14.d BESPREEKPUNT: Raadsvoorstel: Nota van wijziging bij de programmabegroting 2018-2021

En ligt er een klus op het bordje van het college. Ik ga met u naar de behandeling van de begroting en voor de behandeling van de begroting wil ik eerst even gaan schorsen zodat het systeem. Want we hebben het systeem hapert even, dus ik wil even kort schorsen, zodat we in één keer ook goed de behandeling kunnen doen en het systeem ook goed op orde is, zodat we ook op tijd kunnen beginnen en eindigen. Ik schors de vergadering. Dames en heren. Ik wil u vragen om weer plaats te nemen. Nou. En ook de raadsleden als die weer hun plek willen innemen. Ik heropen de vergadering. Het is niet gelukt om tijdens de schorsing het systeem goed werkend te krijgen. Maar wij zijn niet de kisten, want het systeem onder andere ook van de spreektijden werkte niet, maar de stopwatch op de telefoon werkte wel. Dus hij is handmatig bijgehouden. En, dus ik zal u ook aangeven wat de spreektijden zijn voor de behandeling van de gehele begroting. En, dat is in volgorde van zometeen. Ook de behandeling van de fracties. Gemeentebelangen 24 minuten spreektijd, de VVD nog 21 minuten, D66, 20 minuten het CDA. 19,5, maar dat is 20 afgerond. Keurig hè, kijkers? De Partij van de Arbeid, 18. ChristenUnie SGP, die was zo kort dat het ook afgerond is weer op die 15 minuten. Fractie van GroenLinks, 16 minuten de Fractie Hohage 13 minuten en het college 37 minuten. Dus we houden het handmatig bij. Dus dat wordt wel, maar ik zal u straks tussenstanden gaan meedelen, dus het vraagt van ons het even goed bijhouden, maar ik ga ervan uit dat u met elkaar ook de vergadering op die manier hebt voorbereid, zodat ook alle punten die u aan de orde wilt stellen aan de orde komen. Er zijn ook diverse moties en amendementen aangekondigd en mogelijkerwijs dat er nog tijdens de behandeling nog een motie of een amendement wordt ingediend. Ik wil u verzoeken om de moties en amendementen die zijn aangekondigd ook in de eerste termijn gelijk ingediend te hebben, zodat hij ook in de besprekingen verder meegenomen kan worden. En ik wil voorstellen om bij dit agendapunt de 4 raadsvoorstellen de programmabegroting 2018-2021 inclusief ook de tweede tussentijdse rapportage 2017 de tarieven en de belastingverordeningen en de nota van wijzigingen bij de programmabegroting in één keer te behandelen en na de behandeling zullen we ze afzonderlijk besluitvorming over doen. Allereerst geef ik het woord aan de fractie van Gemeentebelangen en ik geef het woord aan de heer Ross Bendes. Ja, dank u.

U wel, voorzitter. Vanavond bespreken we de laatste begroting van deze collegeperiode en veel uit het coalitieprogramma is gerealiseerd de afgelopen jaren en daar is GPBV trots op. De begroting is, zoals ik aangegeven heb in de commissie, een prima doorvertaling van dat beleid en ook de punten uit de kadernota, zoals die aangegeven zijn, zijn daarin opgenomen. Ik ben nog wel door de heer Blokland, waarvoor dank, op een hiaat gewezen met betrekking tot een structurele voorziening van geld voor het project MV en daarvoor zal ik ook een amendement indienen op dit onderwerp. Dank u wel.

Dank u wel. Dan ga ik naar de fractie van de VVD en ik geef het woord aan mevrouw Van Eekelen. Voorzitter, dank.

Dank. Nou, voor ons ligt inderdaad de laatste begroting van dit college. Ik ben het helemaal met de heer Rosbenders eens, een document dat straks doorgegeven gaat worden aan een nieuwe wethouder. U geeft aan dat Leidschendam-Voorburg een financieel gezonde gemeente is. Ik kijk dan wel naar de positie van het vreemd vermogen en de schuldenpositie van de gemeente. Die zien wij oplopen. Uit de begroting blijkt dat de komende jaren de algemene reserves hard nodig zijn om het begrotingstekort te dekken, en voor de VVD is dit een lastig te verteren punt, want meer geld uitgeven dan er binnenkomt is niet de werkwijze die de VVD voorstaat en die een gezonde toekomst nastreeft. De begroting moet een solide financieel kader bieden, maar nu al weten we dat er op een aantal fronten een gigantisch zwaard van Damocles boven ons hoofd hangt. En ik wil graag van de wethouder horen hoe zij tegen deze risico's aankijkt, en dan doel ik met name op bijvoorbeeld een DSW. In een raadsbrief is al aangekondigd dat er een slecht bericht aankomt. Ontwikkelingen zullen nadelig zijn voor de jaarcijfers van dit jaar 2017 en ook voor de toekomst. Nu al wordt een begrotingswijziging in het vooruitzicht gesteld voor volgende maand. Hoe kijkt u daartegenaan? En ook bij Avalex blijft het rommelen. De doelstellingen voor dit jaar zijn een utopie en ook voor de toekomst is het beeld dat we duidelijk financieel meer zullen moeten gaan bijpassen. Dus ook voor Avalex zijn zeker bijstellingen van de begroting te verwachten. Wethouder, hoe gaat u om met de dekking van deze extra uitgaven en welke wissel gaat dit trekken op de voorliggende plannen van deze begroting? En naast dit alles zijn er uiteraard ook nog financiële tegenvallers. In de commissie van vorige week kondigde wethouder Bremer een tekort op het cultuurhuis aan. De VVD heeft reeds bij de start van het project haar zorg over de financiële onderbouwing van het project aangegeven. We zijn hier dan ook scherp op geweest en als het goed is, is het voorstel vandaag door het college behandeld en graag vernemen we van de wethouder de hoogte van het tekort alsmede welke onvoorziene marktomstandigheden tot het tekort hebben geleid. Dit alles toont maar weer eens aan hoe belangrijk het is om een goede stabiele financiële reserve te hebben. Dan over de jeugdhulp, want één van de belangrijkste taken die onze gemeente, net als alle andere gemeenten, erbij heeft gekregen in de afgelopen jaren is de jeugdhulp. Het gaat om de behandeling van jeugdigen en hun gezinnen. En of het nu gaat om autisme of behandeling na een traumatische ervaring of ingrijpen na vroeg delinquent gedrag. De hulp moet er komen en het liefst zo snel mogelijk. Hier zijn in gemeenteland op dit moment twee risico's gaande. De eerste is dat de budgetten uitgeput raken, zodat geen hulp meer kan worden geboden. En ten tweede is die van heel lange wachttijden op de behandeling. Gelukkig is er in Leidschendam-Voorburg geen sprake van uitputting van het budget. We liggen hier naast de laatste geleverde cijfers redelijk op schema, maar helaas, er zijn wel wachttijden en wat opmerkelijk is, deze wachttijden verschillen tussen de diverse aanbieders in onze gemeente. Aanmerkelijk voor sommige behandelingen variëren de wachttijden van een of twee tot maar liefst 24 weken. Met meer transparantie in de wachttijden voor ouders en doorverwijzers kunnen de kinderen en jongeren beter zien waar zij sneller terecht kunnen. De zorgaanbieders hebben de plicht de wachttijden openbaar te maken en de gemeente kan een rol spelen in het transparant op een rij zetten van deze wachttijden, zodat meer inzicht wordt geboden. Vandaar dat wij daartoe een motie indienen om daar snel een systeem voor te ontwerpen en de motie wordt mede ingediend door GroenLinks, D66 en PvdA. En hoor ik een unaniem voorstel aankomen, voorzitter? Nou, we zijn lekker op dreef. Vanavond is de tweede, gaat helemaal goed komen vanavond dan dit onderwerp, hoop ik dat het ook goed gaat komen. We zijn namelijk allemaal bekend met de noodkreet van de Voorburgse Rugbyvereniging. Een mooie nieuwe vereniging waar wekelijks 150 kinderen en ouderen veel plezier aan beleven. De vereniging leidt, en we hoorden het de inspreker ook al zeggen, een nomadenbestaan door onze regio en voor de VVD is dat niet acceptabel. Het afgelopen jaar is door het college een onderzoek gedaan naar mogelijke locaties. En inmiddels hebben we een uitgebreide brief van het college ontvangen waarin het college aangeeft dat inhuizing bij VUC het enige haalbare is. En we hebben ook naar de insprekers geluisterd en, voorzitter, deze inhuizing belooft weinig goeds. Naast discussie over het veld hebben we mevrouw Consolet ook horen zeggen in zijn risico van lange, juridische procedures en een huwelijk dat op voorhand niet gaat werken. Kortom, een lange weg te gaan op Westvliet en alle gevolgen voor de rugbyclub van dien. De VVD ziet in de zoektocht naar een definitieve duurzame locatie de Star als een mooie tussenoplossing. Interruptie van

Begrijp ik het goed dat u de Voorburgse rugbyvereniging wil huisvesten op een Leidschendams veldje?

Heeft u het heel goed begrepen? Leidse dan Voorburgse rugbyclub, hoe mooi, hoe mooi is dat? Het terrein staat leeg en het lijkt geschikt te zijn en het biedt in afwachting van de woningbouw aldaar de gelegenheid voor de rugbyclub om zich tijdelijk te vestigen. En voor VRC biedt het de gelegenheid haar duurzame bestaansrecht aan te tonen. Hiernaast is er de mogelijkheid om toekomstige duurzame huisvesting breder te onderzoeken. En wij zullen hiervoor voor die vestiging naar de raad een motie indienen, samen met CDA en de Fractie Hohage. Voorzitter, als het gaat over veiligheid, we hebben het hier in deze zaal diverse malen gehad over de woninginbraken, maar de laatste tijd gaat het steeds vaker over de babbeltrucs voor ouderen. Nu is ouderen en veiligheid een speerpunt van deze raad. Nou, in tevredenheid ook van de VVD, maar ik vraag u of wij niet de ouderen hiervoor kunnen beschermen, kunnen behoeden en of u misschien daar iets extra's voor ouderen zou kunnen doen. Dan heb ik de fietsendiefstallen, de diefstal van fietsen is mensen een doorn in het oog. Het gaat ook over de veiligheid. Ik heb ooit voorgesteld, tenminste of bij de stations of daar bewaakte fietsenstallingen kunnen komen. Nou zou ik de wethouder willen vragen of zij in het kader van een participatieproject zou kunnen onderzoeken of het mogelijk is om het bewaken van de fietsen te combineren met de mensen die begeleid worden naar werk. Het lijkt mij een win-winsituatie, maar ik zou graag van de wethouder willen horen of zij bereid is om hier een onderzoek naar te doen. Tot slot, voorzitter, de ondernemers. Het is een groep waar wij trots op zijn in deze stad en die ook zorgen dat onze stad draait. Maar vaak gebeurt het dat ondernemers tegen een woud van regelgeving en vergunningen aanlopen. Een glas wijn inschenken in een modezaak, een bankje voor de gevel of een zonnescherm voor je raam. Gewoon wat voorbeelden die ik opgehaald heb uit de praktijk en die vaak voor ondernemers moeilijke situaties opleveren en langdurige trajecten. Vandaar dat de PvdA zal die motie indienen, maar wij dienen die mede in. Wij willen graag dat de pilot verminderde regelgeving, die zeer succesvol is geweest, wordt verlengd, zodat de ondernemers meer ruimte krijgen en makkelijker om kunnen gaan met de regels. Voorzitter, ik kom tot een afronding. Een begroting is een doorvertaling van de kadernota. Dat zei de heer Rosmarinus ook al en een reële kijk op de werkelijkheid. Ten aanzien van de kijk op de werkelijkheid verwacht ik nog wat antwoorden van de wethouder financiën, dank u wel.

Mevrouw Van Eekelen, dank u wel. Dan ga ik naar de fractie van D66 en ik geef de heer Van der Griend het woord.

De stopwatch loopt, voorzitter, eerst maar even zoals u van ons gewend bent. De financiële situatie van de gemeente is goed, heeft D66 kunnen vaststellen. We zijn en blijven een financieel gezonde gemeente, mede dankzij naleving van de brede norm. De solvabiliteit is in orde en blijft langjarig boven de gewenste score van 30; we staan er prima voor. In 2018 worden de plannen uit ons prachtige coalitieakkoord en bij de laatste begrotingsbehandeling van deze periode herhaal ik dat graag nog een keer: ondernemend, sociaal, duurzaam en dichtbij afgerond. We gaan onze ambities realiseren, dat mogen we een mooie mijlpaal noemen. Daar zijn we als D66 trots op. Voorzitter, we houden in 2018 een half miljoen over en dit begrotingsoverschot groeit structureel tot 3 miljoen euro in 2021. Dus we sluiten de periode ook heel netjes af en geven het nieuwe bestuur een mooie start met een uitstekende financiële uitgangspositie. De gemeenteschuld neemt wel toe. Daar heeft mevrouw Van Eekelen ook gelijk in, dat weten we. Maar dat is ook bewust, want we doen deze periode een paar belangrijke investeringen, wel vaker bij stilgestaan, die eerder naar onze mening zijn blijven liggen. Er staan Beekseweg, de Rietvink, de duurzaamheidsagenda, de huisvesting van ons onderwijs zijn voorbeelden hiervan en dit college snapt dat we de investeringen doen ten behoeve van de leefbaarheid van deze gemeente, maar dat we dat ook wel met verstand moeten doen. Vandaar dat we het begrotingssaldo en de solvabiliteit uitstekend respecteren. De risico-inschatting die de gemeente maakt is naar de mening van D66 verstandig. We zien dat de risico's in beeld zijn en dat daar aandacht voor is. De weerstandscapaciteit van de gemeente is ook weer verbeterd ten opzichte van vorig jaar. Voorzitter, in de commissievergadering van vorige week kondigde D66 een drietal moties aan die het heffen van onzinnige belastingen moeten stoppen. Belastingen die naar onze mening onlogisch zijn of inefficiënt en die wat ons betreft daarom moeten worden aangepakt. Ten eerste de toeristenbelasting die wat ons betreft moet worden afgeschaft omdat het indruist tegen het beleid van de gemeente om te streven naar een aantrekkelijke gemeente voor toeristen om deze gemeente te bezoeken en daarmee een impuls te geven aan de economie. We zetten niet voor niets in op toerisme, recreatie en evenementen en dan moeten we geen dingen gaan doen die daar haaks op staan en de positie van ondernemers verslechteren. Ten tweede de hondenbelasting, een belasting die stamt uit scriptie.

Voorzitter, interruptie. Waar baseert u nou uw feit op dat toeristen bij ons vaker langs zouden kunnen komen op het moment dat wij geen toeristenbelasting meer heffen? Want ik heb eens even een studie gemaakt van de bedragen voor de toeristenbelasting in de gemeentes om ons heen. En dan blijkt dat wij toch echt de goedkoopste gemeente zijn als het gaat om de toeristenbelasting. Dus waarom komen die toeristen dan nu niet en komen die dan straks wel? De heer van de

Voorzitter, die zekerheid heb ik natuurlijk niet, maar hoe mooi zou het zijn als we dat beetje toeristenbelasting dat we nu nog hebben, helemaal nul zou worden? Dat zou toch ook beter zijn als we helemaal niks meer hoeven te betalen. Dus dat moet per definitie een voordeel zijn voor toeristen die naar deze gemeente komen. Voorzitter, de hondenbelasting is een belasting die stamt uit de Middeleeuwen en het werd eens tijd, zo vonden wij, om de vraag te stellen of die belasting op een specifiek huisdier nou nog wel zo nodig is. Wat ons betreft niet, want wat D66 betreft, mogen onze inwoners net zo lief een hond hebben als een kat. Die hond belasten we niet langer extra en bovendien kan een hond je helpen meer in beweging te komen. Het kan zorgen voor makkelijker sociaal contact. Een paar mooie voordelen die we niet willen belasten, voorzitter.

Hoe ziet u dan de schade die de honden veroorzaken, zoals we ook zien in het Zuiderpark? Dat kost toch ook heel veel geld?

De precieze en mooie antwoord van de heer Paardenkooper, die hoor ik zeggen daar poepen ook zwanen en die belasten we ook niet. Kijk Voorzitter, en we rekenen erop dat mensen steeds vaker ook hun hondenpoep zelf opruimen. En gelukkig wordt dat ook steeds normaler, stellen we vast, en de gemeente zorgt voor de bakken voor de zakjes. Daar hebben we die belasting niet voor nodig. Voorzitter, de parkeerontheffing heeft een wat vreemde situatie in de gemeente opgeleverd, vinden wij. Parkeren is gratis, behalve voor een deel van onze inwoners zelf. Maar goed, we begrijpen heel goed dat we de parkeerdruk op sommige plekken in onze gemeente moeten reguleren, maar ons voorstel is dan wel tegen kostprijs. Daar willen we wat aan doen en Voorzitter, natuurlijk kosten deze drie maatregelen geld. Laat dat wel wezen, dus financieel ook prudent zoals we zijn, zijn we op zoek gegaan naar dekking in de begroting en niet door te speculeren op de toekomst. En bij deze dienen we drie moties in vergezeld met een financiële bijdrage, waarin we de dekking per motie uitwerken. Voorzitter.

Heeft een abonnement waarbij u zegt van, we willen graag de parkeerontheffing tegen kostprijs. Nou, dat klinkt heel sympathiek. Heeft het college een flink aantal bedragen opgelepeld waarvan zij zeggen, nou dat hoort allemaal bij de kostprijs van de parkeerontheffing. Wat hoort er nou volgens u bij en op welk bedrag komt u nu uiteindelijk uit bij die kostprijs? Interruptie van

Daar wil ik graag wat over zeggen. Er zijn inderdaad veel bedragen langsgekomen en gisteren kregen we dan het antwoord. € 75.000 per jaar kost het om dat kaartje te maken, te beoordelen en uit te reiken, dus dat gebruiken we.

D66 heeft al een paar jaar specifieke aandacht voor de jeugdzorg en daarom een aantal keren bij kadernota en begrotingsbehandelingen dit belangrijke onderwerp op de agenda gezet. Bij de bespreking van de kadernota voor de zomer werd duidelijk dat de gemeente de komende jaren een taakstelling doorvoert op de jeugdzorg. D66 wilde deze taakstelling toen al terugdraaien, maar kreeg daar voor de zomer de handen helaas niet voor op elkaar. En dit terwijl we nog geen goede grip hebben op de jeugdzorg. Er verschijnen steeds vaker berichten in de krant die spreken over tekorten in de jeugdzorg. Aanbieders die met te veel verschillende gemeentes steeds weer verschillende contracten moeten afsluiten en er dan maar mee ophouden of zich ergens uit een regio terugtrekken. Jeugdzorgaanbieders die klagen over veel administratieve rompslomp, met als mogelijk gevaarlijk gevolg geen of te late hulp voor die jongeren die hulp nodig hebben. Collega Van Veller vroeg in de laatste Commissie MA aandacht voor de wachtlijst in de jeugdzorg en stelde voor om uit te zoeken wat die wachtlijsten veroorzaakt en welke maatregelen we daartegen kunnen treffen. Een goed idee wat ons betreft en fijn dat dit thema ook de aandacht krijgt van andere partijen. We steunen daarom zijn initiatief om inzichtelijk te maken voor ouders en jongeren waar bij welke aanbieders de wachtlijsten lang zijn. Transparantie kan wat ons betreft de markt van aanbieders en de gemeenten stimuleren die wachtlijsten ook daadwerkelijk aan te pakken. Goed voorstel dus. En voorzitter, D66 vroeg in de Commissie Algemene Zaken vorige week of die taakstelling die we voornemens zijn door te voeren op de jeugdzorg nou wel zo verstandig is. Het antwoord van het college was wat weifelend: we hebben nog geen compensatie aangekondigd gekregen van het rijk voor de komende jaren. Dat is een ander antwoord voor die taakstelling, hè, dan voor die taakstelling durven te gaan staan en stellen dat die met gemak gehaald wordt. Onze inschatting is dat die taakstelling nu inboeken buitengewoon onverstandig is met de aanpak van de zojuist vermelde wachtlijsten die kosten opdrijvend kunnen zijn. Immers, jongeren krijgen de hulp die ze nodig hebben in plaats van op een wachtlijst te staan, wat ook precies de bedoeling is. De effecten van een betere en meer resultaatgerichte regionale inkoop die we nastreven en die we nog moeten afwachten, is een hypotheek nemen op de gelden voor de jeugdzorg. Nu niet de juiste weg. Voor de goede orde, ook in de tussentijdse rapportage over 2017 blijkt dat we een tegenvaller op de jeugdzorg hebben van 1,8 miljoen. En dan ligt er nog een taakstelling in het verschiet vanaf 2019 en verder. Dus voorzitter, we dienen daarom een motie in die deze taakstelling moet terugdraaien en de dekking vinden we in de begroting door de externe inhuur omlaag te brengen met 1 procentpunt en die daarmee tevens de richtlijnen van het rijk respecteert die daarvoor gelden. Want beter een taakstelling op de inhuur van externen dan een taakstelling op de jeugdzorg wat ons betreft. Voorzitter, eerder dit jaar heeft D66 het college nadrukkelijk verzocht te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om een bus te laten rijden over de Prins Bernhardlaan en in het verlengde hiervan de Noordsingel parallel aan de Parkweg, in plaats van twee bussen vlak achter elkaar over dezelfde weg, terwijl elders belangrijke wijken en voorzieningen slecht bereikbaar zijn met het openbaar vervoer, zoals Leidsenhage en het ziekenhuis Antoniushove. Dus waarom bussen achter elkaar laten rijden als je ook op twee verschillende banen die bus kan laten rijden en daarmee bepaalde belangrijke voorzieningen toegankelijk maakt? We weten nog niet wat er voortkomt uit deze door ons verzochte inspanningen. Wel zien we in de begroting dat we niet raar op moeten kijken als er buslijnen verdwijnen in 2018, dat we dan alternatieven moeten zoeken. En daar zijn, voorzitter, daar is D66 nog niet klaar voor. Dus laten we echt eerst even kijken hoe we de bestaande buscapaciteit zo goed mogelijk kunnen benutten. We dringen daarom nogmaals aan op het optimaliseren van het gebruik van lijn 45 en 46 en we horen graag een reactie van het college. Maken ze nu werk van ons verzoek? Voorzitter, de overheid automatiseert haar taken, haar standaardtaken steeds meer. Vele overheden werken bovendien met concepten als click, call, face, oftewel internet, bellen en bezoek, en dan ook in die volgorde. Als het via internet niet kan, belt u dan. En bent u dan nog niet geholpen, laten we elkaar dan in het echt ontmoeten. Voorzitter, die automatisering en dat idee van click, call, face is op zich prima. Maar de overheid moet wat ons betreft toegankelijk zijn en wat ons betreft ook vooral voor mensen die in de knel zijn gekomen. In de knel door bijvoorbeeld schulden of het verlies van een baan en niet weten hoe weer aan het werk te komen, of door een stapeling van berichten van verschillende instanties en niet weten waar te beginnen. Dan is mensenwerk nodig, echt contact, en dan moet die overheid toegankelijk en benaderbaar zijn. En wat kan helpen is naar onze smaak het werken aan het idee van een overheid en een loket. Waarom sturen we onze inwoners naar de gemeente, naar het Centraal Administratiekantoor, de Sociale Verzekeringsbank, het UWV, de Belastingdienst, het Centraal Justitieel Incassobureau, om maar eens een van die verschillende overheidsloketten te noemen waar burgers, onze burgers dus, ook mee te maken krijgen? Naar onze smaak verbetert de toegankelijkheid van de overheid als die burger maar naar één loket hoeft. Dus kunnen we de ingangen naar die verschillende instanties niet makkelijker maken door ze achter het gemeenteloket te organiseren? Laten we eens een experiment starten, is ons voorstel. We vragen de gemeente bijvoorbeeld om deze instanties uit te nodigen om af en toe in het gemeentekantoor plaats te nemen. Dat kost niks en is gemakkelijk te organiseren. In een motie, bij deze ook ingediend, maken we werk van een samenwerkende overheid via kleine stapjes door samen achter het loket te gaan zitten en vragen van inwoners te beantwoorden. Spreek u te houden, maken we werk van een overheid. Ik reken op uw steun voor de winst die hier gratis en voor niks voor het oprapen ligt. Dus voorzitter, tot slot, dank dat ik deze bijdrage mocht leveren.

