2.b Raadsbrief: Informeren over de koers van de cultuurvisie 2024 - 20:50

Dan ga ik, zoals we besproken hebben en besloten hebben bij de vaststelling van de agenda. Als eerste de raadsbrief informeren over de koers van de cultuurvisie 2024 behandelen en ik nodig de wethouder en eventueel zijn ondersteuning uit om links van mij plaats te nemen. Tijdens de beeldvorming van 12 december vorig jaar hebben de aanwezige raadsleden naar aanleiding van de presentatie over de cultuurvisie 2024 verzocht om de koersbrief cultuurvisie 2024 te agenderen voor bespreking in de Commissie Samenleving. De raadsbrief, ik zeg het er nog maar even een keer bij, dient ter bespreking in de Commissie, zodat input kan worden gegeven voor het raadsvoorstel dat te zijner tijd naar de Raad wordt gestuurd. De input vanuit de Commissie kan hierbij worden meegenomen en ik ga eens eerst even inventariseren wie er het woord wil voeren. Dus, mevrouw Vult? Ook Eric, meneer Visser? Van der Linden. Uiteraard de heer Wilschut. Ga bos. Ja en meneer Hartsink. En, meneer Van der Schaaf. Was je nou verstopt of was u nou verstopt? Nou, dan begin ik bij u. Meneer Van der Schaaf van de SP.

Ja. Beginnen bij de SP. Het begint bij de SP en het houdt op bij de SP als het om cultuur gaat volgens mij, want waar wij voor willen pleiten is: stop veel meer geld in cultuur en kunstbeleving en kunstbeoefening. En ik denk dat het bij dit college daar ook gelijk ophoudt, want ik heb zo'n vermoeden dat het geld er niet gaat komen. Er is al heel veel afgebroken in Leidschendam-Voorburg. En ik haal nog even, zeg maar, de oude vertrouwde KJ44 door meubelzaak De Sater aan waar we een tijd geleden al, zeg maar, aandacht voor hadden gevraagd. Want als er iets is wat voor jongeren belangrijk is, dan is het een, zeg maar, een kunst- of cultuurpodium waar je inderdaad niet alleen je hobby kunt beoefenen, maar waar je ook een start kunt maken met een carrière als het gaat om popmuziek, maar ook om andere podiumkunsten. Nu is het zo dat we wel een aantal theaters hebben en we hebben, zeg maar, wat buitenevenementen en die zijn allemaal heel waardevol. Maar er ontbreekt gewoon een schakel. Ik heb begrepen en ik heb gezien dat scholen heel veel doen. Maar dat traject wordt ook niet afgemaakt, dus het eindigt op een gegeven moment als je van school gaat. Kom je in een zwart gat terecht? En het college zegt dan of deze portefeuilles zeggen van, we moeten niet op Den Haag gaan lijken, maar onze jongeren die hun pad willen bewandelen, die worden wel de stad uitgedreven. Wij vinden het heel normaal als dit soort faciliteiten gewoon in onze gemeente aanwezig zijn. En we hoeven niet die te bouwen zoals de Neushoorn in Leeuwarden, maar het idee van zo'n dergelijk pand is helemaal niet onaardig. Je zou bijvoorbeeld bij verbouwing van scholen, Maartens College zit eraan te komen, eens kunnen overwegen om een combinatie te maken tussen een podium met uitgaansfaciliteiten in combinatie met de school waarbij de school kunt afsluiten als die faciliteiten gebruikt worden. En je kunt ook daar naast de school ook gewoon de zaal ter beschikking stellen, want ze hebben nu al een mooie zaal en dat zou ook dan op die manier, niet op een andere manier, mogelijk zijn. Wat we helemaal niet zien zitten, maar misschien begrijpen we niet hoe dat werkt, maar zo'n kunst- en cultuurmakelaar, ja, dat lijkt wel een beetje over te komen alsof je een zondebok nodig hebt voor als het dan toch weer fout gaat en in dit geval iemand de schuld geven en laten we dus maar een cultuurmakelaar aanstellen. Dat begrijpen we niet. We denken dat organisaties heel goed in staat zijn om dingen zelf te ontwikkelen en zelf met elkaar in contact te komen. Dus ik zou liever de gemeente zien als facilitator om partijen bij elkaar te brengen en daar heb je niet een kunstmakelaar of cultuurmakelaar voor nodig. We hadden het al, ik had het al eerder over afbraak en in het document wordt al gesproken over de rol van buurthuizen. Ja, stop daar dan ook mee om die af te breken. Zorg dat ze in stand blijven en gebruik deze organisaties, deze locaties. Voor de duidelijkheid wil ik nog even aangeven dat daar waar ik praat over een goed nieuw podium met oefenfaciliteiten om popmuziek of multiculturele activiteiten, popmuziekactiviteiten of andere podiumkunsten mogelijk te maken, dat niet ten koste moet gaan van het Veur Theater en Ludens. Die hebben een heel goed programma, doen erg hun best met de beperkte middelen die ze hebben. Dus wat er moet komen is iets wat er complementair aan is. En. Ik zie een

Dank je, ik was een tijdje aan het afwachten of het nog concreet zou worden. Maar het duurde iets te lang. Mijn collega begon zijn betoog met "er moet geld bij" en dan is de discussie ook alweer snel afgelopen. Ik vroeg me af, want ik kan me heel goed voorstellen dat het College zegt, ja, ik ga er niet zomaar over om ergens geld bij te doen, dus volgens mij zou ik verwachten dat hij weer terugkomt naar ons als Raad. Dus ik was benieuwd, waar ziet de SP mogelijkheden, waar kunnen we dat geld vandaan halen bijvoorbeeld? Kan hij daar wat meer over vertellen? Meneer van...

Ik zou er heel veel meer over kunnen vertellen, maar volgens mij is dit niet het stadium in het proces waar we daarover praten. Er moet een visie ontwikkeld worden en de visie die er nu ligt, die is gewoon onvoldoende wat ons betreft. Dus dat betekent dat wij een aantal dingen meegeven waar de wethouder mee aan de slag kan en dan komt er een moment dat de Raad over het geld kan gaan beslissen. En dan hoop ik dat u heel ruimhartig, zeg maar, met de SP meegaat om te zorgen dat er meer geld naartoe gaat. U heeft de insprekers gehoord over financiële kwesties. Het speelt dus overal, dus als er één ding duidelijk is, is dat er te weinig geld is. Dus in plaats van dat je zegt: we gaan van de 100 naar 120 dit jaar, denk dan over een verdubbeling in de jaren die erna komen. Dan doe je tenminste iets substantieels en daarnaast investeren in, zeg maar, gebouwen zoals schoolgebouwen om die ook meer toegankelijk te maken voor verenigingen en organisaties om culturele activiteiten te doen. Voorzitter, ik was wel zo'n beetje aan het einde van het verhaal. Ik ben heel benieuwd wat de andere fracties gaan zeggen. Ik denk dat onze insprekers dat ook wel willen weten. Ja, en ik ben heel erg geïnteresseerd in de reactie van de portefeuillehouder. Dank u wel.

U wel, dan ga ik naar Gemeentebelangen. Luister naar vorig jaar hardstikke.

Ja dank voorzitter, nou allereerst heel veel dank aan de betrokken insprekers en ook aan iedereen die aan deze koersbrief heeft gewerkt. En nou eigenlijk, zei de heer Van der Schaft het al, hè? De koersbrief is natuurlijk opmaat naar een nieuwe cultuurvisie, dus ik zal weer eens mooi de tijd nemen om zoveel mogelijk mee te geven voor die visie, hè, want die nieuwe cultuurvisie biedt wat ons betreft een kans om niet alleen de culturele tradities die rijk zijn in onze gemeente voort te zetten, maar ook nieuwe wegen in te slaan en de cohesie in onze wijken te verbeteren. Van onze jongste tot onze oudste met elkaar samenbrengen rond de kracht van cultuur, want cultuur verbindt. We kunnen ons dus goed vinden in een aanpak gericht op doelgroepen binnen de gemeente zelf, bijvoorbeeld de jeugd middels cultuureducatie en hulpbehoevende inwoners. En dit sluit ook aan bij een trend die afgelopen week nog door het Sociaal en Cultureel Planbureau is geconstateerd en die aangeeft dat eenzijdige leefwerelden samengaan met ongelijke kansen en een gesegregeerd leven sociale samenhang en wederzijds begrip in de weg staat. Het cultuuraanbod moet aansluiten bij de behoefte van de inwoners en is daarmee een middel en geen doel. Toevallig werd dat ook door, geloof ik, de heer Hendriks, de laatste inspreker, ook nog gezegd. Voor ons cultureel erfgoed zien we dat wel wat anders. Als het gaat om de aanpak gericht op vraag en behoefte, erfgoed moeten we namelijk ook koesteren, hè? We moeten natuurlijk heel erg gaan zitten op verbinding en daarom een theater bijvoorbeeld subsidiëren, maar je hebt ook de plicht voor je cultureel erfgoed, ook als dat niet aansluit bij de behoefte van alle doelgroepen of bepaalde doelgroepen waar je op focust. Dus dat betekent dat we sowieso cultureel erfgoed moeten omarmen, maar bij erfgoed past ook wat ons betreft een win-winsituatie waarbij het MKB kan profiteren en eigenlijk haalde de heer Choy dat ook al aan in zijn stuk en wat ons betreft voegen we daarom ook een vijfde pijler daaraan toe en dat is de economische waarde en het potentieel van cultureel erfgoed, waarbij de gemeente partijen kan aanmoedigen om voor extra activiteiten. En ik denk dat daar juist zo'n cultuurmakelaar, misschien zullen daar hier de meningen wat van verschillen, wel een rol in kan spelen, koppelkansen te vinden om te kijken waar externe financieringsbronnen en eigenlijk voor zorgen dat die duizend en bezoekers, nou wij normaal zijn er veel meer, maar ook naar een hoog hofdijk kan trekken.

Dank de heer Hartsinck gebruikt ongeveer even mooie woorden als in het hele document staan, maar langzaamaan en zeker nu je ook begint over externe financieringsbronnen, om ging echt te vragen of hij weet hoe het momenteel eraan toe gaat of hij weet dat om gebruik te maken van externe financieringsbronnen zoals fondsen, het vrijwel altijd noodzakelijk is dat de gemeente zelf ook iets bijdraagt. Of de heer Hartsinck weet dat het met cultuurmenu die jongeren die wij zo belangrijk vinden, de afgelopen jaren er steeds minder geld beschikbaar is gesteld. Dus we kunnen allemaal zeggen dat we het heel belangrijk vinden. Maar als we het eens zijn met het college, dat er geen extra geld nodig is, dan zijn die mooie woorden geen daden. En ik vraag me af of hij dat zich realiseert en daar iets aan wil doen. Meneer Hartsinck.

