fractie van GroenLinks, mevrouw Dominicus. Dank u wel.

Voorzitter, voor ons ligt de aanvraag van het college om in aanmerking te komen voor een vangnetuitkering. Dit omdat de gemeente veel meer geld nodig heeft dan het Rijk heeft begroot. Ruim 5,5 miljoen meer, zoals mijn voorganger ook al zei. Dit is een hoop geld, maar betekent dit dat de gemeente te veel geld heeft uitgegeven? Het antwoord van GroenLinks hierop is nee, want waar ligt de oorzaak? Vooral het Rijk begroot deze Participatiewet-uitgaven al nu voor het vierde jaar op rij veel te krap en dat geldt voor de grote meerderheid van alle gemeenten. We zitten in de top 10, maar het is zelfs zo dat zo'n 80% van alle gemeenten tekortkomt. Dit komt door de berekeningen. Ik ga niet in de technische details, maar de voorspelbare groei van de bijstand wordt niet voldoende meegenomen. De grootte van de beroepsbevolking en de ramingen van de beleidseffecten worden niet altijd correct in de berekeningen verwerkt. Betekent dit misschien dat het college niet genoeg zijn best heeft gedaan om mensen uit de uitkering te halen? Ook daarop is het antwoord van GroenLinks nee, nee, want zoals ik alles wat ik te lezen is in de ingevulde aanvraag is er veel gedaan om de uitgaven te beperken en zijn er veel mensen aan een onderwijsplek geholpen, aan een baan of een andere zinvolle bezigheid en de groei van het totale bestand is in deze gemeente slechts 1% en dat is vergeleken met de andere gemeenten met een dergelijk tekort laag. En er zijn natuurlijk ook externe oorzaken. Bijvoorbeeld dat er in Leidschendam-Voorburg relatief veel meer ouderen instromen in de bijstand ten gevolge van de verhoogde pensioenleeftijd. De conclusie, voorzitter, is dan ook dat GroenLinks in principe met deze aanvraag instemt met als reden dat het college veel moeite heeft gedaan om mensen aan banen, onderwijs of andere bezigheden te helpen. Net als zoveel gemeenten is ook Leidschendam-Voorburg de dupe van de macroramingen van het Rijk en last but not least, dit geld is maar al te hard nodig voor mensen die een uitkering nodig hebben om in hun levensonderhoud te voorzien, om te overleven. Maar minstens zo belangrijk om die mensen de mogelijkheid te geven om zich nuttig te maken voor de maatschappij. Als de gemeente niet gecompenseerd zou worden, zou dat een hoop leed in onze gemeente teweegbrengen en meer vangnetten zijn er niet. Heeft GroenLinks nou helemaal niks aan te merken? Jawel. Wij vinden dat de stijl van de aanvraag best wat assertiever mag. We hebben het hier in Leidschendam-Voorburg best goed gedaan en hierop aansluitend denken wij dat ook de stijl misschien wat helderder zou kunnen, wat scherper en dat de weergave van de minnen en vooral de plussen dat daar nog wat winst mee te behalen is, letterlijk winst in dit geval. Ik vraag dan aan de wethouder of zij ook vindt dat de aanvraag verbeterd kan worden in assertiviteit en in helderheid. Voorzitter, als je als fractievertegenwoordiger aan het werk mag, zoals ik, dan doe je dat voor de idealen van je partij. Maar je neemt natuurlijk ook een eigen persoonlijke missie mee, zoals ik. Mijn missie is de bestrijding van armoede in deze welvarende gemeente. Ik noem het nog maar eens. 2000 kinderen leven hier in armoede en daar kan ik niet mee leven. Ik denk ook aan de granieten bijstand, dat gaat over mensen die al 3 of 4 jaar in de bijstand zitten, waarbij hun kansen om nog uit de bijstand te kunnen ontsnappen steeds kleiner worden. En, als eerste, noem ik alvast de schuldhulp. Ik ben ervan overtuigd dat de relatief nieuwe, maar bewezen effectieve methode van Mobility Mentoring meer mensen structureel en blijvend uit hun uitkering kan laten ontsnappen. Dit is een methode die chronische stress erkent. Chronische stress ontstaat natuurlijk ook als je armoede hebt en schulden houdt. Chronische stress leidt ertoe dat je hierin verstrikt raakt, dat je het vermogen verliest om problemen op te lossen en om doelgericht te werken. En dan blijkt onwil vaak onmacht. Kortom, ik nodig het huidige, maar juist ook het toekomstige college uit om hiermee aan de slag te gaan om de volgende jaren een minder groot tekort te hebben. Graag kom ik daar vaker met u op terug. Dank u wel.

Wel. Dan gaan we naar de fractie van het CDA. De heer Straus, aan u het woord.

