BESPREEKPUNT: Wijkatlas i.v.m. de hoger dan gemiddelde eenzaamheid in Leidschendam-Voorburg
Gezegd hebbende ga ik naar agendapunt 10, de wijkatlas in verband met de hoger dan gemiddelde eenzaamheid in Leidschendam-Voorburg, op verzoek van het CDA, de heer Paardenkooper. Is dit op de agenda gezet? Dus de heer Paardenkooper krijgt als eerste het woord. Wie wil er nog meer het woord voeren over dit onderwerp? De heer Verschoor, Van Rossum, Blokland. Dan is het woord aan de heer Paardenkooper. Dank u, voorzitter. Voorzitter, ik...
Kijk niet zo heel scherp, altijd naar de persberichten van de gemeente. Ik scan ze meestal eventjes heel erg snel. Zo van, wat is het thema? Maar toen het persbericht binnenkwam dat de eenzaamheid in onze gemeente groter is dan het landelijk gemiddelde, schrok ik daar wel eventjes van. En goed om dat te constateren vanuit het college. En goed om ons ook daarop scherp te houden, want als Raad en als Commissie hebben we het daar al vaker over gehad. Ik moest dan ook terugdenken aan de Commissie van 1 december 2016. Toen hebben we besproken hoe de motie over bestrijding van eenzaamheid er nou een plan van aanpak voor maakt. Al voorzien was in de zin van een aantal maatregelen en hoe het college daar nog een aantal handvatten extra voor zou maken. Ik citeer letterlijk: "Na al die maatregelen is de volgende stap om hier nader invulling aan te geven in overleg met betrokken partners." Dat is ondertussen zo'n 13 maanden geleden. Dus mijn vraag aan het college is dan ook aan de wethouder in dit geval. Volgens mij was het een andere wethouder. Klopt hè? Ja, andere wethouder. Wat is in die 13 maanden gebeurd en waar staan we nu met die volgende stap? Want het is hard nodig, zo blijkt uit de Wijkatlas. Dank u.
Ik wil iets zeggen wat eigenlijk niet mag, dus ik ga even kijken hoeveel tijd u mij geeft en wanneer u mij gaat afhameren. Ik had niet door dat bij de stukken bij dit bespreekpunt het cliëntervaringsonderzoek Jeugd 2016 is opgenomen. En ik kan me ook helemaal niet herinneren dat het op onze agenda heeft gestaan. Ik wil daar graag van zeggen dat dat onderzoek een totale mislukking is, dat de respons daar 10% op was en dat het ons dus geen informatie geeft voor welke monitor dan ook. En ik denk dat wij als commissie moeten vragen aan het college wat het plan is om een goed cliëntervaringsonderzoek jeugd te gaan doen.
Ja, we hebben als service een aantal stukken bijgevoegd die betrekking hebben op die wijken Atlas en ook op het item van de eenzaamheid. Dat wil niet zeggen dat alle stukken meteen bespreekstukken zijn en op zich is het niet erg om die vraag te stellen. Maar de van oorsprong was het de bedoeling om over die cijfers qua eenzaamheid te praten. Dat is het thema van dit agendapunt. Goed, even kijken, waar is mijn lijstje, de heer Van Rossum?
Ja voorzitter, ik ga het superkort houden. Volgens mij is het heel mooi dat we zo aan het eind van deze periode toch de eenzaamheid nog eens op de agenda hebben en ik sluit me ook wel aan bij de vraag van de heer Paardenkooper dat een update op wat er nu eigenlijk allemaal gebeurd is, heel positief is als we die krijgen. Maar ik kan me ook voorstellen dat het eigenlijk een heel praktisch voorstel is dat het misschien heel oké is om dit voor de nieuwe gemeenteraad gewoon in één van de eerste rondes op de agenda te zetten. Daar wilde ik het maar bij laten.
Ja, ook zeg maar in het verlengde van de vorige sprekers. Ik wil daar een paar dingetjes aan toevoegen. We hebben ook een tijdje terug van wethouder Kist een brief over wijkverenigingen gekregen. Die hebben we hier ook nog niet besproken. Die is misschien wel een beetje aan onze aandacht ontsnapt, maar ik zie ook wel echt een relatie tussen dat stuk en dit, dus misschien kan dat nog met elkaar in verband worden gebracht als we hier als raad nog een keer over praten. Ja, ik zou ook vooral kijken, voor zover we dat niet hebben gedaan, naar wat er bijvoorbeeld in Den Haag allemaal gebeurt op het terrein van ouderenbeleid en eenzaamheid, want daar gebeurt van alles. En dan haal ik er twee dingen uit.