Ja zeker, want ik hoop dat we met die koppelkansen die ik hier benoem, en daar kom ik zo uitgebreid op terug, ook kunnen kijken naar waar we financiering kunnen vinden, waar we geld kunnen vinden. En dat is eigenlijk weer wat één van de insprekers, die Hendriks op het laatst zei. We hebben daar zelf het sociaal domein genoemd. Andere bronnen vinden waar we ook cultuur aan kunnen koppelen, juist omdat we cultuur zien als een middel en geen doel. Op het moment dat je het als een middel gaat zien, kun je het ook bij andere doelen die je hebt in de gemeente aan andere activiteiten die je doet een cultureel element gaan koppelen. En daar heb ik eigenlijk ook een paar voorbeelden gelijk voor. Dus dit is dat economische stuk, kijken hoe we ervoor kunnen zorgen dat je die bezoekers ook naar een eigen software kan trekken, daarmee ook naar een Huygenskwartier en andersom, maar ook buiten cultureel erfgoed zoveel mogelijk van dit soort koppelingen maken. Pak bijvoorbeeld de Stompwijkse Paardendagen, en dat zien wij als een van de betere cultureel erfgoedzaken in de gemeente en zeker voor Stompwijk. Maar het heeft ook een sportief element en jongeren hebben aangegeven, juist die jongeren, dat bijvoorbeeld een skatepark voor hen cultuur is. Dus laten we vooral daarin ook out of the box denken. En als we toch die link met sport maken, wij hebben vernomen dat er 10 combinatiefunctionarissen zijn die werken bij sport en welzijn. Een FTE daarvoor is beschikbaar gesteld voor cultuur, maar gemeenten kunnen dat naar eigen inzicht invullen. Dus gemeenten zouden daarin ook bijvoorbeeld kunnen kiezen om die combinatiefunctionarissen meer op cultuur te zetten, dan geven we niet extra geld uit, maar we beschikken het. Dus we zorgen wel voor meer beschikbaarheid van capaciteit en aandacht. En ik was ook benieuwd hoe de wethouder daar naar kijkt.

Ja, er zijn eigenlijk meer vragen dan ik nu eruit kan brengen. Ze komen weer in mij op als dit allemaal gezegd wordt. Allereerst denkt de heer Hartsink niet dat al deze koppelkansen ook al door het veld zelf zijn onderzocht om inderdaad met de organisaties zoals S en W die verbindingen te zoeken. Denkt de heer Hartsink niet dat die organisaties die zelf sportfaciliteiten en sportevenementen organiseren het geld dat ze daar heel specifiek voor toebedeeld krijgen ook nodig hebben en niet ook nog eens kunnen gebruiken om dan dingen vanuit het culturele veld te gaan organiseren? En tenslotte denkt de heer Hartsink niet dat het ook hartstikke goed is als we eens naar onszelf gaan kijken en zelf kijken of wij niet een extra financieringsbron kunnen zijn als gemeente in plaats van alsmaar naar andere partners te wijzen? Meneer Hartsink.

Ik probeer eerst even een en ander in een geheel te beantwoorden. Ik denk dat het veld al heel veel doet. Ik denk dat ook de gemeente al heel veel doet en daarin ben ik eigenlijk ook wel benieuwd naar de reactie van de wethouder. Hoe die daar naar kijkt als ze meer kunnen doen? Ja, ik ben ervan overtuigd dat we meer kunnen doen. Ik ben ervan overtuigd dat extra ondersteuning in de vorm van bijvoorbeeld een cultuurmakelaar het veld kan ondersteunen met het vinden van andere bronnen. Ik ben ervan overtuigd dat aangezien er ook al is genoemd ook met zo'n sociaal domein dat we echt wel verder kunnen kijken dan tot hoever er nu is gekeken, dus ja, en die extra financiering. Ik hoop dat we zoveel mogelijk middelen kunnen vinden binnen alles wat we al doen waar we cultuur aan kunnen koppelen. Alleen ik zie ook de realiteit van een ravijnjaar en dat ravijnjaar was twee jaar geleden toen we hem vaststelden en nog vier jaar verder. Maar dat is nu een ravijnjaar wat nog maar twee jaar hier vandaan is en twee jaar is alweer morgen, dus ik zie daarin ook wel de realiteit dat we met hele beperkte middelen van doen hebben en dat structureel geld best een uitdaging is. Ik zie daar ook een. Van der

Ja, ik reageer even op begrip fijn ja, want te pas en te onpas worden de ravijnen aangehaald, maar misschien kunt u voor de mensen die deze vergadering volgen uitleggen wat dat de ravijnen zijn dan is en hoe dramatisch het dan is, want het wordt maar opgeklopt opgeklopt, terwijl er nog zeker wel oplossingen mogelijk zijn, vindt u niet?

Ja, precies zoals ik zie dat er ook nog oplossingen zijn om ook die koppelkansen die ik nu al een paar keer heb benoemd te gaan benutten. En om, nou ja, ik heb eigenlijk meer voorbeelden nog in mijn tekst staan waarin je dus vanuit andere projecten, maar ook vanuit een sterk Noord of voorzien in vervoer, waar niet alles uit het cultuurbudget zou hoeven te komen of moet komen, maar waar je wel iets kan doen voor die inwoners en het ravijnjaar. Ja, het is inderdaad een prachtig woord om te kunnen gebruiken, de hele tijd maar. Het is gewoon een feit dat onze gemeente dus straks niet zo financieel meer goed voor staat en dan moeten we keuzes gaan maken, dus dan probeer ik zoveel mogelijk vanuit de meest creatieve zin oplossingen te bedenken, zodat er meer ruimte mogelijk is. Dus tot nu toe hoop ik dat, nou ja, in ieder geval een aantal concrete voorbeelden heb genoemd. Los van het bouwen van nieuwe gebouwen. We gaan

Er twee vragen in de laatste keer voor mevrouw Vilter in deze ronde. De interrupties en dan de heer Visser, mevrouw Vilter. Ja

De heer Harting benoemt inderdaad een hele hoop oplossingen, maar hij haalt hier redelijk uit de hoge hoed wat mij betreft. We hebben een rapport van Berenschot. Daar staat niet per se dat er te weinig koppelkansen zijn. Wel dat ze wellicht niet genoeg met elkaar aan bod komen en daarom zou een cultuurmakelaar wellicht kunnen helpen. Een cultuurmakelaar kan ook wel helpen richting subsidies, maar de lokale subsidies zijn compleet ontoereikend, staat ook in het rapport van Berenschot. De landelijke subsidies worden wellicht binnenkort wel helemaal afgekapt met de PVV aan het roer en de andere organisaties. Die willen dus niet bijdragen als niet een gemeente zelf. Ook wat...

Dus ik vraag me nogmaals af of dit wel realistische oplossingen zijn of dat deze uit de hoge hoed worden getoverd.

Nou, ik kan mij voorstellen, want nogmaals, er zijn en dat is wel een beetje het lastige. We zijn een koersbrief met elkaar aan het bespreken waarin we een koers en een visie met elkaar bepalen. Volgens mij is daar het belangrijkste dat we met zijn allen achter een visie staan en een koers hebben waar we uit kunnen gaan werken. Geld is, hoe stom dat in deze context even klinkt, daaraan een tweede stap. En ja, nogmaals, ik zie daarin heel veel kansen. Ik heb een paar kleine voorbeelden genoemd, ik was van plan om er nog meer te gaan noemen als ik nog tijd heb, dus ja, nogmaals. Ik zie de mogelijkheden. Ik zie ook de uitdagingen en ik zie in het rapport van Berenschot staan dat er inderdaad bijvoorbeeld ook geen visie is. Nou, volgens mij zijn we precies met elkaar dat nu aan het beklinken en aan het realiseren en zo staan er in het rapport van Berenschot allerlei constateringen waar best wel veel waarheid in zit, maar dat is ook precies hetgeen waarop volgens mij in die koersbrief op heel veel onderwerpen juist wordt geacteerd.

Voorzitter, ik vroeg toch even nog aan op het ravijnjaar. Het werpt mij twee dagen op en moet hieruit opmaken dat de coalitie al begint met het opgeven van alle ambities, omdat de travnja eraan komt voor de rest van deze periode. Dat zou toch wel heel erg jammer zijn. Dat mag een kort antwoord zijn wat mij betreft. En de tweede is: laat u met deze opmerking de visie als voorsorteren op wat in '26 de nieuwe coalitieakkoorden zouden kunnen zijn en dat ook weer met nieuwe mogelijkheden zou mogen starten.

Met andere woorden, bent u al met uw formatie voor de volgende coalitie bezig eigenlijk?

Nou, in antwoord op de eerste vraag, ja, nee, we laten alle ambities varen uiteraard dus nee, absoluut niet. Kijk, nogmaals, alle insprekers en ook de voorgaande sprekers en de insprekers benoemen natuurlijk geld en geld is één grote uitdaging, dat zien wij ook en wij zien ook dat het lastig is om structureel nu meer budget te gaan realiseren. Op het moment dat we dat doen, moeten we ook keuzes maken waar we dingen laten liggen en dat vinden wij lastig. Dus wat wij het liefst willen gaan doen en waar wij ook kansen in zien, is dan al die andere potjes, die vele andere potjes die we in onze gemeente hebben en al die andere activiteiten die we doen, om daar zoveel mogelijk de koppeling met cultuur en cultuur dan ook als middel daarin te maken. Ja, dat dat.

Een korte nog, en dan wil ik graag dat meneer Hartsink zijn betoog weer vervolgt, want hij is volgens mij die rol 5 à 10 minuten bezig met interrupties, meneer Visser.

Dank u wel, voorzitter. Is het niet het wezenskenmerk van een cultuur juist variatie op het thema dat je mag dromen en is het niet juist als onderdeel van een visie dat je kunt kijken hoeverre je die dromen tot werkelijkheid kunt brengen? En dan geef ik uiteraard onmiddellijk toe dat ook gekeken moet worden hoe een en ander gefinancierd wordt. Maar als je begint met het inperken van je droom, het inperken van je visie, omdat je denkt dat er geen geld is, doe je dan jezelf en vooral deze gemeente dan niet tekort? Meneer Hassing.

Volgens mij wordt deze visie en deze koers helemaal niet ingeperkt door de beperkte middelen. Sterker nog, ik heb net nog gehoord dat er allemaal heel veel woorden staan en heel veel mooie visies en ideeën en dat daar vervolgens dan ook een prijskaartje aan zou moeten hangen. Dus volgens mij, ja, ik zie dat niet gebeuren. En ja, ik heb er zelf al een aantal keer herhaald dat er geld nodig is om cultuur te bedrijven. In onze gemeente is duidelijk dat het budget krap is en weinig is en dat dat voor problemen zorgt is ook duidelijk. Dus ik probeer te zoeken naar manieren waarop we dat geld kunnen realiseren. En, ik zie de kans voor een structurele verhoging. Die zie ik minder gelet op de financiën van de gemeente en het moment dat daar allerlei ideeën voor zijn. Dan sta ik daarvoor open. Maar dan wil ik wel ja, concreet met elkaar daarover nadenken wat we dan wel doen en wat we dan niet doen. Maar ik zie daar nog een interruptie over.

Zeker, maar ik heb al geconcludeerd dat u uw betoog gaat vervolgen. Dan doe ik...