Dank u, voorzitter. Meneer Van der Griend, ik zat nog even te kauwen op uw opmerking omtrent de jeugdzorg. U had het erover dat u minder externe inhuur wilt hebben. Heb ik dat goed begrepen? Dat is mijn eerste vraag. En ten tweede, hoeveel denkt u daarop te kunnen bezuinigen? Aangezien we het hele bedrag niet weten.

Nou dat weten we volgens mij wel en dat komt door uw werk van een tijdje geleden. U heeft volgens mij een Wob-verzoek ingediend en daar kwam het bedrag voor de externe inhuur naar voren. Dus we stellen voor om dat met een procentpunt omlaag te brengen van 10,9 naar 10, dan brengen we het met 10% omlaag en dat staat ongeveer equivalent aan de taakstelling op de jeugdzorg, dus daarmee hebben we de taakstelling op de jeugdzorg gedicht.

Voorzitter. Mevrouw Hohage, ter aanvulling: het was niet mijn Wob-verzoek, het was van iemand anders. En ten tweede, het is een algemeen bedrag, 6,9 miljoen, dat nog lang niet gespecificeerd is en dat ik ook helemaal niet gespecificeerd kan krijgen. Dus ik begrijp niet waarop u dan wilt bezuinigen.

Ja voorzitter, in de eerste plaats dacht ik, mevrouw Hohage recht te doen met haar Wob-verzoek. Neem me niet kwalijk dat iemand anders dat heeft ingediend. Iemand anders heeft dat Wob-verzoek ingediend en daaruit blijkt dat we 6,9 miljoen externe inhuur hebben. Dat is een stevig bedrag. Nou, door dat ongeveer met 6 FTE omlaag te brengen, dan hebben we het goed en wel over 4, 5, 6, 7 FTE binnen een jaar te vinden. Dat is wat ons betreft een realistische opgave, dus dan doet het er niet zoveel toe op welk domein je dat haalt. Het is de algemene opdracht aan de gemeente om gewoon iets minder extern in te huren en dat is altijd een beter idee wat ons betreft dan een taakstelling op de jeugdzorg.

Dank u wel. Dan ga ik naar de fractie van het CDA. En, ik geef mevrouw Bouw het woord. Mag ik stilte in de zaal? Dan geef ik mevrouw Bouw het woord. Ja voorzitter, kijk

Kijk eens naar luisteraars thuis, we hebben een mooi plaatje bij mijn algemene beschouwing. Gezocht van een kudde schapen. Het is zonder geluid, maar u zult na afloop begrijpen waarom wij voor dit plaatje hebben gekozen. De titel van mijn beschouwing vandaag is rentmeesters voor de gemeente gezocht. Voorzitter, je wordt in deze raadzaal meestal niet populair als je een beschouwing houdt over uitgangspunten voor je politieke keuzes. Toch wil het CDA vandaag extra aandacht vragen voor een begrip dat in de genen van onze partij zit, te weten het rentmeesterschap. Heeft u ooit wel eens een rentmeester in het echt gezien? Waarschijnlijk niet, en toch moeten we in onze gemeente rentmeesters tegenkomen als we een gemeente willen die we kunnen doorgeven aan de generaties na ons, het thema van onze beschouwing bij de kadernota. Vanuit een besef van verbondenheid met generaties moeten we verder kijken dan onze eigen belangen. We hebben als opdracht een gemeente over te dragen die beter is dan die we nu hebben en daarvoor zijn keuzes nodig. Keuzes die lastig zijn en die uitgaan van het principe dat als wij hier en nu goed voor elkaar zorgen, dat we de aarde beter achterlaten. Betrokken inwoners kijken om naar elkaar, zijn verbonden met elkaar. Ze zijn bereid om zich in te spannen voor een duurzame samenleving. En ja, voorzitter, rentmeesterschap en duurzaamheid kosten geld. De gemeente kan onze inwoners inspireren om zich als goede rentmeesters op te stellen. En de gemeente moet ook zelf een goede rentmeester zijn. Rentmeesterschap en solidariteit gaan voor het CDA hand in hand. Natuurlijk betekent rentmeesterschap ook ervoor zorgen dat de gemeentelijke financiën op orde zijn. En dat brengt me bij de begroting waar we vandaag over praten. Er zijn nog een paar zaken waar ik graag aandacht voor wil vanavond. In de commissie algemene zaken heb ik een pleidooi gehouden om eerder te beginnen met het preventiekader jeugd om het thuiszitten en het verzuimen van school en het vroegtijdig schoolverlaten tegen te gaan. Helaas heb ik daar geen gehoor gevonden voor de oproep en ook is niet duidelijk welke belemmeringen er nu zijn om eerder te starten met dat kader. Graag verneem ik van de wethouder waarom dat niet kan. Het CDA steunt de totstandkoming van een actieplan langer zelfstandig wonen voor ouderen en wil dat de wethouder vooraf ook inwoners bij dit actieplan gaat betrekken. Is de wethouder daartoe bereid? Verder maakt het CDA zich zorgen of de 30% sociale woningbouw in onze gemeente bij nieuwbouwplannen wordt gehaald. En daar hebben we ook al eerder naar gevraagd. Zelfs al jaren vragen we daarnaar. Bij Schakenbos zijn maar 10% sociale woningen gepland, in de Klein Plaspoelpolder is slechts 10% gepland. De plannen voor de Rijnlandlaan en de Star lopen ook nog niet helemaal vlot op dit punt en in de commissie OK hebben we ook gevraagd om het overzicht. Wanneer kunnen wij dat nu verwachten van het college? Rentmeesterschap betekent investeren in milieu en duurzaamheid. Volgens de duurzaamheidsagenda, waar deze afgelopen jaren hard aan gewerkt is, moet verkeersoverlast in onze gemeente beperkt blijven. Wij hopen dan ook dat vanavond er een motie aanvaard zal worden om te onderzoeken of onder andere bus 47 kan worden opgewaardeerd naar een hoogwaardige verbinding. En we horen heel graag hoe de wethouder daarover denkt. De duurzaamheidsagenda zorgt voor een gezond woon- en leefklimaat en van een aantal subsidiemaatregelen is het afgelopen jaar dankbaar gebruik gemaakt door inwoners. Het CDA wil dat er structureel geld beschikbaar blijft voor de duurzaamheidsagenda en voor de promotie daarvan en het amendement van GroenLinks dienen we dan ook graag mede in. Toen we aan het praten waren over onze bijdrage vandaag, kwamen we nog eens te spreken over het instrument Dakscan. De Dakscan, u weet dat wel, de warmtescan vanuit de lucht, die in één oogopslag het warmteverlies laat zien van de daken van huizen. En als je kijkt dat 30% van het warmteverlies in een woning door het dak gaat, kun je dus heel wat winnen door dakisolatie te plaatsen. Bij een rondvraag van wat mensen bleek dat bijna niemand op de hoogte was van de al in januari 2017 in onze gemeente gemaakte Dakscan. Is het college bereid om nog eens actief te communiceren naar inwoners over de gemaakte Dakscan van die huizen en kan er ook geen uitgebreidere informatie op de website komen? En heeft het college eigenlijk al gemerkt dat er inwoners en bedrijven iets doen met die resultaten van de Dakscan? Voorzitter, een goed leef- en woonklimaat kan bereikt worden door een goede afvalscheiding en daar wordt op dit moment hard aan gewerkt door onze inwoners. Uit Facebook-peilingen van het CDA is gebleken dat 2/3 van de mensen die onze enquête invulden best afval wilden scheiden. Het CDA vindt wel dat inwoners geholpen moeten worden met het scheiden van afval en wil dat mensen hun afval gewoon in hun eigen wijk kwijt kunnen. In een motie die ik nu indien roepen we op tot het zo snel mogelijk bijplaatsen van containers. Er is immers op basis van meldingen voldoende duidelijk op dit moment waar zwerfafval vaak tot verloedering van het woonklimaat leidt en waar telkens meldingen zijn van overvolle containers. Is het college bereid tot het bijplaatsen van containers? Die containers moeten wel goed toegankelijk zijn voor minder validen en ouderen. We hebben gehoord dat mensen met een rolstoel of een rollator niet de stoepjes altijd even goed kunnen nemen en daardoor extra ver met hun afval moeten slepen. Dat hangt dus ook samen met de plek waar de containers geplaatst zijn. We roepen het college op te inventariseren waar er hindernissen zijn voor ouderen en minder validen om bij de containers te komen en daar wat aan te doen. Graag een reactie. Voorzitter, ik rond af. Beschermen wat van waarde is, dat is waar het CDA voor wil staan en dat is waar wij als rentmeesters voor willen zorgen. Investeren in mensen en investeren in duurzame oplossingen voor problemen, zodat we met een gerust hart de stad overdragen aan de komende generaties. Voorzitter.

Een dubbele interruptie vanuit de D66-fractie. Wie van u begint? De heer Breedijk? Ik had...

Had een hele korte vraag aan mevrouw Brouwer, vindt zij het nou niet zielig dat die hond op dat plaatje de enige is die belasting moet betalen? Het scherpe

Mevrouw, bouw de scherpe opmerking van mijn kant terug, is dat honden geen belasting zelf betalen.

Opmerking is niet zo gevat, maar ik heb even een vraag over de motie. Is dat een motie die gaat over het gebied waar nu gescheiden inzamelen ingevoerd is, dus voor burgerinitiatief, of gaat het over de hele gemeente? Mevrouw

De motie betreft de hele gemeente, maar er moet wel eerst even gekeken worden en geïnventariseerd waar de waarde is. De plekken zijn waar het probleem het grootst is, dus waar mensen met hun afval komen bij de containers die keer op keer vol zitten. Dus maatwerk.

Dank u wel. Dan gaan wij naar de Partij van de Arbeid. We moeten volgens mij ook even een presentatie van de Partij van de Arbeid tevoorschijn toveren. Dus, gaat u dat lukken? De presentatie staat op het scherm. Ik geef het woord aan mevrouw Van Giessen. Waarom?

Moet ik nou altijd net mijn beurt beginnen als ik koffie heb? Maar ja, hopen dat hij nog warm blijft, voorzitter. Dit is de laatste begroting van deze coalitie. Een coalitie waar de PvdA met trots deel van uitmaakte en dan met een coalitieprogramma dat al bijna geheel is uitgevoerd en onze waardering daarvoor naar onze coalitiepartners, maar zeker ook naar de andere partijen in de raad, omdat we als PvdA toch altijd geprobeerd hebben met alle partijen samen te werken. En ik denk dat we met elkaar heel veel bereikt hebben, dus waardering naar al onze collega's en naar het college. We gaan op weg naar de volgende raadsperiode en dat kunnen we ook wel zien aan de inbreng die tot nu toe is geweest met de onderwerpen. En ik denk ook heel terecht, want dat zijn onderwerpen die nu aandacht vragen, maar die ook straks aandacht zullen blijven vragen. En ik verwijs dan ook naar de inspreekbeurt van de heer Carlier over jeugdzorg, wat wil aangeven dat dit onderwerp op de agenda blijft. We staan aan de vooravond van de nieuwe gemeenteraadsverkiezingen en de begroting zal ook grotendeels door een nieuw college moeten worden uitgevoerd en daarom ligt er nu ook een beleidsarme begroting. En dat respecteren we vooral ook omdat we vinden dat het college in korte tijd heel veel werk heeft verricht en gezien de korte spreektijd die wij hebben zal ik dat niet allemaal gaan opnoemen. Kijkt u vooral naar de plaatjes. Een beleidsarme begroting, maar misschien droogt de agenda van college en van de raad de komende maanden wel op. En dat is ook niet de bedoeling, want de wereld om ons heen verandert. Er zijn heel veel ontwikkelingen en daar zullen we ook als raad scherp op moeten blijven. Ook in de tussenliggende maanden dat we allemaal campagne gaan voeren. We hebben een verantwoordelijkheid door ons inwoners om die dossiers die echt belangrijk zijn te blijven doorgaan. En dat kan door het ingezette beleid voort te zetten en dat geldt voor ons, zeker voor de jeugdzorg en de wachttijden. Daar is al veel over gezegd. De motie om die wachttijden terug te dringen lijkt unaniem te worden aangenomen en voorzitter. Dat raakt ons echt, want kinderen die hulp nodig hebben, moeten niet in de wacht worden gezet. Wat ook moet worden voortgezet, is het aanvalsplan jeugdwerkgelegenheid en ook de maatregelen rond het kindpakket in minimabeleid. Deze twee onderwerpen zijn de afgelopen periode echt goed van de grond gekomen en dat is belangrijk, want dat zijn maatregelen die de kwaliteit van kinderen en het leven van kinderen en jongeren aanzienlijk kunnen verbeteren. We willen niet door over ons graf heen regeren door het allemaal nu helemaal vast te leggen voor de komende tijd. Maar we willen wel meegeven aan het college. Gebruik ook de komende maanden om te kijken, wat is het effect geweest van dit beleid? Waar kan het nog beter, wat is er bereikt en wat zijn de volgende stappen die we moeten zetten zodat een volgend college een volgende raad daar ook onmiddellijk mee door kunnen gaan? Ik denk dat dat echt heel belangrijk is. En dan zijn er twee onderwerpen waarvan wij de heuvelen moeten hebben om te zeggen, daar moeten we nu al gewoon zeggen dat we ermee doorgaan. En het zal u niet verbazen dat dat voor de PvdA ook de duurzaamheid is. Dat die duurzaamheid al in 2020 bereikt zou zijn, zoals aan het begroting nu doet denken. Dat is natuurlijk niet zo. Dan loopt misschien die agenda wel af, maar duurzaamheid gaat nog heel lang door en in de begroting wordt al gezegd dat er beleidsruimte is. Financiële ruimte om dat ook in te vullen en die uitgestoken hand van het college. Daarvoor nemen wij heel graag aan en we dienen samen met GroenLinks een amendement in dat GroenLinks verder zal toelichten, zodat we de spreektijd fijn wat verdelen. Het tweede punt wat wij heel graag willen doorzetten is het MKB. We hebben heel veel waardering voor alle initiatieven die ondernemers vaak samen met inwoners hebben ondernomen de afgelopen periode. En dat geldt echt niet alleen voor Huygenskwartier, wat misschien heel veel in de aandacht staat. Het geldt ook voor winkelcentrum Prinsenhof, waar de ondernemers gezamenlijk de schouders onder hebben gezet. En het geldt ook voor danscentrum waar ondernemers echt moeilijke tijden hebben gehad. En belangrijk voor ons is dat omdat deze inzet van ondernemers in een wijk helpt om een wijk veel leefbaarder te maken. Kijk wat er gebeurt rond het Sluisplein. Kijk wat er gebeurt met de Huygenskwartier. Het werkt echt om op die manier inwoners bij hun wijk te betrekken en wij willen dus ook heel graag de pilot die is geweest over het regelvrije ondernemen of regelvrije. Dat is niet helemaal het goede woord, maar met minder regels en meer ruimte voor leuke initiatieven, winkelen en horeca kunnen combineren. Dat willen wij heel graag doorzetten. De evaluatie tot nu toe is goed. Het blijkt echt dat mensen langer in de winkel blijven en ook vaker komen en wij willen dus in een motie die we hierbij indienen vragen aan het college om dit beleid voort te zetten en daarbij ook goed te kijken hoe we dat met vergunningenbeleid goed kunnen regelen. Vergunningen moeten zo kort en eenvoudig mogelijk te regelen zijn en we dienen de motie in samen met de VVD, Gemeentebelangen, D66, GroenLinks en de Fractie Hohage. En als we nu de ondernemers ook rentmeesters noemen, misschien doet CDA dan ook mee. Voorzitter, kunnen we dan zeggen dat wij als PvdA nou rustig gaan slapen tot de volgende verkiezingen zijn? Nee, dat lijkt me niet. Er moet nog wel degelijk het een en ander gebeuren. En het eerste daarvan is de sociale woningbouw. Het CDA verwees daar ook al naar het zit in de plannen. Daar zijn we heel erg blij mee dat het eindelijk goed in de collegeplannen zit. De raad heeft ook ingestemd met de locaties voor extra sociale woningbouw en wat ons betreft gaat daar geen woning af. Die moeten we echt realiseren en dat is echt niet alleen voor statushouders en zijn heel veel inwoners en leidt zijn dan Voorburg die zitten te wachten om te kunnen beginnen met de woning. Jonge mensen die hier zijn opgegroeid die hier werk hebben die hier hun leven hebben, dus wij sluiten ook aan bij de oproep van het CDA. Om snel helder te krijgen waar het is, maar vooral willen we het college oproepen. Laat die spa nou een keer in de grond gaan. Wanneer komen die huizen er? En dat kunnen daarmee ook starten op de Rijnlandlaan. Daar dacht ik dat we al zouden kunnen beginnen, maar het gebeurt nog niet. En over de Rijnlaan gesproken, wil ik de wethouder ook vragen wanneer we nu eindelijk het locatiebesluit wanneer dat genomen wordt voor First Forberg. De school weet al waar ze naartoe gaan. We zijn er al heel lang mee bezig. Ik kan me ook nog een foto herinneren dat er een taart werd aangeboden omdat de nieuwbouwplannen en de locatie waren goedgekeurd, maar er is nog steeds geen locatiebesluit. Dus ik vraag de wethouder, krijgt de school dit jaar echt nog het groene licht en laat deze leerlingen niet langer wachten? Draagvlak is belangrijk in de buurt. Maar acceptatie dat een VMBO school echt ook gewoon in de woonwijk kan staan, is ook heel belangrijk. Het laatste punt dat we nog op tafel willen leggen voor het college de deuren sluit is de sport. De motie rugby is al het een en ander over gezegd. Ik wil vooral de laatste oproep ondersteunen, zorg gewoon dat alle sporters in onze gemeente kunnen sporten zonder dat een ander er nadeel van heeft. Het is belangrijk, we willen kinderen ook allemaal aan sporten hebben, maar het moet ook letten op de inspanningen die verenigingen daarvoor moeten doen. Er ligt dan wel een uitdaging voor de sport op de middelbare scholen en dan verwijs ik ook naar Gymnasium Novum, dat nog steeds geen gymzaal heeft. Maartens het Maartens College heeft de sporthal die gaat volgend jaar plat. Die wordt verbouwd. Nieuwbouw op dezelfde plek ja, inderdaad op dezelfde plek. Dus dat betekent dat er een jaar lang zeker een jaar lang geen locaties, geen locaties voor de leerlingen van het Maartens College. En ik begrijp dat de school nu zelf op zoek is naar vervangende locaties. En mijn vraag aan de wethouder is of zij kan garanderen dat de leerlingen een alternatieve locatie hebben waar ze kunnen sporten in die tijd? En ik vraag haar ook of zij wil faciliteren dat de verenigingen die in de avonduren deze hal huren, dat die ook een andere ruimte kunnen vinden. Dat is niet de verantwoordelijkheid van de gemeente, maar het is heel lastig voor deze verenigingen om in die avonduren ergens een halruimte te kunnen huren. Dus als de gemeente daarin kan helpen, heel graag. En mocht dat nou echt niet lukken, dan kunnen we altijd nog kijken naar een ballonhal of een luchthaven of ook Cartouche heeft, maar laten we alsjeblieft ervoor zorgen dat zowel de kinderen als de verenigingen kunnen blijven sporten. Voorzitter, ik sluit af eigenlijk met drie hartenkreten. Laten we daadkracht tonen door zoveel wat we nu kunnen doen ook af te maken. Laten we wijsheid tonen door enkele dossiers goed voor te bereiden voor de volgende periode en laten we de moed tonen door nu op een paar belangrijke dossiers ook nu onze verantwoordelijkheid te nemen. Dank u wel, voorzitter.