Dank u wel, voorzitter. Ik wil in ieder geval meneer Van Veller danken dat hij mij in de gelegenheid stelde om over dit thema mijn maidenspeech te houden. En zoals sommige van mijn collega's eerder een persoonlijk verhaal konden knopen aan hun maidenspeech en het thema, moest ik wel even nadenken toen het ging om het aanvraagformulier voor de vangnetregeling. Maar toen ik me ging verdiepen in de regeling daarachter, was ik toch wel buitengewoon benieuwd wat erachter stak. Kijk, in feite is de vraag hier een procedurele vraag en daar kunnen wij als CDA niet tegen zijn dat we deze aanvraag voor compensatie gaan indienen. We willen voorkomen dat de strop groter wordt en volgens mij staat die aanvraag ook niet zo ter discussie. Maar als je kijkt naar het aanvraagformulier, zit er wel een aantal insteken in de analyse over de overschrijding van het budget, want die heb ik wel met interesse gelezen. Ook in het overdrachtsdossier. En misschien zit daar niet heel veel nieuwe informatie, maar wel een aantal hele relevante stukken. Want het beeld dat dan naar voren komt, is dat de uitgaven gestaag groeien, mede als gevolg van externe omstandigheden en de bijdrage op basis van dat objectieve verdeelmodel afnemen en zelfs de vangnetregeling versoberd is. En toen kwam ik op dat objectieve verdeelmodel, want ik zat te denken: een objectief verdeelmodel. Volgens mij is dat een soort contradictio in terminis, want je neemt verdeelsleutels. Die zijn altijd subjectief, die zijn nooit objectief. Je kunt de verdeelsleutels objectiveren met kwantitatieve gegevens. Dus dat verdeelmodel is helemaal niet zo objectief als het eruitziet. En ik denk wel, en daar zit ook wel de vraag van het CDA, dat als je kijkt naar de toekomst, dit een meerjarige...

Ondanks de vangnetregeling heeft dat wel ontzettend veel invloed op de sociale slagkracht die we hier als gemeente hebben. En als je ook kijkt naar de uitdagingen die we hebben op andere dossiers, ja, is het toch wel belangrijk dat we hier actie in ondernemen en kijken wat we hier kunnen doen. Ja, en dan is mijn vraag, hoe realistisch is het? En de vraag stellen is hem eigenlijk al beantwoorden dat we die met aangekondigde maatregelen in de brief dat gat van die 5,5 miljoen gaan dichten. En, wat is dan plan B hè? Als we dat niet helemaal gaan redden, want er zijn een aantal bezwaren geweest ten aanzien van dat objectieve verdeelmodel. Verwacht u dat daar nog iets uit gaat komen of is dat verhaal gepasseerd? En tenslotte ben ik ook heel benieuwd naar die lobby die er gedaan wordt om daar wat in te doen. Want nou ja, ik zou het buitengewoon armoedig vinden als we eigenlijk nu al weten dat we de komende jaren moeten gaan inleveren op onze sociale slagkracht. Dank u.

Dank u wel, de fractie van D66, de heer Van Maldegem. Nu wel.