Dat ook. Ja. Even kijken, waarom was ik ook alweer nou? De combinatiefunctionarissen, daar ben ik erg benieuwd naar hoe de wethouder daar naar kijkt, hè? Dus nogmaals een voorbeeld waarin we niet meer geld in het cultuurbudget gooien, maar wel meer capaciteit beschikbaar zouden stellen aan onze kant. Het stuk lijkt een sterk wijkgerichte aanpak te hanteren, een lokale aanpak te hanteren, hè? De wijken ingaan, vraaggericht cultuur in de nabijheid van mensen en in wijkgebouwen, en dat klinkt wat ons betreft goed, maar er wordt ook gesteld dat de drie kernen Leidschendam, Voorburg en Stompwijk in de cultuurvisie verschillend worden benaderd. Rekening houdend met de verschillende behoeften van inwoners, en wij vragen ons af of dit elkaar niet kan schuren: wijkgericht zijn en kerngericht. Hoe zit het dan met de samenhang en de uitwisseling die de kerngrenzen zouden kunnen oversteken? En mijn vraag aan de wethouder is eigenlijk hoe hij dat ziet, hè? Wij horen bijvoorbeeld dat kinderen niet vanuit de ene kern naar een andere kern een cultureel evenement kunnen bereiken, omdat ze niet over vervoer beschikken, geen fiets en geen geld voor het openbaar vervoer. Wat ons betreft een mooie kans om als gemeente te voorzien in vervoer en we zouden dit graag ook goed en uitgebreid terugzien in de cultuurvisie. Zien of dat ook kan. Verder leggen we graag de nadruk op het belang van het verbinden van generaties, de cultuur grootouders en kleinkinderen samenbrengen rond culturele activiteiten is niet alleen waardevol voor overdracht van tradities en kennis, maar heeft ook een sociaal versterkende werking. En ook hier hebben we in het veld kansen voor gehoord. Dus neem dit vooral ook expliciet erin op. En om ons cultureel aanbod te verrijken, is het met de beperkte middelen waar tot nu toe voornamelijk over is gegaan, cruciaal alles te doen wat we kunnen juist door sport als middel te zien, door zo te zien waar wel budget is. Precies eigenlijk, zoals de laatste inspreker, de heer Hendriks, zei. Dat kan dus op andere domeinen een instrument zijn, cultuur, bijvoorbeeld in de cohesie van wijken. Dan hoeft het geld niet alleen beschikbaar gesteld te worden vanuit de cultuur, dan kan het ook vanuit andere subsidies vanuit andere doelen en wij zeggen, nodig de mensen daar ook uit om daarover na te denken. Sterk voor Noord is daar een uitstekend voorbeeld van, maar ook het dorpshuis in Stompwijk, medegefinancierd doordat er een school zit, dus dubbelgebruik van gebouwen kan ook en dat staat ook in de plannen overigens hè? Dubbelgebruik van wijkcentra, dus wij roepen echt op om te voorzien in koppelkansen en actief mee te denken op alle mogelijke manieren en tegelijkertijd moeten we ons inzetten om extra financiering te verkrijgen door beschikbare fondsen. Hoe moeilijk ook op regionaal en nationaal niveau, specifiek ook weer voor cultuureducatie en participatieprojecten. Juist omdat de lokale middelen beperkt zijn. Wij beseffen dat deze koersbrief ook een ommezwaai is en nieuw is voor de bestaande en mogelijk nieuwe aanbieders en om creativiteit vraagt juist. Dat is ook de kracht van onze culturele sector, maar we vinden het daarom wel extra belangrijk dat de gemeente samen met de aanbieders die we al kennen maar ook nieuwe waar mogelijk meeneemt in het verdere proces. Een cultuuromslag vereist namelijk dat cultuuraanbieders meegenomen worden voordat het definitieve plan opgesteld wordt en zijn kansen te bieden om binnen de richting dunne lucht ook een passend aanbod neer te zetten. Tot zover voorzitter, dank.

Dank u wel, ik geef daar nogmaals aan om even aan te geven dat het gaat om input bij de koersbrief hè? Het wordt allemaal nog uitgewerkt en dan komt er een raadsvoorstel waar u ook helemaal los op kunt gaan. Als de wethouder dat uitgewerkt heeft, dan ga ik naar mevrouw Veld van GroenLinks.

Ja dank voorzitter, laat ik gelijk met de deur in huis vallen. Ik ben enorm teleurgesteld dat dit de koers is van de visie waar de Raad in het culturele veld al twee jaar op zit te wachten. Zelfs met een snoeihard rapport van Berenschot op zak, is het dit college niet gelukt om de ernst van ons falend cultureel beleid te erkennen en met echte oplossingen te komen. En nee, er is niks mis met de achterliggende gedachte van dit stuk; cultuureducatie en participatie zijn inderdaad belangrijke pijlers om op in te zetten. Maar ik was nog echt onder de illusie dat een cultuurvisie een stuk is dat de cultuursector en culturele makers een duidelijke visie geeft. En de enige visie waar zij het mee moeten doen, is dat er voor de zoveelste keer cultureel ondernemerschap gevraagd wordt van veel figuren zonder dat de gemeente dat beloont. We vragen hen om een stap te zetten, maar wij zetten weer geen stap. En dan ergert het mij enorm om in een stuk als dit te doen alsof de zon schijnt en de vogels fluiten en de cultuursector een worst voor te houden, maar in werkelijkheid te beroerd te zijn om erin te investeren. In dat geval kan je beter gewoon eerlijk zijn en zeggen dat het college en de partijen die hiermee instemmen cultuur gewoon niet zo belangrijk vinden. En dat zou enorm jammer zijn, want zoals Berenschot ook heeft omschreven, geeft cultuur plezier en zingeving, bevordert het de cognitieve vaardigheden, draagt het bij aan mentale en fysieke gezondheid, zorgt het voor emotionele betrokkenheid en zelfreflectie en kan het helpen bij het creëren van sociale cohesie en kansengelijkheid. En voor wie denkt: waarom moet geld nou toch altijd de oplossing zijn? Omdat wij een verwaarloosbaar aantal cultuurambtenaren hebben, met alle respect voor degenen die het doen, die ook elke 5 maanden weer wel wisselen van stoel. Maar er zijn gewoon heel weinig. Omdat wij in onze gemeente € 30 per inwoner minder uitgeven dan gemeenten van soortgelijke omvang. Omdat het o zo belangrijke cultuurmenu voor cultuureducatie sinds 2015 € 49.000 minder aan subsidie ontvangt. En met die zaak in het achterhoofd vind ik het te makkelijk klinken om te zeggen dat de culturele instellingen en cultuurmakers niet genoeg gebruik maken van onze subsidies zonder naar onszelf te kijken. Ik vind het te makkelijk klinken om te zeggen dat de helft van onze inwoners door financiën of onbekendheid geen gebruik maakt van cultuur zonder naar onszelf te kijken. En ik vind het te makkelijk om te zeggen dat er meer moet worden gedaan aan cultuureducatie zonder naar onszelf te kijken. En als we wel naar onszelf kijken, dan doen we het volgende. Dan gaan we inderdaad een cultuurmakelaar instellen als eerste stap naar verdere investeringen in ambtenaren. Dan gaan we inderdaad meer nabije, laagdrempelige cultuur aanbieden in bijvoorbeeld de buurthuizen, maar dat is dan additioneel en niet als vervanging. Dan zorgen we er ook gewoon voor dat ons bestaande cultuuraanbod toegankelijker en goedkoper wordt. Dan gaan we niet zorgen voor nog meer verspreiding van de subsidies waardoor het bestaande culturele veld het nog lastiger krijgt. Als we naar onszelf kijken, dan gaan we door met dat cultuurmenu, maar dan durven we daar ook in te investeren. Dan bekostigen we per leerling minimaal een voorstelling en een bezoek aan cultureel erfgoed per jaar en zorgen voor vervoer voor scholen die dat nodig hebben. Als we naar onszelf kijken, dan zijn we bereid om het nodige te investeren in cultuur en te zorgen voor genoeg ruimtes als broedplaatsen van nieuw talent, opslagplaatsen voor decor en oefenruimtes voor acteurs, beeldend kunstenaars en dansers. Wat we niet doen is het uitknijpen van de aanbieders die we keihard nodig hebben. Wat we niet doen is het negeren van de noodzaak tot investeren. En wat we niet doen is zeggen dat de culturele sector heel belangrijk is terwijl het ons eigenlijk niets waard is. Onze gemeente, en deze metafoor heb ik niet zelf verzonnen, geloof ik, is momenteel een culturele woestijn. En in de woestijn kan je best besluiten om meer naar links te lopen of naar rechts te lopen of wat verder in de verte te kijken. Maar ook daar ligt nu alleen maar zand en zonder te investeren in de culturele sector blijft ons cultureel beleid een lachertje waar een hoop mensen wel om kunnen huilen. Dank u wel.

Dank u wel, dan ga ik naar de Partij van de Arbeid. Hier ook iets. Ja, dank.

U wel voorzitter, voorzitter vanavond voer ik het woord op een onderwerp van mijn fractiegenoot Coen van Hoogdalem. Ondanks zijn herstellende fase heeft de heer Van Hoogdalem met hart en ziel input geleverd. Dit ga ik vanavond namens hem inbrengen. Als eerste een groot compliment aan de wethouder voor het bieden van de mogelijkheid om vooraf input te geven op de cultuurvisie in plaats van achteraf. Laten we dan beginnen met pijler één die draait om toegang tot cultuur voor iedereen en het creëren van een culturele basis voor de jeugd. Dat vinden wij een waardevol streven. Kan de wethouder vertellen hoe hij het voor zich ziet om dat aanbod aan cultuur tot stand te brengen? Wordt er bijvoorbeeld ook bij scholen gekeken waar behoefte aan is onder de kinderen? Er worden instrumenten ontwikkeld. Waar wordt dan op dit moment aan gedacht? Er wordt een participatietraject opgezet. Hoe wordt ervoor gezorgd dat ook de minder voor de hand liggende mensen worden bereikt? Dan ten aanzien van pijler twee staat dat de gemeente multifunctioneel gebruik van gebouwen en ruimtes wil stimuleren. Is de wethouder van plan daar goede kaders voor op te stellen om te voorkomen dat gebouwen ruimte worden gebruikt door partijen die bijvoorbeeld niet met de wijk of buurt te maken hebben? En zo ja, aan welke kaders denkt de wethouder dan? Dan tot slot voorzitter ten aanzien van pijler drie en pijler vier. Inzet op lokale evenementen vinden wij een waardevol streven, maar willen we dit voor elkaar krijgen? Moet er dan niet meer geld naartoe? Vragen we aan de wethouder. Dat sluit ook aan op onze slotvraag: als we echt meer aan cultuur willen doen in onze gemeente, moeten we daar dan ook niet meer in investeren? Volgens onze laatste berichten hebben wij hier in Leidschendam-Voorburg per inwoner fors minder te besteden aan cultuur dan in vergelijkbare gemeenten. Kan de wethouder hierop reageren? Ook in relatie tot wat onze insprekers hier terecht over hebben ingebracht. Ik zou dat niet beter kunnen verwoorden. Dank u wel voorzitter. Dank u wel.

