2.c Raadsbrief beantwoording schriftelijke van de fractie D66 inzake bodemenergieplan Binckhorst Den Haag

Er zijn schriftelijke vragen door D66 over gesteld en daar zijn antwoorden op gekomen en een aantal fracties heeft deze vragen in de raadsbrief willen agenderen en ik geef het woord aan mevrouw Veluwe van Gemeentebelangen. Mevrouw, gaat uw gang.

Ja, ik vraag me even af, voorzitter, of niet mevrouw Bosch als eerste aan de beurt moet komen, maar goed, want zij heeft gevraagd om de agendering en wij hebben ook feitelijke vragen gesteld. Maar goed, dat maakt niet uit, heel vriendelijk dat u dat aanbiedt en misschien mag ik dan ook meteen dat aangrijpen om mevrouw Bosch te woord te grijpen. U krijgt heus het woord daarna weer terug, maar dan vind ik het wel netjes om dat zo te doen. Dank u wel voor deze opmerking. Mevrouw Bosch, gaat uw gang.

Mevrouw Van Leeuwen. Mevrouw Van Leeuwen heeft al de vloer dus.

Nee, we gaan nu niet pingpongen over je mail. Ik heb nou u het woord gegeven. Mevrouw Bos, gaat u alstublieft de gang? Ik dacht...

Dacht dat het een verzoek was, dank u voorzitter, excuus, heb ik u verkeerd begrepen. Even kijken.

Uw microfoon is uitgevallen, mevrouw Bosch. Wij kunnen u niet horen en ik ben nog niet zo goed dat ik kan liplezen. Ja, maar daar, daar bent u weer.

Ja, dat ging inderdaad even iets op twee punten mis. Ten eerste, waar gaat het om de kosten? Een heleboel woningen, 5 tot 10.000 hier op de Binckhorst, en die krijgen bodemenergie, maar ze krijgen ook uit het oppervlaktewater de Trekvliet en dat is hier nabij. De Plesmanlaan, Slachthuislaan idem dito en dat kan veel gedoe geven. Veel toestanden met de scheuringen. Die staan niet in de rapporten beschreven en ik zou graag willen weten van de wethouder of zij de effecten kan aangeven van het opwekken van water hier in de Binckhorst, wat dat voor de toekomst betekent. Sorry, ik word afgeleid door een microfoon ergens.

Wil iedereen even zijn microfoon uitzetten? Is de brief van mevrouw Bosch voor allen wel te verstaan? Dank u wel. Gaat u verder, mevrouw Bosch.

Dankjewel. Het tweede punt, wethouder, is dat wat wij merken, is dat onze inwoners regelmatig overvallen worden door de plannen van onze grote buren in het verleden. De windmolen, nu de energievoorziening van de Binckhorst, onlangs de recente brief van het college over de structuurvisie Binckhorst, hè? Wij worden niet meegenomen in de milieueffectrapportage. Wij zijn de richting waar de paardentram afbuigt, zoals een aantal collega's ook zegt, en de wethouder zei zelf ook in de beantwoording dat de energievoorziening in de Binckhorst geen onderwerp is vanuit het bestuurlijk overleg met Den Haag. Nou, dat vindt D66 erg zorgelijk en we zouden toch graag van de wethouder willen weten of ze echt het gevoel heeft dat ze invloed kan uitoefenen, dat ze de ruimte kan pakken om mee te denken over wat er gebeurt in de Binckhorst, aan de grenzen van onze gemeente. Want wij worden zo vaak overvallen en dat is echt niet goed. Dank u wel, voorzitter. Dank u.

Dank u wel, mevrouw Bosch. Mevrouw Veluw, gaat uw gang? Ja, nou...