Voorzitter, toen ik een jaar of 6 was, kreeg ik zakgeld en dat was de eerste keer natuurlijk heel erg tof. Dat ging linea recta naar de snoepwinkel. Een rendement van nul, maar dat was wel de manier om te leren omgaan met geld en te leren rekenen. Dat waren belangrijke levenslessen volgens mij. En voorzitter, ik vind het een grote eer dat ik hier vanavond sta als volksvertegenwoordiger bij mijn debuut en dat ik direct die levenslessen mag gebruiken. Om met het rekenen te beginnen: ik kan wethouder Stemerdink misschien uit de brand helpen. Deels, want als ik het staatje zie, dan gaat het over een tekort van 5,5 miljoen. Maar de wethouder vergeet daarbij dat ze ook nog uitkeringen terugvorderen. Als je die 7 er weer afpakt, is er nog 4,5, 4,8 miljoen. Maar goed, dat was dan het goede nieuws, want wethouder Stemerdink houdt er nog steeds 4,8 miljoen tekort over. Maar goed, verwarring voorkomen. Ik ga uit van de 5,5 miljoen die u schreef. Het slechte nieuws is ook dat het tekort heel erg hard oploopt in 3 jaar tijd van 4 naar 3, 3.000.003,2 miljoen naar 5,5 miljoen. Dat is wat je noemt volgens mij een budgettaire spuit en als je dat in dat tempo niet gaat veranderen, dan eindigt het nieuwe college met een jaarlijks tekort van 16 miljoen in 2021. Dat lijkt me niet het doel waar wij naartoe gaan. De D66-fractie verwacht dat op zo'n moment de wethouder krachtig ingrijpt. Bij het aanvraagformulier komt dat er niet uit naar voren wat mij betreft. Sterker nog, er wordt vooral gewezen op oorzaken die buiten de macht van de wethouder liggen: de vluchtelingen, de oudere werklozen, de hogere pensioenleeftijd en omdat de WW-uitkering ingekort is. Het is eigenlijk alsof de wethouder zegt: ik kan hier eigenlijk niks aan doen en dat kan volgens mij niet kloppen. Als je het stuk verder leest, zie je 3 vreemde dingen terugkomen en die wil ik even langslopen. Ten eerste, voorzitter, de wethouder schrijft zelf dat er vorig jaar slechts 24 extra mensen in de bijstand zaten ten opzichte van een jaar eerder, maar de wethouder heeft plots 2,3 miljoen euro extra tekort. Dat is dus 1 ton per extra persoon in de bijstand. Nou, ik denk niet dat die relatie een-op-een klopt, maar kan de wethouder die twee ontwikkelingen naast elkaar schetsen? Ten tweede, op het moment dat je een groot tekort hebt, is het heel vreemd dat je tegen heel veel mensen gaat zeggen of tegen meer mensen gaat zeggen: jullie hoeven geen arbeidsinspanning te leveren. De wethouder heeft vorig jaar tegen meer mensen gezegd dat ze ontheffing hebben van de arbeidsverplichting. Op dit moment zit bijna een op de drie in de bijstand zonder die verplichting. Dat is twee keer zoveel dan in andere gemeenten, vergelijkbaar met Lijsten van Voorburg. En dat is eigenlijk dan nog de wethouder zegt: blijft u maar lekker in de bijstand, ik zorg voor u. En dat klinkt sociaal, maar dat is natuurlijk niet. Het sociaalste antwoord op werkloosheid is mensen aan een baan helpen en we weten dat hoe langer je in de bijstand zit, hoe moeilijker je aan een baan komt. Dus op die manier verergert de wethouder ook haar eigen probleem, want je krijgt mensen minder snel de bijstand uit. Het derde en laatste punt gaat over de reïntegratie. We weten uit academisch onderzoek dat reïntegratie vaak weinig effect heeft, maar in onze gemeente hebben ook hier weer twee keer zoveel mensen een reïntegratietraject dan in andere gemeenten, terwijl we niet meer mensen in de bijstand hebben. Je zou dan bijna denken dat de wethouder de verkeerde reïntegratietrajecten uitkiest die geen effect sorteren. Hoe kijkt de wethouder daar tegenaan, tegen dat cijfer? En de wethouder heeft het ook over een CBS-onderzoek naar de effectiviteit van reïntegratie. Ik begrijp niet helemaal in het stuk, maar volgens mij komt het dit jaar uit over de reparatie van dit jaar. Kan de wethouder aangeven wanneer dat onderzoek opgeleverd wordt? Het wapen van de wethouder in het stuk is het plan van aanpak arbeidsmarktoffensief. Als ik het goed zeg, met dat plan van aanpak zou de wethouder ieder jaar 50 mensen uit de bijstand halen. Volgens mij kunnen we zeggen dat op basis van deze stukken blijkt dat dat in ieder geval niet gelukt is, want we hebben er 24 meer dan in 2016. De wethouder houdt de moed erin door te zeggen dat zonder plan van aanpak het tekort groter was geweest. Nou, dat vinden wij bij D66 een wat magere uitleg van de effectiviteit van je beleid, maar gelukkig schrijft de wethouder ook dat er tijd besteed is aan het verkrijgen, en ik citeer, van een optimaal inzicht in het tekort en de onderliggende oorzaken op pagina 10 en 11. Dat doet vermoeden dat er meer te zeggen is over de effectiviteit van het ingezette beleid. En de D66-fractie wil dan graag meedenken met het volgende college, dus zou de wethouder een overzicht kunnen geven van de effectiviteit van de middelen die haar ter beschikking staan, zodat we die budgettaire spuit die het nu is kunnen gaan voorkomen? Voorzitter, ik sluit af. Het doel van mensen hier in het huis is volgens mij duidelijk: we willen allemaal mensen die hulp van ons nodig hebben zo graag mogelijk helpen en alle mensen die willen werken willen we helpen aan een baan te vinden. Maar dat kan alleen als bijstand betaalbaar is en blijft, nu, morgen en volgend jaar. En de D66-fractie constateert toch dat we niet heel veel mensen uit de bijstand helpen, maar wel dat de bijstand heel veel geld heeft gekost. Nou, ik heb nog als laatste tip: kijk nog een keer naar de berekening, want volgens mij is die dus niet helemaal goed en wij kennen toevallig de minister van Sociale Zaken als een wijs man en een goede rekenaar. Dus nou, voordat u langskomt met de vraag: passant par paar miljoen mijn kant op, zou ik die som nog even checken. Dank u wel.

