1.b Spreekrecht burgers

Hij schijnt het te doen. Geachte voorzitter en geachte leden van de raadscommissie. Allereerst willen wij als burgers u allen van harte feliciteren en ik begrijp dat er een hoop blije gezichten zijn. We hebben vandaag vernomen dat de gemeente Leidschendam-Voorburg 141 miljoen of meer rijker is. En nu zouden we graag het bedrag willen horen. Dan weten we ook wat we kunnen uitgeven. Toch of niet? Nou, in ieder geval zijn we er blij mee met z'n allen en hopelijk mag er geen enkele keer meer het argument "er is geen geld voor" worden gebruikt, vinden wij. Goed, een eerste stap met een zeker perspectief. Zo zouden wij het in het kort met onze reactie op de startnota burgerparticipatie en de memo voor Leidschendam-Voorburg willen noemen. Het belang om te komen tot nieuwe eigentijdse relaties tussen de gemeente en de burgers, dat hoeft geen betoog. Oude systemen en instrumenten werken niet meer. Burgers willen andere verhoudingen en de rol van de lokale overheid is aan verandering toe. Verder verwacht ook de Omgevingswet dit. Kortom, een uiterst belangrijk en relevant onderwerp met kernbegrippen als veranderen, ruimte geven, vertrouwen en samenwerking als ijkpunt. Wij zijn zeker verheugd over het feit dat de gemeente na wel een erg lange tijd van input verzamelen, insprekers aanhoren en voorbereiden, nu komt met enkele belangrijke keuzes. Zo wordt er op voorhand niet gekozen voor het vaststellen van dichtgeregeld beleid voor burgerparticipatie, maar wordt gekozen voor experimenten, nadrukkelijk om te leren van de praktijk. Een goede zaak die we van harte onderschrijven, zoals ook aangegeven in bijvoorbeeld ons stappenplan burgerparticipatie en de reactie op deze startnota. Dat er fouten gemaakt gaan worden bij deze experimenten op verschillende themavelden is te verwachten en is niet erg, mits er maar van geleerd wordt. Wel is van belang hierbij om uit te gaan van een vrije beleidsruimte, een level playing field, gelijkwaardige rollen en een doelgerichte en professionele aanpak. Zogenaamd overleg in de vorm van de door de gemeente en projectontwikkelaar geregisseerde klankbordgroep, schijninputsessies en veel thema-avonden met toelichting op beleid zijn niet de vorm van burgerparticipatie, maar pilots. Die hebben we nodig, dat staat ons voor ogen. Goed, nog een punt van waardering. Ja, het houdt niet op eigenlijk. Ik zie u dat denken. Elke nieuwe relatie, in dit geval tussen de gemeente en haar burgers, wordt opgebouwd en ingevuld van beide kanten. Ook hier kiest de gemeente voor het opzetten van een gemengde samengestelde kerngroep. In ons voorstel heette dat taskforce, maar goed, wat is in de naam, daar gaat het niet om. Ook de rol van de groep spreekt ons aan: monitoren, evalueren en zo nodig faciliteren, stimuleren, begeleiden en corrigeren. Een goed punt hierbij is ook dat de brede samenstelling van raadsleden van beide kanten van de coalitie en van de oppositie, ambtenaren en burgers onder leiding van de portefeuillehouder in het college, de burgemeester. Ook hier geldt: op basis van een open dialoog komen tot transparante en afgewogen beslissingen met draagvlak, uiteindelijk vast te stellen door de raad. Een aantal zaken zijn ons inziens in de startnotitie en memo niet genoemd of onvoldoende benoemd, maar ze zijn wel relevant. Dan beginnen we met het tijdpad. Na een stevige tijd van voorbereiding is het zinvol op korte termijn een start te maken met de invulling door een kernteam op te richten, keuze van de pilots en de bemanning daarvan. Niet alles hoeft hierbij de koninklijke volgorde te staan. Veel voorbereiding kan ook gelijktijdig plaatsvinden. Wel is het van belang om een eindpunt te kiezen om dan de ervaringen van de uiteenlopende experimenten te evalueren en bundelen als basis voor het participatiebeleid. Alom wordt geconstateerd dat het huidige systeem, instrumentarium en werkwijze van de gemeente niet meer voldoen aan de huidige normen en behoeften met betrekking tot de participatiesamenleving. Wij stellen dat veranderingsprocessen binnen de gemeente de basisvoorwaarden zijn voor de slaagkans van burgerparticipatie. Dat geldt overigens niet voor de hele gemeente, maar met name voor enkele beleidsafdelingen binnen het gemeentelijke apparaat. Waar denken we dan aan? Veranderingen op het vlak van mentaliteit en cultuur, werkwijze, kwaliteit en in mindere mate aan de capaciteit. Anders verwordt van een gesloten interne top-down beleidsontwikkeling en bestuursproces naar een open bottom-up beleids- en besluitvormingsproces. Niet onvermeld moet hier ook worden de noodzaak van meer integraal gebiedsgericht werken en niet zoals nu met losse, bijvoorbeeld bouwprojecten. Er zijn helaas nu te veel voorbeelden in onze gemeente van onder andere bouwprojecten waar de invloed van de omwonenden en de leefomgevingaspecten op voorhand ondergeschikt gemaakt worden aan de bouwbesluit. Dit veranderproces gaat niet op stel en sprong, dat weten wij ook wel, en ook niet van vandaag op morgen. Scholing en opleiding, kennisdelen, elkaar stimuleren, dat zijn enkele instrumenten hierbij. Een schone taak voor de kerngroep. Wanneer zijn we tevreden, waar ligt de lat? Het zal duidelijk zijn dat dit zoekproces naar nieuwe en betere verhoudingen niet alleen erg belangrijk is, maar het kan ook veel opleveren voor beide partijen, maar ook niet vrijblijvend mag het zijn. Onbaatzuchtig, onbetaald stoppen veel burgers en partijen tijd en moeite in dit proces. Vooraf moet dan ook duidelijk zijn wanneer van een succes of een mislukking gesproken kan worden. SMART-uitgangspunten: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Evaluaties zijn daarbij natuurlijk achteraf hulpmiddelen. Tot slot, als burgerinitiatiefgroep Leidschendam-Noord hebben we ruim een jaar geleden de handreiking gedaan in het kader van het kompas van die leefomgeving om een pilotproject te zijn. Helaas hebben we daar nooit meer iets op vernomen. Wij doen deze handreiking wederom nu, in het kader van de experimenten burgerparticipatie voor gebiedsontwikkeling voor Leidschendam-Noord. Voorts opteren we ook voor een plek in de kerngroep burgerparticipatie, mede op basis van onze geleverde en naar wij hopen gewaardeerde inbreng en input. Wij hopen ook met deze tekst een bijdrage te leveren aan de discussie binnen uw commissie en zullen die met heel grote belangstelling volgen. Dank voor uw aandacht. Meneer Oosterwijk.

