Raadsvoorstel vaststellen Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2019-2022
Dan wil ik wederom mijn collega Van Eekelen uitnodigen, want we gaan praten over het duurzaamheidscentrumprogramma. En dan wil ik het woord geven aan mevrouw Dominicus.
Dank u wel, voorzitter. Het groenste college ooit, dat zou mooi zijn. Ik zie voorzichtig stapjes in die richting. Een plan vol met groene maatregelen waarbij de auto niet eens helemaal gespaard wordt. Een plan waarbij de fiets en het OV een plaatsje toebedeeld krijgen, dat is mooi. Maar zoals de heer Van Workum van de Stichting Duurzaam ook al zei, het is een plan met heel veel woorden. En met een beetje van dit, een beetje van dat, een gesprekje met de ondernemers, wat subsidie, maar woorden zijn absoluut niet meer genoeg in dit geval. En het college zal meer daadkracht moeten tonen. Het kan namelijk niemand ontgaan zijn dat er een serieus probleem is. Dat probleem is er al heel lang en dat is nu inmiddels zo erg dat het landelijk is doorgedrongen bij de VVD dat de snelheid verlaagd moet worden. Een doorbraak. Het is een beetje een verkeerd doel van de snelheidsverlaging, maar toch, er is iets aan de hand en voor iedereen die de plaatjes gezien heeft, is het duidelijk. We leven in een vervuilde gemeente. Er ligt een stikstofdeken over onze gemeente. Er ligt een stikstofdeken in de grond van onze gemeente. Er is te veel fijnstof, er is te veel CO2, zonder meer met gezondheidsgevolgen. Er is een crisis, want wat is er aan de hand? We zijn met zijn allen de hele wereld al heel lang aan het vervuilen. Eerst wisten we het niet. Toen wisten we het wel en toen hebben we niks gedaan en nu is het mis. De overheid heeft al jaren niet aangedurfd om met een goed plan te komen, maar nu kan het niet anders meer. We hebben bijvoorbeeld de heer Remkes en nu worden er gelukkig wel plannen gemaakt, maar daar zitten we dan hier in Leidschendam-Voorburg, in de oksel van snelwegen in een vervuilde stad en nu moet er aangepakt worden. Maar helaas, met dit plan bestrijden we deze crisis niet. We zullen echt minder vuile energie moeten gebruiken. We zullen de lucht schoner moeten krijgen. We zullen de auto's moeten weren. We zullen met het OV en de fiets moeten gaan. Kom op college, pak deze uitdaging, bescherm onze gemeente en pak daadwerkelijk aan. Het gaat hier niet meer over de strijd tussen links en rechts of voor of tegen de auto. Het gaat om ons leven, van ons allemaal, de gezondheid van ons en van onze kinderen, de kwaliteit van de bodem. Alles is in het geding. En hoe mooi zou het zijn om de groenste gemeente ooit of de groenste wethouder ooit te worden door dus wel 20 miljoen uit te trekken om de natuur en onze gezondheid te beschermen? Uit de opbrengst van Eneco, mooi vind ik, gezien de duurzaamheid, of uit de algemene reserve voor het algemeen belang. Want hoe mooi zou het zijn om heel Leidschendam-Voorburg vol te zien met groene daken? Om het gehalte aan ongezonde stoffen te zien dalen, om de natuur stand te zien houden en om weer gewoon diep adem te kunnen halen. En ik wil het college oproepen om dat te doen met alle inwoners en met de wooncorporaties en met de ondernemers samen. Ik wil graag dat het college subsidieert met veel meer geld en zorgt dat elk plat dak groen wordt en plaats ruimhartig laadpalen. Niet alleen op verzoek, jaag vieze auto's de gemeente uit, voer betaald parkeren in, laat het goederenvervoer elektrisch in plaats van met vieze diesel de gemeente inkomen, plant bomen en ga de huizen langs van mensen die het gewoon niet zelf kunnen betalen. Geef die mensen radiatorfolie, doe het gewoon. En oh ja, zorg voor gescheiden afvalinzameling. Er is geen excuus meer. Graag uw reactie.
Dank u wel, mevrouw Dominicus, mevrouw Bos. Geachte Voorzitter
Voorzitter, gisteren schreef ik deze tekst en wilde eerst beginnen met: "Het is moeilijk groen doen als je rood staat," een citaat van de Haagse PvdA-fractie. We hebben immers 13 miljoen euro tekort op de begroting, maar met de verkoop van Eneco in het vooruitzicht is het vast gemakkelijker om groen te gaan doen. Laat ik beginnen met een compliment. De wethouder geeft in het voorstel aan dat de gemeente de regie moet nemen in de energietransitie en de duurzaamheid in alle beleid. D66 hamert daar al jaren op en is blij dit te lezen. Wat ons zorgen baart, is het gebrek aan ambitie, visie en concrete doelen. Het zijn er maar twee in 2022. Zo halen we de klimaatdoelen 2050 nooit, een slechte erfenis voor onze kinderen en kleinkinderen. Voor ons ligt een uitvoeringsprogramma en daarin horen concrete meetbare doelen en stappen. De kengetallen 20% CO2-reductie, energiebesparing en toename van duurzame energie gelden voor 2020. De kengetallen voor het jaar 2022 ontbreken voor energie en zijn zeer beperkt voor de overige thema's. Er wordt geïnventariseerd welke gemeentelijke daken geschikt kunnen worden met groen of zonnepanelen, maar de gemeente pakt niet door met een concreet aantal vierkante meters van de gemeentelijke daken. Dan zou de gemeente zelf zichtbaar bijdragen aan schone energie en klimaatadaptatie en een echt voorbeeld zijn. Er is een haalbaarheidsonderzoek naar verkeer en impact in lease, naar inkoop van diensten, maar niet het doorpakken naar duurzame inkoop. Extra bomen, planten, maar hoeveel dan precies en waarom wachten met goede plannen realiseren? Een sympathiek plan is om vanaf 2020 in wijken of straten een zogenaamde leefstraat in te richten en inwoners kunnen parkeerplaatsen inruilen voor een fijne, groene ruimte. Wethouder, ik word blij van deze burgerkracht, maar kan dit idee niet al in komend jaar in plaats van 2022 worden gerealiseerd? Duurzaam doen wordt in dit voorstel dubbel belast voor burgers. Er komt een pilot wijkboerderij, het opladen van de batterij ziet de fiscus echt als eindgebruik en het ontladen ook. Het wordt opnieuw belast, ergo dubbel belast. In Voorhout hebben ze daar een betere oplossing voor, is de wethouder daarmee bekend? De goedkoopste manier om zonne-energie te realiseren is om panelen op de platte daken van flatgebouwen te realiseren. Ook de mooiste, want je ziet ze niet en laten die platte daken nou net voor een groot deel in eigendom zijn van woningcorporaties. 9000 woningen, 25% van alle woningen in onze gemeente. Zouden die vierkante meters niet in kaart gebracht moeten worden en onderhandeld moeten worden met een convenant om die binnen een aantal jaren vol te krijgen met zonnepanelen? En daardoor zouden, samen met het uitrollen van de voorbeeldrol door de gemeente zelf, grote stappen gemaakt kunnen worden. Woningcorporaties kunnen ook doorpakken bij het vergroenen van hun woningbezit. Volgens de prestatieafspraken van 2019-2022 wijzen ze een locatie aan voor het organiseren van een gezamenlijke actie tot het vergroenen. En voorzitter en collega-raadsleden, een locatie, een actie in 3 jaar, zou dat niet wat doorpakken en wat sneller kunnen? Vraag aan de wethouder: zou er dus meer ambitie kunnen zijn voor het vergroenen, samen met woningcorporaties? Ik begon met een compliment, regie nemen en duurzaamheid in al het beleid. Waarbij het hoofdstuk financiën komt, echter de aap uit de mouw. Ik ben bijna klaar, voorzitter, en ik ben een...