Nou, herkansing. Nou, zoals ik eigenlijk al wilde zeggen, heeft D66 gevraagd om agendering van dit onderwerp. En wij als Gemeentebelangen maken ons ook ernstig zorgen. Ondanks de antwoorden die wij hebben gehad op de feitelijke vragen en ook in de antwoorden op de vragen van D66, hebben wij toch zorgen over wat er allemaal in die bodem gaat gebeuren. Wij zijn met nadruk niet tegen energiewinning, maar het moet wel veilig gebeuren. Het is nogal een technisch verhaal, maar het betreft die bodemenergie en geen geothermie. Dat heeft te maken met de diepte van het boren. Ik ga even technisch doen. Gaat men dieper dan 500 meter, dan is de Mijnbouwwet van toepassing, hè? Dat plots geothermie en valt het onder het ministerie en zo dat de gevolgen beperkt zijn. In dit geval begrijpen wij dat het boren tussen 115 en 125 meter zal plaatsvinden. En zelfs wanneer je gaat kijken op de website van het ministerie, dan geeft men daar zelfs aan dat er wel degelijk problemen op kunnen treden. Er wordt gezegd in antwoord op de vragen dat het waarschijnlijk geen problemen oplevert. Dat het waarschijnlijk geen gevolgen heeft. Nou, dat vinden wij toch iets te vaag. Nogmaals, op de website van Infrastructuur en Waterstaat wordt gezegd dat bodemdaling niet uitgesloten wordt en dat er schade kan ontstaan in de bodemlagen. En, we willen niet over 15 tot 20 jaar met Groningse problemen zitten en aangetaste funderingen. We willen dus graag de toezegging van het college dat er zeker niet over één nacht ijs gegaan wordt richting de gemeente Den Haag en zorg te dragen voor schade aan Voorburgse woningen, hè, zodat dat al uitgesloten wordt bij het toepassen van een dergelijke vorm van energiewinning en desnoods dieper te boren. Dus toch maar die geothermie te gaan. De gemeente Den Haag weet ons dus ook inderdaad slecht te vinden. Mijn suggestie was, laat ze de tram nemen, want waar de tram afbuigt, dan komen ze bij ons terecht. En als slotwoord hoop ik dat inderdaad deze hele energiewinning in de Binckhorst opgenomen gaat worden in het bestuurlijk overleg over de rest, gaat ook gepraat worden, dus ik neem aan dat dit ook meegenomen kan worden en het lijkt me goed wanneer dat op korte termijn gaat gebeuren, even tot zover. Dank u wel mevrouw Verder. Mevrouw Van der Gronde, GroenLinks, gaat uw gang. Dank u voorzitter.

Ja, ik kan er heel kort over zijn. Aan de ene kant hebben we laten weten dat we niet hoeven samen te gaan. We staan op het punt om te laten weten dat we niet hoeven samen te werken in de regio als het gaat over warmte. Aan de andere kant wordt er dus nu eigenlijk geklaagd dat we wel willen samenwerken op het gebied van warmte met Den Haag. Nou ja, ik vind het allebei belangrijk. En ik wil vooral heel graag dat we hier snel goede stappen inzetten, juist ook in overleg met de regio. Wat dat dan ook verder zal behelzen inhoudelijk en ik blijf heel graag op de hoogte van de avonturen van onze wethouder in deze.

Dank u wel, mevrouw Van der Groep. Wethouder Van Meekeren, aan u het woord. Gaat uw gang.

Ja voorzitter, dank u. Met mevrouw Velu ben ik het eens dat dit een heel technisch onderwerp is, maar als het nog technischer wordt, dan geef ik heel graag het woord aan Simon. Maar ik ga het proberen. Als het gaat over de energie halen uit water, nou, u bent bang voor bevingen, tenminste dat zegt u, het risico. Nou, wij zien die risico's niet, want het is meer het rondpompen van water en niet echt iets dat bevingen gaat veroorzaken. Maar het hoogheemraadschap van Delfland houdt dat heel goed in de gaten en het hoogheemraadschap van Delfland moet daar ook een vergunning voor geven en die zal ons daar ook in betrekken en onze belangen daar zeker ook in gewaarborgd willen zien, en ook de kwaliteit van het water. Want u zegt van nou, ze gaan aan de slag met het rondpompen van het water, dan houden ze ook gaande het proces de kwaliteit van het water in de gaten, zodat het niet te lijden heeft onder de manier van energiewinning die Den Haag mogelijk wil toepassen. En als het gaat over geothermie, dat valt inderdaad onder de Mijnbouwwet, omdat dat hele diepe putten zijn. Daar hebben we weer de ODH als bevoegd gezag en ook de ODH zal daarop toezien. En als daar, ja ik verwacht het niet, maar als daar schade of wat dan ook komt, dan zijn ze uiteraard aansprakelijk. Maar zover laten we het niet komen en ik heb al een aantal malen tegen mijn collega Rouwendal gezegd, die vaak met die Revis aan tafel zit als het gaat over de winkelhorst: neem ook dat bodemenergieplan mee, maak dat ook bespreekbaar. Hou dat in de gaten en op het moment dat wij verwachten dat het niet de goede kant op gaat, dan ga ik uiteraard met mijn collega Liesbeth van Tongeren om tafel. Mochten wij daar angsten of twijfels of wat dan ook over hebben. Maar vooralsnog denk ik dat het gewaarborgd is door het hoogheemraadschap en door de ODH die onze belangen hierin zorgvuldig waarnemen.