Dan ga ik naar de fractie van de Partij van de Arbeid. De eerste spreker. De

Vorige spreker was wat langer, dus die moest wat naar beneden. Ja, even kijken. Voorzitter, dank u. Ja, mooi dat er uit techniek toch inhoud wordt gehaald, dus dat is een goed staaltje raadswerk, maar om toch maar meteen te verklappen: dit is een oordeelsvormend beraad over een raadsbesluit dat voorligt. Kijk, deze technische aanvraag moet natuurlijk gewoon uit, want we hebben dat geld binnen. Dat geld hebben we nodig om op zijn minst een deel van het tekort te dekken. Neemt niet weg dat het goed is om het debat hierover te voeren over dit onderwerp. En dan gaat het niet alleen over mensen en middelen wat zojuist werd genoemd, maar zeker ook over werk, over arbeid en die koppeling met de arbeidsmarkt is wel een koppeling die wat ons betreft nader onderzocht mag worden. En er werden al wat opties genoemd in de formatie of in een beeldvormende raad. Wellicht een koppeling die nog verder onderzocht mag worden, ook al focust het bestaande beleid daar al deels op. Ja, dus het leent zich voor verdere bespreking, voor verdere evaluatie. Daar is op zich niks op tegen. Als dat in de formatie aan de orde komt, vind ik het ook een onderwerp dat breed besproken kan worden. Ik hoor suggesties gedaan worden over vragen stellen aan de VNG. Nou, dat zijn allemaal dingen die we van harte ondersteunen. Als het gaat over procedures voeren tegen de staat, nou ja, overheden die tegen elkaar in juridische procedures voeren, dat is altijd wat. Nou ja, ik vind dat altijd wat minder doelmatig, dus nou, wij kijken uit naar verdere verdieping, maar graag instemming met het voorstel. Dank u wel.

Dank u wel. Gemeentebelangen, de heer Steutel, aan u het woord. Voorzitter, dank.

Dank u wel. Ja, om even met de woorden van de heer Van Velden te spreken. Het is bijna een reünie van de Commissie Maatschappelijke Activiteiten deze avond. En dat vind ik altijd wel heuglijk, want soms heb ik zoiets van: nou, het verleden had ook wel zijn successen, zogezegd. Maar goed, allereerst felicitaties aan de SP met hun honderdjarig bestaan, maar ook met de toetreding van de vrouw in uw partij. Dat is ook een felicitatie waard. Maar toch, voorzitter, het is het stuk lezen dat doet, dat deed onze fractie toch wel flink zuchten. Want dat komt toch wel hard aan, dat tekort van 3,6 miljoen. Als je kijkt naar de rol die we vanuit het sociaal domein hebben opgepakt, dan kun je stellen van: nou, dat hebben wij gewoon goed gedaan. Maar de financiële consequentie daarvan is teleurstellend. Je zou denken, het is ook goed dat die rijksvangnetregeling er is, maar we vragen ons wel een beetje af of dat nu voldoende soelaas gaat bieden om dat tekort te gaan dekken. We constateerden dan ook in ieder geval dat onze wethouder in ieder geval afhankelijk is van onze algemene reserve en dat kan oplopen van 1,9 miljoen tot 3,6. Als je daar zo eens over nadenkt, is het algemeenheid en ik weet dat het een beetje moeilijk is met dit onderwerp, maar je zou kunnen zeggen, nou, dat kan ook, dat kun je ook besteden aan sport en cultuur. Maar dat zijn overwegingen die we kunnen maken. Vervolgens hebben we niet alleen allerlei extra gelden en budget vrijgemaakt voor de re-integratieprojecten en het arbeidsmarktoffensief, met daarbij de tekorten die nu ontstaan. En we vragen ons dan ook eigenlijk af wat de effectiviteit van die trajecten eigenlijk is geweest. Als we dan vervolgens de 16 pagina's aanvraag doorbladeren, dan zien we dat. Dan kun je eigenlijk constateren: op heel veel punten hadden we eigenlijk al bij kunnen sturen en dat hebben we eigenlijk onvoldoende gedaan. Een ding wat in ieder geval opvalt, is dat 30% van de personen die vrij zijn gesteld van hun arbeidsverplichting ten opzichte van een landelijk gemiddelde van 16. Dat is een fors verschil. Je kan je daarbij ook de vraag stellen, hoe komt het nou dat wij in zo'n groot verschil zitten met de landelijke ontwikkeling? Zijn we misschien te makkelijk geweest? Je zou kunnen zeggen, nou ja, oké, we hebben het goed gedaan, dus we accepteren dat we 3,6 miljoen in het ergste geval onttrekken aan onze algemene reserve. We vinden eigenlijk dat we snappen dat de procedure die we nu moeten volgen dat we die moeten volgen, maar we vinden wel dat daar nog wat aan moet worden toegevoegd. En dat zijn opvattingen van onze raad dan wel. De oordeelsvormende raad, ik van dit gezelschap. We vinden dan ook dat de gemeenteraad van Leidschendam-Voorburg bij de behandeling van dit aanvraagformulier de verantwoordelijke portefeuillehouder moet opdragen met een sluitend en integraal geactualiseerd plan van aanpak te komen om de uitgaven en inkomsten binnen twee jaar stapsgewijs met elkaar in evenwicht te brengen. Dan heb ik nog een aantal vragen die mogelijk van technische aard kunnen zijn. Maar ik wil ze toch even voorleggen. Als ik het goed begrijp, maken we gebruik van de vangnetregeling 2017. Kijk ik naar de vangnetregeling 2018, waarbij we niet met twee jaar terugkijken, maar drie jaar. Dus ik vraag me af wat nu de consequentie is als we vangnet 2017 indienen, wat dat voor consequenties heeft als we vangnet 2018 ook toepassen. Hij is technisch van aard, hij mag schriftelijk beantwoord worden, maar ik miste dat eigenlijk een beetje in het hele stuk. Dank u wel.