Kijk, de cijfers bewijzen het en eenzaamheid is natuurlijk heel verschillend, dus Den Haag kijken is prima, maar dat mis ik een beetje in deze discussie en ik ga toch maar proberen enig realiteitszin erin te krijgen. Als ik kijk naar mijn vader, 83 jaar, heeft zijn vrouw verloren. Die is eenzaam. Hij doet van alles, maar sociaal is hij actief. Hij zit in commissies, hij is een raadsman, gaat naar de bijeenkomsten die in diverse wijkhuizen worden gehouden, eet daar en dergelijke. Maar als hij thuis komt, mist hij iemand en ik denk dat we dit aspect ook niet moeten vergeten. We moeten ook realistisch durven blijven. Helaas hoort eenzaamheid bij een deel van het menselijk leven, zou je het bijna kunnen zeggen, en daar moeten we wat mee. Maar we moeten ook accepteren dat we niet iedereen kunnen bereiken en dat eenzaamheid in de kern gewoon blijft staan als je je partner verloren bent. Ja, Blokland.
Ja nee precies, nou ja meneer Van Doden, ik ben het eens met wat hij zegt, maar hij reageert niet echt op wat ik zeg. Dus het is ook niet in strijd met wat ik wilde gaan zeggen. Ik wou gewoon twee suggesties meegeven die, nou ja, die ik ook uit mijn eigen netwerk heb meegekregen, en een daarvan is dat, als je iets gaat doen, als we nou echt acties willen, dat we dan ook dingen doen die duurzaam zijn, want wat niet helpt is dat we een paar acties opzetten, dat een keer doen en dan weer stoppen. Dat is natuurlijk zonde. En dat we ook kijken van, nou ja, verwacht je nou heel veel van vrijwilligers hier, want dat doen we heel vaak, of heb je ook meer professionele ondersteuning nodig? En
Ik hoor nu weer het betoog van de heer Van Blokland en dat is precies waarom ik reageerde op de kern van wat hij zei. Mijn verhaal is: wees terughoudend met je verwachtingsmanagement. Wees terughoudend met wat je allemaal verwacht van een organisatie als van een gemeente. Dat is precies wat ik hoor, een heel mooi verhaal. Het is een heel goed verhaal, het is een heel PvdA-verhaal. Laten we daar ook eerlijk over zijn. Maar het is niet maakbaar. En ik heb het gevoel dat u weer op zoek gaat naar de maakbaarheid van eenzaamheid. Nou.
Ik ben niet terughoudend, ik word alleen maar enthousiaster nu door de interventie van de heer Van Dolen. Maar ik, ik wil eigenlijk gewoon niet de diepte in details ingaan. Ik wilde gewoon een aantal dingen uitlichten waarvan ik denk dat is belangrijk als we over dit onderwerp praten. Ik heb er twee genoemd. Ik wilde een voorbeeld noemen wat ik hartstikke leuk vind. Dat is de Florence Band die ook op een bijeenkomst van de PvdA een keer heeft opgetreden. Dat was fantastisch en ik dacht, ja, als je dat soort activiteiten kan organiseren en dat gaat niet vanzelf, dat moet je wel helpen. Dat is natuurlijk echt geweldig voor ouderen in de gemeente om met elkaar in een soort vriendengroep actief te zijn. En daar heb je ondersteuning voor nodig vanuit de gemeente, dat kost ook geld. Laten we nou niet. Ik ben niet van de volledige maakbaarheid. Maar ik ben ook niet van de andere kant, ik ben geen libertariër die denkt dat het zich allemaal zelf regelt. Dus laten we hier gewoon kijken wat we wel kunnen doen. Het is een belangrijk onderwerp, dus bedankt dat de heer Paardenkooper het heeft geagendeerd. En verder wil ik er nu niks meer over zeggen, voorzitter.
