2.a Raadsbrief Informeren over dilemma's Emmastraatcomplex - 20:05

Dank u wel meneer Hylkema, dan geef ik het woord aan de fractie van het CDA, de heer Van Duffelen. Ja voorzitter, bij

Bij ons in de keuken hangt een scheurkalender van Sint Gerardus en dat is de patroonheilige van kleermakers, portiers en zwangere vrouwen, oftewel van zogenaamd kleine luyden, voor wie de sociale beweging in de tweede helft van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw de woningcorporaties oprichtte. Een traditie waar het CDA ook in staat. En afgelopen zaterdag stond op de kalender de volgende spreuk: zoekend, vind je de goede richting; wachtend, kom je nergens. Voor de CDA-fractie is dat waar het dilemma stond, het Emmastraat-complex omdraaien. We onderkennen de cultuurhistorische waarde van de woningen met het unieke karakter van een tuindorp, woningen die juist voortkomen uit de sociale beweging van zo'n 100 jaar geleden en die een thuis boden aan arbeiders. We onderkennen ook dat na 100 jaar investeringen nodig zijn om de woningen toekomstgericht te houden. Voor de CDA-fractie staat het welzijn van de bewoners daarbij voorop. De betrokkenheid bij de wijk en de sociale cohesie in de wijk maken naast het karakter van de woningen en het tuindorp van het Emmastraat-complex een bijzondere wijk. Tegelijkertijd erkennen we ook het belang van de woningcorporatie Wooninvest, dat niet alleen de woningen in het Emmastraat-complex in beheer heeft, maar ook elders in onze gemeente sociale woningen beheert en ook deze woningen vergen onderhoud. We hebben de komende jaren een ambitieus programma voor sociale woningen en in de verordening sociale en middeldure woningbouw hebben we nog deze maand vastgelegd dat particuliere ontwikkelaars hun sociale woningen overdragen aan corporaties. En daarmee is de vraag aan de orde, hoe vinden we zoekend de goede richting; wachten is geen optie. Wel gelden voor de CDA-fractie de volgende randvoorwaarden. Voor de CDA-fractie is van belang dat de voorraad sociale woningen gelijk blijft in de komende jaren. Nieuwe woningen worden toegevoegd. De CDA-fractie hecht aan het behoud van de karakteristieke bouw van de woningen in het Emmastraat-complex en het karakter van het tuindorp. Dat moet behouden blijven. Het CDA hecht evenzeer aan het welzijn van de bewoners van het Emmastraat-complex en dat betekent dat het perspectief moet zijn en daarmee duidelijkheid voor de bewoners dat hun belangen zwaar mogen wegen, er een terugkeergarantie dient te zijn en in overleg een goed en gedegen sociaal plan wordt overeengekomen. De CDA-fractie hecht er evenzeer aan dat Wooninvest elders in onze gemeente in sociale woningbouw kan blijven investeren. Dat is ook in het belang van onze gemeente en onze inwoners. Afrondend, voorzitter, is de vraag voor de CDA-fractie daarom niet primair of het Emmastraat-complex een monumentale status dient te worden toegekend. Het besluit daarop is een bevoegdheid van het college. En welk besluit het college ook neemt, de volgende dag moeten we weer verder met elkaar en met de herontwikkeling van het Emmastraat-complex. Daarvoor wringt voor de CDA-fractie meer de schoen en daar moet naar de mening van de CDA-fractie een creatieve oplossing worden gevonden. De aanvraag voor de monumentenstatus heeft alleen de polarisatie aangewakkerd, maar is geen begin van een antwoord op de vraag hoe we het Emmastraat-complex herontwikkelen met behoud van het unieke karakter en het welzijn van bewoners. De vraag aan de wethouder is dan ook of zij bereid is met bewoners en corporaties in gesprek te gaan om tot een creatieve oplossing te komen die recht doet aan de bewoners en het karakter van de wijk en het gemeentebrede vraagstuk van voldoende kwalitatieve sociale woningbouw. Dank u wel.

Dank u, voorzitter. Begrijp ik goed, meneer Van Duffelen, dat het CDA zich niet tegen sloop uitspreekt? Voorzitter, het...

Het CDA vraagt, die stelt een aantal criteria voor die in ieder geval terug moeten komen die ze mee wil geven met de afweging die het college heeft te maken met het besluit dat ze neemt. Dat is wat wij doen nogmaals. De bevoegdheid is ook aan het college om het besluit te nemen.

Van Duffelen. U zegt veel inderdaad, maar het college heeft ook het advies bij de Raad neergelegd, dus die proeft ook uit uw woorden wat u wil. Mijn vraag aan u zou zijn, bent u bekend met het verschil tussen monumentenstatus en een gemeentelijke monumentenstatus? Meneer Van Duffelen. Ja.

Maar waar, waar, waar, waar doelt hij nou op?

Als ik mag antwoorden, voorzitter, dank u, omdat ik u eigenlijk hoor zeggen tussen de regels door dat u daaraan refereert dat daar de schoen wringt. Voor ons...

Springt de schoen erin dat het Emmastraatcomplex zodanig gepolariseerd is en misschien nog wel voor de aanvraag van de monumentenstatus, dus dat we straks niet meer samen uit gaan komen en dat zou ik heel graag willen. Dank u wel.