Voorzitter, interruptie van de heer Van Rossum en dan ga ik naar de heer Van Verder en dan aan de heer Steutel. De heer Van Rossum. Ja.

Een vraag omdat ik me afvraag of ik het begrijp. Ik hoor de heer Steutel zeggen dat hij wenst dat de wethouder met dit voorstel ook meteen aan de slag gaat met een plan om dit verschil terug te dringen. Maar volgens mij is dat aan een demissionair wethouder misschien niet helemaal een tijdig voorstel. En ik wil ook maar even opmerken als lid van deze Raad, maar ook van de vorige Raad dat hier wel een hoop dingen op tafel worden gelegd als dat is allemaal niet zo fraai waar we toch met zijn allen een paar maanden terug nog vreselijk content mee waren en ook een aantal vragen gesteld waar we volgens mij zelf het antwoord op kunnen geven. Dus in dat licht weet ik niet of het debat nu over dit formulier gaat of over hele andere dingen.

De heer Van Verder over ditzelfde punt, of had u een ander punt? Oké, dan geef ik eerst de heer Steutel het woord. Antwoord.

Op de heer Van Rossem. U heeft op zichzelf gelijk, maar op het moment dat je natuurlijk gaat kijken naar het feit wat nu voorligt en de consequenties en het gevoelen, dan ga ik eigenlijk al over deze periode heen. Is het wel zo eenmalig en moeten we niet nu ook met elkaar de consequentie bezien dat we in ieder geval een aantal maatregelen moeten gaan nemen om te zorgen dat de tekorten niet groter worden, los van de vangnetregeling.

Het is niet tijdelijk en dat kunnen we volgens mij van links tot rechts constateren, want er wordt te krap begroot en heel eerlijk. Het plan om dat terug te dringen, dat is dat arbeidsmarktoffensief wat er met elkaar vastgesteld is. En als ik vragen hoor als, hoe kan het dat minder mensen een verplichting hebben om arbeid te verrichten? Dat is precies de ruimte die we aan het college hebben gegeven. Toen we zeiden, ga experimenteren, negeer Jetta Klijnsma alsjeblieft op dit onderwerp en ga verstandiger dingen doen, dan is de consequentie daarvan dat je dit soort dingen krijgt. En ik wil best geloven dat deze nieuwe Raad daar 180 graden anders over denkt. Maar ik vermoed dat dat niet het geval is, dus verbazing over deze tekorten, dat kan niet aan de hand zijn. Verbazing over hoe het formulier is ingevuld is wat anders, zoals mijn buurvrouw al zei, dat had best wat assertiever gekund.

U over de tekorten op het moment dat je die tekorten constateert en zo hebben wij in ieder geval wel ingeschoten. Je moet op een gegeven moment ook even kijken van wat. Wat zijn de resultaten? En daar kun je best een aantal vragen bij stellen en die hebben we ook gedaan.

Nog een laatste interruptie op dit punt, dan ga ik naar de heer Van. Voorzitter, heel...

Heel kort, die tekorten zijn niet nieuw. Vandaag die tekorten, daar zijn we al een paar maanden van op de hoogte. De heer Sleutel.

En toch nemen wij nu de mogelijkheid om daar wat van te vinden, wat van te zeggen en daar ook in ieder geval met betrekking tot de procedure en het formulier om daar in ieder geval een standpunt van de Raad en een aantal maatregelen daaraan toe te voegen. En dat is ons goed recht op zichzelf.