Ik word toch nog de interruptie in aanvulling op de heer Blokland zeggen dat het natuurlijk niet maakbaar is, maar dat sommige activiteiten wel degelijk zin hebben. Zo is Eet je mee in de Groene Loper afgelopen jaar verdwenen. Dat is dus nou juist zo'n ontmoetingsmoment waarvan ik had gehoopt en gedacht dat je dat voort zou zetten. Nou, dat soort kleine stapjes zonder de maakbaarheid te benaderen zie ik ook en in de lijn van de heer Blokland zou ik dat toch onder de aandacht van de wethouder willen brengen in haar beantwoording zometeen. De heer Van Rossum.
Voorzitter, als ik een kleine suggestie mag doen om het midden te zoeken. Volgens mij is het verstandig dat we in de toekomst wat meer praten over het terugdringen van isolatie, in plaats van het terugdringen van eenzaamheid. Want ik kan de woorden van collega Van Dolen goed snappen.
Voorzitter, dank u wel. Ik zit hier inderdaad even als vervanger van wethouder Kist. De uitkomsten uit de Wijkenatlas, een keer in de zoveel jaar, dan houden wij een wijkonderzoek van een aantal onderdelen en dit jaar is de Wijkenatlas ook helemaal nieuw van opzet geweest. Juist om nog meer de vinger erachter te proberen te krijgen hoe het nou gaat. En daarbij realiseer ik mij ook heel erg goed dat de wijze van vragen stellen en het aantal mensen dat reageert natuurlijk ook van invloed is op de uitkomsten. En waar ik zelf heel erg door verrast was, is dat we nu bijna op wijkniveau kunnen zien wat er nou precies leeft, dat kunnen we meer dan ooit tevoren eigenlijk. En dat is een hele grote meerwaarde van deze uitkomst van deze Wijkenatlas. Dus zo weet u ook op het punt van eenzaamheid dat er een aantal wijken is waar mensen zich veel eenzamer voelen dan in andere wijken in onze gemeente. We hebben de afgelopen jaren getracht daarin veel te investeren door onder andere activiteiten te houden in buurten en wijken. We hebben geprobeerd via het maatjesproject ook mensen weer wat meer in contact te krijgen. Maar ik zeg u ook heel eerlijk dat ik het verhaal van de heer Van Dolen onderschrijf. Ik denk dat ik dat zelf ook zie in mijn eigen persoonlijke omgeving. Iemand kan ongelooflijk sociaal actief zijn, activiteiten, hobby's, vrienden, altijd welkom om ergens langs te komen en een hapje te komen eten. Maar uiteindelijk, als je thuis komt, ben je alleen. En dat is iets, zeg ik ook in alle eerlijkheid, waar wij als gemeente niets aan kunnen doen. Je kunt er wel voor zorgen dat er zaken worden aangeboden, maar als een partner overlijdt, ja, dan kunnen mensen zich vaker eenzaam voelen dan wanneer je nog samen bent. Wat we willen gaan doen, want dat is denk ik echt van belang. Wij hebben zelf nog niet de uitkomsten tot een dusdanig niveau bekeken dat we nu al hele concrete acties kunnen brengen, maar wat ik wel hierin zie op dit punt, is dat ik zie in die wijken waar blijkbaar het gevoel van eenzaamheid het hoogst is, dat we daar via onze reguliere beleid veel meer op kunnen gaan inzetten. Want ik vind ook dat we nu moeten gaan kijken: wat doen we nu? En heeft het wel effect? Zijn we nu bezig in wijken waar misschien het issue daar helemaal niet is? Moeten we niet die activiteiten en die aandacht gaan verleggen naar andere wijken? Dus dat gaan we zeker doen. In 2018 zou deze aanpak sowieso opgepakt worden en dat gaan we hier ook in meenemen. Maar de echt hele concrete maatregelen, die kan ik u hier nog eerlijk gezegd niet noemen, want die hebben we zelf ook nog niet scherp, zeg ik u in alle eerlijkheid. Voorzitter.