Dan ga ik verder met de inbreng in de eerste termijn. Oh, de heer Van Hoogdalem van de Partij van de Arbeid heeft nog een interruptie.

Ja, ik wou de heer Van Duffelen vragen, realiseert hij zich dat als wij of als het college nu de monumentenstatus niet toekent, dat u eigenlijk stemt voor sloop, want Wooninvest gaat de trein dendert onverminderd voort en heeft ingezet op sloop. Dus de enige redding van deze wijk is op dit moment een monumentenstatus toe te kennen. Realiseert hij zich dat?

Ik laat mij niet aanpraten dat ik stem voor sloop als ik dit voorstel niet steun, want daar ga ik niet over. Dat is een voorstel of een besluit dat Wooninvest neemt en niet de gemeenteraad van deze gemeente. Maar maar

Neem direct contact. Faciliteert u dan wel sloop? Voorzitter de

De heer Van Hoogdalem legt mij woorden in de mond die ik niet heb uitgesproken en ook niet ga uitspreken. Dank u wel, meneer.

Van Duffelen. Dan ga ik voor de inbreng in de eerste termijn naar de heer Declerck van de VVD.

Dank u wel, voorzitter. Voorzitter, laat ik beginnen met helder te stellen wat we vandaag doen als Raad. Het college moet beslissen over het wel of niet toekennen van de monumentenstatus van het Emmastraatcomplex. Het college vraagt dan ook onze input hierop, dat doe ik dan ook graag. Het Emmastraatcomplex is namelijk een onderdeel van de mooie wijk het Oranjekwartier. Mijn eigen wijk waar ik woon, samen met mijn vrouw en vier kinderen. Deze wijk gaat me dan ook echt aan het hart. Het Emmastraatcomplex ligt midden in het Oranjekwartier en het is dus een uniek stukje Voorburg. Zelfs een uniek stukje Nederland, een wijk met karakteristieke huizen en straten, dus sociale cohesie is groot. De buren leven met elkaar en zorgen voor elkaar. Het gaat dus niet alleen maar om stenen en kozijnen. We hebben het hier over een gemeenschap. Wij van de VVD Leidschendam-Voorburg willen daarom het college de volgende punten meegeven. Er moet een duurzaamheidsslag gemaakt worden, dat staat buiten kijf. De bewoners hebben recht op goede huizen, dat deel van het plan steunen we dus in de gesprekken die we gevoerd hebben. Met bewoners kwam dit ook veel naar voren. Echter, de huizen maken deze wijk, de karakteristieke huizen met de gevels, de poorten, de indeling van de straten. Deze zijn allemaal uniek. Mijn vraag aan de wethouder zou dan ook zijn of het niet mogelijk is om een algehele monumentenstatus te verklaren of dat ook bijvoorbeeld mogelijk is op beeldbepalende elementen in de wijk, zoals de voorgevels en de indeling van de straten. Ik zei het al, we hebben het niet alleen over stenen en kozijnen. We hebben het ook over een gemeenschap. Daar heeft oud-collega Gerben van der Wal zich ook diverse malen hard voor gemaakt in de motie die aangenomen is door deze Raad. Voorzitter, laten we zorgen dat dit unieke stukje Voorburg, dit unieke stukje Nederland niet verloren gaat, dat de look, de feel en de gemeenschap intact blijven, maar dat we achter de historische gevels deze mensen wel een duurzaam huis bieden. Dank u wel, voorzitter. Dank u.

Dank u wel, meneer de Klerk. Dan ga ik naar de Partij van de Arbeid, de heer Van Hoogdalem.

Dank u wel, voorzitter. Het Emmerkwartier, een onderwerp dat de emoties hoog doet oplopen. Dat zagen we al de afgelopen anderhalf uur, en dank aan alle insprekers die vol emotie hun wijk hebben verdedigd. Aan de andere kant zien we een woningbouwcorporatie waarvan ik het gevoel heb dat die zich zo nu en dan als projectontwikkelaar in plaats van volkshuisvester gedraagt. En daar moeten we een balans in zien te vinden. Maar als we alle plannen zien die Wooninvest en de acties die Wooninvest de laatste tijd gepleegd heeft, dan zien we dat het een trein is die dendert naar sloop en nieuwbouw. De enige redding op dit moment is een gemeentelijke monumentenstatus toe te kennen aan deze wijk, omdat we daarmee in ieder geval de sloop kunnen vertragen en met Wooninvest tot een gesprek kunnen komen. Want dat deel ik wel met de heer Van Duffelen. We moeten natuurlijk wel weer met Wooninvest tot een gesprek komen, zodat we in gesprek kunnen komen over hoe we nu verder gaan als die gemeentelijke monumentenstatus is toegekend. En ik roep de wethouder dan ook op dat, als het college besluit om de monumentenstatus toe te kennen, om zo snel mogelijk met Wooninvest in gesprek te gaan, met de bewoners in gesprek te gaan en te kijken hoe wij op een snelle en wijze manier het monumentale karakter van deze wijk kunnen bewaren. Waarbij we recht doen aan de inwoners, de bewoners, waarbij we recht doen aan de aard en het karakter van de wijk en waar we ook recht doen aan de financiële belangen van Wooninvest, want die hebben ze wel degelijk. Dank u wel, voorzitter.

