Raadsvoorstel: Kulturhus, extra middelen om onvoorziene marktomstandigheden op te vangen

Ik hiermee het agendapunt af en gaan we naar agendapunt 11: Raadsvoorstel Cultuurhuus extra middelen om onvoorziene marktomstandigheden op te vangen. Wethouder Bremer schuift aan. Er zijn technische vragen gesteld door ChristenUnie, SGP en die zijn beantwoord. Op 21 november hebben we die ontvangen. De PvdA heeft technische vragen gesteld en het CDA ook. Sommige vragen leidden tot het verstrekken van stukken onder geheimhouding. We hebben twee stukken ontvangen waarop geheimhouding rust, in ieder geval voorlopige geheimhouding, en die moeten wij nog in de Raad bekrachtigen. Dat betekent dat als u die wilt bespreken of daar vragen over wilt stellen, we dat dan apart in de besloten vergadering moeten doen. Ik stel voor dat als dat zo is en u dat ook even aangeeft in uw inbreng, we dat aan het eind van de vergadering doen. Dat is wel zo handig. Wie mag ik het woord geven over dit agendapunt? Ik zie de heer Van Dolen en Kranenburg. Rouwendal. Van Rossum. Steutel. Blokland. Het woord is aan de heer Van Dolen. Voorzitter, dank.

Dank u. Ik wil het proberen kort te houden. Nou, we praten over het Cultuurhuis, destijds al door Charante Schellings, en dat was rond 2000 al een belangrijk punt geweest hier in de Raad. Het is een van de initiatiefnemers geweest, D66, om te kijken naar een vorm van een andere vorm van scholen, zou je bijna kunnen zeggen, waarin allerlei omgevingsaspecten maatschappelijk effect samen zouden komen. Als we nu zien dat tijdpad is dat erg lang, 2002-2017, daar zit natuurlijk een heel proces van zoeken, maar ook een heel proces van uitstellen van de vorige colleges. Laten we daar ook helder over zijn en nu zit ik voor de situatie dat er nog geen steen rond is gegaan, maar dat het wel nu echt een probleem begint te worden voor de kinderen die nu opgevangen worden. D66 is van mening dat we dus wel moeten meegaan met het ophogen van het bedrag. Waarom? Omdat we geen andere mogelijkheid zien. Een aanbesteding starten, want dat zal dan opnieuw moeten gebeuren voor een bedrag van 3,7 miljoen, duurt ook minstens een half jaar, omdat het een Europese aanbesteding is, dus die kinderen zitten dan nog weer langer in de kelder en dat moet gewoon niet kunnen. Punt is wel dat het natuurlijk cynisch is dat we opeens nu heel veel extra geld moeten gaan betalen, dus ik zit me echt wel af te vragen. Als ik dan ook het stuk lees over de, even kijken, ik citeer even: "Gebleken is dat het Cultuurhuis groter moet zijn dan de gemeente vooraf heeft ingeschat. Dit is het gevolg van het feit dat het Cultuurhuis op de locatie van de huidige school komt. De ontwerpvrijheid is door de vorm van de locatie, het grote programma en kwaliteitseisen vanuit het ruimtelijk kader en welstand beperkt." Daar zit gewoon een inschattingsfout van het College in, of niet van het College, van de gemeente denk ik, als ik de stukken lees, tenzij ik het niet helemaal begrijp waar wij dus nu ook de problemen mee hebben. Mevrouw Van Eckardstein zei ook wel wat over de beheersing van het proces, daar ben ik ook echt benieuwd naar. Want zeker bouwers willen nog wel eens met hun leed bij de opdrachtgever terugkomen. En ik zit echt met de vraag van, wat betekent dit nou voor de scholen waar we mee aan het bouwen zijn of met bouwprojecten moeten starten, zitten we daar straks ook met contracten die opengebroken moeten worden of additioneel geld gevonden moet worden. Dit was de eerste termijn, voorzitter. Dank u wel, dan.

Dan is het woord nu aan de heer Kranenburg. Dank u wel.