Dank u wel. Zijn er commissieleden die vragen hebben aan de heer Oosterbeek? Zo niet, dan dank ik u voor uw inbreng, en dan geef ik het woord graag aan de heer Steffen Laar. De heer Stef Vlaar heeft een korte presentatie. Zo. Goed.

Geachte voorzitter, geachte raadsleden, namens het platform Lokale Democratie wil ik in eerste instantie de dank uitspreken dat wij überhaupt hier het woord kunnen voeren over dit belangrijke onderwerp: burgerparticipatie. Het platform Lokale Democratie stelt zich ten doel om inwoners op een positieve manier te betrekken bij de beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering binnen de gemeente, en de intentie van de raad om dit onderwerp nu ook echt op te pakken en handen en voeten te geven, waarderen wij zeer. Wij zijn ook zeer te spreken over de startnotitie die in dit kader geschreven is. Graag maken wij van de gelegenheid gebruik om twee aspecten te benadrukken die in onze ogen in ieder geval van groot belang zijn, te weten tijd en vorm. Ten aanzien van tijd is al vaak gezegd dat het allemaal wel erg lang duurt en dat de vraag gesteld wordt of het allemaal niet wat sneller kan. Vanuit het platform Lokale Democratie zijn wij eigenlijk juist van mening dat het allemaal best lekker gaat en snel genoeg gaat. Daarom vinden wij dat je de snelheid waarmee het gaat moet zien in het licht van de complexiteit van de vraag. Simpel gezegd, burgerparticipatie is gewoon een hartstikke ingewikkeld en lastig onderwerp. Dus dan moet je ruim de tijd nemen om dat goed vorm te geven. Daarover willen we graag een kleine quote laten zien, en dat is dus deze: "It is not that I am so smart, but I stay with questions much longer." Oftewel, als je maar bereid bent om lang genoeg bij de vraag stil te staan, dan kun je wel tot goede oplossingen komen. Het tijdspad dat geschetst wordt in de startnotitie, dat er in ieder geval tot aan de zomer volgend jaar tijd genoeg voor genomen wordt, dat vinden wij daarom juist goed en we moedigen dat aan omdat dat die benodigde tijd geeft. Dat over de tijd. Dan het volgende aspect, de vorm. Ten aanzien van de vorm is enerzijds gekozen voor de dialoog en dat vinden wij ook een goede zaak. Bij de dialoog staat het echt luisteren naar elkaar op de voorgrond. En dat kan er goed toe leiden dat we elkaar echt beter gaan begrijpen en tot betere inzichten komen. Maar dat moeten we dan natuurlijk wel weer goed doen. Een dialoog is de goede vorm, maar dan moet je wel een goede dialoog gaan voeren. Dus wat maakt een dialoog een goede dialoog? Nou, daarover gaat de volgende sheet. Daarover wordt onder andere dit gezegd: een goede dialoog moet pijn doen. Oké, wat bedoelt men daarmee of wat wordt in ieder geval hiermee bedoeld? Een dialoog kan nogal confronterend zijn met eigen vooroordelen, met eigen kortzichtigheden, met eigen beperkende overtuigingen. En het kan dus pijn doen om dat onder ogen te zien. Maar daar moeten we ons natuurlijk niet door laten weerhouden en zeggen: "Oh, dan maar geen dialoog," want als we daar maar doorheen gaan en dat overstijgen, dan komen we echt tot nieuwe inzichten en betere oplossingen. Dus ook ten aanzien van de keuze voor de dialoog zijn wij zeer te spreken. Dan is er nog een aspect en dat is het aspect cocreatie. Bij cocreatie gaat het erom dat we elkaars kwaliteiten echt gaan zien en zodanig gaan benutten dat ze niet als losse kwaliteiten worden ingezet, maar elkaar gaan versterken. Dus dat wordt 1 plus 1 is 3. Nou ja, 70.000 inwoners opgeteld, dan kom je heel ver. Dus met dat in het achterhoofd hebben wij als platform Lokale Democratie een eigen twist gegeven aan de eerdere quote die ik u zojuist liet zien. En dat is deze. Nee, sorry. Ik wilde nog benoemen dat met het benoemen van het belang van cocreatie goed aangesloten wordt bij het bestaande coalitieakkoord, want daarin wordt dat ook nadrukkelijk benoemd. Wij zetten zoveel mogelijk in op cocreatie, dus de relatie tussen startnotitie en coalitieakkoord is ook duidelijk. Dan ga ik over naar de quote die wij graag zouden willen meegeven: "It is not that I am so smart, but together we are very smart." En daarmee willen we zeggen: als we onze collectieve kennis en kunde en wijsheid maar in gaan zetten, dan kunnen wij deze gemeente tot een buitengewoon mooie gemeente transformeren. En dat is de uitdaging die we vanuit het platform Lokale Democratie buitengewoon graag met elkaar aangaan. Dank voor uw aandacht. Meneer Stoffer, dank.