En ik hoop dat de heer Van Hoogdalem in de gelegenheid is geweest om vanavond op een of andere manier mee te kijken. Dank u wel, dan ga ik naar D66, mevrouw Bosch.

Dank u, voorzitter. Veel dank aan de insprekers. D66 is positief over de nieuwe koers cultuur en we onderschrijven het belang dat de wethouder hecht aan de sociaal-maatschappelijke meerwaarde van cultuur. Wat D66 betreft, krijgen mensen uit alle lagen van de bevolking gelijke kansen om in aanraking te komen met kunst, cultuur en erfgoed. Onze inwoners zijn divers, niet alleen jong en oud, maar ook divers in religie of achtergrond, et cetera. Wat ons betreft wordt diversiteit in alle vier de pijlers meegenomen. Ik focus in mijn reactie op drie speerpunten: oog voor jongeren in kwetsbare positie, modern beheer van ons erfgoed, samenwerking over de gemeentegrenzen heen en de uitsmijter. D66 vindt toegang tot cultuur en de culturele basis voor de jeugd superbelangrijk, zoals benoemd in pijler één, bijvoorbeeld met een kunst- en cultuurprogramma waar de musea in onze gemeente worden bezocht en lokale kunstenaars en musici op school komen. Inspiratie, de verwondering, het ontdekken van eigen gedachten en de gedachten van anderen kun je niet vroeg genoeg meekrijgen. Wel vragen we aandacht voor de jongeren van 12 tot 27 jaar in onze gemeente. Een op de vijf à zes jongeren tussen de 12 en 27 jaar leeft in een kwetsbare positie. Dat wil zeggen opgroeien in armoede, gepest worden op school of leven met een fysieke of psychische beperking. Het goede nieuws is dat met cultuurdeelname je het mentaal welzijn van jongeren kunt verbeteren, want deelnemen aan cultuur draagt bij aan een positiever zelfbeeld, sociale vaardigheden, verantwoordelijkheidsgevoel en een sterker sociaal netwerk. Cultuur versterkt de veerkracht van jongeren. Cultuureducatie is niet genoeg. Het gaat om actieve deelname en letterlijke toegankelijkheid tot de cultuur. Is het iets voor de combifunctionaris bij sport en welzijn om op te pakken? Graag reactie van de wethouder. D66 is voor modern beheer en behoud van cultureel erfgoed. Erfgoed is niet alleen van gisteren, maar ook van vandaag en morgen. Dat vraagt om een open blik op het huidige erfgoed en actie op eigentijdse actieve zichtbaarheid van ons erfgoed. Is de wethouder het met ons eens niet alleen kwaliteit behouden en versterken zoals pijler vier benoemd, maar ook openstaan voor nieuwe ontwikkelingen en op welke wijze geeft hij dan deze vorm?

Ja, dank u voorzitter. Mevrouw Bosch, die doet het lijken alsof we momenteel nog geen cultuureducatie hebben in de manier waarop ze sprak over dat er een soort menukaart moet komen voor cultureel erfgoed. Maar ik neem aan dat zij wel bewust is van het feit dat dat er al is, alleen dat dat momenteel redelijk wat obstakels kent, onder andere door het tekort in financiering. Dus ik ben benieuwd hoe ze daar tegenaan kijkt, mevrouw Bosch.

Dank u, voorzitter. Volgens mij heb ik niet in mijn woorden gezegd dat ik als een soort wonder in cultuureducatie me bevind. Ik heb alleen gezegd dat wij dit heel erg belangrijk vinden. Maar daarnaast, wat niet volgens mij benoemd is, is aandacht voor de jongeren van 12 tot 27 jaar. Dus wat anders dan de jeugd? En uit allerlei onderzoeken blijkt dat dit heel erg belangrijk is en ook een effect heeft. En als ik nu toch even de vrijheid mag nemen om te hebben over waar eventuele koppelkansen of waar geld zou zitten, zijn er enorme nationale programma's over mentale gezondheid. Daar gaat miljoenen en zo niet miljarden in om en dat is nou iets, denk ik, wat heel erg belangrijk is. Dat aantoonbaar werkt en waar geld is op dit moment. Ik ga door naar mijn derde punt. We begrijpen dat de focus in deze koersbrief op onze eigen inwoners ligt. Natuurlijk moeten ze baat hebben bij ons gemeentelijk beleid. Tegelijkertijd leven we niet op een eiland. Wij gaan naar festivals in Scheveningen. Omgekeerd bezoeken inwoners uit omringende gemeentes een gitaarconcert in Leidschendam. Op beleidsonderwerpen zoals mobiliteit of jeugdhulp werken wij intensief samen met andere gemeentes en nemen wij deel aan regionale samenwerkingsverbanden omdat onze inwoners daar voordeel bij hebben. Vraag aan de wethouder: op welke wijze werkt Leidschendam bijvoorbeeld op cultuurgebied samen over de eigen geografische grenzen? Tot slot, voorzitter. Leerlingen uit basis- en voortgezet onderwijs in Den Haag en regio komen dankzij het Haagse Cultuurmenu op bezoek bij 19 musea en erfgoedinstellingen in Den Haag, Rijswijk en Delft. Busvervoer is inbegrepen. Helaas ontbreekt een bezoek aan het wereldberoemde Huygens' Hofwijck Museum in Leidschendam-Voorburg in dit cultuurmenu. Dat moet toch anders, denk ik. Een quick win voor de nieuwe cultuurmakelaar, maar waarom daarop wachten? Wat vindt de wethouder van deze actie nu al op te pakken? Dank u tot zover.

Dank u wel, dan ga ik naar het CDA, de heer Vissers.