U wel voorzitter, de insprekers ook bedankt, want uw zorgen zijn ook onze zorgen en we moeten echt snel verder met het cultuurhuis. Het duurt al heel lang. Meneer Van Dalen heeft dat net ook al becijferd en dat hele project met alles wat eromheen speelt. Dat is erg belangrijk voor Stompwijk. We zouden daarom graag zien dat die bouw zo snel mogelijk uit de grond komt, maar dit voorstel heeft ons onaangenaam verrast en we hopen in ieder geval dat de realisering niet gaat vertragen. En met het college vinden we dat de opties opnieuw aanbesteden en beperking tot de bouw van alleen een kindcentrum geen goede zijn, dus we blijven bij punt één steken. Maar dat openbreken van het contract is wel een fikse tegenvaller. De wethouder, niet de huidige, maar de vorige, die heeft voor het cultuurhuis een DBFMO-contract gesloten, waarmee je als opdrachtgever al je zorgen voor 30 jaar uit handen geeft: ontwerp, bouw, financiering, onderhoud en exploitatie besteed je uit. Dan ben je helemaal klaar, zou je zeggen. Nou, dat blijkt dus niet het geval, want we zijn nog niet ontzorgd, want kennelijk heeft het contract aan de financiële kant een open eind en de vraag rijst een beetje wat je er dan aan hebt. Uit hoofdstuk één van de onderbouwing maak ik op dat de gemeente, en er werd net ook al even gezegd, een verkeerde schatting heeft gemaakt van de bruto-netto oppervlakte. Gelukkig denk je, dan staat er even verderop dat daar bij de aanbesteding geen rekening mee hoefde te worden gehouden, omdat het aan de aannemer is een ontwerp te maken, maar vervolgens wordt toch de extra hoeveelheid vloeroppervlakte om het netto in het bruto te kunnen passen als een onvoorziene omstandigheid beschouwd en dan volg ik hem gewoon niet meer. Heeft de gemeente nu verwijtbaar een verkeerde bruto-netto berekening gemaakt of had de aannemer een betere netto-bruto berekening moeten maken? En wat is er onvoorzienbaar aan? En dat hoor ik dan graag van de wethouder. De kosten van het personeel en materiaal die zijn in 10 maanden tijd gestegen, zaten we in het stuk met 50 en 70%. Dat lijken wel gigantische stijgingen, maar er vanuit gaande dat het zo is, dan rijst toch de vraag over welk deel van de totale kosten we het dan hebben. Als je kijkt naar de bouwkostenindex waar 1 januari 2700 is, dan geeft februari tot november een stijging van 114,3 naar ruim 116,6, dus dat is 2,3 punt, dat is ongeveer 2%. Dat is een hogere stijging dan in de jaren daarvoor, maar het is een trend die je al vanaf zomer 2016 zag aankomen. Als je zo naar die index kijkt, dus ik plaats vraagtekens bij de mate van stijging van de totale bouwkosten en bij het niet kunnen voorzien van een stijging van deze omvang. Ik hoor graag waarom de bouwkosten van dit project zoveel meer stijgen dan de index. Met de taxatie heeft het college onderbouwd wat op dit moment nodig is voor een sluitende businesscase. En echt interessant wordt het dan als het taxatiebureau de kosten van het project zou terugrekenen naar de situatie ten tijde van de offerte. Want dan wordt duidelijk welke kostenstijging de werkelijkheid is en in welke mate er bij de contractvorming sprake was van een risicoaanvaarding, noem ik het dan maar, van de aanbieder. En nogmaals, we vinden een spoedige realisering van het cultuurhuis volgens het plan heel erg belangrijk, maar een gestelde bouwkostenstijging van ruim 23,5% in 10 maanden tijd, die zoveel hoger is dan de index, dat daar toch een deugdelijke onderbouwing aan ten grondslag moet liggen. Dan nog even naar aanleiding van wat mevrouw Von Eckardstein heeft verteld. Ik schrik wel als ik die foto's zo zie dat kinderen in een natte kelder zitten en hun hoofd stoten aan de ramen en de zon erin, dus en ook dat het niet goed bereikbaar zou zijn voor de hulpdiensten. Ik ben wel benieuwd hoe dat nou zit en dat onderzoek naar veiligheid en gezondheid als daar die kinderen nog zo'n poos moeten zitten, hè? Dat vind ik wel heel belangrijk, dus ik wil daar wel van horen wanneer dat kan gaan gebeuren. De kans op prijsstijgingen blijft bestaan, wordt gezegd. Hoe gaan we die risico's beheersen? Nou, dat is de achtergrond van mijn vragen en dan tot slot nog iets anders. Elders op de agenda staat een voorstel over arbeidsmarkt, offensief en social return on investment. En hoeveel social return zit er op dit investment? Tot zover dank u wel. Dank u wel.