Over gisteren dank u wel, dan ga ik naar de fractie van de ChristenUnie-SGP en ik geef de heer Rouwendal het woord.

Dank u wel, voorzitter, en ook dank aan mevrouw Van Giessen dat ze zo lang het woord heeft gevoerd dat ik mijn koffie warm heb kunnen drinken. Voorzitter, wat voor dag is het vandaag, is de vraag. Is het de dag waarop we de laatste begroting van het huidige college bespreken en dan misschien wel heel snel klaar zijn, meneer Rosbenders? Of is het de dag dat we de eerste piketpaaltjes slaan voor de wensen voor de komende periode? Moeten we vandaag terugblikken of vooruitblikken? Voorzitter, met deze laatste begroting, ja, het was toch de eerste periode dat ChristenUnie-SGP in deze raad vertegenwoordigd was en een korte terugblik moet ik zeggen, het was een buitengewoon interessante periode, veel meegemaakt: een raadsenquête, een nieuwe burgemeester, anderhalf collegecrisis. Maakt u zich verder geen zorgen. Ik had ook nog tijd tussendoor om te trouwen en vader te worden. Het is allemaal wel goed gegaan, ja. Maar je maakt dat mee? Ja, dat wel. Je kunt wel zeggen, de gemeente heeft er niet onder geleden, zou je kunnen zeggen, want we zitten financieel met een mooie begroting, zelfs zo goed dat we nu voorstellen gaan doen om de inkomstenkant wat raar te verlagen. Kan niet helemaal volgen hier en daar, moet ik zeggen, voorzitter. Ik kan me herinneren, een tijdje geleden moest de economische visie graag samen besproken worden met de visie op toerisme, recreatie. Wat had allemaal met elkaar te maken? We konden er geld aan verdienen. Het eerste geld dat je aan toeristen kan verdienen, is de toeristenbelasting, zou ik zeggen, dus hou een misstand goed, we laten dan Voorburg maar goed. Dat kun je ook anders over denken. Voorzitter, er zitten nog wel wat zwakke punten in de begroting. In die zin dat er wat vragen over staan van is er wel voldoende geld voor, hè? Ik lees over duurzaam beheren van buitengebieden. We zoeken naar nieuwe financiële bronnen, gaat het lukken of niet? De tekorten op bijstand gaan we oplossen met steviger inzet op arbeidsparticipatie. Ook dat lijkt me nogal geen gelopen race. Ik was laatst bij een dubbel interview met mensen uit Amsterdam en Rotterdam die allebei een totaal andere aanpak hebben en het resultaat is in bijdrage wel hetzelfde, dus er is niet zo heel makkelijk plan te bedenken wat zeker gaat werken. Wat me niet helemaal duidelijk is, voorzitter, ben ik hier een notitie over de nieuwe huisstijl. Daar was op dat moment 1 ton voor begroot, maar dat zou mogelijk nog wel eens veel meer kunnen gaan kosten. Hoe dat nou doorwerkt in de begroting? Kortom, daar nog wel wat vragen over en voordat we de inkomstenkant gaan minderen, voorzitter, ik zou eerder gaan kijken van nou, zijn er misschien beleidsterreinen waar wat meer, waar een tandje bij kan. Ik las bijvoorbeeld, en er is door verschillende collega's ook al op gewezen, bij het openbaar vervoer dat er mogelijk lijnen worden opgeheven en dan schrijft het college, we moeten kijken naar alternatieven waar mogelijk. Nou, dat mag wat ChristenUnie-SGP betreft, wat een tandje ambitieuzer. Ik was dan ook blij mee dat er al een motie kwam om lijn 47 nader onderzoek naar te doen. En toen dacht ik van, nou ja, dat is wel het minste wat je kunt verwachten. Maar ja, alsof meneer Geluk mijn gedachten kon lezen, zie daarna mijn bericht dat de motie wordt aangepast en wat breder wordt gemaakt. En in de inname is. Meerdere fracties zijn die hebben geloof ik nog niet helemaal zeker of ik ook mee eens was met die wijziging, maar bij deze dan. Dus dat kan ook weer geregeld worden, voorzitter. Nu we het toch over vervoer hebben. Ik las in de begroting ook dat we voor 0,7 miljoen geld wordt uitgetrokken om het wagenpark van de gemeente te vernieuwen. ChristenUnie-SGP zou het graag hebben dat het dan op een milieuvriendelijke brandstof wordt gerealiseerd. En nou, ik was niet helemaal duidelijk, is dat staand beleid van de gemeente of niet. Ik had daar een motie over voorbereid, maar als het niet meer nodig is omdat het toch al zo is, dan ga ik hem niet indienen, maar anders dan alsnog wel en dan wordt hij misschien wel door meneer Gesteund Middenveld. Weet ik niet, maar dat hoor ik dan straks wel. Voorzitter, een ander punt dat ook al door meerdere sprekers is genoemd, is de bouw. Ik verwacht wel punt van er wordt gezegd. Van ja, we zetten in op langer zelfstandig wonen van ouderen, stimuleren dat er passende woningen beschikbaar zijn. Ja, dan moeten dat wel woningen zijn en toch het idee dat er heel veel bouwplannen vertraging oplopen in de gemeente. En, hoe zit het met het toewijzingsbeleid dat mensen die daar een aangepaste woning nodig hebben, daar ook eentje voor kunnen krijgen op korte termijn? Ik hoop daar graag meer duidelijkheid over te krijgen. Voorzitter, ik heb wel jammer dat ik geen idee hoe mijn spreektijd inmiddels gaat, maar wat ik allemaal nog mee kan nemen. 4,5 moet ook kunnen. Dank u wel, want ik had ook nog even een vraagje. Zijn een aantal weken geleden vol enthousiasme, bijna unaniem hebben we besloten de aandelen in Eneco te gaan verkopen. In de gedachte dat iedereen dat wel zo'n beetje deed, behalve een paar kleine gemeentes misschien die niet mee zouden gaan doen. Inmiddels is het beeld een beetje gewijzigd. Den Haag gaat het niet doen en een aantal andere gemeentes ook niet. En ik las in de krant dat we daarmee dat Eneco daarmee niet de 75% van zijn aandelen kan verkopen en dat het mogelijk een nadelige invloed heeft op de prijs van de aandelen die wel verkocht worden. Hoe denkt de gemeente daarmee om te gaan? Is er misschien toch niet een momentje van herbezinning nodig om het misschien toch ook maar bij die andere gemeente aan te sluiten? Want zo dom zijn ze in Den Haag meestal niet. Voorzitter, een ander punt waar misschien wat meer aandacht moet komen. Wat het probleem een beetje onderschat wordt, is de digitale veiligheid. Een poosje terug lazen we in de krant dat er een Engelse ziekenhuizen wel last hadden van een aanval van een virus. En ik las recent dat hetzelfde virus ook op dezelfde dag de parkeergarages in Veenendaal en Gouda heeft platgelegd en het virus was afkomstig uit Noord-Korea. Niet omdat ze in Noord-Korea iets tegen Veenendaal of Gouda hebben, maar het was gewoon een willekeurig target. Het virus zoekt gewoon een zwakke plek op een bepaalde systemen, maar het toonde wel aan hoe ontzettend kwetsbaar je bent. En zeker als gemeente een beetje een systeem waar je ook veel privacygevoelige informatie van burgers hebt, lijkt me toch zaak om daar heel goed naar te kijken. Is er nou een goede risicoanalyse? Wat er allemaal mogelijk is en hoe kun je dat goed indekken? Voorzitter, en dan las ik ook in de begroting van ja, we worden een consumerende gemeente waarbij de consumptie en productie vooral technologieafhankelijk wordt dat het ook weer te maken met die digitalisering. En behalve bij alle veiligheidsproblemen van digitalisering zie ik het ook nog wel een ander nadeel aan een poosje terug verschenen boek van de filosoof Harari. Dat heeft een kleine geschiedenis van de toekomst. En daar zit de hele toekomst van de mens en die doel van de mens ziet die als dus dat die mensen naar zijn pc kijkt elke dag met het verzoek geef ons heden ons dagelijks algoritme. Wat hij precies aan een voorkeuren heeft, hoef je niet zelf te bedenken, want we weten algoritme al lang op basis van eerdere voorkeuren, omdat die vandaag weer leuk gaat vinden en een kritische beschouwing. Daarop krijgt hij ook niet, want het algoritme heeft al lang bekend voor hem uitgemaakt. Welke nieuwsberichten hij graag gaat lezen? Voorzitter, moeten we naar die maatschappij toe willen? Ik vraag het me af en dan kom ik toch weer even op mijn beginvraag terug, wat voor dag is het nou eigenlijk vandaag? Als je het aan de consument vraagt, dan kan het niet ontgaan zijn. Het is vandaag Halloween. Ja, in Duitsland was het vandaag een nationale feestdag, voorzitter. Iedereen was vrij en dat was niet omdat het vandaag Halloween was, maar omdat het vandaag 500 jaar geleden was dat de Reformatie begon met de publicatie van de 95 stellingen van Maarten Luther. Nog steeds jammer, nee, nog steeds heel blij mee. In Nederland is er betrekkelijk weinig aandacht aan besteed, terwijl het toch ook in Nederland de Reformatie een grote impact heeft gehad. Onder andere in mijn aanwezigheid in de Raad. Maar dat is niet voornaamst natuurlijk, maar wel een ervan, ja. Waar er dan toch nog aan dat valuta wordt gehad geven, voorzitter, dan wordt er meer gezien als degene die de individuele verantwoordelijkheid heeft benadrukt, het volk vrij heeft gemaakt van het juk van de kerk, moesten weer zelf gaan nadenken. Maar als je natuurlijk Luther goed leest, dan weet je dat het met name ook ging om. Hoe beschouw je de werkelijkheid? Hoe zie je de waarheid, de diepere waarheid? En daarom zou ik ChristenUnie-SGP het fijn vinden als onze gemeente ook nu er niet meer wordt, dan zal meer worden herdacht, maar ook meer zou worden geherwaardeerd en een van de 95 stellingen van Luther had als inhoud dat de grootste schat van de kerk het evangelie is, de bijbel en uit die bijbel dat ik dan een ding mee ga ik aan u en advies wat Edith was lang geleden aan zijn vriend, die op meegaf gewend nu ja, God en heb vrede en dan zal u het goed overkomen. Ik dank u wel, voorzitter.

Nog heel even voor de goede orde, voor meneer Rouwendal, onze voorstellen om voortaan wat minder geld aan mensen te vragen, betekent niet dat we de financiële positie van de gemeente uithollen, hè? Al die voorstellen zijn volledig gedekt, dus we worden er eigenlijk juist sterker van als je ons voorstel uitvoert. Nee, maar

Maar mijn punt was meer dat ik niet begrijp waarom je überhaupt zou gaan nadenken over dekking voor het afschaffen van de toeristenbelasting, als je juist geld wil verdienen aan toeristen. Ja, voorzitter.

Voorzitter, volgens mij voeren we dat toeristenbeleid niet om als gemeente rijker van te worden, maar om onze ondernemers te helpen en ons als stad levendiger te houden. En als je meer toeristen wil, is het makkelijkste wat je kan doen de prijs een beetje naar beneden halen. Zo werkt prijselasticiteit, zo heet dat.

Dat woord kende ik, meneer Breedijk. Ik ben ook nog enigszins economisch geschoold, maar volgens mij geldt hier hetzelfde als voor die honden. Ze hebben zorgen ook de gemeente werk hè? De toeristen parkeren ook hun auto bijvoorbeeld hè? Dus daar moet ook weer parkeerbeleid een beetje mee rekening houden en al dat ambtelijk werk. En dan moet ik best een beetje meebetalen wat dat betreft.

Dank u wel, dan ga ik naar de fractie van GroenLinks en ik geef de heer Van Rossum het woord.

Dank u, voorzitter. Ik ben zeker niet de eerste die refereert aan het feit dat dit inderdaad de laatste begrotingsbehandeling is van deze Raad. Laat ik ook meteen maar zeggen, voorzitter, dat het volgens mij een logische doorvertaling is van de kadernota die we voor de zomer hebben gehad. En ook meteen de spanning er maar uit halen: GroenLinks stemt in met deze begroting en wat dat betreft valt er misschien ook niet zoveel nieuws meer te zeggen. Want we zijn net als voor de zomer bij de kadernota tevreden met de uitvoering van ons coalitieprogramma. Dat is door andere coalitiepartners ook al genoemd. Ja, daar zijn we best wel heel erg trots op, zeker omdat de laatste maatregelen richting de verkiezingen nu wel echt worden uitgevoerd. Maar we zijn ook benieuwd om te zien hoe de wereld er straks uitziet, voorzitter, want maart komt eraan. En in een coalitie plaatsnemen was voor GroenLinks niet vanzelfsprekend. Als mensen mij vragen waarom ik dat zeg, dan probeer ik altijd uit te leggen dat Leidschendam-Voorburg sinds de Romeinen zo ongeveer door de VVD bestuurd wordt en dat GroenLinks daartoe nooit eerder de kans gekregen heeft, maar deze periode wel. En we hebben als coalitiepartij geprobeerd om onze gemeente een beetje groener en een beetje socialer achter te laten dan we hem aantroffen op de eerste dag aan de onderhandelingstafel drie jaar geleden. En volgens mij is dat gelukt. Dat ligt overigens niet alleen aan GroenLinks, laat ik dat dan ook gezegd hebben, maar we hebben wel het idee dat het begrip over een duurzame samenleving en het belang daarvan steeds meer draagvlak krijgt in brede lagen van de bevolking. Het feit dat we in snel tempo onze fossiele bronnen aan het opmaken zijn en wat dit betekent voor het klimaat dringt gelukkig steeds meer door. En om de doelen uit het Klimaatakkoord van Parijs te bereiken zijn ook ingrijpende maatregelen nodig en ook lokaal moeten we daartoe een steentje bijdragen. Natuurlijk is onze invloed minder of anders dan die van de landelijke overheid, maar we kunnen wel een belangrijke bijdrage leveren. De gemeente kan stimuleren en het goede voorbeeld geven. We hebben als gemeente nu als doel om in 2050 energieneutraal te zijn. Dat kan natuurlijk volgens GroenLinks ook eerder en ambitieuzer en die duurzaamheidsagenda die loopt tot en met 2020 en daar is ook geld voor. In de begroting bij de kadernota hebben we per motie gevraagd, mevrouw Van Giessen refereerde daar al aan, of het college na kan gaan of er een structureel budget mogelijk is omdat er in de begroting staat dat er kan. Dus hiermee heeft het college de motie uitgevoerd en aan ons nu volgens mij de taak om het budget structureel te maken. En daarom hebben we dat amendement opgesteld, wat bij deze dan ingediend is. Het college heeft overigens, dat is interessant, net een voortgangsrapportage van de duurzaamheidsagenda naar de Raad gestuurd. En hierin zien we al de eerste resultaten. Er is een toename van het aantal zonnepanelen op daken, verbeterde isolatie van woningen van particulieren en de burenbonus binnen de stimuleringsregeling duurzame maatregelen is goed benut. Een aantal waterbergingsprojecten is opgeleverd en de isolatiemaatregelen en duurzame energiemaatregelen uit de subsidieregeling resulteren in een enorme potentiële CO2-reductie. Maar de duurzaamheidsagenda is breder dan dat. Het gaat niet alleen over CO2, het gaat niet alleen over energie, maar ook over groen, biodiversiteit, water en klimaatadaptatie, over een gezonde leefomgeving. Ook op die gebieden wordt veel gedaan. Het blijft een zaak van lange adem en daarom is een structureel budget ook nodig en hopen we dat het amendement natuurlijk met vlag en wimpel wordt aangenomen. En GroenLinks hoopt ook dat een volgende coalitie met of zonder GroenLinks de focus op een duurzame gemeente voortzet en we zouden daarom ook graag het Klimaatakkoord deze periode nog eens oppakken. Daar komen we de komende maanden nog op terug. Overigens interessant wat collega Rouwendaal zei over Eneco. Die stelt daar volgens mij een vraag waar we met zijn allen nog eens over na moeten denken. Voorzitter, ik stel dat we de gemeente ook iets socialer wilden achterlaten en volgens mij is ook dat gelukt. In de uitvoering van de WMO hebben we stappen gezet om de menselijke maat de ruimte te geven. Ik heb daar bij de kadernota al uitgebreid over gesproken en toen zei ik ook: er blijven altijd zorgen, bijvoorbeeld over de ondersteuning van onze mantelzorgers die vreselijk hard werken en voortdurend en langdurig zorg geven. Gratis en voor niks vanuit betrokkenheid, medemenselijkheid, vaak op de achtergrond alsof het harde werk vanzelfsprekend is. En we mogen niet onderschatten hoeveel deze mantelzorgers bijdragen aan de leefkwaliteit van onze gemeente en van de mensen die zij verzorgen. Daar mogen we ze dankbaar voor zijn. GroenLinks is daarom blij met de website mantelzorglv.nl, waar de mantelzorgers in onze gemeente de weg kunnen vinden naar waardering, ondersteuning en informatie. En we hopen dat dit initiatief verder tot bloei mag komen in de komende jaren. GroenLinks is ook blij met de maatregelen voor armoedebestrijding. Mevrouw Van Giessen had al een mooi rijtje gemaakt, daar zit echt een hoop in: de schoolspullenpas, vroege inzet van schuldhulpverlening, actieve benadering van mensen die recht hebben op steun. We moeten niet vergeten dat bijna 2000 kinderen in Leidschendam-Voorburg op of onder het sociaal minimum leven, dus ook daar kan altijd nog een tandje bijgezet worden. Ja, ik ben heel erg tevreden met wat het college gedaan heeft, maar volgens mij moeten we hier inderdaad niet gaan zitten slapen, zoals mevrouw Van Giessen al zei. Alle kinderen hebben recht op eten en warme kleren en een veilige woonsituatie. Goed onderwijs, maar ook gewoon ruimte om te spelen. En kinderen van ouders met beperkte financiële middelen hebben hierbij extra ondersteuning nodig. Sterker nog, ook de kleine beurzen zonder kinderen hebben onze steun hard nodig. Tijdens de behandeling van de begroting in de commissie spraken we daar ook al over in het kader van re-integratie op de arbeidsmarkt en de ondersteuning die de gemeente biedt. Er wordt heel veel goed werk gedaan, maar de klus is niet zomaar geklaard. Ook hier een lange adem en de doelgroep waar we over spreken plukt ook helemaal niet de vruchten van de groei van onze economie. Het is heel erg mooi dat we op het journaal horen dat de crisis voorbij is, maar er zijn echt genoeg mensen die zich afvragen waarom zij daar niets van merken. En ik wil best de goocheltrucs van het nieuwe kabinet met BTW en loonbelasting afwachten, maar niet zonder dat we onze eigen inspanningen vast weten te houden en ook niet voordat we zelf proberen om mensen die het financieel zwaar hebben tegemoet te komen. En daarom wil GroenLinks voorstellen om de toegankelijkheid van de collectieve ziektekostenverzekering die nu beschikbaar is bij een inkomen tot 125% van het minimumloon op te trekken naar 130%, zoals in verschillende andere gemeenten ook het geval is. Daartoe dienen we een amendement in en een motie, want een ziektekostenverzekering kan echt een stevig gat slaan in een magere begroting. En ook de voorstellen rond de jeugdzorg, de wachttijdenmotie van de VVD, waarvoor dank, en het voorstel van collega Van der Griend om de taakstelling terug te draaien, ook GroenLinks vond dat voor de zomer al een ongelukkig plan, gaan we steunen. Daar zijn ook de zorgen nog niet helemaal weg en dan heb ik het niet alleen over de financiële risico's. En nog een laatste verwachting, voorzitter. Als ik dan toch vandaag nog een aantal wensen mag uitspreken: als we die socialere gemeente van morgen willen bereiken, dan moeten inderdaad ook de afspraken van de geplande sociale woningbouw worden nageleefd. Nog zo'n geel bolletje in de tussenrapportage, mevrouw Bouw en mevrouw Van Giessen wezen er al naar. Mensen moeten een zeker bestaan kunnen opbouwen en betaalbaar en veilig wonen hoort daarbij. En Leidschendam-Voorburg moet wat GroenLinks betreft de gemeente zijn waar zowel meer als minder bemiddelde een thuis kunnen vinden. Voorzitter, ik rond af. Ik waarschuwde al dat het niet zoveel nieuws zou zijn. Dit zijn allemaal onderwerpen waar GroenLinks zich eerder al over heeft laten horen. Maar misschien is dat ook niet erg. Dikke kans dat we ook in de volgende periode over precies deze onderwerpen zullen spreken, want ook met een mooi afgerond coalitieprogramma waar GroenLinks trots op is, blijft er voor ons allemaal nog voldoende te doen.