Ja dank u wel voorzitter, nou de heer Van Rossem heeft natuurlijk gelijk. Dit is helemaal niet nieuw. Wij waren al een hele tijd heel kritisch op dit onderwerp en ik ben blij dat nu de cijfers voor zich spreken. Ik vind het wel aardig dat eerst D66 en nu ook u zelf van harte aansluiten bij de ideevorming die in deze formatieperiode leeft. En ik zou u dan ook graag willen uitnodigen al uw ideeën in te leveren of misschien mee te denken, want het is een probleem van onze hele gemeente en de formatie is een heel open proces, heb ik vorige week ook al gehoord. In aansluiting daarop heeft u misschien ook concrete suggesties om dat gat dan ook binnen twee jaar te dichten. De

Sleutel in een open en in een open situatie waarvoor je nu pleit, waar wij ook naar uitkijken, moet je ook in ieder geval een vertrekpunt hebben en dat vertrekpunt is even wat wij nu vinden. En op het moment dat je zegt van nou, we gaan zoeken naar alternatieven en naar maatregelen om in ieder geval de tekorten terug te dringen en een aantal zaken te beperken. Daar sta ik graag voor open, maar niet op dit moment.

Zei u komt zelf met een heel ambitieuze doelstelling om het al binnen twee jaar te dichten. Dat is natuurlijk best ambitieus, dus ik kan me voorstellen dat u ook ideeën heeft over hoe we dat dan gaan doen. Ik noem bijvoorbeeld een taaleis of iets dergelijks. Ja

Sleutel ja of nee of een taaleis het bijdraagt aan het terugdringen van het tekort. Dat zou kunnen. Dat zou een mogelijkheid kunnen zijn, maar er zijn er meer. Dank u wel.

Dan kijken we of de fractie van de ChristenUnie en de SP nog behoefte hebben aan een reactie in de eerste termijn. Dat is niet het geval, dan ga ik voor een reactie op deze eerste termijn naar de wethouder. Wethouder Stemerdink. Voorzitter, dank.

Dank u wel. Dank aan de Raad voor alle vragen die zijn gesteld. Laat ik beginnen om te zeggen dat ik hetgeen de heer Van Rossum zojuist heeft aangegeven geheel kan onderschrijven. Maar het tekort in twee jaar terugdringen is niet haalbaar. En ik vraag me überhaupt af of het tekort helemaal tot nul kan worden teruggedrongen. Het doel is altijd wel om zoveel mogelijk mensen uit de uitkering te halen en aan het werk te helpen. Ik ben het volgens mij met de heer Van Maldegem eens die dat zei. Het is asociaal om mensen thuis te laten zitten als ze gewoon wel kunnen werken. Iedereen moet gewoon kunnen meedoen met de samenleving. Het voorstel dat nu voorligt, is sec even heel kort door de bocht een technische exercitie, zou ik bijna willen zeggen, om inderdaad het geld vanuit het Rijk te kunnen binnenhalen. En met het voorstel zoals dat nu voorligt, doen we ook gewoon aan die eisen en wordt het geld ook naar ons overgemaakt. Ik heb mevrouw Dominicus gehoord en gevraagd en gezegd, goh, kan het voorstel wat assertiever worden geschreven? Ik ga kijken of dat mogelijk is. Ik wil dat nu niet toezeggen, maar ik heb u goed gehoord. Ik ga kijken of ik op een aantal punten daar nog aanpassingen in kan doen. Voorzitter, dan ga ik eerst een aantal inhoudelijke vragen af en dan kom ik als laatste bij de heer Van Veller uit, die oproept tot actie, wat ik al ga onderschrijven overigens, maar dan ga ik het eerst even op deze manier doen. De heer Van Maldegem en ook een aantal anderen slaan eigenlijk de spijker op zijn kop qua waar we nu staan. U geeft aan inderdaad een op de drie mensen heeft geen sollicitatieplicht. Die hebben daar ontheffing van en zitten nu met re-integratietrajecten. Ik heb volgens mij vorig jaar ook al aangegeven dat het mij ook een doorn in het oog is. En het mooie is wel van de afgelopen maanden, ik heb uw Raad in januari een mail gestuurd met daarin een aantal uitkomsten die we als gemeente hebben gevoerd met de VNG en het ministerie. We hebben ook heel veel huiswerk meegekregen. We hebben de afgelopen drie maanden echt onderzoek gedaan en dat is ook de reden dat ik nu deze cijfers ook kan opnemen, want het was voor ons ook wel verhelderend. Maar het is goed dat een op de drie ontheffing heeft. Voorzitter, al moeten we ook kijken naar de reden waarom, maar het is voor mij wel reden om daar nu nog in te gaan duiken. Ik kom daarmee terug naar uw Raad. Ik constateer ook dat inderdaad veel re-integratietrajecten worden gegeven. Als je kijkt naar het aantal mensen. Ook daar, voorzitter, is een van de uitkomsten. Ook daar kom ik mee terug naar uw Raad om gelijk antwoord te geven. Ik kom, zoals het nu uitziet, de eerste helft van juni naar uw Raad toe met een startnotitie voor een nieuw arbeidsmarktoffensief. Bij die startnotitie zitten alle uitkomsten van alle onderzoeken die we hebben gedaan. We doen een voorstel aan uw Raad hoe we kunnen inspelen op het tekort en daarbij heeft ook uw Raad alle ruimte om daar uw inbreng in te geven. Maar uw Raad moet eerst uiteraard alle informatie hebben. Sterker nog, die moet ik zelf ook eerst nog hebben. Voorzitter, ik kijk even naar de vragen die er nog zijn. De vraag van de heer Steutel over het vangnet van 2018. Ook die zal ik even per mail beantwoorden als u dat goed vindt. Ik ben niet zeker van het antwoord namelijk, dus het plan van arbeidsmarktoffensief kom ik dus ook mee terug voor de zomer, zodat het ook in het najaar kan worden vastgesteld. Dan, voorzitter, een aantal mensen van u, maar de heer Van Veller in het bijzonder heeft opgeroepen tot actie. We hebben de afgelopen maanden, ik realiseer mij goed dat ik de afgelopen maanden geen zichtbare actie heb genomen, maar ik was eigenlijk vooral ook heel erg druk om alle onderzoeken te laten doen en te kijken over welk bestand hebben we het nou precies? Welke mensen zitten er nu in de BUIG? Waarom hebben we zo'n groot tekort? Omdat ik ook vind dat ik alles eraan moet doen om de mensen uit de uitkering te kunnen krijgen. Maar ik realiseerde mij ook dat ik eigenlijk onvoldoende informatie daarvoor had om de juiste maatregelen te nemen. Daar ben ik net ook al op vragen op ingegaan. Ik vind het prima als uw Raad komt met een brief of een actie, graag zelfs, want elke actie daarvoor is meegenomen. Eind juni is inderdaad de algemene ledenvergadering. Nou, voorzitter, hoor ik graag vanuit uw Raad hoe we daar moeten gaan handelen, dus het lijkt me hartstikke goed. Het VNG-akkoord, de afspraken rond de BUIG. Ik hoor wat u zegt en ik heb hetzelfde gevoel als u daarover, maar ik heb mijn vinger er nog niet achter kunnen krijgen, zeg ik ook in alle eerlijkheid. Ik heb daar vraagtekens bij, zoals die staat verwoord in de brief over de financiële waterstanden. Daarom is de zin ook zo opgenomen, maar het is mij niet bekend. Het is mij formeel niet bekend dat er een afspraak zou zijn tussen VNG en Rijk dat gemeenten nu niet meer mogen zeuren over de tekorten van de BUIG. Voorzitter.