Dank u wel, voorzitter. In oktober 2023 werden we onaangenaam verrast door een gelekt bericht over de analyse van het rapport Beerschot. Dat rapport kwam later tot onderschrijving. Daarom volgde een beeldvormend en informerend gesprek. En vandaag zitten we dus bij elkaar om de koersbrief te bekijken en te bespreken en adviezen te geven. Langzaam maar zeker komt er een nieuw cultuurbeleid, althans op papier, op stoom. Mooi, maar we hopen natuurlijk dat er nu vaart achter komt en visie in zit en dat er echt iets gaat komen dat onze inwoners, onze verenigingen, erfgoed, kunst, cultuur, muziek, dans, liefhebbers, die hebben daar namelijk recht op. Cultuur, wat zou je zijn in deze wereld zonder, en zeker niet in onze gemeente? Of we nu vanuit de pre-Romeinse archeologische vondsten via de geschiedenis van Christiaan Huygens, eeuwen van kerkkoren tot en met het huidige optreden van het zangkoor van Oekraïense vrouwen of Forum Hadriani in de Damas over ons kunst en cultuur gaan door de eeuwen heen. Kunst en cultuur verrijken Leidschendam-Voorburg. We hebben in onze gemeente een keur aan mensen die deze waarderen en beoefenen. Laten we ervoor zorgen dat die voor alle lagen van de bevolking beschikbaar komt en kan gelden. Ik zou daarom willen pleiten voor een vijfde pijler. Een nieuw of een vernieuwd en nieuwsgierig zijn over kunst en cultuurvraagstukken in de gemeentes om ons heen. Wellicht krijgt u de ideeën nog aangereikt en bij ons in de gemeente zelf ook nog. Kunst en cultuur, we vinden het overal, het beleven en het beoefenen is wellicht iets lastiger. Nou, een vraag aan de wethouder: bereikbaarheid, de beschikbaarheid van cultuur en kunst bij de beleving dan wel de beoefening daarvan. Ruimte is schaars in onze gemeente. In hoeverre worden de scholen, bedrijven, instellingen, bibliotheken, sportverenigingen, kerken betrokken bij de kunst- en cultuurinfrastructuur? Nu we ook dieper in de wijken en de buurten willen gaan, repetitieruimtes, ontmoetingsruimtes in de stille bedrijfsuren van de dag vergroten zo het stenen arsenaal. Met een knipoog naar de wethouder: komt nu binnenkort de ruimte vrij? Misschien kan daar ook nog wat mee gebeuren. Vraag aan de wethouder: de raad heeft zich eerder uitgesproken over de last van stenen op de subsidies van verenigingen. Hoe staat het daar nu mee en hoe belast het budget voor cultuur? Even opnieuw formuleren: hoe belasten de stenen het budget voor cultuur en in hoeverre verstoren de kosten van de stenen de culturele mogelijkheden? Neem even wat water. Dat betekent dat we in dit geval ook over onze grenzen heen moeten kijken. Samen staan we namelijk sterker. Het hoeft niet altijd direct in geld uitgedrukt te worden, maar kan ook een zekere vorm van samenwerking of bemiddeling zijn en zou mooi zijn als we in de vorm van regionale samenwerking cultuur kunnen versterken en aan betere vorming kunnen doen. Nou, hij werkt niet helemaal mee. Ik heb ook een vraag voor de wethouder wat betreft de jeugd. De jeugd heeft natuurlijk de toekomst en bent u het met het CDA eens dat een gezonde geest in een gezond lichaam vraagt om niet alleen te rekenen en te schrijven en te sporten, gymnastiek te enthousiasmeren, maar ook de samenwerking met de scholen en de verenigingen aan te gaan voor kunst en cultuur? Krijgen deze scholen daarvoor ook ruimte en gaat de wethouder daar aan trekken en ze er beter bij betrekken? En wethouder, de bal hooghouden is ook een kunst, maar als deze speler dan ook de mogelijkheid zou kunnen hebben om dan iets te weten over de gedichten van Huygens, dan zou dat mooi meegenomen zijn en een extra veer in onze cultuurcap. Voorzitter, zij die niet genoeg inkomen hebben, zij die van huis uit een hoog cultuurbewustzijn hebben meegekregen, dan wel naar de Koninklijke Schouwburg, het Concertgebouworkest, Museum Voorlinden of Google moeten gaan. Dat is mooi dat ze betrokken kunnen worden en willen zijn bij het kunst- en cultuurleven in onze gemeente. Prima, dat moeten we koesteren en faciliteren waar nodig is, maar belangrijk voor het CDA is echter ook dat we met onze cultuurinzet aandacht vragen voor hen die wellicht onbekend zijn, om welke reden dan ook, met ons cultuuraanbod. Niet gebruik maken dan wel niet in staat zijn om daar fysiek dan wel financieel aan deel te nemen. Ons cultuurbeleid zal voor iedereen moeten zijn. Beleid dat leidt tot meer gebruik van en participeren in en beleven van cultuur is voor het CDA een vereiste. Geen dwangmiddel, die echt niet wil hoeft natuurlijk niet, maar het is wel goed dat daar in de koersbrief ruimte voor wordt gemaakt. Bent u dan in dat opzicht ook met het CDA eens dat kunst en cultuur kunnen bijdragen aan het sociaal contact, aan het welzijn en de gezondheid van de mensen en dat het daarom vanuit dat oogpunt ook nuttig is om te kijken naar investeringsmogelijkheden in cultuur en kunst? Het is al door meerdere mensen genoemd die vanuit andere sectoren kunnen worden getrokken. En dan hebben we hier dan ruimte om dan met het budget wat extra's te mogen doen en daardoor een win-winsituatie te laten ontstaan, zodat we ook in sommige gevallen zelfs werkmogelijkheden kunnen creëren. Kan de wethouder iets meer uitweiden over de rol van de cultuurmakelaar en daar geven wat hij onder tijdelijk verstaat als hij drie jaar als optie noemt, maar waarvan op dit moment ook niet zeker is of het überhaupt wel nodig zou zijn? Het is natuurlijk mooi als deze persoon extra middelen binnenhaalt, maar met alle respect, als geld naar beleidsambtenaren gaat of naar ambtenaren gaat, dan gaat het niet naar cultuur of kunst. Wat zou hier bijvoorbeeld de rol voor Cultuur en Co zelf kunnen zijn of de rol kunnen zijn van de echte beoefenaars van kunst die verrekening de beste ambassadeurs zijn die we zelf kunnen hebben, mits ze goed gefaciliteerd worden? Dat geldt ook voor contacten met overheden en subsidiegevers, goede informatie en informele ambassadeurs hebben we genoeg, meer dan direct, en die zijn van grote waarde. Het zijn per definitie bondgenoten en netwerken. De gemeente heeft dan ook baat bij een goed ontsloten digitaal aanbod of een uitgebreide publicatie in onze media die als platform kan dienen om meer aandacht te trekken en mensen bewust te maken van het feit dat ze kunst en cultuur in hun eigen gemeente kunnen genieten. Voorzitter, toch ook een vraag over het budget. Klopt het dat, zoals u zelf stelt, er extra middelen beschikbaar zijn gesteld door dit college bovenop het trekkend budget? En u noemt het daar zelfs structurele middelen. Voor mij is het woord structureel iets wat ook doorgaat naar 2026. Maar ik kijk ook naar de laatste opmerkingen in de koersbrief. Hoe verhoudt zich dit tot onze niet-florissante positie op de ranglijst van cultuuruitgaven per hoofd van de bevolking, in onze omliggende gemeenten en vergelijkbare gemeenten? Beerschot was daar beslist niet vrolijk over. En dan als aanvullende vraag: het erop dat we groeien naar een bevolking van 80.000 inwoners. Dat vraagt natuurlijk ook, als je toch rekent met een bepaald budget per inwoner, dat je ook zou moeten meegroeien met het aantal inwoners dat je hebt. Is dat in dit geval ook zo? Voorzitter, er is een bijzondere taak weggelegd voor beleid dat aandacht besteedt aan het bestaande aanbod en aan nieuwe inwoners en aan nieuw aanbod voor bestaande inwoners. Diversiteit en inclusiviteit zijn in dat geval opzettelijk belangrijke troeven. Sport verbroedert immers, eventjes Feyenoord-Ajax buiten beschouwing gelaten, kunst en cultuur kunnen dat ook en kunnen ook nog eens een keer verrijken. Dat vraagt om het openstaan voor vernieuwing en verandering, houdt het goede, maar investeer ook in nieuwe zaken. Kunst hoeft niet altijd jouw smaak te zijn, maar iets wat uiteindelijk niet aanslaat, mag zeker geboren worden, maar zal nooit oud worden. Voorzitter, mensen die van cultuur houden zijn mensen die van cultuur houden, is relatief eenvoudig. Mensen, met name jongeren, naar cultuur brengen is lastig. Dat vraagt om uitdagingen die de verleidingen van games en uitgaansgelegenheden, alleen maar chillen of iets anders, te boven gaan en verdere uitwerking van hoe en waarom en waarmee we jongeren naar in dezelfde sfeer van het net hierboven genoemde kunnen brengen. Dat is iets wat we toch wel ergens belangrijk staat in de visie hoe je en binden van de jeugd mag terecht extra aandacht hebben. Voorzitter, kunst- en cultuurbeoefening staat en valt bij de betrokkenheid van vrijwilligers, beoefenaars en ondersteuning. Het CDA weet dat dit aantal in onze gemeente vrij hoog ligt en prijst het aantal vrijwilligers dat zich inzet voor onze kunst- en cultuurgemeenschap. De zorg voor de omvang, de kwalificatie en de inzet en de facilitering daarvan is voor het CDA een punt van aandacht. Binden en boeien van deze groep is belangrijk, ook omdat zij in de buurten, wijken en dorpen in deze gemeente de ambassadeurs zijn van de aanwas van nieuwe bewonderaars en beoefenaars. Naast hun dagelijkse betrokkenheid bij kunst- en cultuurverenigingen zelf. Voorzitter, lang leve de vrijwilliger. Wethouder, blij met ze zijn is misschien wat te vrijblijvend. De gemeente moet voor ze kunnen vechten en ze kunnen verleiden om mee te doen. En daarvoor moeten we weer naar die haarvaten van de gemeenschap en de buurten, naar het wijkcentrum, het café om de hoek, naar de square dansgroep en de yogagroep. Met mogelijk wat voorrang voor de minder bedeelde wijken boven de beter bedeelde wijken, op één voorwaarde: zorgt ervoor dat allen kunnen genieten van cultuur met smaak en cultuur met elkaar. Voorzitter, ik sluit af. Complimenten voor de wethouder en de medewerkers. Er is veel arbeid verricht, maar er is ook nog heel veel te winnen. Laten de stemmen van de inwoner naar de reeds verrichte participatie niet verstillen, nu niet, naar de implementatie niet en de komende jaren niet. Immers, onze inwoners dansen de fraaiste dans, zingen de mooiste liederen, strijken de beste penseelstreek en schrijven de mooiste lof en koesteren ons leukste erfgoed. Willen wij een gemeente zijn van Christiaan Huygens of als Stan Huygens? Wat wil ik daarmee zeggen? Kunst en cultuur beoefenen is een hoog goed. Of het in de concertzaal is of in het café om de hoek. Cultuurbeleid moet er zijn voor een betere samenleving, een fijne samenleving en een verbindende samenleving en voor behoud van kunst en cultuur en erfgoed. Met een echte toekomst van faciliteren, faciliteren van platform maken is goed, maar daar moet dan een andere financieringsbron voor gevonden worden. Wat het CDA betreft. Dank u wel. Dank u wel.

Nou van buiten naar binnen. Het werkdocument. Ik leg het voor mij terecht en als eerste meneer Wilders van de ChristenUnie. Ik had

Al zo niet dat u zo'n tactiek toepaste. Voorzitter, dank voor het woord. Na de vele mooie woorden die al zijn geweest, ga ik toch ook nog wat mooie woorden toevoegen, want kunst, cultuur en creativiteit verrijken het leven en de samenleving. Het kan confronteren, stilzetten, ontspannen, wakker schudden en verbinden. De ChristenUnie vindt het heel belangrijk dat er een toegankelijk aanbod is van kunst en cultuur. Of je nou arm bent of rijk, op financieel gebied. De ChristenUnie wil met name focussen op jongeren en de ingezette koers lijkt ze daarom ook heel logisch. Maar tegelijkertijd doet de tekst ons ook wel een beetje denken aan sommige vissinga-mails die we ontvangen. De tekst in de mail is te mooi om waar te zijn en deze tekst is ook prachtig. Alleen is wel de vraag of het kan met de huidige financiële middelen en we zullen dus die twee samen moeten behandelen: inhoud en middelen, want dat kunnen we niet los zien. En dat hebben de insprekers ook wel aangetoond. We zullen dus keuzes moeten maken als we deze koers serieus willen nemen. Als we daar instap willen doen, zorgen dat nieuwe doelgroepen de weg weten te vinden, überhaupt langs te komen, dat er meer jeugd kennismaakt met onze cultuur. Of moeten we nu ook al keuzes durven maken in de nieuwe koers? De ambitie verlagen of een onderdeel niet doen en de vraag dan ook, wie maakt die keuzes? Is dat uiteindelijk het werk van die cultuurmakelaar, het College, de Raad? Maar wij horen graag hoe het college dat voor zich ziet. Voorstel onder financiën staat dat de inzet van de cultuurmakelaar nog niet gedekt is, maar wel noodzakelijk voor de beschreven koers. Wij zijn benieuwd hoe het werkt met zo'n cultuurmakelaar en ook wat het voorstel gaat zijn voor het college met betrekking tot financiën. Gebruiken we daarvoor het tijdelijke geld van '24, '25, '26? Of komt er nog een konijn uit de hoge hoed? Het zou zomaar kunnen met cultuur. Voorzitter, tot zover.

Dank u wel, dan ga ik tenslotte naar de VVD, de heer Van der Linden. Ja, dank u.

Wel voorzitter, en ook dank nog aan alle insprekers van vanavond. De VVD-lijst van Voorburg staat voor een gemeente voor cultuur, sport en recreatie. Cultuur verbindt en dat geldt voor iedere inwoner, ongeacht leeftijd of interesse. In de koers die we hebben ontvangen, worden de vier pijlers benoemd waarin de gemeente stuurt op een samenwerking tussen partijen om hier een collectief voordeel uit te halen. Het is voor ons van belang dat we onze eigen gemeente activeren om zo een breed aanbod te bieden voor onze inwoners. De opdracht van de cultuurmakelaar die in de koers wordt benoemd, speelt voor ons dan ook een belangrijke rol. Een van de opdrachten van de cultuurmakelaar is het in inzicht brengen van aanvragen van financiële middelen, waarbij het gebruik van onder andere landelijke en regionale fondsen en subsidies wordt gestimuleerd. Wij als liberale partij zijn dan ook voor het verbreden van het zoekveld en kijken waar opties mogelijk zijn, ook buiten de subsidies van de gemeente. Wellicht kunnen verschillende cultuurorganisaties bij elkaar worden gebracht. Wat de heer Hartsink kan noemen met een koppelbudgetten en samenwerken tot een vorm waarbij ieder beter uitkomt. Het zogenaamd cultureel ondernemerschap. Echter, hebben wij hierover wel een vraag aan de wethouder. De cultuurmakelaar gaat de komende jaren aan de slag. Graag worden wij tussentijds op de hoogte gehouden van de bereikte resultaten. Is de wethouder bereid een tussentijdse terugkoppeling van de resultaten te geven? Bijvoorbeeld over de werking van de voortgang in de PC-producten. En kunnen deze resultaten worden onderverdeeld in financiële en maatschappelijke opbrengsten?

Interruptie van mevrouw Van Veldhoven van GroenLinks. Ja

Dank voorzitter. Het is geen verrassing dat de VVD fan is van cultureel ondernemerschap, maar zoals ik zelf ook al benoemde, daar heeft jarenlang eigenlijk niks tegenover gestaan. Het is ook geen verrassing dat de VVD het niet zo erg vindt als we vooral buiten de gemeente op zoek gaan naar geld. Maar is het nu met het zoveelste rapport van Berenschot op zak niet echt tijd dat de VVD ook in eigen zak gaat kijken of er bij de gemeente nog wat extra geld bij kan als ze cultuur zo belangrijk vinden?