Dank u wel meneer Van Hoogdalem, dan geef ik het woord aan de fractie van de SP, de heer Van der Schaft. Ja, dank.

U wel, voorzitter. Even aan het begin van de tekst hoor, ik heb al gaandeweg nog wat aantekeningen gemaakt. Ja, er is nog veel van te zeggen, er gaat straks nog meer gezegd worden. Op een aantal punten heeft de SP toch een iets andere analyse, want wat voorop staat, is dat de bewoners nu wel eens een keer duidelijkheid willen. En het besluit om de Manstraat-complex tot monument te maken, geeft die duidelijkheid er nog steeds niet. Dat hoorden we net al even aan de hand van de interrupties. Want het is niet zo dat als er gekozen wordt voor een monumentale status dat dat de sloop tegenhoudt. Het helpt wel mee in het, zeg maar, duidelijk maken van de standpunten en misschien zelfs iets verharder van de standpunten. Voorzitter.

Weer een interruptie. Interruptie van mevrouw Duivesteijn. Dank u, voorzitter. Hoe ziet meneer Van der Schaft dat voor zich? Monumentenstatus houdt niet de sloop tegen. Meneer Van der Schaft.

Nee, omdat het niet zo is en wat de uitkomst van dit traject is, dat kan niemand voorspellen. Het is in ieder geval duidelijk dat we als college een duidelijk signaal moeten geven dat er een overweging om te renoveren is, en dat dat wel een hele serieuze overweging moet zijn en dat onderschrijven wij. We vragen ons alleen af of deze aanpak de juiste is, maar daar kom ik zometeen in mijn betoog nog verder op terug. Wat ik vooral verder wil zeggen, Voorzitter, gaat u...

Bewoners willen in goede huizen wonen en geen enorme stijging van de woonlasten. Als er dan eventueel heen en weer verhuisd moet worden, dan moet er duidelijkheid komen met een echt sociaal plan. En dan moeten we niet vastgehouden worden aan regeltjes die dingen alleen maar moeilijker maken of de inwoners op kosten jagen. De monumentencommissie schrijft dat het Emmastraatcomplex een hoge monumentale kwaliteit heeft. Dus je mond erover breken, maar wij stellen wel vast dat een deel van de woningen ook echt heel slecht is en dat moet gewoon onderkend worden. Voorzitter, bij

Bij interruptie. Mevrouw Duivestein: Dank u, voorzitter. Heeft meneer Van der Schaft de rapporten gelezen? Dus slechts een heel klein gedeelte. Sealteq is juist heel erg enthousiast over de staat en het bouwkundig onderhoud van de woningen. Meneer Van der Schaft: Nou ja.