Dingen ten eerste in zowel het interbestuurlijk programma, dus dat bestuursakkoord, als in de meicirculaire staat letterlijk dat hiermee een streep wordt gezet onder alle door de gemeente ervaren tekorten in het sociaal domein. Dus uw vinger erachter, het staat er gewoon, dat is één. Twee. U schrijft in uw waterstandenbrief, of misschien is dat de wethouder van Financiën, maar goed, er staat in ieder geval dat we mogelijkerwijs geld krijgen uit een nieuw te vormen fonds voor hulpbehoevende gemeenten. Waar haalt u dan dat geld vandaan? En ten derde, maar misschien komen we daar straks op, is het dan niet een idee om de VNG en het Rijk te vragen welke afspraken ze dan precies hebben gemaakt?

De heer Van Vellen was mij voor, want ja, inderdaad ook. Ik wil beter. Welke afspraken zijn ook, ik ken die zin, maar ook ik weet niet welke afspraken er namelijk achter zitten en daarom zeg ik ook, ik kan mijn vinger er niet achter krijgen. Misschien wat ongelukkig uitgedrukt, maar waar ik mee aangeef: ik weet niet welke afspraken er gewoon zijn, die zijn gemaakt, dus vandaar dat ik ook. Daar gaan we dus actie op nemen. Uw vraag over de brief van de waterstanden en de 8 t neem ik even mee terug als u het goed vindt en u krijgt per mail antwoord op. Voorzitter, volgens mij nee, excuus, de vraag van de heer Van Maldegem over de 24 mensen en de €100.000 vind ik ook een technische vraag. Ik durf nu even, ik heb al een vermoeden, maar ik durf er nu geen antwoord op te geven of daar kom ik even per mail bij u op terug. Ja.

Wethouder, dank u wel, dan kijk ik voor de tweede termijn naar de heer Van Veller. Mevrouw Dominicus. Dat is verder niemand. De heer Van Veller, aan u het woord. Dank u.