Dank u wel. Zijn er vanuit de commissie vragen? Ik zie allebei. De heer Maslouhi, aan u het woord. Ja.

Voorzitter, dank u wel. Meneer Stella, u bent heel positief over het stuk. Dat is mooi. Zijn er ook nog dingen die u het college wilt meegeven, bijvoorbeeld tips of ideeën voor de pilot waarmee in januari wordt begonnen?

Wordt gestart. Ik vind het leuk dat u dat vraagt, ja, morgen zal ik in dezelfde zaal voor de Commissie Omgeving spreken. Een initiatief met betrekking tot energietransitie waar ik zelf ook bij betrokken ben. Nou, energietransitie is natuurlijk een groots onderwerp wat volop kansen biedt om dus met elkaar te gaan kijken. Goh, hoe willen we dat vormgeven? En ja, wat komt er allemaal bij kijken? Dus als pilot zie ik daar buitengewoon veel mogelijkheden en daarmee benadruk ik dat ik de tijd geef die het nodig heeft.

Dank u wel, ik zag de heer Van Maldegem ook nog met een korte vraag. Dank.

U wel voorzitter, dank u wel. Ik ben enigszins getriggerd door de opmerking dat een goede dialoog pijn moet doen. Ik hoop niet dat het voor u gaat zitten in de toezegging in het coalitieakkoord. We hebben vaker gezien dat dingen niet nagekomen worden, maar dat terzijde. Als u in dat gesprek gaat met het college, waar denkt u dan dat het voor het college pijn gaat doen? Om de verwachtingen te managen, kunt u dat wat concreter maken? Nou.

Nou, nee, ik weet niet waar de pijn van het college en de individuele collegeleden gaat zitten. Ik weet niet wat hun vooroordelen of hun overtuigingen zijn waar ze tegenaan lopen, dus nee, daar kan ik geen uitspraak over doen.

Geen dank u wel, dan rond ik hier mijn spreekrecht voor de inwoners af. Dank u vriendelijk en succes morgen. Goed, wij gaan door met de hamerstukken en zometeen wordt dit agendapunt natuurlijk behandeld en even tussendoor, u merkt wel dat het koud is hier in deze raadszaal. De verwarming doet het niet.

Doet het niet, dus wellicht moeten we een beetje inschikken straks om het gezamenlijk wat warm te krijgen en anders dan bespoedigt dat waarschijnlijk alleen maar de vergadering. Goed, de besluitenlijst van de Commissie Samenleving van 28 oktober 2019: een wijzigingsverzoek ontvangen, de naam van de heer Hendriks van het CDA. Die was niet opgenomen als aanwezig. Nou, die naam is inmiddels toegevoegd. En de besluitenlijst van de Commissie Samenleving van 28 oktober wordt conform vastgesteld. Dan gaan we over naar de bespreekpunten. Ja.