Ik, daar hoopte ik op. Er is de komende jaren geen financiering voor duurzaamheid in al het beleid. Er is geen geld voor luchtkwaliteit, kost ondersteuning van kwetsbare groepen en communicatie over luchtkwaliteit en er is geen geld voor de structurele uitrol voor de grote opgaven. Energietransitie, klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit. Het college zal per onderdeel apart budget aanvragen en om met het beginsel citaat te eindigen: Het is moeilijk groen doen als je rood staat. Dankjewel.
Dank u wel, voorzitter. Het uitvoeringsprogramma duurzaamheid is een mooi positief stuk, een goed overzicht van onze inspanningen voor duurzaamheid. Natuurlijk gaat het ons allen erom dat het concreet gemaakt en uitgevoerd wordt en de goede doelstellingen behaald worden. Het eerste elektrische vrachtvoertuig van de gemeente is een prachtig en hoopvol teken dat het onze gemeente menens is. Wat anders is bijvoorbeeld het afval, beter gezegd, de hoeveelheid restafval die we verbranden. In het uitvoeringsprogramma duurzaamheid wordt benoemd dat we terug willen naar 100 kg restafval per inwoner per jaar. Een doelstelling die moeilijk te halen is en waarvoor echt alle hens aan dek nodig zijn volgens mij. Laatst was ik op de inloopavond voor het afvalmaatwerk voor de laagbouwwijk waar ik woon. Het aangeboden maatwerk voor een eenvoudige, overzichtelijke laagbouwwijk gaat in 2020 niet leiden tot de 100 kg restafval per inwoner. Dat lijkt me eerlijk om te zeggen. Indien dit een typisch voorbeeld zou zijn, dan staan de teksten in dit uitvoeringsprogramma duurzaamheid een beetje los van de praktijk. De praktijk gaat het dus uitwijzen. Meneer
Dank u wel, voorzitter. Volgens mij hebben we op dit onderwerp in totaal drie keer een beeldvorming gehanteerd, dus de leden van deze commissie hebben elkaar heel veel gezien. We hebben over luchtkwaliteit, over duurzaamheid, over warmte gesproken. En voor een gedeelte ga ik aansluiten bij wat de vorige sprekers hebben aangegeven. Want wij geven als raad slechts 5% uit aan duurzaamheidsbeleid en als je het zo bekijkt, voorzitter, dan kun je wellicht wel verklaren dat wij afgelopen jaar zo'n 10 plekken zijn gedaald op de gemeentelijke duurzaamheidsindex van Telos. Toch, voorzitter, ziet het CDA dat het college zich wel hard maakt voor verbetering op vele fronten en wij kiezen zowel de richting die het college hierin kiest als de prioriteiten die hieruit voortkomen. Voorzitter, lezend het stuk, en daarbij sluit ik me wellicht ook een beetje aan bij eerdere sprekers, merk ik wel op dat veel acties en prioriteiten zich toespitsen op komend jaar. In 2020 lijkt het wel het erop of eronder jaar te worden in een aantal opzichten. Heel veel deadlines staan op volgend jaar en dat betekent dat wij ook als raad een aantal cruciale beslissingen moeten gaan maken. Een aantal dingen, en die wil ik als vraag aan de wethouder stellen, wil ik daar eventjes naar voren halen. Laat ik beginnen bij de regionale energiestrategie en de lokale energiestrategie, die staat voor 2020 gepland. Twee vragen, voorzitter. Ten eerste, kunt u al iets specifieker aangeven wanneer wij dit als raad kunnen verwachten bij de strategie en komen ze tegelijkertijd? Dat is me niet helemaal duidelijk op basis van de stukken. En ten tweede, is het ook mogelijk om bij de lokale energiestrategie in ieder geval een paar paragrafen te wijden aan de impact die dit gaat hebben op de ruimtelijke omgeving? We hebben daar vragen bij, wat gaat de impact zijn van bijvoorbeeld zonneparken? Windmolens zijn allerlei hypothetische opties die er wel al genoemd zijn, maar dat zouden we wel fijn vinden om op dat moment dan mee te nemen. Voorzitter, dan ga ik door naar de warmtetransitieplannen, ook iets wat gepland is voor 2020. En verder staat er vervolgens in de stukken, en daar was ik een beetje verrast of nou verbaasd, voorzitter, en mijn vraag aan de wethouder, die is vrij technisch eigenlijk: kan de wethouder iets exacter aangeven wanneer voor elke wijk in Leidschendam-Voorburg daadwerkelijk een warmtetransitieplan voorhanden is?
Ik wil even graag aan de heer Dupont vragen, is hij het met mij eens dat we beter kunnen wachten op de regionale Energiestrategie voordat wij in Voorburg geld aan wijken uit gaan geven omdat het misschien anders gaat worden en dat we dus nu meer moeten inzetten op minder verbruik?