Dank u wel, dan ga ik tot slot naar de fractie Hogere, mevrouw Bohai aan u het woord.

Voorzitter, dames en heren hier in de zaal, dames en heren thuis, u verwacht van mij natuurlijk een lovend verhaal. Ik zie u al knikken, zoals ik gewoonlijk doe. Als voorbeeld heb ik hier een pen bij me van dat kindcollege. Misschien heeft u het nieuws gevolgd? Met de afdeling logistiek gaat het niet heel erg geweldig. Goed, de titel van mijn verhaal staat vraagtekens boven de programmabegroting met al nu al wijzigingen. De tweede tussentijdse rapportage en het raadsvoorstel tot vaststelling van de tarieven en de belastingverordeningen. 2018 volgens het college gaat het vanwege de komende verkiezingen om een beleidsarme programmabegroting inderdaad. Deze begroting zou de raad en onze inwoners moeten laten zien wat het college in de komende jaren gaat doen en de tweede tussentijdse rapportage laat zien wat het college dit jaar heeft gedaan en nog dit jaar gaat doen. We hebben nog 1,5 maand. Deze stukken laten zien dat het beleidsarme toekomstbeleid van dit college niet afwijkt van het huidige handelen. Want beleid kan ik het niet noemen. Dit college heeft geen beleid gemaakt. Het was stilstand en stilte. Stilstand is achteruitgang. Het college heeft geen visie laten blijken. Het was en is nog steeds ad hoc handelen waarbij gereageerd wordt en werd op wat er in de publieke opinie speelde of wat er al door het vorige college in gang was gezet. Veel eigen initiatief van dit college en nieuw handelen, het wordt beleid, durf ik echt hierbij niet in de mond te nemen, is hier in de raad en door onze inwoners niet gezien. Wel is er erg veel geld door dit college uitgegeven en is flink wat geld uit de reserve gehaald. Dank, voorzitter.

Voorzitter, het staat mevrouw Hohage natuurlijk vrij om het oneens te zijn met wat de coalitiepartijen en het college hebben gedaan. Maar als mevrouw Hohage echt vol wil houden dat er geen beleid is gemaakt, dan vraag ik me oprecht af of ze de stukken de afgelopen 3 jaar heeft gelezen. Mevrouw Bolhaar.

Nou meneer Van Rossem, als u mijn persberichten had gelezen, dan weet u dat wel degelijk. Ik vervolg mijn verhaal. Voor dit jaar, dus 2017, is er een tekort van tussen de 4,5 miljoen en de 5,8 miljoen en voor 2018 is er een tekort van tussen de 9,6 en de 10 miljoen euro. Deze bedragen komen in de begroting en de tussentijdse rapportage niet naar voren. Het college geeft die lagere bedragen aan: 1,7 miljoen voor 2017 en 1,1 miljoen voor 2018.

Heeft u dezelfde begroting gelezen als ik, mevrouw Hohage? Want ik weet niet waar die getallen precies staan die zij noemde, mevrouw Hollander.

Hollander, meneer Breda, ik zal mijn verhaal vervolgen, dan zal ik u weer duidelijkheid geven. Fractie Hohage heeft een accountant van een gerenommeerd accountantsbureau naar de begroting en de rapportage laten kijken. Ook deze accountant kwam met de opmerkelijke verschillen. Deze accountant heeft overigens nog veel meer fouten gevonden in de begroting en rapportage en zij gaf aan dat dit stukken waren die bij een beursgenoteerde onderneming niet geaccepteerd zouden worden. Broddelwerk volgens haar.

Ik bedoel, de accountant heeft helemaal gelijk, want bedrijven doen op een andere manier hun boekhouding, maar volgens hoe een gemeente het hoort te doen, is die van ons fantastisch en klopt alles. Dat zegt de accountant ons al jaren.

Mevrouw, u mag geloven wat u wilt geloven, meneer Breedijk. In 2014 bij aanvang van deze collegeperiode was de reserve 116 miljoen euro. Bij de afrekening van de begroting in 2016 werd gemeld dat de reserve 119 miljoen euro was of zou zijn. Nu eind 2017 wordt verwacht dat de reserve 109,5 miljoen euro is. In de voorjaarsnota 2017 worden bedragen genoemd als reserve van 63.000.043 en 1.000.027 miljoen. Fractie Hohage heeft u dan ook al vragen gesteld over de verschillen in de bedragen. En toen kreeg fractie Hohage geen antwoord. College, al deze verschillende bedragen legt u dat eens uit. Wat klopt er nou, wat klopt er niet? Wat zijn nou de werkelijke cijfers? Wat is hier aan de hand? Waarom krijgt de Raad niet werkelijk echte cijfers? Een collegeperiode geld uit de reserve halen, negatieve begrotingen en dan toch nog een reserve hebben die zo hoog is. College kan niet volgens fractie Hohage, en ook niet volgens onze inwoners, zoals fractie Hohage afgelopen week ook weer te horen kreeg. Wat doet dit college nou helemaal? In de krant staan om lintjes door te knippen, zebrapaden openen en zichzelf promoten, wat er echt moet gebeuren doen ze niet, maar het heeft wel heel veel geld gekost en dat is wat fractie Hohage ook ziet. Een college dat alleen maar bezig is met ad-hoc beleid, geld gestopt heeft in zichtwerk en bijna alle belangrijke zaken voor zich uit heeft geschoven. Veel geld is verspild. Inzichtwerk zoals het Waterspoorpark, Park Het Loo, de BinckBank Tour, weinig toeschouwers, veel kritiek van de rijders en van de organisaties, het Huygenskwartier, enzovoorts. En dan de vooruitgeschoven werken zoals de DVC, we noemen het maar Vlietvoorde, want dan weten we niet meer dat er zoveel geld daarin is verdwenen. De ringweg Stompwijk, Schakenbos, sociale woningbouw zoals hier al is genoemd, maar de eerste paal moet nog in de grond en er is voor veel geld uitgegeven, zonder dat er toezicht of controle op was. Ik noem er natuurlijk het externe inhuur. Maar ook woei de jeugdzorg en met name het CJG. Ook veel dingen zijn of werden niet gedaan, zoals gemeentebreed groenbeleid, ja op een A-locatie, maar de B- en C-locaties, werkloosheidsbeleid voor werklozen van 27 jaar en ouder. Wat wel is gedaan waren projecten die al in gang waren gezet door vorige colleges: Stompwijkseweg, Driemanspolder en een verbouwing van winkelcentrum Leidsenhage en in bijna alle gevallen zijn de kosten hoger dan geraamd en moeten uit de reserve worden bijgepast.

Voorzitter interruptie, de heer Rosmuller. Kunt u

Aangeven hoe dat in het geval van de Stompwijkseweg het geval is? Dat is volgens mij lager dan in de reserve opgenomen was. Zal ik

Het lijkt me handig als hij daar nu antwoord op geeft en niet na afloop, want dan hebben we er niets aan.

Meneer Moros, bel me niet, want dan heb ik het gevoel dat ik te weinig tijd heb.

Ik kijk, ik moet hier ook collega Ros Bennes even bijvallen, want kijk, u staat hier gewoon echt een karikatuur te maken van wat het college doet, hè? En van die begroting die voorligt. Ik vind dat echt totaal ongepast. Als u dat doet en u zit te schermen met een accountant op het moment dat u dat doet, dan moet u echt met bewijs komen, want u staat nu gewoon echt te raaskallen, daar neem ik echt afstand van. Dit zijn echt uw woorden en totaal ongepast wat mij betreft.

Meneer de Voorzitter, dit even buiten mijn spreektijd: het woord raaskallen vind ik een beledigende uitdrukking. U

Hebt u het woord, mevrouw Howard? U geeft uw visie op het werk en u hoort in de reactie van uw raadsleden wat dat met hen doet. En daar krijgt u een reactie op. Ik wil u vragen daar verder op te reageren. Ik ben

Meneer van der Griend, ik zal u de berekeningen doen toekomen. Niet nu, want het gaat al bij spreektijd af, zoals u zult begrijpen. En ik hoop dat u uw woorden wilt terugnemen. Het zou getuigen van enige beleefdheid.

Nee, voorzitter, dat wil ik niet, want ik vind gewoon dat wat u staat te doen, dat is wat mij betreft raaskallen. Zonder enige bewijslast staat u het College van alles en nog wat uit te maken. U schermt met een accountant, maar zonder enig bewijs. Stuurt u dat gerust op, ik ben er erg benieuwd naar. Mevrouw.

Vervolgd. De Raad werd en wordt bijna altijd pas op de hoogte gebracht, naderhand van extra kosten. Er werd daardoor voor een voldongen feit geplaatst. Het geld was al uitgegeven en dat kon niet meer worden teruggedraaid. Maar ook werd en wordt het merendeel van de Raad niet serieus genomen. Vragen worden niet of afwijzend beantwoord en de antwoorden die wel komen zijn nietszeggend. Moties van de Raad werden en worden bijna niet uitgevoerd, alleen als zij in het verlengde liggen van wat dit college wil. Ik zal u een voorbeeld noemen. De motie van 26 januari 2016 van Gemeentebelangen die door de Raad is aangenomen, waarbij het college wordt opgedragen om als gemeente te komen met een papieren ouderengids. Nu, op 31 oktober 2017, is deze motie nog steeds niet uitgevoerd en heeft het college de Raad dus genegeerd. Dit is maar één van de voorbeelden. De financiële cijfers, zoals die nu voorliggen in het programmabegroting en de tussentijdse rapportage, die kloppen niet. Zelfs al die stukken zelf en ook als we naar de Najaarsnota 2016 en de Voorjaarsnota 2017 kijken, de verschillen zijn nog groot. Dat heb ik toen ook al gezegd. Uit de cijfers van vanavond blijkt, als men daar goed naar kijkt, zover het kan met een budgetbegroting, blijkt het handelen van het college. Het lijkt erop dat de cijfers rooskleuriger worden voorgesteld dan ze in werkelijkheid zijn en dat het college zijn eigen handelen wil verbloemen. Het is aan onze inwoners niet uit te leggen dat er zoveel geld verspild wordt aan bijvoorbeeld inhuur van externe organisaties of mensen. 6,9 miljoen euro in 2016. U geeft...

Geeft nu niet alleen allemaal beschuldigingen aan de Raad, maar ook aan het college en opnieuw zonder onderbouwing. Ik zou dan graag hier ter plekke en mondeling uw onderbouwing horen.

De tweede keer moest wellicht heeft het niet goed begrepen, dat zal ik er toen toekomen, maar niet nu, want dat gaat van de spreektijd af. Voorzitter, voorzitter.

Dan moet u die dingen niet zeggen als u niet in uw eigen spreektijd onderbouwing kunt leveren, voorzitter.

Op hetzelfde punt, de heer Rosberg. Dus ik...

Ik kan een handreiking doen. Ik heb denk ik nog 20 minuten nodig. Ik zou graag ook die onderbouwing nu willen hebben.

Ik heb ook heel veel wensen gehoord in andere verhalen van andere fracties. Ik had ook kunnen vragen naar de onderbouwing van die wensen. Zo beleefd was ik om dat niet te doen, dus ik verzoek om mijn verhaal gewoon af te maken. Mevrouw Hohage.

Het is aan onze inwoners niet uit te leggen dat er zoveel geld verspild wordt aan bijvoorbeeld inhuur van externe organisaties of mensen. 6,9 miljoen euro in 2016, een kostbare duivel voor de corridor en vliet voor de. Verlies mogelijk € 20 miljoen.

Nou, ik zie dat u begint te bewegen. Als ik wat graafschap hoor, u heeft het over een mogelijk verlies van 20 miljoen euro op de Vlietvoorde. Waar haalt u dat vandaan?

Mevrouw Behagen vind ik mogelijk, heb ik u gezegd, als u dat hebt gehoord.

Voorzitter meneer Rosberg, hier maak ik toch wel bezwaar tegen. Er liggen grondexploitaties. Die laten duidelijk een ander getal zien dan mogelijk 20 miljoen. En ja, u kunt elk getal noemen. U kunt 100 miljoen noemen, u kunt 200 miljoen noemen als u het woord mogelijk gebruikt, maar ik denk dat u daar de politiek niet goed mee doet en dat u ook de inwoners daarbij niet op de juiste manier informeert. Mevrouw Hohage.

Verlies van 20 miljoen euro op de duivel voor de corridor en dat er niets is en wordt gedaan aan de werkloosheidsbestrijding van de werklozen van 27 jaar en ouder. Nog steeds meer dan 4400 werklozen, 12,5% van onze beroepsbevolking. Leid ze dan. Voorburg is nummer één van de top 20 sociale woningbouw. Heb ik al zo vaak genoemd. De plannen ervoor zijn vooruitgeschoven, Rijnlandlaan of zelfs afgelast, Starreveld, de ouderenzorg. En echt sociaal beleid is er nog niet gekomen. Fractie Haag, het zal u verbazen. Geef dit college dan ook een zware onvoldoende en ziet uit naar de verkiezingen van 2018. Dank u.

Dan ga ik deze termijn afsluiten met maar. Orde. Een reactie van het college. En ik vraag daarvoor eerst wethouder Bremer. Ik zie een signaal voor een korte schorsing. Ik stel voor om de vergadering even 5 minuten te schorsen. Dames en heren, ik vraag u om plaats te nemen. En als ook de raadsleden hun plaatsen weer hebben ingenomen, heropen ik de vergadering en voor de reactie op de eerste termijn van het college geef ik eerst de wethouder financiën het woord, wethouder Bremer.

Ja dank u wel, voorzitter. De meeste fracties hebben er al aan gerefereerd. De laatste begroting voor de verkiezingen. Mijn eerste begroting, jammer dat niemand dat nou noemde, dus denk ik, dan doe ik dat zelf, waar we heel hard aan gewerkt hebben. En ik wil daarom ook beginnen om afstand te nemen van alles wat de fractie Hohage zojuist verteld heeft. Want niet alleen beledigt zij het college en u als raadsleden, maar vooral ook ons ambtelijk apparaat dat keihard gewerkt heeft aan deze begroting. Er stond inderdaad een klein foutje in de lift, daar zijn we op gewezen en dat is gecorrigeerd. Voorzitter, bij interruptie. Interruptie, mevrouw.

Heel duidelijk stellen dat ik de ambtenaren niet heb genoemd en die wil ik alleen maar prijzen voor al hun werk, voor alle duidelijkheid. Wethouder.

Verschillen van mening Voorzitter, als ik hoor dat deze begroting van geen kant deugt. Hij is opgesteld door de ambtenaren, dus dan trek ik daar mijn conclusie uit. Leden van de Raad, het is een begroting en dit is een vertaling van de kadernota, zoals we die eerder vastgesteld hebben. En met de verkiezingen in het zicht is die inderdaad beleidsarm. Het uitgangspunt is steeds geweest dat de wijzigingen die het financiële beleid dat u als Raad wenst besproken en vastgelegd worden in de kadernota. Het schetst dan ook een beetje mijn verbazing dat er nu zo'n batterij aan amendementen en moties ligt die echt wel substantiële wijzigingen voorstellen. Niet allemaal, maar een aantal daarvan wel, wijzigingen die ons financiële beleid raken en een aantal legt ook al een financiële claim op de toekomst en dus ook voor u als komende Raad. Onze ambtelijke organisatie, zoals u weet, kijkt jaarlijks kritisch naar zichzelf en heeft ook een taakstelling gevonden van 1,8 miljoen. En het zou erg jammer zijn als de inhuur van externe, sorry D66, daar een extra claim op legt. Dus om die reden alleen al zal ik deze motie, amendement was het volgens mij, u afraden. Ja. Zegt.

De wethouder, nou, is er al een taakstelling om het in de toekomst beter te gaan doen in deze begroting? Nee, dan...

Dan heb ik me verkeerd uitgedrukt. De ambtelijke organisatie kijkt jaarlijks naar zichzelf van wat kan beter, wat kan goedkoper, wat kan efficiënter. Dat heeft al 1,8 opgeleverd, dus in principe is al het vet van de botten zoals je dat wel eens noemt en dan chargeer ik een beetje, maar als daar nu zeg maar ook op de inhuur van externen wordt gevraagd. 0,9 noemde meneer Van der Griend dat, maar dat komt op 4 tot 7 FTE aan. Dat betekent dus dat we dingen ook niet meer kunnen doen en ik zou dan liever als wethouder van Financiën van u horen wat we dan niet meer gaan doen. Als dat u zegt, we doen zoveel procent minder, want dan maakt u niet echt een heldere keuze. Ja

Voorzitter, de heer Van der Groep bij interruptie. Kijk, dat snap ik dat de wethouder, maar dat vraagt, hè? Van wat doen we dan niet meer? Maar kijk, u krijgt een jaar de tijd, hè? Want die taakstelling gaat in vanaf 2019 om op een externe inhuur van 6,9 miljoen te besparen. Nou, we hebben het over 6 FTE externe kosten, denk ik. Als je ze inhuurt, dan hebben we het dus over, even in de grove berekening, 6 FTE. Je hebt een jaar de tijd om als gemeente het met 6 externen minder te doen. Dat kan geen grote ingewikkelde opgave zijn. Dan kan het niet zijn, in ieder geval, dat u stelt: we kunnen echt bepaalde dingen niet meer doen. Dat weiger ik te geloven. Maar goed, dat is uw antwoord. Dit is mijn overweging erbij en ik hoor graag wat de collega's daar ook van vinden, want deze dekking is wat ons betreft echt een verstandige dekking. Wethouder.

Voorzitter, dank ook aan de heer Van der Grinten. Mijn collega wethouder Stemerdink zal dadelijk, zij heeft natuurlijk personeel in portefeuille, daar wat uitgebreider bij stilstaan. Even kijken, waar was ik gebleven? Nou ja, we hebben een financieel gezonde begroting. Structureel laat een positief beeld zien vanaf 2021 van 2,4 miljoen. We hebben ook al aangegeven dat er wat risico's aan zitten te komen. DSW is al genoemd, het cultuurhuis had ik vorige week zelf genoemd. Zal ik zo even op terugkomen? Precario die afgeschaft wordt per 2022 en zo zeg maar, is dat structurele overschot wat we hebben van 2,4 miljoen wordt al snel kleiner, dus ik wil u dat toch ook even meegeven bij uw overwegingen straks voor moties en amendementen. Dan de vragen die gesteld zijn. Nou ja, de VVD zei ook van, hé, hoe zit het dan met de reserves? En we hebben het idee dat er meer uitgegeven wordt dan er binnenkomt. Sorry, ja. Tot 2018 heeft u daarin, dat staat ook duidelijk in de begroting aangegeven en vanaf 2020 zijn we gewoon structureel wel in evenwicht en ziet de begroting er gewoon gezond en sluitend uit. De DSW komt er inderdaad aan. Dat heeft de wethouder Stemerdink al eerder aangekondigd. Maar wij wachten even de gewijzigde begroting van DSW zelf af. De eerste klap zullen we dan zelf opvangen middels de reserve en we zullen verder met beleid moeten kijken hoe we dat met de kadernota gaan oplossen voor de toekomst. Het cultuurhuis. Ik zei het net al even, die had ik vorige week aangekondigd. We hebben vandaag inderdaad in het college daarover gesproken. Er komt een raadsbrief naar u toe deze week vooruitlopend daarop. Even comprimeren tot één geheel. Het is zo dat Slim Scholenbouw heeft aangegeven dat alles bij elkaar. Zij hadden nog geen contracten getekend met de aanbestedende partijen met wie zij dit willen gaan bouwen. Dat moet allemaal nog getekend worden. Dat is het nadeel waar we nu tegenaan lopen en al die kosten zijn gestegen. En dat kwam neer op 7 ton, nou, dat vond ik serieus geld, ja, ik zie u dezelfde reactie geven, dus ik heb tegen Scholenbouw gezegd van nou, daar kan ik eigenlijk niet mee naar de Raad. Ik wil dat u daar goed over nadenkt, nog een keer goed met de partijen spreekt. Toen kwamen ze terug met het dan vragen we alleen aan de gemeente, € 560.000 doen wij de rest zelf bij, zodat is nog steeds serieus geld. Maar als we dat wegzetten met de kapitaallasten, is dat € 18.000 per jaar. Ik zal daar wat uitgebreider op ingaan in de brief, maar dat is dus het bedrag wat ik aan u als gemeenteraad ga vragen, € 560.000 wat we dan jaarlijks zullen afschrijven met € 18.000 per jaar. Voorzitter, interruptie.