U wel voorzitter en dank u wel wethouder voor de beantwoording. Ik heb een drietal puntjes. In de eerste plaats: ja, het komt mij voor dat we nog niet alle feiten boven water hebben. Het komt me een beetje voor dat we nog steeds een beetje blind aan het sturen zijn en het lijkt me heel verstandig om zo snel mogelijk door te gaan met het boven water halen van alle mogelijke feiten om te kijken waar we het precies over hebben en waar de oorzaken liggen. In de tweede plaats: ja, een startnotitie. We zijn natuurlijk al een breed onderweg. De nota is hoog, het water staat ons tot onze lippen en dan lijkt mij een startnotitie waar de hele raad een inbreng voor mag leveren misschien wel een beetje. Ja, dat is hartstikke leuk als we ergens aan beginnen. Maar we zijn natuurlijk al op weg, dus ik weet niet zeker of we nou behoefte hebben aan een startnotitie of aan echte actie. Nogmaals, in de derde plaats: ja, en dan die actie die we nu kunnen ondernemen richting rijk en VNG. Ja, ik wil best een voorzetje schrijven voor een brief aan de VNG en het rijk met de vraag welke afspraken heeft u precies gemaakt? Maar het lijkt me ook heel verstandig om ook in dit verband eerst de feiten bereid te hebben voordat we dan inderdaad bijvoorbeeld richting de VNG algemene ledenvergadering eind juni daar een standpunt over hebben. En aangezien dat niet meer zo heel lang duurt, lijkt het mij verstandig om zo snel mogelijk gewoon een kort briefje richting VNG en rijk te sturen met: beste mensen, wij zijn een top 10 nadeelgemeente. Wij willen nu alle feiten boven water hebben over welke afspraak dan ook gemaakt is, zodat we ons een oordeel kunnen vellen. En als nou ja, ik weet niet, misschien heb ik de wethouder niet goed gehoord dat ze zei, ik laat het aan de raad over, maar zo moeilijk lijkt me toch niet om een briefje te maken en anders wil ik best helpen. Dank u wel, mevrouw.

Ja voorzitter, dank u wel. Ten eerste wil ik de wethouder bedanken voor haar toezegging. Ik wens haar veel assertiviteit, zal ik maar zeggen. Verder wil ik ook zeggen dat wij het zeker eens zijn met de suggestie van de heer Van Veller ten aanzien van de actie naar het rijk. Daar begint het natuurlijk grotendeels. Dat ligt aan de basis van deze tekorten en we zouden graag ook meer over de ideeën van de heer Van Veller horen over wat we als Raad zouden kunnen ondernemen. Dank.

U wel wethouder, nog een korte reactie op deze punten die naar voren worden gebracht. Het is wel naar aanleiding van het voorstel dat voorligt, maar wel een belangrijk thema dat ook in de komende tijd gaat spelen. Wethouder. Voorzitter, dank.

Dank u. We zijn al bezig om in antwoord op de vraag van de heer Van Veller te achterhalen hoe die afspraak precies in elkaar zit. Dus zijn we allemaal bezig? Als ik al een antwoord zou hebben, dan zou ik het hier al lang geven. Dus we zijn ermee bezig, maar ik weet het gewoon niet.

Het zou als wij in een besluitvormende Raad een motie hierover aannemen? Voorzitter, alle

Alle steuntjes in de rug helpen dus graag zelfs op dit punt. Ander punt, voorzitter, het woord startnotitie. Ik zag ineens van. Wat is dan weer wat raars? Geef het beestje maar een naampje, maar waar het mij om gaat is dat ik u alle informatie wil geven van alle onderzoeken die al zijn geweest en die ik nog hou. Zijn we blind aan het stuur geweest? Nee, maar ik heb wel geconstateerd dat er ruimte is voor verbetering en daar sta ik altijd voor open en dat doen we dan dus ook en daar zal ik ook naar u, raad, eerlijk over zijn, op welke punten ik gewoon een gat zie. En als u andere ideeën heeft of andere suggesties, dan hou ik mij daar ook voor open, ook voor aanvallen, vandaar de openheid van de startnotitie, maar hou niet aan het woordje.

Wethouder, dank u wel. Dan sluit ik de bespreking ook van de tweede termijn hiermee af en bij dit ook wel best wel ingewikkelde onderwerp waren er een drietal mensen uit uw midden die natuurlijk ook vanavond hier een medespeech over hadden. Mevrouw Dominicus, de heer Straus, de heer Van Maldegem, ook proficiat daarmee, want dat zijn best wel grote onderwerpen om daar ook weer even de tanden in te zetten en met elkaar daar goede koers in te hebben. Het voorstel dat dan op 15 mei aan de orde komt ter besluitvorming is de aanvraag voor die vangnetregeling. Dat heeft u allemaal natuurlijk gezien, maar we hebben heel veel gesproken ook naar aanleiding daarvan. En de wethouder heeft daar ook een aantal toezeggingen over gedaan en zeker richting de algemene ledenvergadering. Waar het interbestuurlijk programma ook verder van de VNG en de afspraken met het Rijk en IPO aan de orde komen. Die zullen hier natuurlijk ook in worden meegenomen en ik stel voor dat we ook daar moeten bezien of we daar nog in afstemming met de Raad ook tot standpuntbepaling zouden moeten komen. Ik sluit hiermee deze bespreking af en daarmee ook sluit ik hiermee deze raadsvergadering en wens u allen wel thuis.