Nou, ik denk dat we het er in ieder geval over eens zijn. Het is me niet helemaal duidelijk hoe het een zich tot het ander verhoudt en ook in de tijd naar ons toe gaat komen, dus dat er een volgordelijkheid zit vanuit een regionale, lokale en dat daar ook... Ik voeg daar alleen één ding aan toe, en dat is de gebiedsimpact die volgens Ellen van het college gaat hebben, maar die volgorde van de dingen zoals ze die voorstaat, ja, die sta ik ook voor. Alleen ze staan op dit moment allemaal voor 2020 gepland, dus ik wilde ervoor waken dat wij dadelijk in een rot tempo, om maar een rotwoord te gebruiken, moeten gaan handelen. Ga ik verder ten aanzien van de opwek van energie. Collega Bos had het zojuist al over een dakenoverzicht dat we daar... In de plannen wordt naar verwezen en in de plannen wordt ook verwezen naar het initiatief Zon op Leidschendam-Voorburg, een energiecoöperatie die nu met een eerste project bezig is. Aan de wethouder zou ik willen vragen, ervan uitgaande dat er dakruimte inderdaad beschikbaar zal gaan komen in de toekomst of de ruimte gevonden wordt, of ook het voornemen bestaat of een toezegging misschien zelfs wel wil doen dat er ook ruimte aan die energiecoöperatie wordt gegund, zodat ook hun project verder kan uitbreiden en nog meer mensen kunnen meeprofiteren van dat mooie initiatief. Voorzitter, dan een vraag die een beetje losstaat van het beleidsdocument dat voorligt, maar wat ik me wel oprecht en wat onze fractie zich oprecht afvraagt. Dat is de rol van duurzaamheid in al het gemeentelijk aanbestedingsbeleid. We hebben hier in deze raad wel eens gehad over specifieke aanbestedingen. We hebben wel eens over gebouwen gehad, over auto's enzovoorts, maar je zou je ook kunnen afvragen met wat voor partners ga je als gemeente in zee en leg je ook de toets der duurzaamheid aan de partners waar je mee samenwerkt en waar je ook financieel zakelijk mee samenwerkt? Heeft de wethouder daar wel eens naar gekeken? Bestaat er beleid op dat punt? En de derde vraag is of de wethouder ook bereid is om te kijken of zoiets meegenomen zou kunnen worden in het algemeen aanbestedingsbeleid? Voorzitter, dat brengt mij bij mijn favoriete onderwerp: afval. Jeetje, Freud had dus wel gelijk. Voorzitter, in het stuk lees ik dat het onderzoek naar nascheiding in 2021 gedaan zal zijn, afgerond. Tegelijkertijd hebben we hier een beeldvorming gehad, iets meer dan een half jaar geleden, waarin ook duidelijk werd gemaakt dat de gunning aan, nu is het nog Twente, ook in 2021 afloopt. Ook hier ben ik heel even op zoek. Hoe gaat dit zich in de tijd tot elkaar verhouden? En u weet dat ik een voorstander ben van nascheiding in de mix van maatregelen die we moeten nemen voor afvalreductie. Daarin volg ik de heer Van Schoor en wat hij zojuist zei, dus ik ben benieuwd of de wethouder kan aangeven hoe dat zich tot elkaar verhoudt en welke keuze daadwerkelijk nog aan deze raad gelegd wordt. Een andere vraag, maar dat is misschien niet voor dit debat, voorzitter. Ik vond het heel interessant om te lezen dat er een pilot gaat starten met GFT in de riolering en ik wilde vragen of de wethouder, maar dat hoeft niet per se in het debat wat mij betreft, daar meer informatie over naar de raad kan sturen, want ik ben oprecht geïnteresseerd hoe dat vorm gaat krijgen. Welke voordelen daarvan worden gezien, enzovoorts, enzovoorts. Voorzitter, ik eindig met een vraag voor alle collega's hier in de raad. Hoef je niet mee te schrijven, want groen moet je doen. Het stond in ons verkiezingsprogramma. Ik heb het een aantal van de insprekers horen zeggen. Maar als ik heel eerlijk ben, doen we dat niet als raad als het om afval gaat, want ik heb voordat ik hier kwam een rondje door het gebouw gelopen en ik wijs maar even naar de dichtstbijzijnde afvalbak. Wij scheiden zelf hier als raad bar weinig, dus ik zou de collega's willen vragen of ze mij zouden willen steunen als ik een klein initiatief neem om daadwerkelijk te gaan scheiden in dit gebouw in Huize Swaerestein.
Ja meneer Diepoel, ik kan u daar best in steunen en dan zou ik graag ook meenemen dat we bijvoorbeeld tijdens een duurzaamheidsessie allemaal plastic bakjes krijgen, allemaal dat. Dat zou ik ook graag anders zien.
Zijn er andere mensen die al reactie willen geven, meneer Willemse? Jacobson, voorzitter.
Wij kunnen dit voorstel van harte steunen. Volgens mij is het heel goed om ook hier in het gemeentehuis het voorbeeld te geven en afval te scheiden. Mevrouw Bosch.
Bosch heeft nog 20 seconden om hierop te reageren, als hij dat zou willen. Dank u wel. Ja. Zo'n vermoeden had ik al, dus ik dacht, laat ik maar eens even vragen.
Het gaat niet zozeer om afval scheiden. Het gaat om vervolgens het afval gescheiden verwerken en dat is het probleem met bedrijfsafval. Dank u. Meneer
Pardon, u bent klaar met uw betoog. Dank u wel, meneer Willemse Jacobson. Dank u.
U wel, voorzitter. We staan met elkaar voor de grote uitdaging om onze gemeente CO2-neutraal te maken en samen met onze inwoners de energietransitie vorm te geven. Dat is al begonnen en dat gaat door tot 2050. Het duurzaamheidsprogramma biedt een kader voor de acties die de komende jaren plaatsvinden en ook doelen voor de lange termijn. En die doelen zijn ambitieus, maar de plannen moeten op veel onderdelen nog worden uitgewerkt en zijn nog abstract. De PvdA vindt het belangrijk dat inwoners goed worden betrokken bij de uitwerking van die plannen. Ik vind het ook positief, dat is een compliment waard, dat de raad en inwoners in een vroeg stadium betrokken zijn en input hebben kunnen leveren op deze plannen. We zijn ook zelf als Partij van de Arbeid de markt opgegaan om met inwoners in gesprek te gaan over duurzaamheid. Dat levert hele leuke gesprekken op, want we merkten dat het echt ideeën bij mensen losmaakte over sociale huurwoningen verduurzamen, over afval beter scheiden, over fietsen stimuleren. Het enthousiasme was groot, maar er bleken ook zorgen te zijn bij mensen over de betaalbaarheid en de organiseerbaarheid van verduurzaming. Want hoe ga je dat doen met je eigen huis? De PvdA zet zich daarom in voor het op betaalbare wijze verduurzamen van huizen voor zowel eigenaren als huurders. En als ik nou naar het conceptplan kijk... Een vraag, geloof ik. Interruptie of niet? Mevrouw...
Dank u wel, voorzitter. Wat vindt de heer Willemse-Jacobsen van ons voorstel om gewoon rollen radiatorfolie bij mensen langs te gaan brengen? Meneer Willemse-Jacobsen.
Voorzitter, ik vind het een heel creatief idee, maar ik vraag me af of dat de orde van grootte is waarop we als gemeente moeten gaan sturen, want met radiatorfolie dat kost een paar tientjes, kunnen mensen het ook zelf. En de opdracht die we moeten doen is veel groter qua alternatieve warmtebron in plaats van gas, echt energielabelsprongen maken met de woningen. Dus ik vind dit nou niet de orde van grootte waarmee we het gaan redden. Mevrouw Dominicus.
Nou zoals u, zoals de heer Willems Jacobsen heeft gehoord, wil ik niet alleen radiatorfolie, maar alles. Ik denk echt dat dat nodig is, maar wat dat radiatorfolie betreft voordat we een nieuwe manier hebben van warmte en dergelijke, is het voor mensen die gewoon geen geld hebben, een aanzienlijke verbetering in het verminderen van het gebruik. Dus ik denk dat u dat ook niet moet onderschatten.
Nou, ik denk in de breedte betoog, zal ik ingaan op wat ik denk, wat we moeten doen om onze huizen te gaan verduurzamen. Want ik denk dat er een stap moet worden gezet in de plannen. Dat is met subsidies isolatie mogelijk maken van woningen. Ik weet niet zeker of isolatie of isolatiefolie daarbij hoort, maar dat is ook een vraag aan de wethouder. En ook duurzaamheidsleningen mogelijk maken, waarmee we ook voor inwoners met een kleinere beurs het mogelijk maken om te investeren, want daar gaat het vaak ook over de timing. Op dit moment is er geen geld om te investeren, maar op termijn verdient verduurzaming zich wel terug. De PvdA maakt zich wel zorgen over de wijze waarop.