Ik snap het verhaal van de wethouder goed, maar laat ik zo zeggen dat in de brief van het College van D 1016 drie factoren staan waarop het college wel investeringspotentieel ziet. Die staan heel concreet op pagina 3 van uw eigen brief. Het verbaast me dan een beetje dat u zegt: "Nou, gelet op de smalle marges," zegt de heer Van Rossum, "zijn er een hele hoop zaken die we niet kunnen beïnvloeden, maar op die drie punten wel." Wat is er dan gebeurd de afgelopen jaren op die drie punten waar u als college investeringspotentieel zag?
Kijk, we hebben op die drie punten hebben wij gewerkt aan mensen. We hebben, zeg maar, getracht om ook bij mensen de zelfredzaamheid te vergroten, bijvoorbeeld. We hebben getracht om activiteiten te organiseren in de wijk. We hebben ook getracht in de wijkcentra, die heer Blokland al eventjes noemde, om daar ook activiteiten te organiseren. Mensen daar ook eerder heen te laten gaan, want het is voor heel veel mensen ook vaak een drempel om zomaar ergens heen te gaan. Hoe krijgen we mensen ook het huis uit om naar allerlei activiteiten te gaan die er namelijk wel gewoon zijn? Een heel mooi voorbeeld vind ik zelf, volgens mij is dat in de Heuvel of in de Amstel, in elk geval tijdens ballroomdansen voor ouderen. Ik heb begrepen dat ze een wachtlijst hebben. Het lijkt wel leuk. Toch zou ik bijna willen zeggen, dat is wel ongelooflijk mooi dat er blijkbaar vraag naar is. Nou, en ik heb al eerder aangegeven, als er blijkbaar vraag naar is, als er vraag is naar nog meer van dit soort activiteiten, wat gaan we dan misschien ook niet meer doen? En waar kunnen we wel meer op gaan investeren? Dus er is wel degelijk op die punten zijn we volop bezig geweest. We zien wel dat het percentage is gestegen, dus ik vind ook dat we zelfreflectie moeten gaan hebben nu om te kijken of we wel het goede doen. En, waarop kan het gewoon beter worden opgepakt? En dat punt zijn we nu op aanbeland met de cijfers van de wijkatlas, want we hebben er natuurlijk ook wel naar gezocht. Ga je zoeken, dan ga je een soort vinden. We hebben natuurlijk de vragen in de wijkatlas heel scherp gesteld. Nieuwe opzet, nieuwe aanpak, nog beter, alles inzichtelijk en hier kunnen we ook wat mee. Ik zou bijna zeggen, ik kom daar binnenkort bij u op terug, maar dat is nu misschien even wat lastig in deze constellatie. Maar ik zou er dolgraag op korte termijn met u verder over willen hebben. Wat we wel kunnen gaan doen en welke onderdelen niet succesvol bleken te zijn. Voorzitter, ga ik even door naar de heer Blokland, naar de wijkverenigingen. U heeft een brief over gehad van afgelopen november. Ik weet niet wat daarmee is, als die nog wil gaan agenderen, dan hoort dat college dat graag. Actie blijven we doen, inderdaad, en een professionele ondersteuning, ja, maar dan wel toegelicht wat mij betreft, maar ook wel met in het achterhoofd het verhaal van de heer Van Dolen. We kunnen niet alles doen als overheidsrol. We kunnen het proberen. We kunnen mensen proberen te activeren, zoveel mogelijk zaken om mensen het huis uit te krijgen voor de sociale contacten. Maar als inderdaad een partner wegvalt, dan zullen mensen altijd 's avonds thuis zitten of wellicht eerder een gevoel van eenzaamheid ervaren, dan wanneer dat niet zo is. En we hebben wel in deze gemeente veel alleenstaanden. Dat merk je ook bij het buigbudget, dat komt overal weer terug. We hebben veel alleenstaande mensen in onze gemeente. Plus, voorzitter, tot zover. Dank u wel.
Ik kijk even rond in de kring of er behoefte is aan een tweede termijn. Ik denk dat de heer Paardekooper... Stak u nou uw vinger op? Oh, het ging zo snel dat ik... En de heer Van Dolen, de heer Paardekooper. Ja.