Dank u wel, voorzitter. Ik houd het kort, omdat ik een heel groot deel van het betoog van de vorige spreker kan onderschrijven. Mijn technische vragen hadden met name betrekking op de aanbesteding, zeg de component van het verhaal. Daar ben ik redelijk gerustgesteld, want op zich is het aanbestedingsrecht vrij strak geregeld en kun je niet zomaar contracten openbreken. Evengoed heb ik het gevoel dat we als gemeente ons aardig klem hebben laten zetten. Dat cultuurhuis moet komen. Dat moet door, dus daar is denk ik niet zoveel keuze in te maken. Optie twee en drie vallen dus ook al heel snel af. Alleen dan blijft optie één over en dat betekent meegaan in het openbreken van een contract. En mijn vraag is dan wel, ja, hoe heeft het zover kunnen komen? Want het is dan kennelijk door de gemeente niet goed geregeld, want zijn we dan met de verkeerde partij in zee gegaan? Die kennelijk nu zo machteloos voelt dat hij niet anders verder kan of dat hij meer geld krijgt. Ik kan het niet goed plaatsen hoe je in zo'n korte tijd met zo'n financieel fiasco wordt geconfronteerd en een beetje goede ondernemer dat niet heeft kunnen inschatten. Dat is echt een raadsel voor me en nu laten we ons klem zetten en ik denk van, krijgen we niet een volkomen verkeerde precedent? We hebben natuurlijk nog veel meer projecten in de gemeente waarbij we graag willen dat ze gerealiseerd worden en iedereen die daaraan meewerkt kan vervolgens wel zeggen, van ja, als ik geen geld erbij krijg, kan ik het niet realiseren en dan gaan we. Dan gaan we het dan voortdurend op die manier doen. Ik denk dat we het beleidsmatig anders moeten aanpakken, dus ik wil toch wel graag een nadere toelichting. Waarom kunnen we slim scholen bouwen? Niet gewoon het contract houden. Waarom kan die optie gewoon niet? Dank u wel, voorzitter.

Is het woord aan de heer Van Rossum. Ja, voorzitter. Ik deel heel erg het verhaal van collega Rouwendal ook. Ik had een vraag, hoe kan dit nu? Volgens mij was de inkt al droog, dus zou het niet gewoon er moeten komen volgens de afspraken die we gemaakt hadden? En wat dat betreft hoop ik naast het antwoord op de vraag van de heer Rouwendal ook dat de heer Kranenburg dat de wethouder wat geruststellende woorden kan spreken. Want ik vind ook dat dat cultuurhuis er moet komen en ook rap een beetje en ook volgens de plannen die we hadden afgesproken, hè? Er wordt gesproken, moeten we hem anders kleiner doen of moet daar minder in? Dat is volgens mij geen optie, al was het maar omdat we er al zo lang op wachten en het ook gewoon nodig is dat het er komt. En ik zou tot slot de suggestie willen doen, voorzitter, als we nog een keer zo'n wonderlijk krabbelcontract voor onze neus krijgen met letters die je in ieder geval niet een woord kunt vormen, misschien moet je dat gewoon ook niet meer doen.

Dank u wel, dan is het woord nu aan de heer Steutel. Ja, voorzitter.

Voorzitter, dank u wel. Nou ja, even nog naar de heer Van Rossem. Volgens mij is het niet echt scrabble, maar is het een redelijk gebruikte term inmiddels in onze wereld van de bouw. Maar goed, nog even naar meneer Van Dolen. We hebben al eerder een discussie gehad over wie nou eerst was met het gedachtegoed over het cultuurhuus. Ik denk dat ik u toch niet helemaal gelijk kan geven, want volgens mij, ik draai nog niet zo lang mee, maar GVA is ook al heel lang een voorstander van de visie, het cultuurhuus. Dat kon ik niet laten om dat toch nog even te memoreren en daarna ga ik ons standpunt toelichten, voorzitter.