Ik kan het grotendeels volgen wat meneer Willemse Jacobsen zegt. Maar er zijn natuurlijk ook grote groepen mensen die ook geen geld kunnen lenen, want ze kunnen het ook niet terugbetalen op termijn. Dus ik denk dat we ook die mensen alvast een goede start moeten geven in onze gemeente.
Dat het een combinatie van maatregelen gaat worden, is dat we subsidies en aantrekkelijke leningen met heel lage rente aanbieden om het voor zoveel mogelijk mensen aantrekkelijk te maken. Ik maak me wel zorgen over de wijze waarop we op de lange termijn de energietransitie gaan financieren en ook betaalbaar maken voor onze inwoners. Want het gaat echt over duizenden euro's per woning die uitgetrokken moeten worden. Het duurzaamheidsprogramma geeft ook aan dat er op dit moment nog geen budget is en dat dit nog moet worden gevonden. Er is op dit moment 5 miljoen die we per jaar te besteden hebben met elkaar. Dat is nog niet zo heel veel en de Partij van de Arbeid heeft daarom ook samen met het CDA bij de begroting een motie ingediend waarin we de wethouder vragen om voor de kadernota met een voorstel te komen voor het inrichten van een fonds voor de langjarige financiering van die energietransitie. Ik wil de wethouder ook vandaag oproepen om hier voortvarend mee aan de slag te gaan en voldoende budget te reserveren om die transitie in de komende jaren vorm te gaan geven. En, we hebben net vernomen gisteren dat de verkoop van de aandelen van Eneco onze gemeente 140 miljoen euro oplevert. En nou, daar ga ik ook met mevrouw Bosch spreken die dat weer alleen naar Haagse Partij van de Arbeid. Het is moeilijk groen doen als je rood staat, maar we staan niet rood hè? Er is geld, dus ik verwacht dan ook dat we dit fonds met een substantieel bedrag kunnen gaan vullen op basis van de behoefte van wat er nodig is om die transitie vorm te geven en dan ook graag van de wethouder daar een eerste beeld bij. Nou ja, dat vond de inrichting van dit fonds. Uit onze gesprekken met inwoners op de markt wil ik ook nog twee andere prioriteiten meegeven aan de wethouder. Allereerst, kom met concrete afspraken met woningcorporaties over het verduurzamen van sociale huurwoningen. Ik vind het conceptplan op dit onderdeel echt nog vaag. Die moeten concreter, want huurders maken zich hier echt zorgen over. Zij kunnen namelijk zelf een woning niet verduurzamen, maar hebben wel te maken met de stijgende gasprijzen. Bij de begrotingen is dan ook een motie ingediend die oproept om samen met corporaties een concreet plan op te stellen voor het verduurzamen van woningen. En als ik dan zeg concreet, dan denk ik aan afspraken die iets zeggen over het aantal nul-op-de-meter woningen dat bereikt moet worden of het aantal woningen dat de energielabelsprong moet maken voor bijvoorbeeld 2030. Dat is goed voor het milieu. Het leidt ook tot lagere woonlasten voor huurders met een laag inkomen. En ik hoor graag van de wethouder wanneer je met een dergelijk plan naar de Raad kan komen. Tweede suggestie is, blijf ook de inwoners goed betrekken bij de uitwerking van de plannen en zorg snel voor duidelijkheid voor de inwoners, want ze maken zich zorgen. Geef hun duidelijkheid over het jaar waarin de overstap van aardgas naar een duurzame warmtebron gemaakt moet worden en ook over het alternatief dat hen daarbij geboden wordt, bijvoorbeeld een warmtenet. We ontvangen van de Partij van de Arbeid signalen dat inwoners zich zorgen maken over welk alternatief wordt geboden. Dat horen we al op de markt, maar ook recent naar aanleiding van een voorlichtingsavond van de gemeente over de duurzaamheidsplannen. Daar zou gecommuniceerd zijn dat de gemeente de voorkeur geeft aan individuele oplossingen voor verduurzaming van woningen. Maar voor veel inwoners is dat geen haalbare en betaalbare kaart. Verrast me ook een beetje, dat signaal, want dat gaat ook verder dan wat in dit plan staat en loopt ook wel vooruit op de lokale energiestrategie die we met elkaar op moeten stellen. Voor de PvdA is het uitgangspunt dat de gemeente aan inwoners een collectief alternatief moet aanbieden voor warmte, zoals bijvoorbeeld een warmtenet. Dat is efficiënter en in dichtbebouwde gebieden maakt het ook de transitie haalbaarder voor inwoners. Dat is een uitgangspunt. Ik kan me voorstellen dat daarvan afgeweken wordt in het buitengebied, maar dat zou wat mij betreft wel de norm moeten zijn. En, ik hoor ook graag hoe de wethouder daartegen aankijkt en ik verwacht ook dat we hier nog vaak over zullen spreken in het kader van de energiestrategie en de warmtetransitieplannen per wijkniveau. Dank u wel.
Voorzitter. Nou, uit alle bijdragen van de collega's blijkt maar weer wat een uiteenlopend en uitgebreid onderwerp duurzaamheid is. Ik hoor werkelijk van alles langskomen. Allereerst complimenten voor het toch heldere document en ook voor alle extra sessies die hier reeds geweest zijn om inwoners en de Raad bij te praten, zoals onlangs nog over luchtkwaliteit op 5 november jongstleden. Er ligt een forse opgave voor de komende jaren. Veel daarvan zal communicatie moeten betreffen met de inwoners en in dit geval zowel halen als brengen. Is dit ook in de beschikbare budgetten opgenomen? Weten onze inwoners bijvoorbeeld dat slechts 10% van de slechte luchtkwaliteit boven onze gemeente afkomstig is vanuit onze gemeente en de overige 90% van elders komt en dat houtrook ook echt niet goed is voor onze gezondheid. Waarom pas aanhaken bij een landelijke campagne die naar verwachting pas volgend jaar van start gaat, terwijl we nu volop in het stookseizoen zitten. Dat is een gemiste kans. Wellicht moeten we toch nog eens bij het ministerie aan de bel trekken. Over een lagere snelheid op door ons omliggende snelwegen, wethouder, overigens vandaag bekend geworden dat oude diesels extra belast gaan worden met extra wegenbelasting. Dat is een begin. En zonder mijn collega Anja Duivestein voor de voeten te willen lopen voor wat betreft dat onderwerp afval en Avalex, zou ik willen opmerken dat bij de afvalscheiding bij de hoogbouw nog veel verbeterpunten zijn. Wil je dat mensen afval blijven scheiden, dan moet je zorgen dat ze niet, zoals bijvoorbeeld in mijn eigen geval, naar 4 verschillende locaties moeten om alles in de juiste bakken te kunnen gooien. Daar pak je de auto dan weer voor, want je loopt met een heleboel zakjes, pakjes en spullen die je weg moet brengen, dus dat is niet handig. Ik vind dat echt een verbeterpunt. In het uitvoeringsprogramma wordt verwezen naar een tweejaarlijkse nieuwsbrief. De eerste komt echter pas in 2021. Dat is nog wel heel erg ver weg en is het niet mogelijk er een jaarlijkse van te maken met ingang van komend jaar. Welke doelen worden behaald, welke niet? Zijn er nieuwe ontwikkelingen, voorzitter, dit lijkt me zeer relevant. Enige zorg heeft mijn fractie over wijkgerichte aanpak met maatregelen, zoals van het gas af. Van het gas af is één ding, maar de hoogbouw en oudere panden van vaak de jaren 60 of daarvoor zijn een aparte categorie. Vaak is niet iedere woningeigenaar even kapitaalkrachtig. Dit zijn punten waarvan ik toch graag een toezegging heb van de wethouder om hier weloverwogen aandacht aan te besteden, omdat soms maatwerk nodig zal zijn. Ik zag voor Essesteijn de evaluatie van een pilot in het activiteitenoverzicht staan en ik ben een grote aanhanger van evaluaties mits ze dan ook maar plaatsvinden. In het geval van de duurzaamheid ben ik er dus ook erg op gebrand en dat vraag ik ook aan de wethouder om als er pilots plaatsvinden om die ook te evalueren en met de inwoners in gesprek te gaan en te kijken waar het werkt en waar het niet werkt. Want ik heb de indruk dat dat nog wel eens vergeten wordt. Tot zover.