Nou ja, voorop staat dat wij de cultuur erg belangrijk vinden. Nee, er wordt dus ook al geïnvesteerd vanuit onze pot naar cultuur. Alleen wat ik al zeg in mijn stuk, we moeten het breder bekijken, dus we kunnen nu wel gelijk terugvallen op de gemeente. Maar eigenlijk hebben we in het onderzoek teruggevonden dat er een hele grote achterban is in onze gemeente die actief op zoek is naar cultuur. Alleen zoeken wij nog iemand die gaat koppelen, dus de juiste persoon bij de culturele instelling. En ik geloof dat daar gewoon heel veel uit te halen valt en wij als partij ook.

Ja, er staat inderdaad: er moet meer vraaggericht aanbod komen, maar als het aanbod er niet is of langzaam afkalft omdat er gewoon te weinig geld is, vraag ik me af hoe je dan ook vraaggericht aanbod wil creëren. Hoe ziet de VVD dat? Dank u wel. Nou...

Nou ja, kijk, de cultuurmakelaar die gaat nu aan de slag. Dit is de koersbrief waar we een koers meegeven. Vandaag is ook onze hoofdvraag naar de wethouder van koppen wat terug. Als je kijkt naar onze buurgemeente Rijswijk, die is begonnen met de cultuurmakelaar. Maar ja, dat viel een klein beetje in duigen eigenlijk omdat het niet werd geregistreerd wat er nou gebeurde en wat eigenlijk de resultaten waren op zowel financieel als maatschappelijke waardes. Dus vandaar, ik zou zeggen, ja, ga ermee aan de slag en hou gewoon goed de regie, en dan kijken wat hieruit terugvalt. Vanuit daar kunnen we altijd nog kijken wat er gebeurt, maar dan hebben we in ieder geval iets moois om naartoe te werken. Voelt u?

Wel even kijken. Ja, dus nogmaals de vraag voor de tussentijd is het op koppeling heb benoemd en dan sluit ik eigenlijk ook met het feit dat wij complimenten willen geven aan iedereen die meewerkt en heeft meegewerkt aan de nieuwe cultuurvisie. Maar ook voor iedereen die zich nu ook in de gemeente inzet voor onze cultuur. Uiteindelijk is het natuurlijk iets heel belangrijks, maar soms ook een lastig onderdeel en we hopen dan ook door middel van samenwerking een goede uitkomst te bieden voor iedereen binnen de sector. Dank u wel. Dank u wel.

Dan zijn we aan het einde gekomen van de eerste termijn van de zijde van de Commissie. Ik wil in ieder geval de griffie even verzoeken de spreektijden rond te sturen, want ik denk dat dat wel handig is om even een tussenstand te hebben. En dan ga ik vervolgens kijken naar links, naar de wethouder, met het verzoek even zijn ondersteuning in functie naast zich voor te stellen aan ons. Ja.

Dank u, voorzitter. Naast mij zit aan de ene kant de beleidsmedewerker cultuur en aan de andere kant ook een beleidsmedewerker cultuur, maar ook specifiek gericht op bibliotheken en betrokken bij Sterk voor Noord. Die koppeling hebben we hier naast mij. Allereerst dank voor de inbreng van de insprekers, duidelijk verhaal en we hebben met u ook in het voortraject natuurlijk gesproken. Dus laat ik zeggen dat het voor ons als college geen nieuw signaal is, wat wij hier horen. Voorts dank voor de inbreng van alle partijen die hier aanwezig zijn. Vandaag zitten we aan tafel voor de koersnotitie die wij als college voorgelegd hebben en dat doen we bewust omdat we op dit vlak juist van u willen weten hoe u aankijkt tegen deze koers en wat wij kunnen meenemen naar de verdere ontwikkeling van die cultuurvisie. En dit is niet de eerste keer dat we in gesprek zijn met u. We hebben hiervoor inderdaad al een beeldvormende commissie gehad waarin we ook al een tipje van de sluier hebben gegeven en daarin heeft u ook duidelijk een signaal gegeven om juist in te zetten op die sociaal-maatschappelijke waarde van cultuur. Daar hebben we toen gesproken omdat u toen ook aangaf dat bijvoorbeeld de economische waarde vooraan stond en ook de intrinsieke waarde stond erin. Maar u heeft toen ook al gezegd die sociaal-maatschappelijke waarde centraal te zetten. Dus met deze koersbrief hebben we beoogd dat juist centraal te zetten en vanuit het college zetten we dan ook vooral in op cultuureducatie en cultuur voor iedereen en dat komt ook uit de analyse die we met het Kunstgebouw, dus de provinciale organisatie Kunstgebouw, hebben ingezet, waarin ook heel duidelijk naar voren komt dat er lichte cultuurgebruikers zijn en een grote groep inwoners die niet genoeg gebruik maken van het menu en zich ook niet genoeg gehoord voelen met het huidige aanbod. Zonder daar te ver op in te gaan, zonder te veel in herhaling te vallen bedoel ik, en de essentie van de koersbrief nog een keer neer te zetten, zal ik ingaan op juist uw punten die u heeft aangestipt en met name de vragen. Even kijken, ja, dan ben ik bij de woorden van de heer Van der Schaft. Ik heb daar verder geen specifieke vraag in gehoord, maar een aantal punten zijn door andere leden ook aangestipt. Dus die kom ik zo op terug. Dan stap ik naar de heer Hartsink vanuit Gemeentebelangen. U geeft de intentie aan deze koers goed te kunnen ondersteunen, heeft een aantal specifieke vragen, onder andere over de inzet van combinatiefunctionarissen. Het klopt dat wij combinatiefunctionarissen hebben die worden op dit moment ingezet voor onder andere sport, voor de brede school en een deel voor cultuur. Dat is ook deels vastgelegd, die verhouding, of tenminste die inzet in het Gezond en Actief Leven Akkoord. Maar daar zitten zeker mogelijkheden om te kijken van, hoe kunnen we deze visie ook via die brede school benadering en via die essentie dus, hoe kunnen we daar beter in schuiven? Dus dat is iets wat we zeker kunnen doen. U pleit ook voor een, nou ja, u heeft het ook over uw plicht voor het cultureel erfgoed en een pleidooi voor de vijfde pijler, de economische waarde van cultureel erfgoed. Dat is ook een van de redenen, zeg maar, dat dat erfgoed deels in die exploitatiesubsidies zit die wij natuurlijk geven. We waarderen de instellingen door een exploitatiesubsidie en ook door een activiteitensubsidie. Dat zit in elkaar. Even kijken. U geeft ook aan de wijkgerichte benadering juist ook heel erg te waarderen en stelt daarvoor dat u ook wel een contrast ziet met enerzijds een pleidooi voor een kerngerichte benadering. Of het benoemen dat we Voorburg, Leidschendam en Stompwijk noemen? U vraagt zich af hoe zit dat nou? Nou, ik kan u zeggen, wat het college juist op in wil zetten, is die wijkgerichte benadering. Het is echt heel dicht bij de mensen brengen en daarvoor maakt het inderdaad niet uit of het nou Voorburg, Leidschendam of dat er een vroegere grens tussen loopt. Dus daar zullen we alert op zijn in het verder ontwikkelen van die cultuurvisie, dat we die grenzen verder vervagen en dat we daar niet aan meewerken. Dus wijkgerichtheid staat bovenop, daar Stompwijk natuurlijk vanwege zijn net iets andere ligging wel specifieke aandacht. U geeft een aantal dingen aan over koppelkansen pakken juist met het sociaal domein. Nou ja, de hele inzet op sociaal-maatschappelijke waarde is daarop gestoeld, continu die linkjes te leggen, ook met programma's zoals Sterk voor Noord. Even kijken, dan heb ik een aantal dingen opgeschreven die mevrouw Veld van GroenLinks heeft ingebracht. Daar zit niet direct een vraag in, maar wel een aantal dingen die raken en die ook in de vragen van de andere personen terugkomen. Dan vanuit de PvdA de heer Ookrich. Ja, u geeft ook aan, hier ligt nu een koers hè. En nou ja, daar proef ik ook wel enige waardering in en u geeft vooral ook aan. Ja, hoe gaat u nou doorpakken? Nou ja, dit is de opmaat naar de cultuurvisie en daarnaast zitten we natuurlijk in de implementatieperiode. Maar wij, ik zal een aantal dingen noemen hoe we de komende weken verder doorpakken om het wat concreter te maken. Ook een aantal onderdelen zijn bijvoorbeeld dat we zien dat het bestaande aanbod van maatregelen dat we hebben, dat dat veel beter benut kan worden. En ik noem een voorbeeld als de Ooievaarspas. Die regeling hebben we en daar zien we eigenlijk dat daar heel weinig gebruik van wordt gemaakt aan de cultuurkant. En zoals we die Ooievaarspas veel meer neer kunnen zetten zodat die ook voor de cultuursector gebruikt kan worden, dat partijen daar ook een aanbod op doen, is dat een voorbeeld van een bestaande maatregel die veel beter benut kan worden voor die mensen die dat nu niet kunnen vinden. Een ander onderdeel van hoe we deze koers verder gaan uitrollen is door juist ook, en de heer Hartsink benoemde dat ook, dat vooral te doen met het veld, de komende weken verder in gesprek te zijn. En de centrale vraag daarbij is van met deze koers, hoe zouden jullie daarop verder kunnen inspelen? En dat zal ook iets zijn wat we de komende jaren willen laten doorsijpelen in het huidige subsidiebeleid. We gaan de subsidietafels opnieuw inrichten. Deze koers willen we daarop inrichten van hoe kun je nou juist die doelgroepen en die jongeren bereiken met die subsidie die wij daarvoor reeds hebben? Recht voor me, meneer Wilschut.

Ja, want dit roept wel de vraag op, als u die vraag stelt, dan weten wij het antwoord natuurlijk al, want de insprekers zijn hier vanavond geweest. Die zullen zeggen, dat kan niet als er niet geld bij komt. En, wat is dan uw antwoord? Zeg maar, hoe gaat u dan verder in gesprek?