Interruptie van de heer Overmeeren: Als ik het mij goed herinner, toen het besluit genomen werd om het risicodragend bouwheerschap hierover te nemen, werd er volgens mij door het college gezegd: "Ja, we hebben alle risico's onder schot en er wordt gewerkt in een bouwteam, dus dan zou dit toch niet voor mogen komen?" Sorry, voorzitter.

Voorzitter, dit heeft alles te maken met de bouwkosten die nu aan het stijgen zijn. We kunnen bijvoorbeeld geen heipalen meer krijgen, die zijn gewoon op, die zijn volgend jaar oktober pas weer beschikbaar. En als alternatief kunnen we wel die draaipalen die ze dan indraaien in plaats van inslaan. Die zijn wat duurder. De partijen die zij moeten contracteren, zitten ook met personeelstekorten. Daardoor wordt dat duurder. Er zijn een aantal verschillende dingen die dus duurder worden, die met elkaar dat bedrag maken, maar als u mij toestaat: in de raadsbrief heb ik het helemaal uitgebreid. Ik kan het nu opleveren met het risico dat ik er eentje vergeet of twee. U krijgt het deze week en daarin staat helemaal uitgekristalliseerd wat alles precies is en waardoor het komt.

Eigenlijk niet zo belangrijk, waardoor het komt. Sorry voorzitter, want de essentie was toch juist dat in dat bouwteam alle risico's elders zouden worden belegd, dus dat die heipalen duurder worden. Ja, dat is dan vervelend. En als ze goedkoper zouden worden, hebben we die meevaller ook niet. Ik dacht dat dat de essentie was. Maar ik wil voorstellen, zoals de wethouder ook voorstelt, want die discussie kan ook nog verder in de raad worden gevoerd naar aanleiding van de raadsbrief, zodat ook alle informatie bij elkaar ligt en we nu op een aantal gegevens die mondeling kort worden toegelicht om daar verder discussie over te voeren. Maar voorzitter, we gaan vanavond, we gaan vanavond als het goed is, een begroting vaststellen en we horen nu dat er een tekort is van mogelijk € 560.000, dus het is wel degelijk nu relevant voor de discussie. Dat klopt en dat bedrag heeft de wethouder genoemd en over wat daar verder achter zit. En dat is ook om daar verder over door te spreken. Als u alle informatie ook in de raadsbrief die naar u toe komt in de komende tijd verder kan bespreken. Maar in ieder geval is er gevraagd om de hoogte van het bedrag. Voorzitter, interruptie de heer Paardenkooper: is dan in de begroting van 2018 al rekening gehouden met deze € 560.000 extra of niet? Wethouder.

Nee, nog niet, nee, die hebben we pas gehad en daarom zei ik ook, gaf ik u aan. We zullen hem als kapitaallast wegzetten voor € 18.000 per jaar. Die ruimte is er. Daar hebben we al naar gekeken. Dat is ook het voorstel dat ambtelijk gedaan is en toch nog even terugkomt op de heer Overmere. U heeft het over die aanbesteding zoals die was, maar doordat het een bijzondere aanbesteding is geweest. De vraag is ook, zullen we dat in de toekomst zo doen? Die zal ik ook meenemen, dit zijn wel onvoorziene kosten. We hebben dit getoetst. Bij een onafhankelijk bedrijf mochten wij zeggen, van nou slim bouwen allemaal leuk en aardig, maar we stoppen hiermee. We gaan het opnieuw aanbesteden. Gaan we dat verliezen, want dit is allemaal goed uitlegbaar en zij kunnen hier gewoon een claim op leggen. Dus vandaar.

Maar voorzitter, de heer Overmere, de begroting is dus eigenlijk al ernstig achterhaald terwijl we er nog mee bezig zijn met het vaststellen, voorzitter.

Denk dat de term ernstig achterhaald is. Wat overdreven is als de wethouder zegt, het is €18.000 op jaarbasis en binnen die €18.000 is al nagekeken dat daar ruimte voor is binnen de begroting. Dus ik stel voor om gewoon de stukken af te wachten en in december die discussie te voeren. Wethouder Bremer.

U weet zelf ook dat van de zomer de begroting al klaar is gekomen. U bent zelf naar tafeltjesavond geweest en dit is van de week bekend geworden. Dus ik kan dat niet meenemen in de begroting zoals die nu voorligt. Ik kan alleen aangeven wat ik net gedaan heb. U krijgt deze week een raadsbrief. We agenderen het voor de Commissie Emma, dan zullen we er uitgebreid over spreken. Even kijken waar ik gebleven ben? Er is nog een duidelijke vraag gesteld over Eneco, hè? Dat er inderdaad een aantal gemeenten nu zijn die ook nee hebben gezegd. Wat we niet verwacht hadden, we weten nog niet precies wat dat inhoudt, maar ik heb u ook aangegeven toen we daar een discussie over voerden dat er nog een officieel go/no-go moment komt. Dus we blijven het gewoon aandachtig volgen en mocht het dusdanig weinig opleveren, dan kunnen we altijd nog een nee toepassen, maar laten we het daarvoor nu gewoon laten zoals het is en het op de voet volgen. Volgens mij heb ik dan alle vragen beantwoord, voorzitter. Qua moties en amendementen, wilt u daar ook al een reactie op?

Wethouder, ik denk dat het goed is om vanuit de portefeuille ook op de amendementen en de moties nog een reactie mee te geven, zodat het straks ook voor de tweede termijn in overweging meegenomen kan worden. Nou.

Er zijn er niet heel veel binnen mijn eigen portefeuille, anders dan dat ik mijn betoog eigenlijk begon van let op dat u een taakstelling al voor de komende raadsperiode oplegt. Hé allé, ik kan ook niet in alle dekkingen vinden en ik kijk dan ook even naar meneer Breedveld. Enorm waardering voor de puzzel die u zo opgesteld heeft en opgeschreven heeft. Maar eigenlijk is het zo. U noemt bijvoorbeeld het potje onvoorzien om dat te gebruiken. Dat is eigenlijk voor onvoorziene zaken. En als u zegt, daar wil ik de toeristenbelasting mee compenseren. Dan is dat eigenlijk oneigenlijk gebruik dus om die reden zou ik al eigenlijk willen voorstellen om dan met een ander voorstel te komen dan deze. Ik vind de dekking niet heel reëel in dat opzicht, dus mijn taak om aan u aan te geven dat dat dus eigenlijk onwenselijk is.

Ik wil toch even goed begrijpen wat u al zei over die taakstelling. Hoe dat nou precies zit? U vertelde met de kadernota dat er met een stofkam door alle budgetten is gegaan en daar is veel geld gevonden. En daarom hebben we voor de toekomst verder geen taakstelling meer, als ik u goed begrijp. En in vorige jaren hadden we altijd een prikkel om het in de toekomst nog weer een beetje beter, nog weer een beetje efficiënter te gaan doen. Nou, die prikkel is nu toch helemaal uit de begroting als ik het goed heb.

Ja, zo'n taakstelling bedoelde ik niet. Ik bedoelde meer van u probeert iets te schrappen, hè? De hondenbelasting, toeristenbelasting of die parkeerbelasting, en u wil dat dekken met iets wat ik dan een taakstelling voor de komende raadsperiode vind, omdat daar ook beleidskeuzes in zitten. Misschien is taakstelling niet het goede woord. Maar ik vind vooral als Raad dat u wel heel veel krediet weghaalt al.

De gedachte is als wij, als wij die begroting goed lezen, dan zit daar dermate ruimte in dat we voortaan niet meer naar mensen hoeven te gaan om bepaald geld op te halen, gewoon omdat we dat niet echt nodig hebben de afgelopen jaren. Er is nooit meer dan 100.000 van de post onvoorzien gebruikt en als die een keer nodig is dan hebben we reserves en die heb je dan eventjes nodig, maar dat buig je snel om en dan val je weer binnen je begroting. Dus ik snap uw opmerking niet helemaal. Ik snap dat het niet leuk is om te besparen hè. Niemand vindt besparen leuk, dat is heel menselijk, maar besparen dat is net levertraan. Niemand vindt het leuk, maar je hebt het nodig om gezond te blijven. Wethouder.

Maar ik zocht even uw dekens voorstel. Nou, wat ik bedoelde te zeggen is dat de onvoorzien post echt voor dingen is die onvoorzien zijn. Als u er bewust voor kiest om de trust de belasting af te schaffen, vind ik dat niet thuishoren bij een onvoorziene post. Dus ik vind die twee niet met elkaar matchen. Dat is wat ik probeerde uit te leggen. En of dat nou voldoende in zit of niet, hè? Dat is even dan in deze niet relevant, maar dat is een keuze. Ik geef alleen even aan dat ik dat dus niet vind. Dat vind ik eigenlijk oneigenlijk gebruik van het potje. Voorzitter, een...

Een vraag dan nog: dat is meer uw mening en intuïtie. Er is niks boekhoudkundig of iets dergelijks mis mee, toch?

Nee, waarschijnlijk niet, maar als wethouder van Financiën vind ik wel dat ik het u mee moet geven dat het daar niet voor bedoeld is. Voorzitter.

Dank u wel. Is er nog een andere interruptie? Ja, de heer Van Veller. Nou ja, ik luister ademloos toe. Dank u wel, voorzitter, maar ja, niet te lang, want dat hou je niet vol. Nee, wij zijn natuurlijk. Wij vinden hier de voorstellen van D66 namelijk buitengewoon sympathiek. Zowel het afschaffen van belastingen zijn we natuurlijk helemaal voor, en de jeugdhulp gaat mij ook aan het hart. Maar als ik het goed begrijp, zijn al die, nou ja, ogenschijnlijk toch wel vrij solide of, nou ja, geloofwaardige dekkingsvoorstellen volgens u als minister, of minister hoor mij nou, dat is nog lang niet het geval. Te lang op Financiën gewerkt als wethouder van Financiën. Als wethouder van Financiën verwijst hij die dekkingsvoorstellen dus eigenlijk naar de prullenbak als ik het goed begrijp. Nou.

Ik, ik geef u aan. Oh, sorry, mevrouw.

Baal ook een interruptie dat hij hetzelfde punt. Ja, want dan pakken we die gelijk in één keer mee, mevrouw Baal. Ja, want u

U heeft nog wel even een toelichting gegeven waarom u het afschaffen van de toeristenbelasting niet goed vond. Maar wij zijn als CDA nog wel even geïnteresseerd in wat u dan vindt van de dekking voor de parkeerontheffing om die kostendekkend te maken, want dat vonden wij namelijk wel een buitengewoon sympathiek voorstel. Wethouder.

Belastingen die geschrapt kunnen worden, zullen toegejuicht worden door alle inwoners kan ik me zomaar voorstellen. Maar dat zijn dekkingen die niet in mijn portefeuille zitten. Dus dan laat ik graag mijn collega's het woord voeren. Dus vandaar. Maar ik begon ook door te zeggen dat ik eigenlijk vind dat je, als je dit soort substantiële wijzigingen wil doorvoeren, wat echt beleidswijzigingen zijn, dat je dat eigenlijk bij de kadernota moet doen. Als u nu drie belastingen wilt afschaffen, maar dat is aan u als Raad. Ja, ik vind dat ik het gezegd moet hebben, maar doe ermee wat u wilt. Voorzitter, bij

Bij de kadernota zet je natuurlijk die grote lijnen nog. Heeft u ongeveer aan wat u wilt? En pas toen we dit detailniveau zagen, toen zagen we eigenlijk dat er details in zaten waarvan we denken, hè, als je die er nou eens uithaalt en dat vindt niet leuk, dat kan ik begrijpen, want dat betekent besparen geblazen, maar die kun je er makkelijk uithalen. We hebben het niet echt nodig. Pas als je die optelt, zie je dat we eigenlijk geen goed verhaal meer hebben om naar mensen te gaan om belastingen op te halen. Dat kon je met die kadernota nog niet zien. Dat zie je nu pas nu je potjes handgeld ziet en extra budgetjes en dat soort dingen. Nu pas is helder dat we die belastinggelden niet nodig hebben. Nou, dan moet je het niet ophalen.

Ja, dat is inhoudelijk de financiën, maar ik bedoel, het is echt een beleidskeuze. Op het moment dat je zegt, we gaan die belastingen niet meer vorderen, vind ik dat een beleidskeuze. Want het is wel structureel inkomen.

Voorzitter, dat ben ik natuurlijk met de wethouder eens.

De laatste interruptie op dit punt, en dan maar naar de volgende.

Het is nooit te laat om belastingen die je niet nodig hebt omlaag te brengen. Dan ga...

Ga ik naar wethouder De Ridder. Ja, bedankt voorzitter.

Ik heb op mijn portefeuille 3 vragen genoteerd en opmerkingen over 4 moties, dus daar wil ik op ingaan. Om te beginnen de vraag van CDA over het preventiekader jeugd en voortijdig schoolverlaten. Daar zal misverstand over bestaan, maar daar kom ik op terug. Want dat is niet zo dat ik daar geen antwoord op wil geven. Dat antwoord krijgt u. Over dan de PvdA die had de vragen over het Vers Voorburg op de Rijnlandlaan. Nou, we hebben het daar eerder over gehad, hè? In november gaan we verschillende varianten bespreken met alle stakeholders voor de Rijnlandlaan en het Voorburg. Kan ik u verzekeren? Zit in al die varianten en ik heb ook eigenlijk nergens weerstand ontmoet om Vers Voorburg daar te vestigen. Bovendien, als u straks de begroting heeft vastgesteld, staat ons niets meer in de weg om een beschikking af te geven. Interruptie van

Dat het vaststaat, daar ben ik natuurlijk heel blij om, maar daar gingen we ook wel van uit. Maar het gaat vooral om het moment dat die school zeker weet, dan kunnen we gaan bouwen en dan kunnen we verhuizen.

Ja. Daar zorgen we dus zo snel mogelijk voor. Ik kan het proces niet sneller maken dan het gaat. Dan heeft hij ook gevraagd naar de ruimte voor leerlingen tijdens de nieuwbouw voor de Maartensdal, u wist het al hè? De school is verantwoordelijk voor de sporthal, dus ook voor de vervangende ruimte. Die is daarmee bezig. Ik wil u toezeggen dat wij over de schouders meekijken. Wij hebben, hè, de sloop wordt pas voorzien in de zomervakantie van 2018, dus er is ruimte nodig vanaf augustus/september 2018. Wij zullen daarin meekijken dat die ruimte er komt. Tot nu toe ziet het ernaar uit dat dat gaat lukken. Met de kennis van nu dan de moties, de eerste waar ik op in wil gaan, de samenwerkende overheid. Samenwerkende overheid is onderdeel van de moderne overheid. Moderne overheid is een samenwerkende overheid. Maar dit is een heel concreet voorstel om bepaalde organisaties te laten inhuizen en daar experimenten mee te doen. Nou, experimenten doen kost tijd, kost geld en op dit moment zitten wij vrij krap in ons jasje. Wat ik wel wil toezeggen is dat we gesprekken voeren met andere organisaties om te kijken hoe wij onze samenwerking kunnen verbeteren. Maar de motie zoals die geformuleerd is, zal ik willen ontraden. Dan de volgende.

Natuurlijk. Ontraadt u die motie nou omdat dit tijd en energie kost, begrijp ik dat zo goed. Omdat u

U ervan uitgaat dat andere organisaties dat met ons willen delen en dat dat de dienstverlening aan onze inwoners ten goede komt. Dat zijn allemaal aannames.

U kunt ervan uitgaan dat andere organisaties dat willen. Kijk, en u moet dat op een, laat ik zeggen, op een pragmatische manier opvatten. Dat zeg ik ook even tegen de collega's in de Raad. Ik ben ervan overtuigd dat er bijvoorbeeld op woensdagmiddag en ook op vrijdag, zoals dat voor iedere overheidsorganisatie geldt, wel een plekje beschikbaar is. Dus nodig gewoon eens een andere organisatie uit en kom eens bij ons zitten en dat kost echt helemaal niks. Natuurlijk kost dat tijd en geld, maar dan kunt u net zo goed zeggen, alles wat we doen om onze inwoners te helpen kost tijd en geld. En energie, ja natuurlijk, maar daarom bent u er als overheid, als gemeente, hè? Dit moet u echt laagdrempelig zien. Ik vraag niet om pilots of iets dergelijks. Ik heb in de motie gezet, wel in 2018 met elkaar daar eens over praten, maar gewoon op een laagdrempelige, pragmatische manier nodig is een van die instanties uit. Het waren allemaal voorbeelden van instanties, kies er zelf een uit en kom erover in gesprek in de loop van het jaar met de gemeenteraad van helpt dit nou onze dienstverlening? Omdat al die overheidsorganisaties, ze kunnen geen zielloos zijn. Die werken steeds meer in ketens samen qua dienstverlening aan onze inwoners, dus u moet daar al mee samenwerken en dit vergemakkelijkt. Nou ja. Voorzitter.

Ja zeker, in aanvulling op de heer Van Griend, ik vind het echt een heel goed idee om dit zo te doen en misschien kunnen we ook als gemeente er nog geld aan overhouden als bijvoorbeeld bij de SVB gevraagd wordt. Als die mensen bij ons komen zitten, dat we daar geld voor in rekening brengen, dan levert het ook nog op. En dat nee, maar even zonder gekheid. Ik denk dat u een heel willekeurig instantie. Oh ja, zoiets nee, ik vind dit echt zonder gekheid echt een goed punt waarin we als gemeentelijke overheid onze nek uitsteken om ook de landelijke instanties dichterbij de mensen te brengen. En ik zou het ook van harte willen aanbevelen, wethouder.

Nou, zoals ik net al zei, de moderne overheid is een samenwerkende overheid, maar wat u vraagt, kost tijd, kost geld en we zitten krap in onze mensen en onze middelen. Dus vandaar dat ik zei dat ik wel wil toezeggen dat ik de gesprekken aanga met de organisaties, maar heel veel meer durf ik nog niet te doen. Vandaar dat het advies blijft staan. Dan de motie over mengvormen voor winkels, de motie over mengvormen winkel en horeca. Er is inderdaad een pilot geweest. Die pilot was positief, maar als je die langdurig wil uitvoeren, dan vraagt dat verandering van wetgeving, de drank- en horecawet, en dat zal tijd kosten voordat we vervolgens de pilots die gedaan zijn ook in de praktijk kunnen uitvoeren. In de tussentijd zullen we het moeten doen met het ondersteunende horeca in de detailhandel, het beleid uit 2011, lokaal beleid en ons detailhandelsbeleid. De manier waarop wij nu met ondernemers omgaan, is dat wij dankzij de pilot verlichte regelgeving hebben, wij hebben een initiatieven tafel, dus dat we elk initiatief en elk verzoek wat binnenkomt ook van verschillende kanten bekijken voordat dan de vergunning wordt afgegeven, kost het veel tijd. Bovendien, er ontstaat dankzij de afgelopen periode de behoefte om een duidelijker richtlijn te hebben om maatwerk te kunnen verlenen. Er is eigenlijk van verschillende kanten behoefte om het beleid te actualiseren. Nieuw detailhandelsbeleid waarin heel nadrukkelijk aandacht voor horeca is, dat beleid willen we gaan vormgeven samen met ondernemers. Dat hebben we opgeschreven in het uitvoeringsprogramma voor de economische agenda, dat we dat vanaf de start van 2018 willen gaan doen, maar tot die tijd zouden wij terughoudend willen zijn met het toestaan van allerlei initiatieven. Dus uw motie is gedeeltelijk overbodig omdat we voorgenomen beleid hebben, gedeeltelijk ongewenst omdat wij niet zouden willen stimuleren om door te gaan in de richting van de pilots zoals die in de pilot mengvormen winkel en horeca hebben plaatsgevonden. Door door te zetten?

En ik ben blij wel de bereidheid te proeven bij de wethouder en ook als ze aangeeft evaluatie die is goed. De motie roept natuurlijk niet op om tegen regelgeving in te gaan en wat de motie oproept is ook een houding van het college en het ambtelijk apparaat om positief met initiatieven als ondernemers die met de initiatieven komen om daar gewoon positief en zo positief mogelijk mee om te gaan, roept echt niet op tot wetgeving, dus ik hoop dat de wethouder dat deel wel kan steunen.

Nou die positieve houding, die is er zowel ambtelijk als bestuurlijk, kan ik u zeggen. Maar waar we ook tegenaan lopen, is dat er altijd een individueel bedrijf is dat een vraag stelt, terwijl we eigenlijk ook merken dat we op een grotere schaal moeten kijken, hè? Dus wat is van belang voor een gebied? Nou, en dat vraagt actualisering van ons beleid, dus die positieve houding is er wel, maar we willen terughoudend zijn omdat we dat beleid willen actualiseren, zodat we ook in brede lijn positief bezig kunnen zijn voor onze ondernemers. Hè? Dus het belang van een individuele ondernemer is niet altijd hetzelfde belang als het belang van de gezamenlijke ondernemers. Dan de motie over de jeugdzorg, ja, de wethouder, de jeugd vind ik het natuurlijk hartverwarmend om te merken dat er zo'n grote steun is om absoluut te willen voorkomen dat er wat misgaat met de jeugd. Maar zoals ik ook in de commissie heb gezegd, is in 2018 hebben we het gedekt. De voorstellen die u nu doet zijn om 2019 te dekken, maar dat doet u met een dekking die wij vanuit het college niet zo verstandig vinden. En daarom zou ik u willen voorstellen om dit voorstel nog even aan te houden tot de kadernota voor 2020 voor de begroting van 2020. Dan hebben we een beetje beter zicht op hoe de vork in de steel zit op dat moment. Hoe de situatie is en dan is het misschien wat makkelijker om de dekking te vinden, dan wel weten we hoe we in de taakstelling kunnen voorzien.