Ik ga hier niet uitleggen wat ik allemaal gelezen heb. Ik ga ook niet zeggen wat ik allemaal besproken heb. Maar als dit de toon van het debat moet worden, dan wil ik daar wel op inhaken hoor. Maar dat ga ik nu even niet doen, want ik maak eerst mijn verhaal even af. En als u dan nog vragen heeft, dan hoor ik het wel. Het geeft namelijk een beetje weer hoe de stemming is rond de Emmastraat, daar word je een beetje akelig van namelijk. Een andere ding wat de Commissie zegt, is dat de sociale cohesie behoudenswaardig is, maar juist met die sociale cohesie gaat het volgens mij erg fout. Die staat erg onder druk. En er zijn meerdere partijen bij betrokken en verantwoordelijk voor. Op de eerste plaats, Wooninvest. Wij willen dat Wooninvest open kaart speelt. En we vragen ons af of Wooninvest echt achter de bewoners staat of naast de bewoners staat. Ik hoor van alles over cijfers en rapporten die ik dan ook allemaal moet lezen. Kennelijk als het aan GBO ligt, maar waar het om gaat is: kloppen die rapporten? En ik denk dat het college, dat nu een besluit moet gaan nemen en straks in verdere trajecten nog meer besluiten moet gaan nemen, zich ervan moet vergewissen of die cijfers wel kloppen en die rapporten wel kloppen. Die taak ligt volgens ons bij het college omdat die een zorgplicht heeft voor onze inwoners. Wij denken namelijk dat er nog vragen blijven over die rapporten en die zullen ook na vanavond nog blijven, dus wij zien daar een hele mooie rol voor het college. Als tweede plaats: Wooninvest dreigt met een soort doemscenario dat de boel verkocht moet gaan worden als er tot renovatie besloten gaat worden. Er is een stukje van het rapport dat ik wel gelezen heb, dat dat doemscenario keurig wordt uitgewerkt, maar wat een corporatie als Wooninvest doet, is dat ze gemakshalve de mogelijkheden van coöperaties weglaat. Laten we nou een wet hebben, de Woningwet, die de wooncorporatie moet kennen. Wooninvest moet die kennen. Die schrijft wat de mogelijkheden van wooncoöperaties zijn en deze Raad, onze Raad, heeft een motie van de SP aangenomen om de mogelijkheden van wooncoöperaties te onderzoeken. En nu dat de Raad dat unaniem heeft aangenomen, vind ik dat fantastisch, maar dat geeft wel een stukje druk zeker op deze discussie bij het college om daar snel mee aan de slag te gaan. Want een wooncoöperatie kan zeker een oplossingsrichting zijn voor het Emmastraat-complex. Ook stelt Wooninvest het functioneren van de bewonerscommissie ter discussie. En we weten dat er ook dreigementen zijn vanuit Wooninvest om de bewonerscommissie op te heffen. Dat er spanningen zijn en dat er discussies zijn, dat vinden wij prima. Dat betekent niet dat je er alles aan moet doen om in gesprek te blijven met elkaar. De rol van sommige mensen, daar kun je vraagtekens bij zetten. De rol van sommige politieke partijen kun je ook vragen bij stellen. En het wordt nu een beetje tijd dat we die tegenstellingen proberen te vermijden om tot een oplossing te komen. Met alle tegenstellingen komt er geen oplossing. We willen dat de SP geholpen wordt of de SP wil dat de bewoners geholpen worden. Je mag ons ook wel helpen. Maar we vragen ons ook heel hard af welke rol deze wethouder wil gaan invullen. Wil zij hier de lead gaan nemen om te zorgen dat partijen bij elkaar komen? Dat Wooninvest zeg maar in het geheel komt, want daar is toch wel iets ontspoord wat ons betreft. En ja, wat gaat de wethouder doen om aan onze wensen te voldoen om zo snel mogelijk tot een oplossing te komen? En snel is natuurlijk tussen aanhalingstekens, want het is berencomplex. Wij willen wel dat Wooninvest, gemeente, bewoners en belanghebbenden open en eerlijk tot elkaar zullen komen. En andere betrokkenen, zoals experts die zich heel druk gemaakt hebben over een monumentale status en nou expert zijn op allerlei ander gebied, ja, die vraag ik nu om ook mee te werken met de bewoners om tot oplossingen te komen. Want als een traject voor een wooncoöperatie ingezet moet worden, dan ligt er een puist werk waar gewoon experts bij nodig zijn en dan doe ik een beroep op die betrokkenen om eens naar voren te treden en daar iets aan te doen. En ik hoop dat zonder het gehobbel op straat de boel een beetje vlot getrokken kan worden en dat we verder kunnen. Dank u wel, voorzitter.

Dank u wel, meneer Van der Schaft. Dan ga ik naar de fractie van GroenLinks, mevrouw Van Weers.

Dank u wel, voorzitter. Wat weg is, is weg en wat gesloopt is, komt nooit meer terug. En dat is natuurlijk wel waar je bang voor bent in zo'n wijk, maar je wil natuurlijk ook dat mensen goed kunnen wonen in een woning die warm is en waar je een beetje de energierekening nog kan betalen. En waar je gewoon jezelf gezellig voelt met je buren die je allemaal kent. En dan denk ik ja. In eerste instantie lijkt me dat heel duur, dan denk je, als we zo gaan renoveren, dat is heel duur. Want het moet mooi worden, moet mooi blijven en je denkt dat de mooie dingen duur zijn en ja, projecten om iets goed te verduurzamen zijn ook allemaal heel duur. Dat begrijpen we. We begrijpen dat de wooninvestering er behoorlijk is. Maar ja, het was ook coronatijd en we konden niet gaan reizen, dus ik ben op vakantie gegaan in eigen land en inderdaad. Meneer Van Hoogdalem haalde het eerst al aan: tuindorpen zijn heel prettig om te bezoeken in je vakantie, zeker als het een beetje mooi weer is, aangenaam. En, wat zei hij? Het Oranjekwartier en en met partij. Dat zijn niet de enige tuindorpen in Nederland en ze hebben allemaal dezelfde problemen. Ze hebben allemaal dezelfde slechte funderingen. En allemaal dezelfde gezellige woonbuurt die dat zijn. Andere plekken zeg maar, bijvoorbeeld doen ze het wel gewoon. Schaatsbaan renoveren. Geen probleem. In Haarlem doen ze het zo erg dat ze die dingen zelfs renoveren tot A++, heel ook een woningcorporatie heel voortvarend, heel ambitieus, goed plan. In Breda denken ze van ja, dat kost ons teveel geld. Die doen het stukje bij beetje, huis voor huis, blok voor blok. Het kan. Maar we moeten er inderdaad wel over spreken, hè? We moeten met elkaar daarover spreken. Hoe gaan we dat doen? Want wat weg is, is weg en wat gesloopt is, komt nooit meer terug. Dus we willen wel graag zeg maar het college adviseren, want dat doen we. We beslissen er zelf niet over. We geven een advies uit, dus adviseren ja, maak er een gemeentelijk monument van, want het is te mooi om te laten gaan en de mensen in de buurt houden teveel van die wijk om het verloren te laten gaan. Dank u.

Dank u wel, mevrouw Van Weers, dan ga ik voor de inbreng in eerste termijn naar de fractie van Gemeentebelangen Leidschendam-Voorburg, mevrouw Duivesteijn. Voorzitter, dank.