Kijk, een deel van die subsidies die zijn inderdaad, die zitten op exploitatie, die kan je verder niet. Dat zal een deel zal daar vastzitten. Inderdaad wel. Degelijk is een ander heel, heel groot deel waarvan we kunnen zeggen van, hé, dat geven we nu aan dit deel kwijt. Dat zouden we veel meer op andere doelgroepen in willen zetten en bijvoorbeeld ook op andere locaties. Veel meer wijkgericht in plaats van op een centrale locatie. Maar dit is echt iets wat we juist met het veld verder willen bespreken hoe dat tot uitvoering zou kunnen komen. En dat houdt in dat we daar ook keuzes in moeten maken van. Hoe bereik je nou die specifieke doelgroepen en doelen met een zo gepast mogelijk programma? Dus met het veld in gesprek via subsidies willen we dat verder inzetten. Wijkgericht aanbod en een belangrijk onderdeel die we bewust ook ingezet hebben, waar ik ook wel bij een aantal fracties echt wel weerklank op vind, is de cultuurmakelaar, iemand die verder moet gaan verbinden. Juist ook kansen voor landelijke en regionale subsidies moet gaan ontdekken. En dat, dat zal ook nog wel echt een zoektocht zijn, maar wat ik bijvoorbeeld zelf ook zie is, er zijn een aantal jaar terug vanuit rijkswegen cultuurregio's ingesteld. Wij zitten in de cultuurregio Haaglanden en ik zie niet dat wij daar de vruchten van plukken op dit moment. Omdat bijvoorbeeld onze grote broer daar de subsidies eerder naar zich toetrekt en dat is iets wat in veel meer cultuurregio's in het land gebeurt en ik, ik zie dat wij daar door stevigere samenwerking en meer op die budgetten zitten. Ook meer naar deze gemeente kunnen toehalen, dus ik zie daar ook kansen in. En tot slot zullen nu verder uit een belangrijke pijler is ook om het cultuureducatie. Model wat we nu hebben? Wat heel erg. Versnipperd is. We hebben een cultuurmenu wat naar mijn idee niet goed loopt, want dat loopt terug in het aantal scholen wat meedoet. We hebben het CMK, maar nu cultuureducatie. Die willen we onder de loep nemen en kijken hoe we dat kunnen stroomlijnen en ook juist met de gemeente Den Haag juist weer optrekken. We gaan nu jongeren uit onze gemeenten met bussen van de gemeente in Den Haag naar Haagse musea. En, dat lijkt mij toch niet per se de bedoeling, dat moeten wij zelf kunnen doen. Vice versa kunnen wij wel ook Haagse jongeren naar onze locaties hebben, dus dat hele veld steviger bekijken is ook een van de dingen die we op vervolg van deze koers steviger willen oppakken, mevrouw vult. Dit is

Precies wat ik bedoel met dat er veel te weinig naar onszelf wordt gekeken, want ik heb al een half jaar geleden, geloof ik, een toezegging gekregen van de wethouder op de zorg dat het feit dat iedereen nu naar Den Haag gaat is omdat Den Haag het financiert dat die bussen worden geregeld. Wij doen dat niet, bij ons betalen scholen zoveel euro per leerling om hier ons cultuurmenu af te nemen. In Den Haag doen ze dat niet. Is het dan gek dat ze naar Den Haag gaan en ziet de wethouder dan niet een grotere rol voor de gemeente, zeker in financiën, om te zorgen dat dat anders gaat? Ja.

Kijk, ik vind het ook een stukje armoede, hè? Dat mensen vanuit wel met dat Haagse programma meedoen met ons, maar dit is een heel spel. Kijk, scholen krijgen een bepaald bedrag, een deel van de middelen loopt helemaal niet via ons. Scholen krijgen een bepaald bedrag van het rijk om in te zetten op dit soort culturele bezoeken en die, nou ja, en terecht zoeken ze daarin. Ik denk dat het antwoord niet is om te zeggen, van hé verbied dat, verbied het niet, maar zoek juist hoe je met elkaar kan optrekken en hoe je met elkaar voor deze regio een cultuureducatieprogramma neer kan zetten wat goed aansluit op de lessen in de klas waar ze optimaal kunnen benutten van de faciliteiten die in de regio zijn. En daar bedoel ik dus niet alleen naar Huygensmuseum mee, maar daar bedoel ik ook een Omniversum of een Museon of een Mauritshuis gewoon met elkaar veel meer naar elkaar toe grijpen in deze regio en ook die vervoersproblematiek als die er is aanpakken. Dus dat over het cultuureducatiemenu, maar dat zijn een aantal onderdelen meneer Ogri om aan te geven hoe we de komende weken verder die cultuurvisie willen optuigen en ook de komende jaren dat verder willen invullen. U heeft ook een vraag gesteld over multifunctioneel gebruik van locaties. U heeft net een besluit genomen of onlangs een besluit voor een nieuwe bibliotheek aan het Fluitpolderplein met open besluit of het naastgelegen pand is allemaal mogelijkheden om multifunctioneel gebruik in te zetten en sociaal en maatschappelijk en cultureel veld met elkaar te verbinden. Die ambitie hebben we ook voor het Huis van Verhalen in Voorburg wat in ontwikkeling is en daarnaast is er dit jaar ook een vastgoedstrategie die in ontwikkeling wordt genomen. Waarin u ook zelf kunt aangeven van. Deze onderdelen vinden wij belangrijk en daar zullen we ook vanuit het cultuurveld de aansluiting op gevonden worden. Dus dit is in het vizier en dat zullen we in de cultuurvisie ook proberen wat meer ruimte te geven. Want ik ben het ermee eens dat wat hier iets mager in verwoord staat. Ja u stelt dit heel veel partijen, omdat erover natuurlijk ook over die financiële middelen u zegt, investeert u dan niet in? Kijk, we zitten in een periode met hele beperkte financiële extra mogelijkheden dus als college zien we het lastig dat we structureel extra middelen beschikbaar stellen. Dat neemt niet weg dat we wel degelijk investeren in het cultureel veld. Dat zit onder andere op de bibliotheken. Dat zit op een aantal maatregelen die met het coalitieakkoord al zijn ingesteld. Verbeelding van erfgoed waaraan gewerkt wordt, cultuureducatie, muziekeducatie en dat zijn een aantal onderdelen die wij met de coalitieakkoord hebben ingezet, maar ook voortzetting van Cultuur en Co. Cultuur en Co bestaat pas sinds 2020 was aanvankelijk incidenteel neergezet met het coalitieakkoord hebben we dat structureel gemaakt, dus dat zijn een aantal stappen die deze coalitie al heeft ingezet op investeringen op het cultureel veld en voor de cultuurmakelaar geldt dat we beogen dat dat met incidenteel extra geld wordt ingezet voor twee à drie jaar.

Ja dank u wel voorzitter, ja, ik hoor de wethouder zeggen dat we zitten met financieel beperkte middelen en dat het moeilijk wordt om structurele financieringen te verstrekken. En een van mijn vragen ging ook over, hoeft dat? De wethouder, zeker wat die nu zegt. De relatie met het koersdocument dat we nu hebben ontvangen en de ambities daarin en ook wat bijvoorbeeld de mensen achter mij, de insprekers aan het begin van dit commissiedebat, hebben ingebracht. De moeilijkheden die zij ervaren. Wat zegt de wethouder tegen die mensen? Op het

Op het financieel vlak heb ik inderdaad aangegeven dat extra structurele middelen heel lastig zijn. We komen als college binnenkort ook met de kadernota. Daar zal dat ook uit blijken. Dus heel bewust zetten we op dit moment in juist op die cultuurmakelaar. Wij willen inzetten op die cultuurmakelaar, die zien we als iemand die de programmering en samenwerking in het maatschappelijk veld versterkt, maar ook juist de subsidieregelingen bekender maakt, zowel vanuit het rijk, vanuit de provincie als door andere fondsen. En daar zien wij een deel van de oplossing om daar projectmatig in te vinden, waardoor de exploitatiesubsidie intact kan blijven. Op dit punt zou ik...

Ik had ook weer vragen. Oh ja, in het debat werd even gesteld dat daar, hè? Als we het hebben over dat financiële stukje, hè, is het niet al zo dat culturele partijen die subsidies al niet al lang een keer gevonden hebben en hebben geprobeerd te benutten, of ziet de wethouder daar echt nog wel kansen van onbenutte subsidieregelingen? Hoe ziet die daar die kans in? Kan de wethouder daar wat meer over vertellen?

Nou, een voordeel van de voorbeelden die ik noemde is het principe vanuit de cultuurregio's. Waarin er rijksmiddelen zijn en waarin andere regio's veel meer samengewerkt wordt binnen die cultuurregio's, waar de pot, zeg maar, wat eerlijker verdeeld wordt en die zie ik nu in Zuid-Holland. En dat beaamt ze ook. De gedeputeerde zegt dat die veel te veel naar een aantal grotere gemeenten gaan, omdat de kleinere daar niet op inzetten en omdat het ook lastig is voor individuele cultuurpartijen om daar juist aan mee te doen. Dus dat vraagt echt om een stevige rol juist vanuit de gemeente om daar op in te zetten. En daar zien we de cultuurmakelaar als een hele belangrijke. Dan meneer Wilschut.

Ja, ik had het even over het woordje extra isolerend deel geldt. Moet ik dat zo zien dat we zeg maar structureel nu cultuurbudget hebben? Daar gaan we niet aan zitten. Dat er een aantal incidentele bedragen zijn benoemd voor 2024, 25 en 26 en daar bovenop komt dan nog die cultuurmakelaar. We

Hebben ogen nu in het hele gesprek met de kadernota die we als college nog aan het voeren zijn, dus dan wil ik niet teveel op vooruitlopen, maar dat die daarin meegaat en dat we daar de cultuurmakelaar mogelijk willen maken. En dat leggen we aan u als voorstel voor. Dus die wordt als extra opgevoerd in de... Ja even kijken, ik was ja bij D66, mevrouw Bosch. U haakte ook aan op de combinatiefunctionarissen en de samenwerking met sport en welzijn. En daar heb ik net in antwoord op de heer Hartsink op geantwoord dat we dat ook gaan bekijken hoe daar nou ja, een vruchtbare samenwerking uit kan komen. Even kijken. U geeft ook aan ja, sta open voor juist voor hoe. Hoe kunnen we nou open staan voor nieuwe ontwikkelingen in het cultureel veld? Ja, dat is ook onderdeel van het, het, het veer, de heer Eiken van die subsidietafels waar we aan de voorkant ook gehoord hebben dat er juist op die subsidietafels het juist lastig is dat nieuwkomers of mensen met dat die daar juist een plekje kunnen vinden. Dus in dat hele veld willen we ook kijken hoe het juist voor nieuwe ontwikkelingen en nieuwe partijen daar een plek in kunnen vinden. Mevrouw Bosch. Dank u.

Voorzitter, dank u wel. Wethouder, waar het mij even om ging: ik viel over de woorden behoud en de kwaliteit behouden en versterken, en dat klinkt wat conservatief op die manier. En ik bedoel juist dat nieuwe ontwikkelingen ook mogelijk zijn, dus niet alleen maar behouden en versterken. Dus het ging om een combinatie met erfgoed ook, dank u. Maar misschien is het een semantische discussie. Ja, ik...