U geeft aan voor de Kadernota 2019, maar ik neem aan dat u bedoelt 2020. Ja, meneer.

Meneer Ross, u heeft gelijk. Ik zit met de jeugdzorg al zo in de jaren vooruit te denken dat ik nog een jaar verder maak in mijn hoofd, mijn excuus. Voorzitter.

Toch nog een poging wagen. Even kijken als eerste wat natuurlijk interessant is om even te horen. Nu gaat het steeds over de dekking. Is of het college inmiddels nu ook een week verder is dan de AZ-commissie het nog altijd een goed idee vindt om die taakstelling door te voeren. Dat is mijn eerste vraag, is dat nou wel zo verstandig? De tweede, en dat is misschien zometeen. Komt uw collega-wethouder nog even over personeel praten? Even de grootheden tegen elkaar afwegend hè? Want u zegt, dit is geen goed idee. We ontraden deze motie en ik merk hier in de raad een breed gevoelen dat de jeugdzorg een ontzettend belangrijk dossier is, een belangrijk onderwerp en we hebben dat nog niet helemaal goed in de smiezen. Even de grootheden tegen elkaar afwegend. U heeft dit jaar een tekort op de jeugdzorg van 1,8 miljoen. Het gat met 2019, hè? Als we gewoon het komend jaar eenzelfde budget hebben, het gat wat we nu hebben in relatie tot 2019 is 1,8 miljoen plus 6 FTE. U heeft een gat van 2,4 miljoen in de feitelijke realisatie van de jeugdzorg nu versus 2019. Als u zegt dit moeten we niet doen omdat de dekking niet is geregeld, hebben we het over ongeveer 69 à 70 FTE externe inhuur. Dat was mijn tweede punt voor uw collega-wethouder zometeen. Vragen wij om in een jaar tijd het ongeveer met 6 FTE externe inhuur minder te doen op die 70 vergeleken met het gat wat u op de jeugdzorg heeft nu. Van 1,8 miljoen. Een taakstelling van 6 FTE is een gat van 2,4 miljoen. Dat is echt van een totaal andere orde dan vragen om een besparing via 6 FTE externe inhuur te realiseren. En als u dan zegt laten we er bij de kadernota nog even op terugkomen. Dan betekent dat u, over een selffulfilling prophecy gesproken, vanaf nu, morgen is het 1 november, tot en met juli, het eerste halfjaar van komend jaar, op zoek moet naar hoe u die 2,4 miljoen binnen de jeugdzorg gaat regelen. Dat is uw klus. Dat is een hele spannende klus. Wil ik u nog even een keer meegeven, wethouder.

Maar het is een klus voor 2019, zoals ik in de Commissie aan zet heb aangegeven, ziet het ernaar uit dat we het voor 2018 gedekt hebben. En voor 2019 gaat er heel veel veranderen. We hebben de regionale inkoop, we hebben meer ingezet op preventie waar mogelijk effecten van komen en we hopen stiekem natuurlijk ook dat er het een en ander verandert in de financiering zodat ook de compensatie op zijn minst weer geregeld wordt. Voorzitter nog.

Nog een opmerking dan, kijk dat valt ook allemaal te prijzen. Is hartstikke goed. Deze Raad heeft al breed gezegd: hartstikke goed die resultaatgerichte inkoop en die wachtlijstaanpak, hè. Dus die klus van 2,4 miljoen moet groter op het moment dat we die wachtlijsten aanpakken, dan komt er meer instroom en dat is maar goed ook, hè? Dus deze Raad betuigt de hulde voor wat er juist al gebeurt op de jeugdzorg en de route die u inslaat, maar deze Raad gunt u eigenlijk uw tijd en ook geld. Om uzelf geen onmogelijke opgave te gunnen. Hoe kunt u daar nou toch tegen zijn, denk ik dan? Interruptie.

Interruptie nog van de heer Paardenkoper. U zegt deze raad, maar u bedoelt deze fractie? Akkoord.

U doet een voorstel en u doet een dekking en wij denken dat die dekking niet geschikt is. En het voorstel, of het tegenvoorstel dat ik doe, is: stel het nou nog even uit, in 2019 weten we misschien iets beter of de taakstelling iets lager is dan die nu is. Dan die nu lijkt, dan zijn we in ieder geval een half jaar verder en dan kunnen we misschien een verstandiger voorstel doen.

Ja, ik hoor de wethouder zeggen dat ze, ik hoorde eigenlijk toen zeggen dat ze dat wel wil onderzoeken. Kunt u dat ook gewoon toezeggen dat u zegt van nou, ik wil wel onderzoeken of ik dat kan gaan vullen op wat voor manier dan ook. Dus los van wat er verder bij staat, maar bent u bereid om te onderzoeken hoe u dat tekort kunt terugdringen? Ja.

Uiteraard. Voorzitter, met het oog op de tijd ga ik door naar de laatste motie waar ik nog op wilde reageren en dat gaat over het inzichtelijk maken van de wachttijden. Nou, we hadden het al over de zorg voor de jeugd. En daar hoort ook bij de juiste hulp op tijd en we hebben het daar in de commissie ook al over gehad, hè? Met inkoop van 2018 willen we het ook beter inzichtelijk krijgen, dus ik wil, als ik het mag vertalen, de motie als een inspanningsverplichting om daar maximaal zicht op te krijgen, dan wil ik die absoluut toezeggen.

Wethouder, dank u wel, dan vraag ik wethouder Stemerdink om een reactie op de eerste termijn. Voorzitter, dank.

Dank u wel, laat ik beginnen met de rugby en de crickets. Ik heb ze af. Ik heb u deze week al, vorige week moest ik zeggen, een uitgebreide raadsbrief gestuurd, een uitkomst van een zoektocht in. In de Commissie hebben we er een aantal keren over gehad en ik heb uw Commissie destijds heel goed gehoord. Namelijk, ga op zoek naar een eigen locatie voor de rugby. Ik zei in eerste instantie van ja, maar ik vind eerst dat de rugby zich zelfstandig moet gaan bewijzen, hè? Kunnen ze nog zijn? Zijn ze een vereniging die wat langer kan gaan bestaan? Maar op een gegeven ogenblik heb ik gezegd, we gaan gewoon op zoek naar een locatie. We leggen alle financiële beperkingen even naast ons neer en we gaan gewoon zoeken of we überhaupt een veld kunnen vinden waar ze zich mogelijk zouden kunnen vestigen. Dat is de opdracht geweest en helaas, voorzitter, moet ik aan u aangeven dat ik geen stuk grond in de gemeente heb kunnen vinden waarop zij zich zelfstandig kunnen vestigen. En daarbij geef ik even aan dat ik de openbare groene parken heb uitgesloten van de vestiging van de rugby. Dat vond ik op zich wel een redelijk kader en voorzitter. Ik heb uiteraard ook niet meegenomen de locatie Rijnlandlaan en de Star, omdat uw raad daar vorig jaar juni een ander raadsbesluit over heeft genomen over die twee locaties. Alleen maar niet vrij. Als ik die zou meenemen, er is gewoon in de gemeente nergens een veldje van, is het 100 bij 65 of zo? Wat er maar vrij is nu waarop de rugby zich zelfstandig kan vestigen. Ook, voorzitter, de locatie achter Westvliet bijvoorbeeld, is te klein. We hebben gekeken naar verhuizingen van een aantal sportverenigingen die daartoe bereid waren. Welke locatie bleef er achter? Ook die, voorzitter, was te klein om een rugbyveld te kunnen realiseren. Nou, afijn, zo zijn we al die opties afgegaan, dus soms is het antwoord niet leuk, maar is het wel wat het is. Er is namelijk geen, op dit ogenblik is er geen locatie beschikbaar in de gemeente waar de rugby zich zelfstandig zou kunnen vestigen. Dus, voorzitter, het is spijtig, maar het is niet anders. Ik heb al eerder in de onderzoeken aangegeven dat er ingeluisd kan worden bij VC, die inhoudelijk de discussie lijkt. Misschien niet dat we die vanavond moeten gaan overdoen, maar vandaar, voorzitter, dat het college het standpunt handhaaft dat de rugby kan inhuizen bij VC. Want ik ben het helemaal met u allen eens dat er, als we zeg maar een nieuwe vereniging is waar gewoon in dit geval heel veel kinderen ook sporten. Want rugby is een vereniging tot 18 jaar, nog even voor alle helderheid, geen volwassenen. Tot 18 jaar dat ook zij een plekje verdienen en, voorzitter, dit is de enige optie die ik op dit ogenblik heb en

Heeft aangegeven dat u een aantal locaties inderdaad onderzocht heeft. Nou, dat lijkt me erg duidelijk dat het antwoord daarop en u heeft ook een aantal restricties genoemd van terreinen die u niet onderzocht heeft: de parken, de Rijnlandlaan en de Star om de redenen die u zojuist heeft aangegeven. Maar stel nou dat we bijvoorbeeld, zoals deze motie aan u verzoekt, gaan kijken of de SAR wellicht de mogelijkheid biedt om daar tijdelijk, nogmaals tijdelijk, in afwachting van die woningbouw daarin de rugby te kunnen huisvesten. Gaat dat mogelijkheden bieden in uw optiek, voorzitter? Interruptie.

Interruptie nog van de heer Van Dolen. Eigenlijk zie ik...

Ik zie de motie van de VVD eventjes als een soort van tijdkoopmoment om verder te kijken naar mogelijkheden om een definitieve oplossing voor de rugbyvereniging te vinden. Uiteraard kan het natuurlijk zo zijn dat die niet gevonden wordt, maar dan zou je kunnen zeggen dat, en dat wil ik dan ook aan de VVD vragen, de VVD ook moet kunnen accepteren dat eventueel er toch in Huizing bij de cricketclub plaatsvindt. Wethouder de

De heer Brokken nog even op dit punt, want dan ga ik naar de wethouder. Ja, maar dan kan het gelijk ook in de reactie van de wethouder meegenomen worden. De heer Brokken.

Voorzitter, kijk, het is heel helder zoals het daar staat. Zo staat het er dus als er staat dat wij in afwachting zijn van de woningbouw en de definitieve plannen daarvoor. En nou ja, wat er nog meer staat over een onherroepelijke vergunning en etcetera, dan is dat natuurlijk wel de consequentie daarin. Nou, wij hadden het over zijn. Dus voorzitter, tijdelijk.

Tijdelijk proberen samen te vatten. U zegt dus als er geen alternatieve oplossing wordt gevonden, staat ook de VVD achter het besluit om de rugbyvereniging permanent in te huizen bij de cricketvereniging. Voorzitter, wij...

Wij gaan. Brokken, en dan ga ik naar de.

Wij gaan ervan uit dat de komende tijd en de komende jaren, hè, want het is nu niet aan de orde of er in huizen moet plaatsvinden op de rugby of op het krieken terrein. Dat is op dit moment niet aan de orde. Aan de orde is het feit of er mogelijk ruimte is tot het moment om daar de rugby te gaan huisvesten. Ook de rugby heeft aangegeven van: we willen kijken, we willen zien, hè, hoe onze toekomst is, hoe ons toekomstperspectief daarin is. En de motie geeft ook de opdracht om nog verder te kijken en je weet nooit wat er het komende jaar nog allemaal gaat gebeuren met andere locaties, met, nou ja, verzin het maar, wat voor mogelijkheden zich nog gaan aandienen de komende jaren daarin om een definitieve plek voor de rugby te gaan realiseren. Ik ga nu...

Kijk, ik heb die locatie niet meegenomen omdat uw Raad daar gewoon een ander Raadsbesluit over heeft dan uw Raad heeft gekozen voor sociale woningbouw en die opgave die staat wat mij betreft. En dan moeten we ook gaan uitvoeren. Dat is de reden geweest waarom ik het niet heb meegenomen in mijn zoektocht. Dat het veld ook wel eens qua omvang mogelijk zou kunnen, hè? Dat zeg maar, onderschrijf ik, maar waar we wel tegenaan lopen, is het punt natuurlijk dat we op dit moment niet weten hoe lang het nog gaat duren voordat de woningbouw gaat beginnen. Het kan voor een seizoen zijn. Het kan voor twee seizoenen zijn. Ik weet het niet. Op dit ogenblik worden er alle voorbereidingen gedaan om te komen tot een plan en het is wel de vraag, voorzitter, of ik niet zeg maar leidt tot gewoon heel veel onduidelijkheid ook, want de rugby zal daar gewoon dan weer weg moeten en er is geen enkele garantie dat er dan een andere locatie is, want het is gewoon een hele drukke gemeente in alle opzichten en dat wordt gewoon heel erg ingewikkeld. Waar ik nou zo bang voor ben, is dat dadelijk over een of over twee jaar mijn opvolger hier gewoon weer staat en exact dezelfde discussie met u aan het voeren is. Ik vind het een sympathieke motie, maar toch, voorzitter, ik wil toch wel terug naar uw eigen Raadsbesluit, want ik wil wel ook. We moeten ook met elkaar gewoon eerlijk zijn. De woningbouw staat, de sociale woningbouw staat en ook daarvoor moeten wij aan blijven voldoen. Dus

Dus de wethouder ziet de locatie op Westvliet bij een groeiende vereniging. Hè? Want de vereniging hè als we even meezitten? Die gaat nog verder groeien, dan gaan ook andere leeftijdscategorieën spelen op dat terrein. Als de vereniging gaat groeien, ziet daar dus ook de komende jaren hè? Want daar hebben we het over. Dus gewoon de locatie waar de Voorburgse Rugby Club kan floreren, kan groeien, kan doen et cetera, zonder dat dat gevolgen heeft voor de andere gebruikers op het terrein van Westvliet.

Voorzitter, in de eerste plaats een kleine correctie, de rugbyclub is een rugbyclub voor leden tot 18 jaar. Zij hebben ook niet de intentie om uit te groeien naar een volwassenenvereniging. Noem ik maar even zo. In de tweede plaats, voorzitter, dan ga ik dus echt ook verwijzen naar het onderzoek wat eerder in uw commissie is besproken. Ja, het kan. Tenzij er een aantal voorwaarden staan waaraan het onderhoud van het veld moet voldoen. Ik vind het wel iets te ver gaan om dat allemaal hier weer door te gaan nemen. Maar ja, het kan dus en elke locatie, elke sportlocatie zit aan grenzen. Volgens mij heeft UHC een wachtlijst van 1000 man. Die kunnen ook niet meer uitbreiden. Maar ik realiseer mij heel erg goed dat er één grote wens is voor de rugby voor een eigen locatie, maar op dit ogenblik heb ik gewoon geen alternatief en dat is heel erg spijtig om te melden, maar het is niet anders. Voorzitter, tot zover het onderdeel sport. Dan pak ik even het tweede punt, wat wellicht enige discussie op gaat leveren, namelijk de organisatie. Ik ben wethouder nummer 3 die gaat praten over de jeugdzorgmotie, dus aan enige aandacht zal ik maar zeggen, kunt u niet klagen? Want voorzitter, ik ga toch even beginnen waar wij nu staan met deze organisatie. We hebben, volgens mij heb ik ook een discussie over gehad met de heer Breedveld, excuus hè? Met name over de kadernota over hoeveel miljoen we eigenlijk nu uit de organisatie hebben gehaald, hebben wij bij de kadernota over gehad. Voorzitter, we hebben de afgelopen jaren snoeihard gewerkt in de organisatie om de organisatie efficiënter en effectiever te laten werken. We hebben ook heel bewust gekozen voor een regieorganisatie en dat houdt in dat je een vaste kern hebt van mensen, ambtenaren die gewoon in loondienst zijn en die de taken uitvoeren die je altijd moet doen als gemeente. Maar daarnaast, voorzitter, heb je ook externe inhuur voor alle projecten en kennis die je niet in huis op dat ogenblik nodig hebt. En dat, voorzitter, heeft inderdaad ertoe geleid dat er in 2016 een bedrag van 6,9 miljoen aan externe inhuur is uitgegeven. Maar ik wil u toch heel even spiegelen, want het lijkt nu net alsof we echt heel veel externe inhuur hebben en we maar eigenlijk gewoon even iets doen. En dat vind ik eigenlijk wel een beetje jammer, want toch even, voorzitter, op dit ogenblik, als je kijkt naar de benchmark met vergelijkbare gemeenten, dus geen appels en peren vergelijken, zitten wij op zo'n 11% externe inhuur binnen onze organisatie. In de benchmark, voorzitter, heeft een gemeente gemiddeld 15% externe inhuur. Mag ik heel even dit lijstje afmaken, voorzitter? Misschien handig voor het beeld. Het lijstje even...

Mevrouw Dingetjes, ik wil toch even een beeld geven van de organisatie, namelijk de omvang van onze bedrijfsvoering is 15%, tegenover gemiddeld 22%. En voorzitter, onze overhead is 22% tegenover gemiddeld 30%. We hebben alles uit de organisatie op dit ogenblik gehaald qua efficiency, dus we doen het echt hartstikke goed. Maar ik ga dadelijk wel verder.

Dank u voorzitter, dank u, wethouder voor uw antwoorden. U weet dus heel goed waar die 6,9 miljoen aan externe inhuur aan is besteed, zo blijkt. Zou het college mij dan eindelijk antwoord kunnen geven? Heel expliciet waaraan het is besteed. Dank u wel bij voorbaat.

Voorzitter, volgens mij heeft u heel wat pagina's gekregen waarin ook staat waar de externe inhuur naartoe is gegaan. U gaf zelf aan dat u een aantal zaken uitsloot, zal ik maar zeggen, qua externe inhuur waar u behoefte aan had. Op basis van uw vraag zit het antwoord wat ik aan u heb gegeven, en dat is volledig geweest. Mevrouw Hohage.

Dit ontken ik ten stelligste, uit die hele excelsheet is geen chocola van te maken, sterker nog. Daar is helemaal niets uit op te maken wat de externe inhuur was en ik heb heel duidelijk gemaakt welke ik uitsloot. Heel duidelijk. Wethouder.

Ik verwijs toch echt naar de beantwoording zoals die is gegeven, die is juist, die is volledig. U heeft ook nog zelfs een aanvullende vraag gesteld of de opdrachtgevers erbij konden staan. Die hebben ook nog een extra kolommetje toegevoegd en voorzitter, volgens mij is daarmee de vraag afgedaan, voorzitter.

Toch even over die efficiency en wat u eigenlijk zegt. De afgelopen jaren hebben we juist heel veel eruit kunnen halen, dus we zijn op dit moment, hè? Werken we met strakke budgetten, maar eigenlijk als je dus een paar jaar terugkijkt, is het steeds gelukt om het iedere dag ambitieus een beetje beter te gaan doen. Een beetje efficiënter te gaan doen. Iedereen in Nederland, bij welk bedrijf je ook werkt of op een ministerie, daar zit ook weer diezelfde ambitie om het steeds een beetje beter te gaan doen. Nou, die hebben wij als Raad nu niet. In de voorgestelde begroting zien we die terug, dus natuurlijk, wat je de afgelopen 3 jaar kon, kan je de komende 3 jaar natuurlijk ook. En laten we dan niet doen alsof we het, ja, laten we dingen een beetje in perspectief zien, hè? Er is nou zo'n indicator die zegt, je apparaatskosten per inwoner die is bij ons € 755 per inwoner. Nou, we weten nog niet wat die van alle andere gemeenten is, maar gemiddeld in Nederland 711. Zo'n voorstel haalt daar € 2 vanaf, hè, wat wij voorstellen is een kwart van 1% van de begroting. Een half theelepeltje op een pak melk. Dat kan je toch besparen.

Oké, voorzitter, voordat de wethouder gaat antwoorden, geef ik in ieder geval het signaal af. U zit in uw laatste minuut van spreektijd, fractie van D66, want u hebt meer tijd besteed aan interrupties. Ja, dus u moet spaarzaam omgaan met de laatste 30 seconden, voorzitter.

Kunt u ook even vertellen hoe de rest ervoor staat? Ik, ik...

Wou bij de schorsing gaan noemen, maar D66 doet zoveel interrupties dat de tijd bijna aan het verstrijken is. Ik zal het heel kort noemen, dan mag u verder. Gemeentebelangen staat daar een kop met 23 minuten, sorry de VVD nog 11 minuten. Nou, de D66 heb ik genoemd, CDA nog 13 minuten mevrouw Bouw en de Partij van de Arbeid 9, ChristenUnie, SGP 6, GroenLinks 9 en de Fractie Hohage 3. En het college heeft nog 9 minuten. Er worden 9

9 mooie minuten nu? Voorzitter, ik ga nog even in op het punt van de organisatie. Want zeg maar, volgens mij is dat gewoon wel een punt wat ons allen bezighoudt.