Dank u wel, voorzitter. De VVD wil de wethouder een compliment geven over alle beeldvorming en presentaties die ze mogelijk heeft gemaakt, ook om dit onderwerp mee te kunnen nemen. De VVD onderschrijft het belang van het doel van het uitvoeringsprogramma duurzaamheid om de gemeente verder te ontwikkelen tot een groene, duurzame woonstad en steunt het uitvoeringsprogramma waar ruimte is voor bijsturing en nieuwe inzichten. Want dat zal zeker nodig zijn in de komende tijd waar zoveel ontwikkelingen elkaar wellicht opvolgen.
Worden gezet nu op duurzaamheid, energie en milieu weloverwogen en op termijn, zodat zoveel mogelijk inwoners mee kunnen doen. En dat is natuurlijk het allerbelangrijkste. Juist inwoners zijn ook op de infoavonden uitgenodigd om zelf al initiatief te nemen. Zelf verantwoordelijkheid te nemen en particuliere initiatieven te nemen. Dit onderwerp speelt lokaal, regionaal en nationaal. Lokaal is het doel van de gemeente om in ieder geval acties binnen de invloedssfeer van de gemeente te kunnen realiseren binnen de huidige begroting en verdeeld over termijnen. Dat is wat de VVD steunt hierin. Ambitie van de gemeente is een circulaire economie en CO2-neutrale gemeente in 2050 op termijn en samen met de inwoners. Dat lijkt een haalbare kaart samen met de inwoners en voor de termijn.
Eigenlijk wil ik opmerken naar mevrouw Kortman dat dat termijn 2050 eigenlijk alweer achterhaald is door de huidige inzichten, dus ik denk dat de ambitie nog wel hoger zou moeten zijn.
Dank u wel. Ja, wensen kunnen er natuurlijk altijd zijn, maar we hebben ook met de realiteit te maken en het is ook van belang dat je juist inwoners mee kan nemen hierin. En dat zal ook tijd nodig hebben. De zeven thema's worden toegelicht. Drie thema's pak ik er even uit. De eerste is klimaatadaptatie en vergroening. Dat wordt door het college als belangrijkste aanpak lokaal gezien en we zien daarin ook al stappen die gemaakt worden. De bui van de eeuw. Het grondwater wordt nauw in de gaten gehouden. Groene daken worden al gestimuleerd en de actie Steenbreek is in volle gang. Tweede thema mobiliteit. We zien dat de gemeente zelf ook het goede voorbeeld geeft met schonere brandstoffen en het verbeteren van de leefbaarheid met behoud van de bereikbaarheid. Ook dat is van belang, want we willen natuurlijk nog steeds een bereikbare gemeente zijn, maar ook wel leefbaar. Het OV stimuleren en natuurlijk fietsfaciliteiten verbeteren. Het is geweldig om te lezen dat de verlengde Velostrada wordt onderzocht om dat uit te breiden, super. Het derde thema grondstoffen en afval. Natuurlijk kan dat ook bij de VVD niet uitblijven. Afvalscheiding 75% van de huishoudens en 100 kg maximaal per persoon in 2020. Ja, dat kan behaald worden met maatwerkafspraken per wijk om het scheidingspercentage te verhogen en service te behouden. Afvalscheiden bij hoogbouw was altijd al een probleem. En ook falend bij het nieuwe inzamelen? Ook hierbij geldt maatwerk en daar sluit ik me aan bij mevrouw Veling. Een vaste grofvuildag, wat door de inspreker werd benoemd, is wellicht wel een heel goed idee, juist ook bij de hoogbouw. Ik heb ook nog een vraag, want vanaf 2022 wil de gemeente inwoners de mogelijkheid geven om hun wijk of straat in te richten als leefstraat en anders dan een collega van mij dacht ik, hoe moet ik dit voor me zien? Parkeerruimte omzetten voor leef functies? Voor zover ik weet hebben we nog wel veel tekorten in het parkeren, dus ik ben benieuwd hoe de wethouder dat voor zich ziet.
Ja, dank u wel, voorzitter, dat hoorde ik u net zeggen, maar ik heb ook al eerder betoogd dat het belangrijk is dat wij een bereikbare gemeente blijven. En dat gaat niet alleen te voet of te fiets. Dank u wel, voorzitter.
Dank u wel, mevrouw Kortman. Ik kijk even naar de klok en ik keek even naar de commissie. We hebben bij het begin gezegd dat als het 10 uur is en daarmee een aantal mensen uit Stompwijk hier zouden zijn, dat we dan even dat onderwerp zouden aansnijden. Ik voorzie dat we hier nog zeker een minuut of 20 à 25 bezig zijn met een reactie van de wethouder en wellicht nog een tweede ronde, dus ik zou u willen voorstellen om de gasten op de publieke tribune tegemoet te komen door dit onderwerp even aan te houden. Het onderdeel Stompwijk en snippergroen te behandelen en vervolgens daarna door te gaan met milieu. Ik geef het maar even aan omdat ik denk dat het anders voor de mensen op de publieke tribune wel wat laat wordt. Ik kijk even naar de raad, naar de commissie, meneer de voorzitter. Laten we...
Mevrouw Kortman, ja, voorzitter, naar mijn weten zijn er ook mensen voor het thema duurzaamheid speciaal gekomen, dus ja. Er is ook publiek op de tribune.
Dat klopt, maar we hebben gezegd dat zodra we wisten dat de mensen uit Stompwijk er zouden zijn, we een poging zouden doen om dat onderwerp te bespreken. Dus daarom vraag ik het natuurlijk, dus ik begrijp dat mevrouw Kortman dat liever niet doet. De heer Dupont wel, ik keek even naar de PvdA. Ja, ik zou ook zeggen dit onderwerp afmaken en dan naar het volgende onderwerp, ChristenUnie.