Ik beaam het, kijk. De hele koers geeft ook aan dat we juist die wending willen maken en dat geldt ook voor het erfgoed, dat we daar de connectie met cultuureducatie en de gebruikers die nu niet deze locaties vinden ook meer naar voren willen brengen. U had ook een vraag over het cultuurmenu, in de samenwerking met gemeente Den Haag. Daar heb ik net ook een voorbeeld van gegeven dat we dat aan beide kanten gaan onderzoeken in de verdere uitwerking. Dan naar de heer Visser van het CDA. Ja, ik heb hier staan. Hoe belast de stenen nou het cultuurbeleid of cultuurbudget? Ja, een deel voor die stenen zit wel degelijk verwerkt in dat exploitatiebudget. Die worden jaarlijks geïndexeerd, maar dat is een belangrijk deel dat daarin zit en daar heeft u ook onder andere vanuit het huismuseum van gehoord. Maar dat zit daarin. Ik heb nu niet de data bij me, hoeveel dat van het hele totale budget is, maar daar zit dus een deel voor stenen in. U heeft ook een vraag gesteld, gaat de gemeente in gesprek met scholen? En nou ja, daar heb ik ook van net gezegd, wij willen juist dat cultuureducatiemenu. Je zou het bijna als topprioriteit kunnen noemen om dat steviger neer te zetten, om echt die culturele basis voor jongeren voor elkaar te krijgen, dat iedere jongere een soortgelijke basis heeft van wat het culturele veld je te bieden heeft, inclusief goed vervoer en voor- en nascholing daarin. Even kijken, ook een vraag over de cultuurmakelaar. Daar ben ik net op ingegaan ook. Ik heb hier ook iets aan over cultuur en code. Dat heb ik ook net genoemd dat in het coalitieakkoord juist structureel geworden is. De inzet van cultuur en co. Even kijken dan. De heer Wilschut. Ja, wie maakt de keuzes, zegt u eigenlijk? Ja, in feite als u straks met de cultuurvisie instemt, is dat hoe we uiteindelijk ook verwachten dat het cultureel veld daar verder op inspeelt, dus dat zijn de gesprekken die daar ook plaats zullen vinden. En die zullen dan ook. Die visie zal dan ook doorsijpelen in ons subsidiebeleid. Hoe dat onder andere bij cultuur en co plaatsvindt, dus dat moet daarin doorgezet worden en uiteindelijk hebben we de cultuurmakelaar als belangrijk onderdeel ook van die cultuurvisie dan. En die zetten we neer als tijdelijke impuls dan inderdaad voor 2, 3 jaar. Om het veld daarin te ondersteunen. Volgens mij heb ik hem niet helemaal beantwoord, meneer Wilschut. Nou.

Het gaat er mij om, zoals ook insprekers zou aangeven, er gaat dus ergens een keus worden gemaakt met iets wat we niet meer gaan doen. En wie gaat die keuze maken?

Wethouder. Voor nu zien wij het vooral nog als dat het echt een wending is van hoe we nu bepaalde evenementen of zaken wel financieren. Wat nu bijvoorbeeld te veel high-end is opgericht of wellicht gericht is op een groep waarvan je zou kunnen zeggen van hé, in de nieuwe visie zouden we juist een andere groep willen promoten of op een andere locatie. Daar wil ik eigenlijk nu nog niet te veel op vooruitlopen, maar ik zal zeggen dat we in die cultuurvisie proberen we dit inderdaad wat scherper in beeld te brengen aan wat voor soort keuzes we dan werken. Dan tot slot de heer Van der Linden, nou u geeft aan ook de cultuurmakelaar toe te juichen en het daar wel belangrijk bij te vinden dat we de tussentijdse resultaten daarvan zien. We beogen deze cultuurmakelaar voor, nou ja, het al een paar keer gezegd, een aantal jaar dus. Het is sowieso van belang dat we de inzet daarvan zeg maar monitoren, zowel financieel als maatschappelijk wat er gebeurt. Dat zullen we doen via de PC-producten. En de bedoeling is ook dat we daar, nou ja, op termijn ook dan een besluit kunnen nemen. Van hebben we het langer nodig? Hoe werkt dan die financiering? Afhankelijk van wat voor stromingen je daarmee hebt kunnen aanboren, dus dat is echt een soort analyseperiode. Dat was hem voor even, voorzitter.

Dank u wel, dan kijk ik even rond of alle vragen beantwoord zijn van de zijde van de commissie. Dat is het geval, dan heeft u uw input gegeven, hè? Dus hier voor de tweede termijn. Ik weet niet of er nog extra input gegeven moet worden, ook gezien alle tijden die langsgekomen zijn. Ik ga gewoon even een rondje maken en dan hoor ik het vanzelf. Dan begin ik bij meneer Van der Schaft.

Ja, sorry, ik kan hier niet mijn mond over houden. Natuurlijk. In het rapport van Berenschot staan een aantal bedreigingen opgenoemd: dat de belangstelling voor cultuur bij de gemeenteraad niet goed genoeg is, dat nog niet duidelijk is of de gemeente bereid is te investeren in cultuur, dat het culturele veld overbelast blijft en dat de eisen aan het culturele veld niet worden opgevolgd met budgettaire uitbreiding. Momenteel wordt aan al die bedreigingen voldaan. Er zijn geen oplossingen voor en zolang dit blijft en die cultuurvisie ook niet in die bedreigingen iets doet, zie ik gewoon dat het college en de coalitiepartijen geen moer geven om cultuur. Want als je iets belangrijk vindt, dan is het je ook wat waard. En zolang dat niet zo is, moeten we daar ook gewoon eerlijk over zijn. Dank u wel. Dank.

U wel, dan ga ik naar meneer Ulrich. Ja, dank.

Dank u wel, voorzitter, dank aan de wethouder voor de beantwoording. Er is inderdaad genoeg input te geven. Het is duidelijk welke partijen waarvoor staan. Wij kijken uit naar het vervolg dat de wethouder hieraan gaat geven en graag blijven we ook goed op de hoogte van de voortgang waar gewoon belangrijke keuzes zullen worden gemaakt. En daar zullen we namens de PvdA in ieder geval passend voor onze cultuursector opkomen. Dank u wel, voorzitter.

Kijk, dank voor het schrijven van dit voorstel en we kijken uit naar het raadsvoorstel met begroting inderdaad. Dank.

Ik vrees dat er weinig tijd is. Ik hoop dat we er nog op terug kunnen komen. Ik denk dat het ook nodig zal zijn als de nood daaruit komt.

Voorzitter, het zal u niet verbazen dat in mijn cultureel portaal onder andere verhalen uit de Bijbel zitten en ik moest er toch aan eentje denken, dus die wil ik hier met u delen: een gelijkenis uit de Bijbel waarin drie knechten een geldbedrag in beheer krijgen van de meester, terwijl hij op reis gaat. De drie knechten krijgen verschillende bedragen van 5, 2 en 1 talent. De drie knechten gaan verschillend om met deze bedragen. De knechten met 5 en 2 investeren het bedrag en verdubbelen dat bedrag. De knecht met 1 talent begraaft het bedrag en geeft na terugkomst van de meester dit terug. De meester beoordeelt dat als lui gedrag om het bedrag te begraven en niet te investeren. De twee andere knechten worden juist geloofd omdat ze durven te investeren. Voorzitter, volgens mij is de cruciale vraag nou, vanavond: durven wij de knechten te zijn die durven te investeren of begraven we ons bedrag? Dan bedoel ik zowel financieel via een cultuurmakelaar waarin we kunnen investeren en waarschijnlijk is er ook nog wel meer nodig. Maar ook als het gaat om ons talent in onze gemeente. Voorzitter, dan nog even iets praktisch. Ik hoorde een toezegging over het scherper in beeld brengen van waar de pijn gaat zitten. En hopelijk heeft u die ook genoteerd? Zeker.

Het is niet alleen de toezegging, het is gewoon de uitwerking. Volgens mij die de wethouder mee gaat nemen, al dan niet. Het klinkt een beetje tegenstrijdig volgens mij die de wethouder gaat meenemen, want het was een toezegging. Toch, wethouder?

Nou, ik zat eerlijk gezegd toch even te denken wat ik dan letterlijk gezegd heb hierover, maar. Nou, het staat op band. Je kunt het nazien, maar misschien dat de heer... Nee, geef anders iets meer duiding nog.

Nou, volgens mij was mijn vraag van waar gaat het eigenlijk pijn zitten en welke dingen gaan we niet doen? En toen gaf u aan dat de cultuurvisie duidelijker zal aangeven waar de pijn zit en welke dingen anders moeten. Hoe gaat dat er ook financieel uitzien?

Nee, waar zit inderdaad? Dat heb ik gezegd. Dat proberen we zoveel mogelijk in beeld te brengen in de cultuurvisie. Waar zit dan, uitgaande van de zeg maar min of meer dezelfde pot, waar zit dan de verschuiving in? Waar gaat het pijn doen? Waar gaan we iets erbij? Proberen we zoveel mogelijk in beeld te doen, klopt, ik vatte hem even anders op, tevreden. Dan hebben we hem nu dubbel genoteerd dus. Ten slotte de heer Van der Linden. Nee.

Dank u wel. Nee, bedankt voor de beantwoording en we zijn benieuwd naar het vervolg. Dank u wel.

Dank u wel dan. Ga ik nu naar de wethouder. Die heeft kennelijk nog een vraag, nou.

Nou, kijk, een opmerking dan nog, want kijk, het is net of het Berenschot-rapport alleen maar gaat om de conclusie dat er extra geld bij moet. Als dat zo zou moeten, maar daar staan wel degelijk een aantal veel meer aanbevelingen in, hè? Ik noem maar even een paar: meer regie van de gemeente, versplintering op cultuureducatie tegengaan, subsidie, systematiek aanpassen, verbeteren van de samenwerking onderling zijn allemaal onderdelen die we uit het Berenschot-rapport gepakt hebben. En juist hier als nota hebben aangegeven. En natuurlijk staat er ook in dat er in vergelijking met de andere gemeenten wellicht een lage bijdrage is. Maar ik maak graag de nuance dat dat een onderdeel is van het hele Berenschot-rapport en dat het geheel zegt: hé, het cultureel veld is redelijk kwetsbaar, waarbij ik dus echt wil benadrukken dat we dus een heel groot deel van die zaken in deze cultuurvisie hebben laten terugkomen. Of koersvisie. Tot zover.

Uw tweede termijn en daarmee dank ik u en de ondersteuning ook voor de bijdrage vanavond en wens ik u heel veel succes met het verwerken van de input in het raadsvoorstel, dat volgens mij ergens rond de zomer, na de zomer als ik de LTA zag, zou komen, maar in ieder geval tegen die tijd. Dank u wel. En daarmee eindig ik dit agendapunt, agendapunt twee b. Dan kijk ik even rond of er behoefte is aan een schorsing. Ja, dan schors ik de vergadering even voor 5 minuten. Goed, dames en heren. Ik wilde weer heropenen, of tenminste, sterker nog, ik ga heropenen. Ik kijk even of in ieder geval de woordvoerders het volgende agendapunt allemaal...

Binnen zijn. Even kijken, ik zie Gemeentebelangen nog niet, ja. Goed, dan komen we aan bij agendapunt twee a, het Raadsvoorstel opnemen van het messenverbod in de Algemene Plaatselijke Verordening. Ik zie een vinger van de heer Elenbaas, meneer Elenbaas.

Ja, dank u wel voorzitter. Graag even een voorstel van orde: gezien de tijd, of liever gezegd het tijdtekort voor het volgende onderwerp, zou ik willen voorstellen om de spreek- en interruptietijd met enkele minuten uit te breiden. En ik heb al gemerkt dat daar de nodige voorstanders voor zijn.