Kijk, Voorzitter, wat ik het lastige eraan vind, is dat ik het helemaal eens ben met de heer Breda dat je elk jaar beter moet gaan werken. Beter, slimmer, efficiënter, effectiever, etcetera. Dat doen we ook. Dat is ook de opdracht die ik de organisatie heb gegeven. Maar het mooie is ook, ik dacht namelijk: kom, we moeten wel weer even met elkaar scherp blijven. Die prikkel die u zelf of die de heer Van der Griend ook aangaf, die prikkel moet wel in de organisatie zitten. Maar het mooie was dat, toen ik het daarover had, bleek dat de organisatie dat zelf ook vindt, dat ze ook elke dag een beetje beter willen gaan werken in alle opzichten, dus ook qua efficiency. En wat ik nou zo jammer vind, is dat hier wordt aangegeven: het gaat maar om 4 tot 6 FTE, hè, voor uw dekking voor externe. Maar we huren geen externe in die op hun kont zitten. We huren natuurlijk wel externe in die dingen aan het uitvoeren zijn, die op dit ogenblik het coalitieprogramma aan het uitvoeren zijn. Op het moment dat ik daar 4 tot 6 externen uithaal, dan gaan wij dat merken en dan kunt u daarover van mening verschillen. Maar we zijn geen organisatie van een paar duizend man waar dit soort dingen heel makkelijk kunnen worden opgevangen. Dus, Voorzitter, om die reden ontraden wij en eigenlijk is het gewoon de onderbouwing bij de motie vanuit personeel en organisatie. Voorzitter, echt onacceptabel. Voorzitter, dan een ander punt dat ik had bij de motie van de hondenbelasting van D66. Ook daar moest ik nog op ingaan qua dekking die u wilt halen uit het beeldkwaliteitsbeheer. Ja, Voorzitter, als u wilt dat we van A naar C-niveau gaan, dat vind ik prima, maar moeten we dat eerst netjes regelen via het beeldkwaliteitsplan. Dan komen daar netjes de budgetten vrij en dan kunt u die inzetten. Dan moeten we eerst even een raadsmeerderheid voor krijgen, dus misschien is dat wel handig. Volgens mij komt hij namelijk naar u toe, of is hij al bij u? Maar het aanpassen, het halen van budgetten uit de beeldkwaliteit heeft gewoon invloed op de openbare ruimte. Dat kan niet anders. Dan, Voorzitter, ga ik even snel door, want ik zie uw handen. Ja, precies, Voorzitter, vraag van mevrouw Van Eekelen over het participatietraject om het fietsen te bewaken en te combineren met begeleiden naar werk. Voorzitter, dat doe ik heel graag. Ik weet niet zeker of het mij gaat lukken om al zo alleen, maar dat bijvoorbeeld bij station Leidschendam we met vier grondeigenaren te maken hebben. Maar ik zeg u toe dat ik daar graag naar ga kijken en waar mogelijk ik dat ook zeker ga doen. En als mevrouw Van Eekelen nog ideeën heeft, houd ik me daar zeker voor aanbevolen. Mevrouw Bouw over het bijplaatsen van de containers, de motie. Voorzitter, wij hebben, we zijn natuurlijk in de gemeente, overal moet het goed gaan. We zijn omgekeerd inzamelen aan het uitrollen, in de eerste plaats in Voorburg Midden, en dat gaan we in de komende drie jaar ook in de rest van de gemeente doen. Ik vind het een beetje een wonderlijke motie, zeg ik u in alle eerlijkheid, dat ik nu ineens uw containers mag gaan bijplaatsen, want ik kan me herinneren dat ik toen een keer containers wilde gaan plaatsen in het Damcentrum, ik hier heel veel mensen tegenover mij kreeg die vonden dat ik eerst een integraal plan moest maken en dan pas containers moest gaan bijplaatsen. En u mag ineens wel containers bijplaatsen. Nou, dat is niet zo handig, vind ik. Dus, Voorzitter, wij onderkennen van het PB, sorry.

Dat was niet het CDA, dat was de VVD, maar u chargeert het nu, beperkt het wel heel erg, dus ik wil er wel graag dat u eerst gaat kijken.

Dat was mijn volgende zin. Ik fiets heel veel door de gemeente en ook ik zie dat er op de zogenaamde hotspots aandacht nodig is. Die aandacht is er ook op de plekken. Daar waar dat nodig is, wordt op dit ogenblik bijna tot 6 keer per week door Avalex geleegd en er wordt nu gekeken naar of er 7 keer per week kan worden geleegd. Ik weet niet of u daar als CDA-fractie blij mee bent, maar de zevende keer, daar wordt nu ook over gesproken. Het probleem is er, ik onderschrijf het, ik onderken het, we doen er van alles aan, maar ik ga wel werken vanuit een integraal plan per wijk om daar vervolgens dan ook genoeg containers al dan niet bij te gaan verplaatsen. Dus het probleem is echt in beeld, voorzitter, dan ga ik door.

Even in aanvulling daarop. Onze fractie heeft in de vorige raadsvergadering ook bij monde van mevrouw Duijvestein gevraagd om extra bakken en die zijn ook op een aantal plaatsen al gerealiseerd. Dus in dat opzicht worden er ook wel degelijk goede stappen gezet. Excuus, voorzitter.

Voorzitter, dat is waar. We hebben destijds in voormalig Midden de bovengrondse containers geplaatst. Ook mede naar aanleiding van vragen hierover van de fractie van de Gemeentebelangen voor het restafval. Maar dat was echt tijdelijk omdat we wisten dat we daar met de uitrol zouden gaan beginnen. Die bovengrondse containers zijn afgelopen weken inmiddels nu allemaal weggehaald, want daar zijn de ondergrondse containers nu gerealiseerd. Voorzitter, voorzitter. Interruptie.

Maar ik begrijp dat die bakken nu ambteloos ergens niets staan te doen. Dan heeft u weer bakken beschikbaar? Tijdelijk.

Even nou, voorzitter. Ik denk dat er in totaal voor mij 6 gemeenten binnen zijn, maar Avalex, er is echt geen enkele bak die niks aan het doen is. Die wordt echt overal ingezet, het is gewoon vechten om bakken. Het is een beetje negatief, iedereen is één grote vraag aan het bakken en daar waar dat nodig is, zal ik maar zeggen, wordt die bak ook ingezet. Maar ik ga wel nu per wijk netjes uitrollen conform eerdere discussies die ik met de Commissie OG heb gehad, voorzitter.

Interruptie de heer Overmere nog op dit punt. Ik stel voor vanuit dat het vechten om bakken, zal ik maar zeggen, wat wellicht enigszins gechargeerd is, maar betekent dat dus eigenlijk dat er een tekort is aan bakken waardoor er nu een probleem is ontstaan? Niet, nee.

Hoor, voorzitter, er is zeker geen probleem. Het project gaat zeer voortvarend door, maar het ging even over de bovengrondse bakken. Er zijn er niet heel erg veel van, maar die kunnen gewoon voor een tijdelijke inzet dienen. En dat is gewoon voor alle gemeenten. Dus geen enkel probleem, voorzitter.

Ze moeten dus maanden van tevoren aangevraagd worden, want anders heeft een andere gemeente het al.

Ik heb ze niet nodig. Nee, dat klopt, dat is juist. Ik

Wil de wethouder vragen om in een paar zinnen nog een afronding van de beantwoording te doen, zodat wethouder Kist in een minuut nog de antwoorden kan geven op zijn vragen. Wethouder, voorzitter.

Dank dan een vraag nog van de heer Rouwendal over de voertuigen. De inkoop van voertuigen. Daar gaan wij mee aan de slag daar waar kan en mogelijk is gaan wij elektrische voertuigen inkopen. Voorzitter dan de motie toegang motie en een amendement van de fractie van GroenLinks over toegankelijkheid van de ziektekosten. Ja, voorzitter ik vanuit de inhoud begrijp ik het maar voorzitter. Ik wil het toch ook aangeven dat ook hierbij de onderbouwing gewoon niet goed is in het amendement wordt maar voor een jaar geld gegeven. Dat betekent dat het heel erg onduidelijk is wat voor '19 en verder gaat. Iets terugdraaien is altijd een stuk ingewikkelder dan iets, zeg maar realiseren en voorzitter. Het is ook een incidentele middelen volgens mij komen die ook uit de algemene reserve denk ik, maar daar staat zo niet in de motie, maar dat. Daar ga ik wel vanuit, maar voorzitter ook om die reden ontraad ik die motie nou voorzitter. Dat was het niet een minuut hè? Dank u.

U wel. Dat wordt een flinke uitdaging voor wethouder Christ. In twee minuten, en als u een paar seconden voor mij overhoudt, dan doe ik nog een slotantwoord. Wethouder Christ. Voorzitter er

Er zijn geloof ik 4 onderwerpen waar u mij naar gevraagd hebt. Ik begin even bij het openbaar vervoer. Het openbaar vervoer is natuurlijk heel belangrijk in deze gemeente. De luxepositie die we nu hebben is dat er twee concessies komen, zowel bij Connexxion als bij de HTM. Waardoor wij in de gelegenheid zijn om naar de lijnen te kijken en daar iets meer mee te gaan doen. Dus de suggestie van, sorry, het antwoord op de vraag van D66 van wat gebeurt er nou met lijnen 45 en 46, dan is dit het antwoord: op het moment dat we opnieuw die concessie gaan uitrollen, kunnen we naar een aantal lijnen gaan kijken en zien of die efficiënt zijn. Maar dat gebeurt wel pas vanaf 2018, omdat dan de nieuwe concessie ingaat voor wat betreft het centrum, maar ook gewoon in de breedte. Een tweede mogelijkheid is natuurlijk een zekere flexibiliteit in het openbaar vervoer aan te brengen en deze motie ondersteunt wat wij daarbij aan het doen zijn. En ik ben, zoals u weet, al in het centrum aan het kijken naar de mogelijkheden, dus ik stel deze steun op prijs, mijn voorzitter. De fractie van het CDA heeft gevraagd naar de dakscan en het actief communiceren. Het valt ons ook op dat er nog heel weinig wordt gedaan aan groene daken. Daarom hebben we een nieuwe regeling vastgesteld, waar we daar iets meer nadruk op willen leggen, dus ga daar maar mee aan de haal en dan gaan we actief communiceren over de mogelijkheden om iets met daken te doen. Toewijzingsbeleid dat de heer O. Mevrouw Bouw.

Gaat verder dan het groene dak hè? Het gaat om de isolatie en de mogelijkheden die mensen hebben. Zomaar een groen dak maken, dat is niet aan iedereen gegund, maar dakisolatie is een stuk eenvoudiger.

Graag eens, voorzitter, over het toewijzingsbeleid van de woningen. Dat gaat iets te lang duren om daar antwoord op te geven. Ik hoor ook graag zometeen van de heer Roundel of we daar de gelegenheid hebben over wat precies zijn vraag is, want dan kan ik daar schriftelijk een antwoord op gaan geven. Dan kunnen we even kijken hoe of dat we op een bepaald moment kunnen bespreken. Dan langer zelfstandig wonen. Dank voor de belangstelling daarvoor, voorzitter. Mevrouw Bouw vraagt of we daar mensen bij willen betrekken. Wij bevinden ons in de gelukkige omstandigheid dat we de startbijeenkomst hebben gehad, waar we juist met bewoners zijn gaan kijken van waar hebt u nou behoefte aan? Wat is de beste manier om met u daarover te communiceren? Dus wij zijn gelukkig aan het doen wat u ons vraagt en had een punt over de 30% woningbouw die een aantal fracties heeft genoemd. Ja, vanzelfsprekend, u hebt van ons de beleidsregels wonen toegezonden gekregen waarin we uitleggen hoe we daarmee omgaan en u heeft een voorstel gekregen voor een vereveningsfonds die ook met die sociale woningbouw samenhangt en daarmee hoop ik ook de vraag te beantwoorden voor die 30%. Wethouder.

Dank u wel. En ik heb er nog een vraag vanuit veiligheid vanuit de VVD genoteerd, dus die kan ik in twee zinnen beantwoorden. Daar waar het gaat om de aandacht voor de babbeltrucs. Mevrouw Van Eekelen, daar is volop aandacht, zeker in de laatste weken. Extra aandacht via de media en ik ga zelf ook zorgen dat de doelgroep die het meest getroffen wordt ook nog een persoonlijke brief krijgt en wij zijn volop bezig om daar extra aandacht deze tijd aan te geven. Dus dank ook en want het is zeker ook onze zorg. Dat wat de reactie betreft op de eerste termijn. Ik stel voor dat we de vergadering even schorsen, zodat u als fracties nog even kunt kijken naar de ingediende amendementen, de moties en de reactie die door het college op is gegeven. En ik zal na de schorsing dan ook eerst inventariseren welke amendementen en moties gehandhaafd blijven, zodat die nog in de resterende tijd in behandeling van de tweede termijn gegeven kunnen worden. En ik weet niet of u het nu op prijs stelt om te weten wat uw spreektijd nog is of dat u dat na de schorsing hoort. U hebt ongeveer net een beeld gekregen. Ik schors de vergadering voor 10 minuten.

Verzoek u allen weer plaats te nemen en ook de gesprekken verder op de tribune te staken. Ik wil graag de raadsleden vragen nu ook plaats te nemen. Dan kunnen wij weer met de vergadering verder. Dames en heren, ik heropen de vergadering. Ik heb wel het gevoel dat ik heel hard moet praten om het te overschreeuwen, maar dat gaan we maar niet doen. De vergadering is heropend en ik ga eerst, voordat wij de tweede termijn hebben, de amendementen en moties even langs om u te vragen of de amendementen worden gehandhaafd en ook de moties worden gehandhaafd zoals ze zijn ingediend en daarvoor gebruik ik het overzicht. Eerst de amendementen. Amendement ingediend opnemen is structureel bedrag voor MV. Die...

Wordt gehandhaafd. Amendement ingediend over sociaal vangnet collectieve ziektekostenverzekering, de heer Van Rossum.

Ja voorzitter, die zou ik graag aanhouden. Ik ben nog wel gevoelig af en toe voor argumenten van het college. Ik denk dat het zinniger is om te kijken of we hem kunnen vormen naar een slim onderzoek, zodat we bij de volgende kadernota hier in één keer één goede klap kunnen slaan. Deze wordt

Overigens ook, voorzitter, dat de bijbehorende motie ook aangehouden wordt. Ja, helder.

Helder. Dan nog over duurzaamheid en klimaat wat ingediend is. Dienen we

Die wordt gewoon ingediend. Dank u wel. Dan gaan we naar het overzicht van de moties over de hondenbelasting D66.

Dat is leuk, hè? Dan ga ik nog een keer vragen om de toeristenbelasting.

De buslijn neem ik aan dat die ook gehandhaafd blijft. De aanpak winkel- en horeca-activiteiten, die blijft ook gehandhaafd. Onderzoek huisvesting rugbyclub. Ja, voorzitter, komt ook in de stemming. Voorzitter.

De heer Brokken, nee, ik ga hem niet intrekken. Voor het geval er onduidelijkheid mocht zijn naar aanleiding van de tekst en hetgeen ik eerder gezegd heb, het ligt nog steeds gewoon in de bedoeling dat de tijdelijkheid geldt tot het moment, zoals je het ook omschreven hebt, van de vergunning en de sociale woningbouw etcetera, voor zover die termijn geldt. Helder, voorzitter.

Nou, we gaan nu niet een debat voeren over die motie. Ik ben eerst nog even aan het inventariseren en de rest nog een heldere toelichting op die motie. En dan komt zometeen de tweede termijn en dan krijgt u ook het woord, de heer Asbus. Dan is er een motie ingediend over de taakstelling op de jeugdzorg. Die dienen...

De wachttijden jeugdzorg, de motie, die dienen we in ja en de motie over de containers ja. Maar ik sla eentje over, want die is aangehouden. Wat al die Roos van Rossem heeft gezegd over de containers, ingediend door CDA/VVD. Die komt ook in stemming. Dan stel ik u voor om naar de tweede termijn te gaan en u hebt al meegekregen hoeveel tijd u nog aan spreektijd hebt. En u hebt ook begrepen dat het college eigenlijk geen tijd heeft om te kunnen reageren, maar als daar echt de hoognodige reactie nog moet komen. Maar dat hangt een beetje af van hoe de tweede termijn verder verloopt. Ik ga eerst, ik ga in dezelfde volgorde de fracties even bij langs of er nog reactie voor de tweede termijn is. De heer Ross Benders, aan u het woord. Ja.

Dank u wel, voorzitter. Ik wil graag beginnen met motie 7 over de rugby. Ik heb een vraag aan de VVD. De heer Brokken was net heel, heel helder over het feit dat op het moment dat er gewoon begonnen wordt met de bouw van woningen op die plek, dat dan de rugby weg moet zijn. Maar is het voor hen ook dan net zo evident dat ze dan dus terechtkomen op de plek waar het voorstel nu van het college ligt? Want dat is voor ons wel randvoorwaardelijk. Dat we niet de rugby nu een tijdelijke oplossing bieden die daarna als een structuraliteit kwijtraakt, dus dat is even een vraag aan de VVD. Ja, dat is geloof ik geen Nederlands woord, maar u snapt wat ik bedoel.

Voorzitter, voor ons, wat ik net ook al zei, is die vraag niet op dit moment aan de orde. Het tweede onderdeel van de motie zegt ook, ga nou op zoek naar een duurzame oplossing voor de rug die de komende tijd daarin college gaat daarmee aan de slag. Dus zo is hij opgesteld, en zo is het.

Ja voorzitter, volgens mij zit dat toch net anders en heeft wethouder Stemerdink net al aangegeven dat we een ander besluit hebben genomen over de plek. Dus het is sowieso een tijdelijke locatie en ik vind het risico van dit voorstel, want ook ik zou graag iets doen voor de rugbyclub. Het risico van dit voorstel is wel dat we mensen een plek geven waar ze twee jaar veel plezier maken. Daarnaast zeggen we: jullie moeten weg en dan gaan we dezelfde discussie nog een keer voeren, maar dan wel met een tribune vol met springende kinderen. Ik vind dat echt een risico dat we ze blij maken met een tijdelijke oplossing die uiteindelijk leidt naar precies dezelfde discussie. Ik kijk even...

Naar de heer Ross Benes. Wilt u nog verder voor de tweede termijn nog reageren? Ja.

Zeker, ik wil even alle moties langslopen. Motie 1, 2, 3 over de hondenbelasting, parkeerontheffing en de toeristenbelasting. Die zullen wij niet steunen. De motie over de samenwerkende overheid zullen wij zeker steunen. Dat vinden wij echt een heel goed idee. Motie 5, opwaarderen bus 47. Ook motie 6, de wethouder, de wethouder horende, zal ze uitvoeren wat binnen haar macht ligt binnen die motie, dus als we hem steunen. In feite heeft ze hem overgenomen wat kan, maar kan die wat mij betreft op onze steun rekenen? Motie 7, onderzoeken prima die tijdelijkheid randvoorwaardelijk qua start woningbouw, dus die kunnen we ook steunen. Terugdraaien taakstelling jeugdzorg, die hebben wij mede ondertekend, maar het antwoord horende van het college vinden wij dat de dekking die wij zelf ook mede ondertekend hebben, dat die niet goed is, dat die een te grote slag slaat op de ambtelijke organisatie. Daarin steunen wij dus de opmerkingen van de wethouder wel, daarbij aangetekend en ik kan dat dadelijk ook via een stemverklaring doen, maar kan het ook nu meteen doen dat het wat ons betreft wel een heel belangrijk onderwerp is, wat wel opgelost ook moet worden, dus wel de opdracht meegeven aan het college om goed te kijken om die taakstelling van de jeugdzorg terug te draaien en daar de middelen voor te vinden. De motie van de heer Van Veller over de wachttijden jeugdzorg, die zullen wij ook ondersteunen. De motie van de afval, ja, u kunt enorm blij zijn vanavond, die motie van de afvalbakken komt niet van u, dus die zullen wij niet ondersteunen.

Amendement aangaande MV in het amendement aangaande de duurzaamheid. Die zullen wij beide ondersteunen. Dank u.

U wel de VVD, mevrouw Van Eekelen. Ja

Dank u wel, voorzitter. Ik wil beginnen met te zeggen dat wij de begroting zien als een juiste vertaling van de kadernota. Maar we zijn wel geschrokken van de tegenvallers die er nu aan zitten te komen. En wel, ik denk volgende cyclus al, hè? Dus dan de DSW en het cultuurhuis, dat gaat toch wel om een gigantisch bedrag. Dat hebben we ook meegenomen in de afweging van de moties en amendementen. Wij zullen amendement 1 steunen. Amendement 3 hadden wij een vraag over. Dat staat nu onder het programma Volksgezondheid en Milieu. De vraag die wij hadden aan de indieners is of het niet beter geplaatst zou kunnen worden bij het programma Bouw en Wonen. Ik weet niet of één van de indieners daar misschien nog op kan reageren straks. Ja, dan pak ik even motie 1 en 3 en daar kom ik eigenlijk terug op mijn verhaal waar ik mee begon. Wij vinden het heel sympathiek om die belastingen af te schaffen. Als het aan ons ligt, worden er nog veel meer belastingen afgeschaft. Maar in deze volg ik toch een beetje het college en die zegt dat het risicovol is om dat nu af te schaffen met de tegenvallers die er nog aan zitten te komen en wij zouden dat dan eigenlijk bij de kadernota in de brede zin willen afwegen. Dus wij zullen die niet steunen, motie 2 wel, motie 4 ook, even kijken, motie 5 ook. 6 en 7 die zijn van onszelf, ook even kijkende. Ja, motie 8 daar volgen wij toch de toelichting van de wethouder in deze. De wethouder gaf de suggestie om het dan aan te houden tot de kadernota en om daar dan verder te kijken en wij vonden dan op dit moment ook de dekking niet optimaal. Daarin volgen we de wethouder dat de dekking niet optimaal is. De rest zullen wij steunen. Dank u wel. Dank u.