Wethouder Van Dijken, ik onderbreek u even. Ik heb al een hele tijd een interruptie van mevrouw Weerstand en ik ben bang dat het er eentje was op mevrouw Van der Gronden. Mevrouw Weeda, gaat uw gang. En daarna mevrouw Bosch?

Ja, dat klopt. Maar ik heb voor de wethouder ook nog een vraag wat het bevallen van de gronden betreft. Nee, het gaat helemaal niet om samenwerking. Het gaat er gewoon om dat gemeente Den Haag energiewinning op een bepaalde manier doet en dat dat invloed kan hebben op de woningen die 100 meter vanaf hun boringen staan. En dat is Voorburg West en een aantal huizen in Voorburg West en dan voor wat de wethouder betreft. Het gaat niet om deze dingen, maar het gaat om de aantasting van de bodemlagen, dus je krijgt verzakkingen. Je hebt kans dat doordat bepaalde grondlagen aangetast worden, door het water dingen wegspoelen waardoor je verzakkingen krijgt. En dat is ook niet heel fijn en ik hoor de wethouder zeggen, ja, maar we pompen het water rond, dan ga ik ervan uit dat er met een gesloten systeem gewerkt gaat worden. Want anders moet degene die de vergunning afgeeft de gemeente Den Haag zelf zijn. Als het dan een open systeem is, krijg je ook een beetje dat de slager zijn eigen vlees keurt en daar heb ik echt zorgen over. Tot zover. Dank u wel, mevrouw Vering. Mevrouw Bosch, gaat uw gang?

Dank u, voorzitter, ik wou nog even over dat bestuurlijk overleg gaan dat meneer Van Rouwendaal met Revis heeft. De wethouder zei dat er vaak wordt overlegd, maar kunt u ook zeggen hoe vaak, waar moet ik aan denken? Dank u wel.

Dank u wel, mevrouw Bosch, wethouder van Eijk, ga uw gang. Voorzitter, als

Als u mij toestaat, dan wil ik heel graag hier dan maar even het woord geven als het gaat over open systemen, gesloten systemen. Ik denk dat mevrouw Velu daar blijer van wordt dan dat ik dat misschien ga proberen als u mij toestaat, want het is heel technisch. En als het gaat. Ja. Ik denk.

Denk dat dat goed is, maar ik zou willen voorkomen dat we hier nu te lang aan dit soort technische onderwerpen gaan besteden. Ik begrijp het belang wel, maar het is natuurlijk niet voor iedereen even goed te volgen. En de vraag is of we dat in moeten gaan doen, maar we geven hem mede door. Laten we hopen dat we daarmee mevrouw Verdu wat rust kunnen geven. Gaat uw gang?

Ja. Ja, dank u wel, voorzitter. Het is belangrijk.