Leidschendam-Voorburg dit afmaken omdat zij vanaf 07.30 uur hier zitten.
Oké, dan heb ik begrepen dat we met dit onderwerp afmaken, dan excuses dat u nog even moet wachten. Maar dan heb je in ieder geval die poging gedaan. Dan hebben we de eerste termijn gehad. Dat wil zeggen de eerste termijn van de Commissie. Nou wil ik graag wethouder Van Eekelen het woord geven. Ja voorzitter, dank.
Dank u wel. Ja, duurzaamheid, ik denk dat het de grootste opgave is waar we de komende tijd voor staan en dat merk ik ook bij de Commissie. De vragen die u heeft. En de
Groot en hoe gevarieerd en hoe breed het onderwerp is. We zijn natuurlijk. Voor de zomer hebben we het concept uitvoeringsprogramma gepresenteerd. Dat hebben we toen met elkaar besproken. We hebben nadien gebruikt om met stakeholders en inwoners een dag te organiseren en input op te halen en uiteindelijk heeft dat geresulteerd in het uitvoeringsprogramma, zoals dat nu voorligt. In de tussentijd hebben we ook met u technische sessies gehad over mobiliteit, over luchtkwaliteit en over heel veel andere zaken. Het plan dat er nu ligt, ik hoor u ook zeggen ja, er zit geen ambitie in en er staat te weinig in, maar dat is niet waar. Het is een kapstok, het is een kader, zo moet u het zien. Het onderwerp is heel groot en het woord hè, we brengen nu af en toe al een voorstel naar de Raad en dan krijgt men het idee dat het misschien wat versnipperd is. Waar is de grote lijn, hoe gaat u het nu aanpakken? Wethouder, wat wordt nu uw lijn, die staat hier in, dit is de lijn, zo gaan we het doen. Met de capaciteit en het geld dat we op dit moment hebben en daar hebben we deze prioriteiten in gesteld en daar kunt u heel duidelijk in terugvinden per jaar wat we daarvoor gaan leveren. We kunnen niet alles in één keer in een jaar oplossen. Daar is het echt te groot voor. Maar we maken wel stappen en we maken wel visies. En in de visie kan je niet wonen. Dat weet ik, maar het is wel heel belangrijk om met een visie te komen tot uiteindelijk een uitwerking en een plan. En dan zijn er zaken. En ja, ik loop hem even maar langs, want u heeft eigenlijk heel veel genoemd. Maar de duurzaamheidsmaatregelen, het fonds dus subsidie wat we vorige keer volgens mij hebben vastgesteld waarin we inwoners gaan stimuleren om te isoleren, om zonnepanelen aan te schaffen. Groene daken, we zijn de platte daken in het vizier aan het brengen, in kaart aan het brengen. Een routekaart zijn we aan het maken. We zijn aan het kijken van ook bij ons gemeentelijk vastgoed. Welke vaste daken zijn nou geschikt voor zonnepanelen, voor eventueel groen dak ook zijn we in overleg met de corporaties. We hebben toevallig vandaag de prestatieafspraken vastgesteld. Die zijn ook door een van u gevraagd. Dat komt, ik denk vandaag of morgen naar u toe en dan zult u zien dat we een hele stevige duurzaamheidsparagraaf deze keer hebben opgenomen. Met de corporaties hebben de corporaties gezegd, jullie moeten in 2020 ook echt gaan kijken en leveren, waar kunnen jullie nu zonnepanelen gaan zetten? Iedereen moet meewerken en iedereen moet zijn steentje bijdragen en dat geldt net zo goed voor
We het aanpakken? We hebben aquathermie, we hebben geothermie, hebben we een warmtenet. Je hebt individuele oplossingen en hoe gaan we nu wat? Hoe gaat het ook vanuit de inwoner meegedacht worden over wat nu geschikt is voor dit specifieke huis? Wij kunnen niet een kaart van de gemeente pakken en ieder huis een kruisje zetten. Jij doet dit, jij doet dat, jij doet zus, dat gaat echt niet. We moeten het met elkaar doen, de inwoners, de leveranciers, de energiebedrijven. De inwoners, de gemeente, het rijk, alles bij elkaar moeten we de energietransitie vorm gaan geven. En als we dan kijken naar de RES, die zal in de zomer aan u gepresenteerd worden, tegelijkertijd met de LES. Dus we hebben de regionale energiestrategie en de lokale energiestrategie. Daar maken we keuzes en gaan we kijken, hoe gaan we leveren, hoe gaan we met die regio ons bod bepalen, hoe gaan we dat ook vormgeven in onze gemeente en wat is de ruimtelijke impact daarvan? Want dat is natuurlijk ook wel echt een heel belangrijk aspect. Voor de warmtevisie is die gaan we in 2021 maken. We gaan in 2021 kijken of we per wijk kunnen kijken, hoe gaan we de energietransitie vormgeven? En na 2021 zullen we dat om gaan zetten in concrete plannen en daar hebben we dan ook weer de inwoners, zoals ik dat net ook al benoemde, bij nodig. Als het
Vooral technisch, maar kan de wethouder misschien toelichten waar de scheidslijn ligt tussen een visie en een plan? Visie.
Is, hoe gaan we het doen? Dus dat is de uitvoering. Een plan is de uitvoering en een visie is het voornemen. Zeg ik dat
Goed? Ja, als het gaat over mobiliteit en mevrouw Dominicus stipte dat ook even aan, is ook uiteraard van belang wat u aangaf: distributievervoer, gasloos OV. De
Vélostrada, al dat soort zaken. Daar zijn we natuurlijk uiteraard ook mee bezig op MRH-niveau. Volgend jaar komen we weer naar u toe.
Als het gaat over verkeer. Nou ja, hoe kunnen we die uitstoot verminderen? Meneer H, we hebben daar ook met elkaar in de ambitie op afgesproken. Dus ook daar zijn wij mee bezig. Als het gaat over de financiën, heb ik gezegd: we hebben capaciteit en we hebben financiën. Die staan ook in het voorstel benoemd. Daarnaast, als we geld nodig hebben, dan komen wij per project weer bij u terug en vragen wij geld aan als het gaat over een fonds. En als het gaat over de moties, zoals ook meneer Willemse.
Willemse Jacobs wil ik net even noemen. Dan komen wij met beide kadernota's. We moeten dat echt even voor onszelf ook in beeld brengen en we hebben heel veel.
Geld. Maar we moeten goed kijken hoe we wat besteden en hoe we eventueel reserves aanleggen en wij willen daar graag bij de kadernota met een voorstel voor komen.
Zonnepark LVU heeft. Het had volgens mij Zonnepark V bij gemeentelijk vastgoed. Klopt dat of in zijn algemeenheid?
Gemeentelijk vastgoed geeft ook in de plannen aan dat u alle daken in kaart wilde brengen, dus het zouden ook woningcorporaties kunnen zijn.