Voorzitter, dank. Ja, kort, want de tijd is op. We gaan gewoon zo lekker stemmen, maar in ieder geval gezegd is dat we iets heel belangrijks gaan doen en goed dat we wat we ontzettend belangrijk vinden, dat we structureel geld hebben voor de concrete duurzaamheidsagenda.

Dank u wel. De fractie van het CDA, mevrouw Bouwens? Ja, voorzitter.

En bij een paar moties en amendementen wil ik nog even wat zeggen. Ten eerste het amendement OA.1 over het opnemen van een structureel bedrag voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en afschaffen van verantwoord verenigingen. Ja, we vinden dat op zich wel sympathiek, maar we vinden het niet goed genoeg onderbouwd en te weinig concreet. Daarom gaan we het toch niet steunen.

Misschien helpt het als het niet over ondernemen, maar over verenigingen gaat.

Ja, maar ik zit met mijn werk daarmee, dus soms heb je dat. Dan is het.

Team, ja nee, dat is een grapje. Ik snap het ook wel. Het is 10 voor 12. Ik snap ook wel dat ik u daarmee niet over de streep trek, maar toch sympathiek dan.

Verder zullen wij het afschaffen van de hondenbelasting en de toeristenbelasting niet steunen op dit moment. We vinden het op zich wel plannen waarvan we zeggen, nou, dat zou je in een breder kader moeten bekijken, wellicht bij coalitieonderhandelingen volgend jaar, maar niet op dit moment. Van de toeristenbelasting zeggen wij: ja, het is ook een hele goede manier om het geld nu binnen te krijgen. Wij gaan wel de parkeerontheffing kostendekkend maken, dat gaan wij steunen omdat we dat echt een... Ja, dat past geheel bij onze uitgangspunten op dit gebied. Verder gaan we de motie van de samenwerkende overheid van D66 ook steunen en tenslotte, de laatste motie waar ik wat over wil zeggen, is de motie over het terugdraaien van de structurele taakstelling op de jeugdzorg vanaf 2019. Ik moet zeggen dat we dat wel lastig vinden. We vonden de suggestie van de wethouder om het aan te houden eigenlijk wel een hele goede suggestie. Aan de andere kant vinden we het ook wel heel principieel dat er goed gekeken moet worden naar die structurele taakstelling op de jeugdzorg en na lang wikken en wegen hebben wij toch besloten om voor te stemmen, maar wel met de kanttekening dat we toch wel willen dat er nog steeds prikkels blijven om op een goede manier met de jeugdzorg bezig te zijn. Voorzitter, dat was het. Dank u wel.

De Partij van de Arbeid, mevrouw Van Gijzel. Dank u.

Nog even een tweede termijn. Dank met name wethouder De Ridder voor de scholen en de gymzalen voor Voorburg. We wachten echt tot die vlag uitgaat en we roepen, we geven de wethouder mee, doe er alles aan, maar ze heeft het toegezegd, maar alstublieft, doe het sport dan maar. Ik ben blij dat ze zegt, waar nodig zal ik de school daarin steunen. Ik wil er alleen daar ook nog meegeven. Kijk ook waar dat kan voor de inhurende verenigingen als er ergens een mogelijkheid is om ze ergens op te wijzen of rugdekking te geven. Wil graag, dan kom ik bij de ABN. Gemeenten een moment op de MVV hebben zelf mee ingediend. Dus ja, die zullen we steunen. Goed even kijken of ik nou op een rij sta. Collectieve ziektekosten zeker niet aangehouden duurzaamheid mee ingediend. Die zullen we dus ook kunnen natuurlijk voorstemmen. De moties voor de lokale belastingen daarvan gaan wij niet mee. Ook gehoord? Nee, de onderbouwing en de antwoorden van het college. Wij vinden niet dat je zomaar die belasting moet afschaffen en vervolgens op andere terreinen moet kijken waar het geld vandaan haalt. Samenwerkende overheid ja, de wethouder heeft toegezegd dat ze hierover wel de gesprekken wil voeren. Dat vinden wij eigenlijk voor dit moment voldoende, mits ze dat wel terugkomt koppelen naar de Raad, zodat we als Raad ook kunnen kijken wat de volgende stappen kunnen zijn. Want we denken dat er zeker wel stappen kunnen zijn, hè? Maar het is goed om eerst daar de terugkoppeling van te hebben om te kijken hoe we daarin verder gaan. Even kijken buslijn 47 hebben we mee ingediend, zijn we dus hartstikke voor de aanpak van de winkelgebieden? Nou, ik denk dat de wethouder op zich een helder antwoord heeft gegeven wat ze nu kan doen. De motie roept ook niet op om iets buitenwettelijks te doen, dus ik wil de wethouder vooral meegeven dat wij de motie zien als een ondersteuning voor de noodzaak van die regelgevingsdoorlichting en tegelijkertijd de ruimte te houden voor leuke initiatieven van ondernemers om het gebied leefbaar te houden. Dus in die zin roepen we op om hem vooral te steunen en te laten dienen, ook als mindset om die toekomst waar we allemaal echt naartoe willen, als ik het goed hoor, om die scherp te houden. Volgens mij, dan hebben we de rugby motie waarvan staat voor ons het belang van de sociale woningbouw. Die mag gewoon niet in gevaar komen. Ik ben blij dat de VVD dat ook duidelijk uitsprak dat zij dat ook zo zien en met die uitleg zien we dat als een oplossing waar we nu mee vooruit kunnen tot de mogelijkheid, maar dan echt dat moet beschikbaar blijven voor sociale woningbouw. De taakstelling jeugdzorg ja, dat was best een lastige, want ja, wie is er nou? Wie kan er nou voor een taakstelling zijn op de jeugdzorg? Maar de onderbouwing die gegeven is, de reactie van het college maakt het voor ons ook wel heel lastig om daar nu in mee te gaan. Wat er als antwoord is gegeven. Dus wij kunnen daar op dit moment, hè? Dus sluit ik ook aan bij wat Gemeentebelangen erover zei met de onderbouwing zoals die er nu staat niet in meegaan. We willen wel de wethouder oproepen om het gewoon te onderzoeken wat erop mogelijk is. Dat roept de motie amendement motie eigenlijk ook op, maar daarmee terug te komen voor april wanneer de deadline is voor de aanbesteding, zodat we dan ook weten wat het budget is, dus het is meer de onderzoeksvraag en de inspanningsverplichting, hè? Als we die zo mogen interpreteren wat de wethouder zei dat ze dat wel wil onderzoeken en voor die deadline dat kan aangeven. Dan kunnen wij daar nu mee vooruit, laat ik het zo zeggen. De motie wachttijden hebben we zelf mee ingediend en de motie of de containers daar gaan wij niet in mee gezien. Ook het antwoord van de wethouder, dank u wel.

Dank u wel, dan de fractie van ChristenUnie-SGP, de heer Rouwendaal.

Dank u wel, voorzitter. De beide amendementen ga ik voor stemmen. De moties over toeristenbelasting en hondenbelasting heb ik al aangegeven dat ik daar niet voor ben, omdat er voor mij beleid tegenover staat. En dat is precies de reden waarom ik wel voor de motie voor parkeerontheffing ga stemmen, want daar staat volgens mij niks tegenover dat er wel betaald moet worden. Samenwerkende overheid, ja. Ik zou er toch wel voor zijn, dus ik ga die wel steunen. Dat geldt natuurlijk ook voor de motie nummer 5, want er straks zelf bij? Motie nummer 6: in de toelichting van de wethouder kan ik daar ook wel mee leven. Motie nummer 7 ook. Dit is weliswaar een tijdelijke oplossing. Maar goed, wie weet hoe de wereld er over twee jaar uitziet. Er kan veel veranderen in twee jaar, dus laten we dit maar eventjes tijdelijk proberen. Die motie taakstelling. Ja, ik zat me in de discussie te luisteren, maar ik had de indruk dat ook niet alle bedragen die in de discussie gewisseld werden helemaal kloppen, maar hebben we een bezuiniging van 1,88 van 6 t. Dus misschien moeten we toch nog op een wat later moment op terugkomen. Het idee blijf ik steunen dus. Maar de wethouder wat ruimte om ermee om te gaan denk ik, motie nummer 9, ja, daar kun je bijna niet tegen zijn, maar wij hadden wat moeite met de woordkeuzes dat het bouwen van een systeem dat klinkt alsof je wel iets heel erg groots aan het optuigen bent, wat volgens mij gewoon een overzichtje maken is. Dus als ik dat eigenlijk gewoon bedoeld wordt met deze mooie formulering, dan gaan we dat steunen. 10 is aangehouden en 11 ga ik niet steunen in de toelichting van de wethouder. Dank u wel.

Dank u wel, dan de fractie van GroenLinks, de heer Van Rossum.

Dank voorzitter, de honden, toeristen en de parkeerontheffing gaat GroenLinks niet steunen. Dat zal geen verrassing zijn. Samenwerking met gemeenten zijn we voor bus 47 uiteraard. Het amendement voor de winkel- en horeca-activiteiten gaan we steunen. Het rugbyvoorstel, hoe sympathiek ook, gaan we niet steunen, precies om de argumenten die ik hier net gegeven heb. Ik vrees een beetje voor het dooie-mussen-effect. De wachttijden gaan we uiteraard steunen. PMDD gaan we niet steunen. De twee amendementen die openstaan gaan we zeker steunen. En ook de taakstelling op de jeugdzorg terugdraaien gaan we steunen, alhoewel ik wel gezegd wil hebben dat ik de bezwaren van het college goed snap en ook wel oog wil hebben voor het weinige vet op de botten. Vind ik het onderwerp te belangrijk om hem te laten lopen nu die ingediend wordt. Dank u wel.

Dank u, voorzitter. Ja, ik ga hier even bij staan, want ik ga het niet over de moties en amendementen hebben. Ik vond het bijzonder onkies van wethouder Bremer om mij in de mond te leggen dat de ambtenaren verantwoordelijk zouden zijn voor de begroting. Dat is natuurlijk niet waar. Het college is verantwoordelijk en de ambtenaren voeren uit. Ik ga er dan ook gevoeglijk vanuit dat geen enkele ambtenaar zich aangesproken voelt. In elk geval niet doen, want ik heb het niet gezegd. En wethouder Bremer, ik raad u een cursus bestuursrecht aan.

Voorzitter, interruptie mevrouw Roach is, ja weet je, eigenlijk ook mijn voornemen om niet te reageren, want alles wat je aandacht geeft, dat groeit, om het maar zo te zeggen. Dus ik moet zeggen dat ik de woorden van de heer Van der Griend net uitermate netjes vond. Laat ik het daar maar bij houden. Voorzitter, mevrouw.

Mevrouw Hohage, meneer Klazinga, hartelijk dank dat u zo netjes bent gebleven, dat ben ik niet zo erg van u gewend.

Proficiat, ik stel voor dat we deze discussie nu stoppen. Ik kijk even naar het college of er nog ten aanzien van deze tweede termijn een prangende reactie nodig is op datgene wat naar voren gebracht is, anders stel ik voor om... Oh, voorzitter en de heer Overmeeren. Wij hadden...

Hadden vanuit de VVD toch nog een vraag gesteld, in eerste instantie aan de indieners van het amendement en toen die niet reageerden, dacht ik nou, dan vraag ik het wellicht aan de wethouder, want we hadden nog een verzoek staan over die duurzaamheid of dat eventueel overgeheveld kon worden naar het programma Bouwen en Wonen. Ik heb dat in de commissie AZ gevraagd voor als er een amendement komt. Om dit structureel te doen, is het dan de mogelijkheid om dat in een ander programma onder te brengen vanwege de samenhang met Bouwen en Wonen? Dat antwoord was positief. Het is nu niet opgenomen op deze manier in het amendement, maar ik zou een pleidooi willen doen om dat daaraan toe te voegen en ik hoop dat dat gesteund wordt door de collega's in de Raad. Het is nu...

Niet toegevoegd aan de tekst, maar ik kijk even naar wethouder Bremer. Kan u daar in twee zinnen iets over zeggen? En ik zag de heer Van Rossum ook aanstalten maken om daar even kort op te reageren. Dus ik geef de heer Van Rossum even het woord. En dan heeft de wethouder Bremer haar kaartje ondertussen gepakt en dan kan ze daarna het woord nemen. De heer Van Rossum. Ik weet niet of

Het slimste is om om 12.01 uur nog live een amendement te gaan aanpassen. Ik heb niet het overzicht wat de effecten ervan zijn en volgens mij kunnen we het ook aannemen. Zonder deze toevoeging kunnen we dat desnoods op een later moment regelen, maar misschien.

Ik zie dat de wethouder non-verbaal met mij communiceert.

Antwoord van de wethouder. Wethouder Bremer: Dank u.

Wel voorzitter, ja, de heer Overmeire heeft gelijk. Hij heeft daar vragen over gesteld. Daar heb ik schriftelijk antwoord op gegeven en het lijkt me inderdaad zinvol dat u dat in uw motie zo overneemt, want het was inderdaad geen probleem. Dank u, meneer Van Rossum. Ja, voorzitter.

Dat de wethouder daarmee toezegt om dat zo over te nemen. De vraag die gesteld is, mevrouw Van Giezen.

Ja, ik kan me daar niet zo in vinden. Ik sluit me aan bij de heer Van Rossum. Ik heb onvoldoende beeld van wat de effecten zijn. Kan het bijvoorbeeld betekenen dat het dan sluitpost wordt van woningbouwprogramma's? Dat zou ik niet willen, dus ik wil dat echt eerst beter in beeld hebben voordat de motie die wij mede indienen in die zin aangepast wordt, meneer.

Sorry, amendement en dat amendement wordt niet aangepast door de indieners. Dat is ook duidelijk en de heer Overmere heeft een vraag gesteld aan de wethouder daarover. En ik zou willen voorstellen om dan, nadat dat amendement al dan niet is aangenomen, dat dat in ieder geval ook nog even nadrukkelijk wordt meegenomen, hè? De vraag die de VVD daarover stelt, nadrukkelijk wordt meegenomen in ieder geval en ook verder antwoord op wordt gegeven wat de consequenties daarvan zijn. Voordat men besluit of dat in een ander programma overgeheveld wordt. Dus ik begreep hem meer, en ik begrijp, voorzitter, dat...

Dat het voorstel is dat we iets van een raadsbrief krijgen om te kijken of dat zinvol is om dat mogelijk nog in 2024 of anders volgende jaren te doen. Oké, daar kan ik mee leven, lijkt.

Lijkt mij verstandig en dan kun je dat bij de volgende richting de volgende begroting op die manier daarmee meenemen. Maar dan neemt u wel een besluit over het amendement en hoe het verder ingeregeld wordt, komt dan daarna. Ik ga eerst over tot besluitvorming van de amendementen. En dat is amendement één waarin wordt voorgesteld vanaf 2021 een structureel bedrag van € 75.000 op te nemen voor het project MVV. Wie is voor dit amendement? Dat zijn de fracties van Gemeentebelangen, VVD, D66, Partij van de Arbeid, Fractie Hohage, ChristenUnie, SP, GroenLinks. En wie is tegen? Dat is de fractie van het CDA. Daarmee is dit amendement aangenomen. Dan is er het tweede amendement dat aan de orde is en dat gaat over duurzaamheid en klimaatbeleid, waar we net over hebben gesproken. En dat is vanaf 2021 een structureel bedrag van € 525.000 op te nemen voor de duurzaamheidsagenda. Wie is voor? Dat zijn bijna alle fracties en de Fractie Hohage heeft geacht tegen te hebben gestemd. Klopt dat? Ja, dan is dit amendement vastgesteld. Ik stel voor om dan eerst naar de moties te gaan, omdat er ook best wel een aantal moties zijn die ook invloed hebben op de programmabegroting en daarna kunnen we naar de raadsvoorstellen. Dus motie één is aan de orde en die gaat over het afschaffen van de hondenbelasting. Wie is voor? Dat is de fractie van D66 en wie is tegen? Dat zijn alle overige fracties en daarmee is dit voorstel verworpen. Dan is aan de orde de motie van D66 met als onderwerp, parkeerontheffing, blauwe zone tegen kostprijs aanbieden. Wie is voor deze motie? Dat zijn de fracties van de VVD, D66, CDA en ChristenUnie. Tegen hebben gestemd de fracties van Gemeentebelangen, GroenLinks, Partij van de Arbeid en de Fractie Hohage. Dan moeten we even exact tellen, zodat ook in het verslag de uitslag goed wordt opgenomen. 20 voor en 14 tegen. Daarmee is de motie aangenomen. De motie over toeristenbelasting afschaffen, wie is voor deze motie? De fractie van D66. En alle overige fracties hebben tegengestemd. Daarmee is deze motie verworpen. De motie waarin het college wordt opgeroepen om werk te maken van de samenwerkende overheid en ook met meerdere overheden daar fysiek in één loket verder in samen te werken, ingediend door D66. Wie is voor deze motie? Dan noteer ik de fractie van Gemeentebelangen, VVD, D66, CDA, de fractie van GroenLinks, ChristenUnie, SGP en de Fractie Hohage. Tegen heeft gestemd de fractie van de Partij van de Arbeid. Daarmee is deze motie aangenomen. Dan de motie over het onderzoek naar het opwaarderen van de buslijn 47, ingediend en aangekondigd door het CDA, maar door meerdere partijen ondertekend. Volgens mij zijn dat alle fracties. Iedereen stemt daarmee in. Ja. Dan is deze motie unaniem vastgesteld. Dan de motie over de aanpak van de winkel- en de horeca-activiteiten en het vergunningverleningsproces, zoals die behandeld en ingediend is door de Partij van de Arbeid en de VVD. Wie is er voor? Dat zijn alle fracties en die is daarmee ook unaniem vastgesteld. Dan de motie ingediend met het onderzoek tijdelijke huisvesting Voorburgse rugbyclub. Wie is voor deze motie? Dat zijn de fracties Gemeentebelangen, VVD, D66, CDA, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, SGP, Fractie Hohage en tegen heeft gestemd de fractie van GroenLinks. Daarmee is deze motie aangenomen door de raad. De motie over het terugdraaien van de structurele taakstelling op de jeugdzorg vanaf 2019 en de taakstelling die daarbij is aangegeven in deze motie, wie is voor deze motie? Dat is de fractie van D66, CDA, GroenLinks, ChristenUnie, SGP en de Fractie Hohage. Tegen de fracties van Gemeentebelangen, VVD en de Partij van de Arbeid. En daarmee is de uitslag 16 stemmen voor en 18 tegen. En daarmee is deze motie verworpen. De motie over het inzichtelijk maken van de wachttijden bij de jeugdzorg, wie is voor deze motie? Dat zijn alle fracties en daarmee is deze motie unaniem vastgesteld. De motie over het plaatsen van voldoende containers voor PMD en restafval, ingediend door het CDA. Wie is voor deze motie? De fractie van de VVD, het CDA en de Fractie Hohage. Tegen deze motie? De fracties van Gemeentebelangen, D66, GroenLinks, Partij van de Arbeid en de ChristenUnie, SGP. 14 voor en 20 tegen en daarmee is deze motie verworpen. Hiermee hebben we de amendementen en moties behandeld en daarmee zijn de raadsvoorstellen op twee punten geamendeerd door de amendementen die zijn aangenomen. Kunnen wij de programmabegroting 2018-2021 vaststellen? Wie is vóór het raadsvoorstel? Dat zijn de fracties Gemeentebelangen, VVD, D66, Partij van de Arbeid, GroenLinks, ChristenUnie en SGP. Tegen deze programmabegroting hebben gestemd het CDA en de Fractie Hohage. Daarmee is de programmabegroting vastgesteld. De tweede tussenrapportage 2017, wie is voor het raadsvoorstel? Daar kunt u allen mee instemmen. Daar is die ook mee vastgesteld. De vaststelling van de tarieven en de belastingverordeningen 2018, wie is voor? Ik ga dat nu even noemen: de fracties van Gemeentebelangen, VVD, CDA, Partij van de Arbeid, GroenLinks, ChristenUnie, SP en de Fractie Hohage. Tegen heeft de fractie van D66 gestemd. En daarmee zijn deze voorstellen vastgesteld. En het laatste raadsvoorstel is de nota van wijziging op de programmabegroting. Kunt u die ook allemaal vaststellen? De nota van wijziging? Akkoord, dan is die ook vastgesteld. En dan hebben we 10 uur gehaald en sluit ik de vergadering.