Dank mijn voorgangers Jean Thierry en Elly Smeenk streden 30 jaar geleden al met de Partij Onafhankelijke Voorburg, dat is de Voorburgse voorloper van Gemeentebelangen, tegen sloop in het Oranjekwartier. Zij staan daarin niet alleen, getuige de vele aanwezigen hier vanavond en getuige alle ingekomen post vanuit alle hoeken en gaten van onze samenleving. Er werd zelfs een heus platform opgericht met de illustere naam Geen Sloop Emmen en een petitie gestart die maar liefst door 1071 mensen werd ondertekend. Allen spreken zich uit voor behoud en tegen sloop. Vanavond spreken wij over het advies van de welstandscommissie en laat dit nou net het advies van die commissie zijn: geen sloop. De raadsbrief van het vorige college informeert ons over de dilemma's die ons te wachten zouden staan wanneer dit advies opvolging zou krijgen. Dus dilemma's, laten we deze onder de loep nemen. Wooninvest heeft ingezet op sloop, even voorbijgaand aan alle stikstof die vrijkomt bij sloop, maar dit even geheel terzijde, en het lijkt zo aantrekkelijk mogelijk te willen maken wanneer hier niet voor wordt gekozen. Men geeft aan weer een onderzoek te starten. Wij vragen ons af waarom, waarom de huizen zijn meerdere malen onderzocht, namelijk door verschillende instanties. Er wordt twijfel gezaaid door de huurdersvereniging Respectés te noemen die positief gereageerd zou hebben op sloop nieuwbouw. En er wordt de indruk gewekt dat slechts enkele bewoners voorstander zouden zijn van het verlenen van de monumentenstatus. Nog zoiets? Dat hebben we trouwens ook bij ingekomen stuk gezien. Er is een bewoner die tegen is, maar de monumentenstatus, ik vroeg meneer Van Duffelen daar al naar, is iets anders dan de gemeentelijke monument. Bij het handjevol tegenstanders onder de bewoners is de indruk gewekt dat grondig renoveren dan geen optie meer is. Even voor uw informatie, voorzitter, in een gehouden enquête in opdracht van Wooninvest sprak maar liefst 83% van alle bewoners zich uit tegen sloop. Dus meneer Hielkema zou het goed met meer dan 80%. Terug naar de huurdersvereniging Respect, dus er zitten altijd twee kanten aan een verhaal. Zo hebben wij inmiddels in de ingezonden stukken kunnen lezen. Niet de huurdersvereniging, maar een door Wooninvest zelf in het leven geroepen bewonerscommissie is vanaf dag één in gesprek met Wooninvest. Hun zorgvuldig uitgedachte scenario werd van tafel geveegd. Keer op keer voelden zij zich niet serieus genomen. Recent nog met het sociaal plan. De Woonbond moest er zelfs aan te pas komen. Respect dus, de huurdersvereniging dus, heeft aan de bewonerscommissie laten weten achter hen te staan. Laten we het allemaal niet ingewikkelder maken dan nodig. Scenario's en voorbeelden van betaalbare hoogwaardige renovatie zijn er legio. Recent de Rembrandtkade in Rijswijk en de Vermeerstraat in Delft. Ook in Amsterdam, Den Haag, Leiden, Groningen en Rotterdam zijn er voorbeelden van succesvolle betaalbare renovatie. Geen utopie maar een feit, getuige ook de brief door een van de insprekers genoemd, mevrouw Marius, uit mijn hoofd gezegd aan Wooninvest van 9 mei van het Cuypersgenootschap, de erfgoedvereniging Heemschut en de Woonbond. Mijn fractie roept op om te denken in oplossingen en niet in onmogelijkheden. De expertise is er en biedt zichzelf op een presenteerblaadje aan. Maak er gebruik van. Nog een punt, wij spraken er al meerdere malen over in deze raadszaal. Vanavond nog, bij sloop verdwijnt de sociale cohesie van de buurt. Juist de bijzondere sociale cohesie wordt separaat benoemd en geroemd in het advies van de welstandscommissie. Bij sloop gaat hij voor altijd verloren. Nou kent u onze partij als meedenkend in oplossingen, voorzitter. Ik heb het vanavond ook wel aan de inspreker, meneer Van Heeswijk, voorgelegd. Maak gebruik van de leegstaande woningen. Maak er wisselwoningen van. Zo worden de vele oudere bewoners zo min mogelijk belast en wordt de sociale cohesie optimaal bewaard. Mevrouw Marius, daar heb je haar weer, gaf het al aan: het aanwijzen tot een gemeentelijk monument is een collegebevoegdheid. De raadsbrief ligt voor omdat het college de opvatting van de raad in acht wil nemen. Het zal voor het college geen verrassing zijn. Gemeentebelangen roept het college op om ballen te tonen en af te maken wat langer geleden door vorige colleges is ingezet. Ik sluit af met de woorden: stem in met het advies van de welstandscommissie, behoud het karakteristieke tuindorp, start de renovatie. Tot zover, voorzitter.

Dank u wel mevrouw Duivesteijn. Dan tot slot van de ChristenUnie. Oh sorry, de heer Van der Schaft voor een interruptie.