Ja voorzitter, in alle eerlijkheid, ik moet het ook even op me laten inwerken. Ik denk dat het goed is dat we dit vandaag nog eventjes aan de orde hebben gesteld. Ik vond het ook goed om van de wethouder te horen dat er toch een aantal stappen wel zijn genomen afgelopen jaar, want daar hebben we als commissie helemaal niks over gehoord. Terwijl het wel in december 2016 beloofd was, dus dan zou ik het op prijs stellen als u daar op enig moment, dat heeft geen haast, maar op enig moment wat het resultaat is op papier zou willen zetten voor een volgende raad. Ik bedoel, dat lijkt me dan de meest geëigende procesgang. Ik eindig mijn tweede termijn, voorzitter, met complimenten voor de wijkraad, want het instrument is natuurlijk veel breder dan het thema van vandaag. Ik heb ook de vitaliteitskaarten per wijk nog even vandaag bekeken. Dat is inderdaad heel fraai. Het was ook op de openhuisavond geweest. Het is een heel mooie nieuwe ontwikkeling in die wijkatlas, dus wat ons betreft voor voortzetting vatbaar, laat ik het even zo zeggen. Dank.
Voorzitter, dank. In weerwil van de discussie die we net hebben gehad, is D66 nu absoluut van mening dat we wat moeten doen om eenzaamheid zoveel mogelijk te voorkomen. Maar in the end blijven wij zeggen: let op, eenzaamheid zit in het individu en dat kunnen we niet oplossen met allerlei activiteiten. En dat is ook een vertekening die je in het onderzoek misschien wel ziet, is dat je mensen die toch aan alles meedoen op de vraag "Bent u eenzaam?" nog steeds invullen: "Ja, ik ben eenzaam." Dus we moeten die cijfers ook proberen te interpreteren, denk ik, op die manier. Los daarvan moet de gemeente natuurlijk inspannen om de mens zoveel mogelijk te verbinden en daar gaat het in principe, denk ik, voor D66 om.
Dank u wel, dan kijk ik nog even naar de wethouder, want ik hoorde de wethouder wel ja knikken en ja zeggen maar niet in de microfoon, dus ik denk dat het goed is om daar even te reageren op de opmerking van de heer Paardenkooper.
Ja voorzitter, dit ga ik zeker doen. Voorzitter, ik kan het terecht punt van de heer Paardenkooper begrijpen. We hadden inderdaad toegezegd dat we zouden terugkomen, dat hebben we niet gedaan. Dus ik zeg u hierbij toe dat a) we voor de zomer aangeven wat er allemaal is gebeurd, welke effecten dat heeft gehad en b) ook tegelijkertijd daaruit voortvloeiend, welke nieuwe aanpak wij beogen mede op basis van de uitkomsten van de wijkatlas en de evaluatie van de eerdere aanpak, zodat uw Raad over die uitkomsten kan spreken. Dus die komt voor de zomer, ligt hij bij uw Raad. Dan, voorzitter, toch nog een vraag open van de heer Verschoor die ik in de eerste termijn vergeten ben over dit cliëntonderzoek van jeugd. Ik weet daar het antwoord niet op, dus ik neem dat graag mee terug en dat antwoord komt dan via de mail naar uw Commissie toe.
Dank u wel voor de complete beantwoording en ik denk dat de heer Paardekooper nu ook tevreden is met deze reactie. We nemen dit verder voor kennisgeving aan en daarmee sluit ik agendapunt 10 af. Gaan
Gaan we naar agendapunt 11? Daar hebben we geen wethouder voor nodig. De mogelijke motie MVV maatschappelijk verantwoord verenigen. Initiatiefnemer is de PvdA schat ik zo in, waren ook andere partijen die mede de motie gaan ondertekenen, maar de heer Paardenkooper heeft verzocht om hem te bespreken. Dus ik denk toch dat ik het woord geef aan de heer Paardenkooper.
Ja voorzitter, ik wou juist de indienende partijen de gelegenheid geven om dat vanavond nog kort toe te lichten.
Wat zijn we toch lief voor elkaar. Dan ga ik gewoon vragen wie er het woord over wil voeren. Dat lijkt me dan handiger.
Voorzitter, ik ben zelf niet betrokken geweest bij de motie, dus ik had gehoopt dat de heer Paardenkooper vragen heeft. Dan kan ik ze aan mevrouw Van Giessen doorgeven, maar een toelichting dan over vraagt hij mij. Bedoel.