Staat nu aan. De vorige keer moest ik corrigeren, nou corrigeert mij dus. Voor

Voorzitter, ik breng toch een statement vanuit GBLV. Het is niet zo kort, maar het is ook niet al te lang. Onze fractie is helder over het dossier van het cultuurhuis en wij zijn dan ook voor een krachtige kern Stompwijk met een goed voorzieningenniveau. Het cultuurhuis vervult daarin een belangrijke rol. De kostenstijging waarmee we nu worden geconfronteerd heeft ons zeer verbaasd, maar wordt naar onze mening goed toegelicht in de brief van de wethouder. Het cultuurhuis is ontworpen in goede samenwerking tussen architect en alle toekomstige gebruikers. Dat mag ook wel even gezegd worden. Het is ook voor GBLV daarom gewenst dat het cultuurhuis in het huidige ontwerp zo snel als mogelijk wordt uitgevoerd. GBLV is dus tegen het alsnog weer onderbrengen van bepaalde functies in het dorpshuis. Daar hebben we een drietal redenen voor. Op de locatie van het dorpshuis waar de bibliotheek stond, kan woningbouw worden gerealiseerd en dat is voor Stompwijk een heel belangrijke ontwikkeling. De grondopbrengsten van die woningbouw zijn inkomsten voor de gemeente om de kosten van het cultuurhuis te dekken. Dat moeten we ook even niet vergeten. Een herziening van het ontwerp gaat tot nog meer vertraging leiden. Dat is wel het laatste wat wij willen. Laat helder zijn dat de GBLV-fractie ook liever geen budgetoverschrijding had gehad, maar laat vooral ook helder zijn dat de jaarlijkse lasten daarvan in geen verhouding staan tot een leefbaar Stompwijk met een goed voorzieningenniveau. Wij zijn dus akkoord met het voorstel. We vragen de wethouder wel om het consortium nu stevig in de tang te houden en blijvend met alle betrokkenen in Stompwijk te communiceren. Ik noem daar de Adviesraad, de partners in het project en de inwoners van Stompwijk via de dorpsketting. Dank u wel.

Het woord aan de heer Blokland. Ja, voorzitter, ik...

Ik probeer het kort te houden. Ook de PvdA is wel geschrokken van de prijsstijging hè, 50 tot 70%, terwijl we 30 mei hebben ingestemd met een krediet. Dus dat roept wel de nodige vragen op over de beheersbaarheid van dit project. Ik kan met het college meegaan dat het opnieuw aanbesteden of het heel drastisch wijzigen van het plan niet in het belang is van Stompwijk en van de kinderen in Stompwijk. Maar wat ik wel mis is, ook een zoektocht naar bezuinigingen binnen het bestaande plan. En ik herinner me heel goed dat we bij de Groen van Prinstererschool eenzelfde situatie hadden en aanbestedingen bleken in dat geval 1 miljoen duurder uit te pakken dan het krediet. En toen is er toch wel door een bureau gekeken naar besparingsmogelijkheden binnen het project en die zijn gevonden. Het ontwerp van de school is erop aangepast en uiteindelijk hebben we als Raad alsnog een bedrag van geloof ik 1/2 miljoen beschikbaar gesteld. Dus de helft van het tekort is opgelost door te besparen binnen het project. En ik had eigenlijk ook wel verwacht dat bij dit voorstel dat dat soort mogelijkheden ook zouden worden onderzocht, want nu is het gewoon heel zwart-wit van ja, of u stemt in met het krediet en dan realiseren we het plan of we moeten opnieuw aanbesteden en dan lopen wij enorm veel vertraging op. En ik vind dat eigenlijk twee opties die niet wenselijk zijn en ik zou van de wethouder willen weten of er ook niet nog een derde optie is. Namelijk besparen binnen het plan en dan is het eind van het liedje dat we toch nog iets extra's moeten bijdragen. Misschien is dat dan een kleiner bedrag dan de 560.000, maar dat zal nog wel een makkelijker besluit zijn voor de Raad om te nemen. Dank u wel.

Dank u wel. Het woord is aan de heer Nijhoff. Dank u wel.