Ja, ik wil mevrouw Duivestein toch wel even de eer bewijzen met een interruptie. Voorzitter, prima betoog. Er is weinig meer aan toe te voegen, behalve dan het feit dat ik gesproken heb over een wooncoöperatie als oplossingsrichting. Kijk, als er straks een traject ingezet wordt van renovatie, wat ik hoop. Dat kan best wel eens zo zijn dat Wooninvest een dreigement waar gaat maken om de boel te willen verkopen. En dan zou de coöperatie een oplossing kunnen zijn. Is GBV bereid om daarin mee te denken om een wooncoöperatie en de mogelijkheden daarvan te onderzoeken en steunt GBV dan de wens van de SP om tempo te maken met het onderzoek dat we aan het college hebben opgedragen om naar de mogelijkheden van wooncoöperaties te kijken? Mevrouw

U voor deze vraag. Uiteraard denkt Gemeentebelangen altijd mee in alle mogelijke oplossingen en ook wij willen tempo maken, want ik breng even in herinnering. Sinds 1990 wachten sommige bewoners al, dus het kan ons niet snel genoeg gaan. Dank u, Voorzitter. Dank u wel, mevrouw Duivesteijn, ik kijk voorzichtig de commissie rond voor ik weer een interruptie mis. Dan geef ik als laatste het woord aan de heer Wilschut van de ChristenUnie.

Ja voorzitter, hartelijk dank. De ChristenUnie is voor het toekennen van een gemeentelijke monumentenstatus voor het Emmastraat-complex en we geven dat ook als advies aan het college. Wij denken dat de renovatie meer voordelen heeft dan nadelen bij het verlenen van een monumentenstatus. Is het wel goed om er niet te strikte eisen aan te verbinden? Zo willen we bijvoorbeeld de kozijnen zo duurzaam mogelijk maken. Het is namelijk belangrijk dat we stappen zetten richting een duurzamere samenleving. Nu alles slopen en nieuwbouw komt het meest natuurlijk in de buurt van dat ideaal. Maar wat we daarvoor afbreken, dat is teveel. Daar komt bij dat wij geloven dat innovatie ons de komende jaren gaat helpen. Innovaties waardoor ook moeilijk te isoleren huizen toch geïsoleerd kunnen worden. Voorzitter, er zijn inwoners van de Emmastraat die zich zorgen maken over hun maandelijkse lasten. Later deze week spreken we daar ook over. Is er nog iets mogelijk, zodat de te verwachten verhoging niet te hard landt bij die bewoners? Voorzitter, wij snappen niet goed waarom er voor nieuwe berekeningen zo lang de tijd nodig is. We vroegen er al naar bij meneer Van Heeswijk toen hij insprak. Als we als gemeente daarin snel duidelijkheid kunnen geven over de status, zijn we daar enorm voor. Maak die onzekerheid niet langer, voorzitter. Tot zover, dank.

U wel, meneer Wilschut. Dan zijn we aan het einde van de eerste termijn vanuit de fracties. Ik geef wethouder Bremer het woord voor het eerst in deze commissie als wethouder voor de beantwoording in eerste termijn. Ja, dank u.