Het lijkt mij dan goed om gewoon die motie maar in de Raad te brengen en dan zien we wel hoe dat loopt verder in de Raad en dat we daar hier nu verder maar niet over praten. Ja, daar kan iedereen mee instemmen, oké, dan sluiten we dit agendapunt ook af. En zijn we aan het einde gekomen van deze vergadering. Ik heb toch wel de behoefte om nog even u toe te spreken, meneer Van Verder. Ik heb een punt.
En, ik wilde graag jullie toespreken, heren van Veller. Nou...
Ja, en onszelf misschien ook in de eerste plaats. Nee, het is het einde van een mooie periode, een bewogen periode met een commissie die toch wel de kern vormde van deze gemeenteraad, mag ik wel zeggen, in deze periode waarin we de decentralisaties hebben doorgevoerd en de verantwoordelijkheid hebben genomen als gemeente, als gemeenteraad en als commissie voor een ontzettend belangrijk onderwerp om heel veel mensen sociaal te ondersteunen. En ik vind nou, dat is een compliment dan natuurlijk aan de ambtelijke staf van de wethouders, maar ook aan onszelf dat het zo goed is verlopen. Dus ik ben daar echt trots op. Ik vind het echt een supermooie, goede commissie geweest. Nou, dat vind ik wel een mooi moment om even bij stil te staan. En geen commissie die zo goed is als natuurlijk wel de voorzitter zelf. Ik wou u bedanken voor uw strenge, doch rechtvaardige manier van voorzitten. Nou, ik denk dat ik namens ons allemaal spreek als ik zeg dat u ons allemaal de ruimte gaf om goede debatten te voeren, maar aan de andere kant ook de beperking gaf om dat niet oeverloos te laten voortduren en dat siert u als bevlogen. We gaan met deze commissie en ondanks het feit dat we allemaal weten dat natuurlijk uw hart ligt bij de fysieke ruimte, was u wel een van ons. En dat onderstreept u zelf ook vanavond bijvoorbeeld door een collectieve selfie te maken met uzelf en de hele commissie. Nou, dat is toch wel echt een teken van gemeenschapszin die we weinig hebben gezien van voorzitters. Ik wil u daar erg voor bedanken. En dan ja, wat is een goede voorzitter zonder goede secretaris? Daar wil ik ook nog even bij stilstaan. Dank ook aan de secretaris, want ja, geen Sherlock Holmes zonder Watson, geen Batman zonder Robin, dus ook geen goede voorzitter zonder goede secretaris, dus ook de heer Gevers, de secretaris, ontzettend bedankt voor alles de afgelopen periode en ik denk dat ik hier namens de hele commissie spreek. Dank u wel. Ja, dank u.
U wel voor deze mooie woorden. Ik had dus ook een toespraak in mijn gedachten. Maar ja, ik vraag me nu af of ik dat nog wel moet doen, maar toch wil ik een puntje aankaarten en dat is waarschijnlijk. Is dit de laatste vergadering van de Commissie MA in deze raadsperiode, want die in februari zal waarschijnlijk niet doorgaan. Maar het is misschien ook wel de allerlaatste vergadering überhaupt van een Commissie MA. Misschien hè? Dat weten we niet zeker, maar de plannen zijn er om het hele systeem om te gaan gooien, dus dat is toch wel een historisch gedenkwaardig moment en dat wilde ik toch even ook memoreren. En om toch ook nog even te reageren op de woorden van de heer Feller: inderdaad, mijn hart ligt natuurlijk bij de fysieke zaken, maar daarom denk ik, is het ook best wel goed om als voorzitter bij de Commissie MA te zitten, omdat je dan toch wat in zekere afstand hebt. Aan de andere kant heb ik wel gemerkt dat ik toch heel erg betrokken ben bij al die onderwerpen, want het gaat altijd over mensen hier. En dat is natuurlijk heel bijzonder en ook allerlei bijeenkomsten waar de Commissie werd uitgenodigd heb ik altijd geprobeerd om zoveel mogelijk aanwezig te zijn. Gewoon ook om te voelen hoe het in de praktijk gaat. En ja, ik vind het een hele bijzondere Commissie en ik heb het ook heel plezierig gevonden om in deze Commissie voorzitter te zijn en daar dank ik u allen ook voor. Want voorzitter zonder leden is ook helemaal niks hè?