Dat klopt, dat is ook zo. We zijn bezig met de inventarisatie van de daken, ook van de woningcorporaties, en we willen ook met de eigenaren van de grote daken die geschikt zijn om daar iets met zonnepanelen te doen. Het zijn groene daken van te maken om daarmee in overleg te gaan.
Om te kijken, hoe kunnen wij dat nou tot stand brengen? Hoe kan dat gefaciliteerd worden?
Uw aanbesteding wat u zei, dat gebeurt in beperkte mate. Ik moet zeggen, dat kan nog wel een tandje beter. Dan even kijken als het gaat. Ik heb
Mijn dank dat de wethouder dat aangeeft, maar wat zou er dan precies beter kunnen? En wat heeft de wethouder daarvoor nodig om het nog beter te doen?
Kijk, capaciteit word ik ingefluisterd en deze mensen kunnen het weten, want die zijn dag en nacht bezig met duurzaamheid en programma's en alles dus. Het afval, ja. Ik ben bezig met, samen met de energietransitie, gaan wij wijk voor wijk af met voorlichting en gaan we met mensen in gesprek.
We gaan daar echt veel tijd voor uittrekken en we gaan daar echt met veel mensen naartoe. Goede gesprekken, leuke gesprekken en we proberen te komen tot een goed sluitend afvalsysteem. Wat maatwerk wordt per wijk, dus we gaan kijken hoe we bij mensen het meeste draagvlak kunnen creëren omdat we afval scheiden heel belangrijk vinden. Maar omdat ik ervan overtuigd ben dat mensen pas gaan scheiden op het moment dat ze ervan overtuigd zijn en wat mijn ervaring is dat dat besef en die wens om te scheiden steeds groter wordt. En dat je dus met elkaar tot een heel goed systeem kan komen. En nou ja, ik ben nu al toevallig. Donderdag worden er twee wijken uitgerold en komend jaar willen wij gewoon dat systeem uitrollen, zodat wij naar zo min mogelijk restafval toe kunnen. De nascheiding, daar wordt momenteel onderzoek naar gedaan door Avalex. Tot en met 2021 loopt het contract, na 2021 moeten we dus gaan voor een nieuwe aanbesteding voor een nieuw contract. Nascheiding is...
Is dat, nee, ik moet het anders zeggen. Er wordt op dit moment gekeken of nascheiding, hoe we daarop inzetten, er is. Capaciteit, is het beschikbaar, is het geschikt voor de gemeente?
Hoe kunnen we dat dan doen? Nou, daar wordt op dit moment over nagedacht, zodat we daar in 2021 een antwoord op hebben, dus daar zijn we mee bezig. Een klein dingetje nog.
Wat betreft nascheiding en gesprekken in wijken met bewoners, heel prima. Ik hoop dat ze dan in Voorburg Midden beginnen, want de pilot is volgens mij nooit geëvalueerd en wij hebben nooit iemand daar gezien in de wijk die nog eens even kon kijken of het allemaal wel zo goed ging en kan er een redelijk boek over open doen. Als ik zo mijn buren en buurtbewoners hoor, dus dat is wel een puntje.
Nou, ik moet zeggen, ik heb het even niet heel scherp, maar volgens mij hebben we wel geëvalueerd. Heeft u die evaluatie ook wel gekregen? Maar als we zouden komen tot nascheiden, dan moeten we natuurlijk goed kijken, hè? Kan dat in de hele gemeente? Kan dat bij hoogbouw en laagbouw? Maar goed, ik denk dat het nu te ver voert, maar daar wordt wel zeker naar gekeken. Mevrouw Dominicus had nog even, want dat vind ik wel leuk om even te vermelden, over radiatorfolie en dat soort zaken. Ik ben het wel helemaal met u eens dat het misschien klein bier is, zoals dat wel heet, hè? Maar het kan wel effect hebben als iedereen het doet. Isoleren, tochtstrips, ledlampen, radiatorfolie. Dus we hebben momenteel een aanvraag lopen bij het rijk voor een subsidie waarin we, als we dat toegewezen krijgen, toch bijna 2000 huishoudens zouden kunnen voorzien van radiatorfolie en dergelijke. Maar goed, dat is nog eventjes hopen dat we dat krijgen. Nou, de afspraak van corporaties heb ik het over gehad. De communicatie van mevrouw Veluwe, daar ben ik het wel mee eens, hè. We moeten goed communiceren, we moeten de mensen beter, tenminste goed meenemen en zenden ook. En dat doen we met de woonwijzerwagen en dat doen we met onze roadshow. Maar goed, misschien kunnen we daar nog een tandje bij zetten. Als het gaat over houtstook, dat noemde u specifiek. We zijn wel aangesloten bij de landelijke campagne en het heeft ook onlangs in het krantje gestaan. Maar we volgen op dit moment die landelijke campagne als het gaat over hout. Nou, het monitoren had u het ook al over. Nou, we beginnen daar nu dan mee in '21. We nemen nu even de tijd om dingen uit te zetten. We gaan elkaar overigens nog heel veel spreken. We zien elkaar natuurlijk met de rest en de les en, nou ja, zo zijn er tal van andere mobiliteit, tal van anderen, waardoor ik weer apart naar u toe kom. De monitoring begint in '21, maar als u zegt, nou '21, nou, ik vind het echt prettiger in plaats van één keer per twee, één keer per jaar, dan willen we daar graag aan meewerken. Geen enkel probleem. En dan de leefstraat waar mevrouw Portmans het over had. Ja, daar wordt nogal in gedifferentieerd. Soms is het bij nieuwbouwwijken dat gekeken wordt van, nou, doen we daar parkeren of doen we daar iets anders? Ik weet dat dat gevoelig ligt, maar het kan zijn dat een wijk daar met zijn allen uitkomt en dat ze daar iets willen. Soms doen mensen het voor een paar weken, bijvoorbeeld in de zomer, dat ze tijdelijk een andere bestemming geven aan iets. Nou ja, zo zou je daar wel mee kunnen differentiëren. Tot
Gevraagd, dank u voorzitter, of het vervroegd kon worden. De leestijd. Ja, niet 2024, maar eerder.
Nou, daar gaan we. Moeten we daar eens eventjes, dan moeten we even overleggen.
Dank u wel wethouder Van Eekelen, ik kijk even rond en ik keek ook even naar de klok. Ik heb het gevoel dat we met het kader dat hier neergezet is, zoals de wethouder aangaf, waar de divisie in de richting in staat, dat we daar en daar voel ik een, een, een steun voor hè? Waar we natuurlijk nu van merken waar het over gaat is de precieze invulling en de planningen daarvoor. Als we dat zo, als we dat zo inderdaad met mij meevoelen, dan is de vraag, hoe gaan we nu naar de Raad door? Je zou kunnen zeggen, dan hebben we genoeg aan 10 minuten debat, maar dat onderwerp is zo groot dat dat misschien weer een beetje karig is. Een bespreking die in de breedte gaat. Ja, dan loop je het risico dat je dan weer alles door gaat doen. Dus ik zou zeggen, als we een bespreking kunnen doen waar we toch preciseren waar we het dan over willen hebben, dan hebben we het beste van beide werelden. Dan doen we recht aan de breedte van het onderwerp, maar dan kaderen we wel in waar we het dan over willen hebben. En, als u het met mij eens bent, dan ga ik even de rondjes, dan ga ik even langs om te kijken. Wat zijn dan de onderwerpen waar we het in ieder geval nog over willen hebben. Ik begin even oh, de heer De Pop. U vergeet...