U wel voorzitter, ja, de eerste commissie als wethouder en dan gelijk dit dossier krijgen, volle zaal niet voor mij, maar voor uw eigen wijk. Hoe prachtig is dat dat u hier met zijn allen zo bent? U zit in spanning te wachten al heel lang. Dat is ook wat ik gehoord heb. En dan kan ik twee dingen doen, dan kan ik mijn betoog houden en aan het eind vertellen wat ik van plan ben en ik kan het ook omdraaien. Omdraaien. Mensen die mij kennen, die vanuit de raad ook weten. Ik heb een hele grote passie voor erfgoed en monumenten. Weg is weg, komt nooit meer terug, uitspraak die ik volgens mij al vanaf mijn zesde roep. Ik kom uit het oosten van het land. Daar staan heel veel prachtige monumenten en weg is weg, komt nooit meer terug. En dat is ontstaan omdat mijn huisarts in een prachtige monumentale villa woonde in het dorpje Westervoort. En op een gegeven moment moesten daar bejaardenwoningen gebouwd worden en de villa werd gesloopt. En tot op de dag van vandaag, iedereen die u vraagt in Westervoort, willekeurig, wat is de grootste fout die het gemeentebestuur gemaakt heeft? Is de villa van dokter Lindner slopen nog steeds. En ik denk dat het inmiddels 45 jaar geleden is, nog steeds weg is weg, komt nooit meer terug. Als het aan mij ligt en aan de commissie, de meerderheid van de commissie, ga ik morgen het college in met het verzoek om het Emmastraatcomplex tot gemeentelijk monument te markeren. Ik hoef daar geen dankjewel voor. Heel aardig dat u het zegt. U heeft daar zelf voor gezorgd. U heeft zelf voor uw wijk gevochten, voor uw woning, voor uw huisvesting. Ik kan niet eens achterom kijken, maar neem van mij aan. Ik kijk ook naar achteren. U heeft daar zelf voor gezorgd. U heeft deze wijk gemaakt en wat hier wel complex aan is, dat hebben we ook commissieleden uitgesproken en ik wil ook even mijn respect uitbrengen aan de directeur van Wooninvest die hier vanavond aanwezig is, de heer Van Heeswijk. Ik heb ook in andere vergaderingen meegemaakt dat directeuren zich ook kunnen drukken. Hij wist wat hij vanavond te wachten stond, een volle zaal, een volle zaal die hem niet zo aardig vindt om de besluiten die hij als voorzitter, directeur van een woningcorporatie moet willen nemen. Mag u invullen zoals u dat wilt. Maar hij is er wel en hij staat wel ergens voor. Daar kunnen we het met zijn allen niet mee eens zijn, maar hij komt het hier wel vertellen, dus ik vind wel respect aan de heer Van Heeswijk daarvoor. Ik heb ook een afspraak gemaakt met de heer Van Heeswijk. Die staat genoteerd op 13 juli. Die mag u ook markeren in uw agenda, want de heer Wildschut vroeg er al naar als een huis of een wijk, hè, en laten we even op een woning spreken. De status gemeentelijk monument krijgt dan denken heel veel mensen, dan kan er helemaal niks meer. Dat is niet waar. We hebben al ambtelijk uitgezocht wat de waarden zijn van de elementen die we graag willen behouden. Daar is een overzicht van die ga ik delen met de heer Van Heeswijk, dan gaan we met elkaar kijken wat deze elementen zijn, wat dat betekent als we dus niet overgaan tot sloop, maar tot renovatie wat daarvoor nodig is. Daarvoor ga ik ook met u in gesprek. Zoals u hier zit, maar ook in de wijk. Ik kom graag naar u toe en dan gaan we met elkaar. Dat is ook het verzoek van de commissie die ik hier hoor, kijken hoe we zo snel als mogelijk tot een oplossing kunnen komen waar iedereen, en dat zal niet voor 100% zijn, maar wel boven die 83% die de inwoners nu hebben uitgesproken. Uitgesproken hoe we met elkaar tot een goede oplossing kunnen komen. Dat zeg ik u toe. En daarmee hoop ik dat ik alle vragen hier beantwoord heb. De heer Hylkema had heel veel vragen aan Wooninvest, daar ga ik geen antwoord op geven. Daar kan ik geen antwoord op geven. Ik kan niet namens Wooninvest spreken. Ik spreek alleen namens ons college, dus nogmaals, ik ga morgen dat verzoek bij mijn collega's neerleggen. Ik ga er zomaar vanuit dat zij mij steunen in dit verzoek en als dat zo is, dan laat ik u dat morgen weten. Weet u het morgen 100% zeker? Dank.

Dank u wel, wethouder Bremer. Ik heb een toezegging gehoord. Meerdere inderdaad, maar ik was een beetje perplex van de toezegging. Maar ik denk dat iedereen hier wel heel gelukkig is met die toezegging dat de wethouder morgen het College in gaat om zich hard te maken voor het toekennen van de monumentale status aan het Emmastraatcomplex. En de tweede toezegging: 13 juli. Oh ja, dat er 13 juli in gesprek is met Wooninvest en dat daar de Raad over wordt geïnformeerd. Gezien ja, en in het gesprek zou worden bezien hoe tot een oplossing kan worden gekomen en wordt de Raad daarover geïnformeerd.

Nou, ik denk dat zowel de raad als de inwoners hierover geïnformeerd moeten worden. Het heeft lang genoeg geduurd. Mensen hebben behoefte aan duidelijkheid, hebben ook recht op duidelijkheid, maar ook op snelheid. En dat hoop ik te kunnen geven. Daar ga ik in ieder geval mijn uiterste best voor doen.

Dank u wel, dan gaan we over naar de fracties voor een tweede termijn en dan geef ik in dezelfde volgorde het woord aan de fracties. Het betreft een raadsbrief. Dus deze komt niet terug in de Raad, tenzij er een motie wordt ingediend of anderszins. Dan geef ik eerst het woord aan de heer Hielkema.

Nee hoor, dank allen. Ik heb nog respect voor de mensen die allemaal ingesproken hebben en hier zijn. Dat was ik vergeten in mijn eerste termijn, excuses. Dank u.

U weet wel meneer Hylkema, dan ga ik naar de heer Van Duffelen van het CDA.

Ja voorzitter, dank, dank ook aan de wethouder. Voor de duidelijkheid, ik denk dat het goed is dat hij er gaat komen. Ik wil ervoor. Ik heb de wethouder wel horen zeggen dat ze met de woningcorporatie en bewoners in gesprek gaat om gezamenlijk dit traject voort te zetten en hopelijk tot een goed eind te brengen. Daar wil ik haar graag aan houden. Dank u wel.

Dank u wel, wethouder Van Duffelen. Dan ga ik naar de fractie van de VVD, de heer De Clercq. Ja, dank.

Dank u wel, voorzitter. Nee, ik denk dat het duidelijk is dat alles gezegd is en daarmee dank ik de wethouder. Dank.

U wel, dan ga ik naar de fractie van de Partij van de Arbeid, de heer Van Dijk.