Belangrijk verschil zit in de verschillende systemen. In dit rapport is daar vrij goed uitgedacht hoe die systemen moeten gaan werken. Je hebt de diepere systemen in het derde grondwaterpakket. Dat zijn de open systemen en als je daar zo water onttrekt en weer terugbrengt op een andere plek, bijvoorbeeld 1 km verder, dan merk je dat in de bovengrond niet en juist dat onderscheid is hierin belangrijk. En dan heb je de kleinere systemen die zitten in die hogere waterpakketten, maar daardoor wordt ook minder water onttrokken. Of het zijn gesloten systemen, dus die effecten in de bovengrond merk je niet. En die zone van 100 m die in de rapportage genoemd wordt, die invloedzone, dat gaat om een thermische invloedzone en niet zozeer een fysieke invloed op onze omgeving. Dus het gaat erom dat dan in de 100 m zone de bodem iets warmer of iets kouder kan worden, afhankelijk van wat voor onttrekking het is. Dus daar zitten die verschillen in. En geothermie, dat is echt heel diep, dus hè? Dat zijn mijnbouwwetvergunningen, daar gaat het rijk over. En daar heb je inderdaad hele grote installaties voor en er zitten inderdaad meer risico's aan. Maar dan moet je ook de bijbehorende rapporten en veiligheidsrapportages bij leveren. Denk dat ik daar even bij laat. Ik vind heel...

Veel meer Rotterdammers. Ik heb begrepen dat u zegt: er zijn slimme systemen die voorkomen dat er bovengronds iets kan gaan gebeuren. Dat heeft voor een deel met de wijze waarop die techniek in elkaar zit te maken en voor een deel heeft dat te maken met de mate waarin je iets gaat overdragen. Nou hoop ik dat ik dat goed heb overgebracht en dat het ook voor mevrouw Weenink duidelijk is. Ik wil even proberen dit onderwerp af te sluiten en wil graag weer de wethouder uitnodigen om de rest van haar bijdrage te geven. Dank.

Dank u wel, voorzitter, dat u mij dit even toestond. Dan ga ik nog even, heb ik volgens mij nog een vraag openstaan van mevrouw Bosch. Ik krijg zojuist door van mijn collega Rouwendaal dat hij aanstaande vrijdag weer een gesprek heeft met wethouder Revis en hij zal dit ook weer meenemen. Volgens mij praat hij één keer per 4 weken met Den Haag. En ik kan u ook zeggen dat ik morgen mevrouw Van Tongeren zie, dus ook daar, nou, die lijnen zijn ook kort. Dus als u zorgen heeft, dan kunnen wij die te allen tijde meenemen en inbrengen.

Dank u wel, wethouder Van Eekelen. Dan ga ik even kijken of er nog behoefte is aan een tweede termijn. Ik ga even langs bij mevrouw Bos. Mevrouw Bos, gaat uw gang?

Dank u, voorzitter. Nee, ik ben blij dat de wethouder de zorgen serieus neemt en meeneemt in de besprekingen, zowel van Liesbeth van Tongeren als Rouwendaal met Reves, en ik blijf graag op de hoogte van de voortgang van deze bespreking, zodat we niet overvallen worden. Dank u wel. Dank u wel, mevrouw.

Mij is het belangrijkste inderdaad dat er aandacht aan besteed wordt en dat we de boel goed in de gaten houden, zodat onze inwoners niet straks met schade aan hun woningen zitten. Dat is voor mij het allerbelangrijkste. Ik dank ook de meneer die zo vriendelijk was om even wat uit te leggen. Ik had daar nog van repliek kunnen dienen. Ik zal het niet doen, maar ik heb een technische opmerking. Ik zal hem voor me houden. Het is wel een uitdaging, moet ik zeggen. Dus nee, voor mij is het gewoon heel belangrijk dat er zaken goed in de gaten gehouden worden en dat de raad weet dat ze buren hebben met inwoners waar rekening mee gehouden moet worden. En dat is voor mij de essentie en daar laat ik het bij. Dank u, voorzitter. Dank u wel, mevrouw. Voor u mevrouw Van der Gronde nog een tweede termijn. Gaat uw gang.

Dank u wel, dan hebben we dit punt besproken. We nemen deze raadsbrief voor kennisgeving aan. En dan kunnen we doorgaan naar het volgende agendapunt met onder dankzegging van wethouder Van Eekelen. Ik geloof dat die collega Rouwendaal bij het volgende agendapunt alles en ook aan de heer Van Damme voor zijn technische toelichting. Dank u wel. Dank u.

Wel even. Ik zie dat mijn wethouder Rouwendal in het systeem zit. We