De cultuur is van groot belang voor Stompwijk. Dat de realisatie op vierkante wielen loopt, daar kunnen de inwoners niets aan doen. In het belang van alle partijen in Stompwijk zal de VVD steun verlenen aan plannen die een snelle en acceptabele voltooiing nastreven. Daar hebben we het project onder strenge voorwaarden in stand gehouden. De trotse wethouder heeft, nadat de markt geen interesse had om het project Kulturhus aan te nemen, het initiatief naar zich toegetrokken, het contract getekend en het bouwheerschap op zich genomen. En nu moeten we op de blaren zitten. Als de markt het project in de destijds voorgestelde vorm niet wilde, dan weet je dat het project niet zonder problemen en risico's te realiseren is, en die zijn er nu. Ja, als je een contract tekent en het werk aanneemt, zoals collega Kranenburg ook aangaf, en niet direct de werkopdrachten uitzet, word je later geconfronteerd met stijgingen van loon- en materiaalkosten. Voorzichtigheid en een afwachtende houding worden nu daarom streng gestraft. Dus is er sprake van fout management, in het bijzonder van een slecht bouwheerschap. Waarom worden Slimbouwen niet harder aangepakt als het gaat om veiligheid, financiën en het tijdpad? Momenteel lopen er veel bouwprojecten in onze gemeente die vergelijkbare problemen kennen. Unibail-Rodamco is met Leidsenhage bezig, een vele malen groter project, en onder hun beheer zijn er ook problemen. Zijn er andere projecten die onder regie van het college lopen, bijvoorbeeld de Dijsselbloem, waar ook problemen zijn of te verwachten zijn? Is cultuur dus een uniek probleem? Hoe staat de Raad binnenkort nog andere tegenvallers te wachten? Dat is leuk voor het nieuwe college, een kast vol met vele lijken. Voorzitter, ik heb de volgende vraag aan de wethouder: waarom draagt Panta Rhei niet meer bij in de kosten dan nu begroot? Waarom draagt Slimbouwen niet meer bij aan het tekort dat er nu ligt? Kan de wethouder aangeven dat de rol van bouwheer niet echt past bij onze organisatie? Hoe ziet u de risico's dat we hier over een half jaar weer zitten met een budgetoverschrijding die we weer in een raadsbrief moeten gaan aanpassen? Hoe gaat u het tekort aanzuiveren binnen uw programma? Komt er nog een begrotingswijziging of moeten we wachten op de jaarcijfers? En tot slot, zijn er nog andere projecten met tegenvallers die de Raad binnenkort op zijn bord krijgt? Wat volgt er nog meer? Dank u wel. Dank.

U wel, dan is het woord nu aan wethouder Bremer. Ja, dank.

Dank u wel, voorzitter. Dank ook aan de insprekers. Dank ook dat u hier aanwezig bent om in ieder geval de commissie en mij een hart onder de riem te steken om hier vooral mee door te gaan. Ik wil ook even attenderen op dat de heren van Slim Scholen Bouwen hier zelf ook aanwezig zijn. Die wilden ook hierbij aanwezig zijn, dus mochten u na de vergadering nog vragen hebben, dan zijn wij daartoe bereid. Ze mogen geen deel uitmaken van de vergadering, maar ze wilden wel graag aanwezig zijn. Ik begin even met de inspreekster. Dat lijkt me wel zo netjes en dan ga ik zo gaandeweg even ook naar u, want u heeft een beetje de vergelijkbare vragen gesteld. Maar voordat ik hier ben, natuurlijk eind mei aangekomen, en een aantal mooie projecten waar ook ik trots op was dat ik dat in portefeuille mocht hebben en één van die was ook het cultuurhuis, dus ook mijn teleurstelling was erg groot toen Slim Scholen Bouwen bij mij op de stoep stond van: we gaan het niet redden met dit budget. Ik heb zelf met projectleider Marian Rood, die naast mij zit, daar uitvoerig over overlegd van: joh, kan dat anders, kunnen we het contract opzeggen, kunnen we het opnieuw aanbesteden, moeten we dit wel zo doen? Dus we hebben onze huisjurist ernaar laten kijken en inderdaad, Rouwendaal zei het ook, het openbreken dat lukt gewoon niet. Want dan moet het echt op contractuele eisen zijn dat je zegt: oké, tot hier en die. We hebben een reden om het op te zeggen. De kans van slagen bij de rechter is vrij klein, omdat de kosten nou eenmaal onvoorzien zijn en groot onvoorzien zijn, ja.