Ja, dank u wel, dank u wel, voorzitter. Allereerst wil ik deze wethouder een compliment maken omdat ze geen wollige verhalen houdt, maar klip en klaar zegt waar ze voor staat en waar ze naartoe wil. En ondanks dat wij in de oppositie zitten, denk ik dat dit een manier van wethouden is die aanbeveling verdient en de wethouder kan op dit dossier in ieder geval op onze steun rekenen. Dank u wel, voorzitter. Dank u.

Wel, dan ga ik naar de fractie van de SP, de heer Van der Schaaf. Ja, dank u.

U wel, voorzitter. Ik ben een beetje verbaasd door de toezegging of de uitlating van P. van de A op het dossier al de steun. Je weet niet eens waar we uitkomen, maar goed, dat geeft niet. Er is nu een belangrijk stukje informatie gekomen, dus het is ook duidelijk wat het college gaat besluiten. Daar ga ik maar even vanuit, dus dat is goed. Ik ga niet een heel debat opnieuw doen over wooncorporaties. We gaan er wel zelf mee aan de slag om te zorgen dat het duidelijk is dat dat soort mogelijkheden er zijn. We hebben hem niet bedacht voor, zeg maar de Emmastraat, maar we zien alleen de mogelijkheden daarvan. Het geeft ook mogelijkheden, want er is al eerder genoemd door de heer Van Duffelen dat woningen die van particuliere ontwikkelaars zijn, overgenomen moeten worden door wooncorporaties en dat daar nog wel eens een schoen wringt. En daar kan een wooncoöperatie ook een rol spelen, maar dan hebben we wel de steun van organisaties als Wooninvest nodig. Heel technisch allemaal, gaat sommige mensen veel te ver, denk ik vanavond. Dus ik houd het even bij dat wij met zeer veel belangstelling de stappen van de wethouder volgen en horen graag wat er deze zomer uitgekomen is in het overleg met Wooninvest.

Dank u wel, meneer Van der Schaft, u bent daarmee door uw spreektijd heen. Ik geef het woord even aan de heer Van Hoogdalem voor een interruptie.

Ja, want wij werden genoemd door de heer Van der Schaft, wil ik even op reageren. Het feit dat wij onze steun toezeggen op het dossier wil niet zeggen dat wij op voorhand alles zullen accorderen, maar dat we wel positief willen meewerken op dat dossier. U mag daarop

Daarop reageren, want het is een interruptie, gaat niet van uw spreektijd af die u niet meer heeft. Nou ja.

Ik vind die toelichting fantastisch. Natuurlijk, alleen maar enthousiasme en we gaan zien waar we terechtkomen, toch? Dank.

Dank u wel meneer Van der Schaft, dan ga ik naar mevrouw Van Weert van GroenLinks voor de tweede termijn.

Nou, ik ben blij met de toezegging van de wethouder, maar ook vooral dat ze de aandacht ook geeft. Niet alleen de bakstenen, maar ook aan de mensen die er wonen.

Dank u wel, mevrouw Van Weert, dan ga ik naar mevrouw Duivesteijn van Gemeentebelangen Leidschendam-Voorburg. Dank u, voorzitter, het

Het zal u niet verbazen. Onze fractie is verheugd. Er ligt een bak aan ervaring en een bak aan experts heeft zijn hulp aangeboden. Maak er gebruik van is onze oproep en voor zometeen, voorzitter, een ordevoorstel. Misschien 5 minuten schorsen zodat een ieder hier aanwezig rustig naar huis kan gaan? Dank u wel en ordevoorstellen brengen we zo in stemming. Een ordevoorstel. De heer Wilschut van de ChristenUnie. Nou, voort voorstel.

Voorstel, nee, grapje. Ik vond de toon en de houding van de wethouder. Dat vond ik heel mooi. En ook de toezegging, dus dank daarvoor. Dank.

U wel en de heer Wilschut is voor de schorsing van 5 minuten. Dan wil ik het woord geven aan mevrouw Bremer in de tweede termijn. Ik heb geen vragen gehoord, wel veel complimenten. Ik ga ervan uit dat u daar even op wilt reageren.

Ja, dank voor de complimenten, maar nogmaals, daar word ik ook voor betaald om dingen op te lossen, hè? Laat dat ook helder zijn en deze oplossing bied ik graag. De heer Van der Schaft heeft niet direct een vraag gesteld, maar ik voelde hem toch als vraag. De wooncoöperatie waar hij in de eerste termijn over begon, uiteraard die motie is aangenomen. Daar ga ik ook mee aan de slag en als ik hem hier in dit dossier kan gebruiken zal ik het zeker niet nalaten. Dus die toezegging wilde ik ook nog even doen. Dank u.

Wel, de toezegging is genoteerd. Dan wil ik conform het voorstel van mevrouw Duivestein het voorstel doen om 5 minuten te schorsen zodat degenen die willen vertrekken dat rustig kunnen doen. Degenen die willen blijven mogen uiteraard blijven voor de rest van de vergadering. Dank u wel voor uw aanwezigheid en wij schorsen de vergadering 5 minuten. Dames en heren, we gaan over enkele seconden starten. Dames en heren, we gaan de vergadering weer hervatten. Als alle commissieleden op hun zetel plaats kunnen nemen, waaronder ik ook. We hervatten de vergadering. Als ik stilte in de raadszaal mag.