Ik wilde ook dit alvast kaderen voor de tweede termijn, zodat u dat daarin mee kunt nemen. Dus als we daar een beetje op kunnen voorsorteren, dan helpt me dat hè. Dus als we nu alvast iets kunnen doen, dan kunnen we de termijn wat korter houden, want dan weten we tenminste wat de richting is van het raadsdebat. Ik begin nu even bij de PvdA. Dank u wel, voorzitter.
Over de tweede termijn, misschien ook voor 10 minuten debat en over de vraag, gaan we nu collectieve alternatieven inzetten voor warmte voor inwoners versus moeten inwoners dit individueel doen? Wel een interessante vraag, maar lang over door te spreken. ChristenUnie.
Woningcorporaties om die tot concrete maatregelen te komen en een plan is net te weinig.
Plannen, ik kom dus met een initiatief op afval hier in Swaensteyn en ik heb nog een rappel voor de tweede termijn ten aanzien van mijn vraag. Pilot betreffende riolering.
Wat ik een belangrijk onderwerp vind, is het maatwerk voor die woningeigenaren die misschien niet zo kapitaalkrachtig zijn. Kleine VvE's, dat soort complexen met oudere huizen, jaren '60 en daarvoor, zou voor mij nog een onderwerp kunnen zijn.
Zou graag nog doorpraten inderdaad in een of ander debat. Wij zijn ons aan het beraden over een amendement of een motie nog. En ja, ik denk dat het ook over geld moet gaan.
Dank u wel, voorzitter. Ja, ik hoor toch een aantal onderwerpen waar ik toch ook de wethouder over heb gehoord. Wat de VVD betreft geen toevoeging meer en wel een reactie op de heer Du Pon. Want inderdaad, Swaensteyn wordt gezien als bedrijf en dan heb je het over bedrijfsafval. En, we beginnen...
Beginnen zo aan de tweede termijn, maar als ik nou de breedte van dit onderwerp en de verschillende onderwerpen hoor, dan zou ik u toch willen voorstellen om een korte bespreekronde te maken waar deze onderwerpen aan de orde komen en niet een 10 minuten debat te hanteren waar het gewoon niet in past, schat ik zo in. Bent u het daarmee eens, dan gaan we dat op die manier aan de raad voorstellen. Dan begin ik met de tweede termijn, mevrouw Dominicus.
Ja voorzitter, dank u wel, dank u wel. Wethouder, voor het radiatorfolie zal ik maar zeggen, dat is goed nieuws. Verder voel ik helaas de urgentie toch niet voldoende in deze zaal. Zowel bij het college als bij de andere partijen. Ik denk dat we de luxe niet meer hebben om te veel te evalueren, te onderzoeken en pilots te doen. Ik denk dat er nu al heel veel kan en heel veel moet, dank u wel. Dank u.
Dank u wel, voorzitter, ik zal mijn appel even toelichten. In de stukken staat dat er een pilot wordt gestart met GFT in de riolering en mijn verzoek was: kunt u daar meer informatie over geven? Nou, de raad simpelweg omdat ik bijzonder geïnteresseerd was hoe dat eruit komt te zien. Welke effecten u daarmee denkt te beogen, enzovoort, enzovoort. Voorzitter, waarom ik de warmtetransitieplannen en visies aanhaalde? Dat was ook vanwege de insprekers en de zorg die volgens mij in deze raad zit, omdat ik denk dat wij snel duidelijkheid moeten geven aan inwoners wat zij kunnen verwachten in de samenwerking die de wethouder ook benoemde naar voren gaat komen. Dus misschien kunt u daar wat meer duiding over geven wanneer dan precies inderdaad die warmteplannen klaar zullen liggen, zodat mensen ook weten wat moet ik individueel wel gaan doen of niet gaan doen en wat kan ik verwachten van mijn gemeente? Dat was mijn vraag. Dank u.
Dank u wel, ook dank aan de wethouder voor de beantwoording in eerste termijn. Het is best wel gegaan, ook over geld, hè? De vraag was: je hebt een flink aantal doelen, maar wel beperkte capaciteit en beperkte middelen om alles nu te doen. Maar op het moment dat er nieuwe onderdelen van de aanpak komen, kom ik ook met een vraag in de Raad om extra middelen. Nou, ik kan alvast zeggen dat we daar steun aan verlenen, want ik denk niet dat geld hier een belemmering mag zijn om te verduurzamen. Dus ook naar aanleiding van de oproep van de wethouder die nu zegt dat er soms beperkingen zijn in capaciteit: kom nog met een voorstel naar ons toe voor meer capaciteit of meer middelen, of in de vorm van de begroting of een fonds, dan steunen we dat van harte. En dan tot een vraag die ik niet volledig beantwoord heb volgens mij in de eerste termijn: laat ik de vraag dan aan een van de zorgen van de inwoner die zei: ik heb het signaal dat ik nou individueel misschien wel mijn huis moet gaan isoleren of met een warmtepomp moet gaan verwarmen zonder dat mij een alternatief wordt aangeboden. Ik wil toch iets richting de wethouder zeggen: is dit iets wat voor veel mensen gaat spelen of gaan we toch kijken hoeveel mensen we collectief een alternatief kunnen bieden, zoals een warmtenet of andere alternatieven? En zijn dit echt uitzonderingen waar mensen het individueel moeten doen? Dank u wel.
Nou, in aansluiting op wat ik daarnet al zei, zijn vooral de hoogbouw en oudere flats niet zo makkelijk te isoleren. Als ik hoor wat meneer Willemsen zegt, dan sluit ik me daar graag bij aan om daar ook de focus op te hebben. En niet alleen de grote groepen die makkelijk bereikt kunnen worden. Dank.
Ja, een aantal vragen nog gesteld door de heer Dupont, die informatie ga ik voor u regelen. Volgens mij loopt dat via stadsbeheer, maar dat komt naar u toe. En als het gaat over de warmtetransities en dergelijke, die staan opgenomen in de LES, de lokale energiestrategie, die komt voor de zomer naar u toe en daar staat ook precies in vermeld hoe we alles en iedereen gaan meenemen. En dat geldt dan tegelijkertijd eigenlijk ook voor de heer Willemsen. Daarin gaan we gewoon uitleggen van nou, hoe gaan we de mensen nou meenemen, waarin ik nog wel wil benadrukken dat het niet zo is dat wij iedereen een brief gaan sturen van u krijgt dit en u krijgt dat. Het is wel een samenspel van meerdere partijen, hè? We hebben natuurlijk ook voor Borgvest gezien, hebben we een leuke inspreker gehad die heeft uitgelegd van nou, wat wil de inspreker doen voor zijn wijk? Nou, zo zijn er meerdere initiatieven, dus dat is ook wel voor ons van belang. Dank.