Nee, maar ik zou ook niet dat u dit zei, maar wat ik daarvoor zei, dus ik maak daarna mijn verhaal af, dus einde citaat, ja dus dat was geen weg die we konden gaan bewandelen. Nou, toen heb ik gezegd, nou het bedrag wat gevraagd wordt, vind ik sowieso te groot, dus dat wil ik ook niet gaan betalen. We gaan terug naar Slim Scholen Bouwen om te kijken waar ze zelf kunnen bezuinigen en wat ze zelf nog kunnen bijdragen, maar ook gevraagd of Pantarijn nog bij kon dragen om zo te kijken of het bedrag wat de gemeente bij moet dragen in ieder geval verkleind kan worden. Want stoppen was inderdaad geen optie. Nou, Slim Scholen Bouwen heeft gezegd van nou, dit is maximaal wat we zelf bij kunnen dragen. Pantarijn mag niks meer bijdragen, een school mag niet investeren in steen, dus dit is de maximale bijdrage en blijft over het bedrag wat ik aan u vraag. En dat is wat voorligt. Ja, dat is jammer. Ik heb ook aangegeven aan Slim Scholen Bouwen en ze kunnen knikken en nee schudden, ze zitten achter u. Vorige week indringend gesprek met de heren gehad. Deze zit als er meer aankomt, dan zullen jullie echt zelf naar een oplossing moeten gaan zoeken. Ik kan niet steeds naar de Raad teruggaan voor hetzelfde project, dus die 560 is wat mij betreft de enige plus die we nu doen.

Maar u zegt nu van: "Dat ga ik de volgende keer zeggen," maar waarom? Ja, u heeft het gezegd: "De volgende keer doe ik het niet meer," maar waarom zeg ik dat nu niet?

Ik kan nu zeggen, wij geven geen € 560.000, maar dan kunnen we niet verder met het cultuurhuis en volgens mij is dat een onwenselijke situatie. Dus vandaar dat ik u als Raad vraag om die € 560.000 erbij te doen. Doen we het niet, is het einde van dit, want dan gaan ze het niet redden.

De heer Rozendaal, voorzitter. De heer Rouwendaal. Maar daar

Kun je dat de volgende keer gewoon weer zeggen, dan blijven we aan de gang.

Voorzitter. Ja, toch nog de wethouder, zegt van ja, we moeten dit accepteren, anders gaat het niet door. Maar is er dan geen enkele tussenoplossing denkbaar met een lager bedrag en aangepast plan? Wethouder, dank.

Dank voorzitter. U verrast mij een beetje, want ik heb net heel goed naar u geluisterd in de eerste termijn. U heeft allemaal gezegd: we kunnen niet terug, we gaan hiermee verder. En als ik het zeg, dan vraagt u zich ineens af of het inderdaad zo is. Vind ik heel bijzonder. U heeft ook in het stuk dat ik u toegestuurd heb gelezen dat we een onafhankelijk onderzoek hebben laten doen en dat onafhankelijk onderzoek kwam lager uit dan het onderzoek van Slim Scholenbouw. En daar hebben we ons ook aan gehouden en dat is heel sober uitgevoerd. Dus dit is, zeg maar, even kijken hoe ik dat het beste zeg. We hebben het goed onderzocht, dus dit is voor ons, zeg maar, het maximale wat we willen betalen, maar ook het maximale wat we vinden dat we moeten betalen terwijl er meer gevraagd is. Dus ik vind dat we daar heel goed in onderhandeld hebben. Niet alleen met Slim Scholenbouw. We hebben ook de juristen er goed naar laten kijken. We hebben een onafhankelijk taxateur, heeft u de rapportage van gezien, ernaar laten kijken en dan is dit wat voorligt. En als ik u goed beluister, en dat had ik ook wel de verwachting, is dat we het cultuurhuis willen. Dat is heel belangrijk. Daar is heel lang op gewacht, alle partijen willen graag verder, we willen de situatie ook niet langer laten bestaan zoals die nu is. Heeft ook van de ouders gehoord dat de situatie in de school, dat moet vooral niet langer duren en we hebben afgesproken met Slim Scholenbouw dat als u in de raadsvergadering van december ja zegt, de volgende dag de spade de grond in gaat. Daar zijn ze ook alles al aan het doen om dat te gaan realiseren en dan wordt er weer actief gewerkt, zeg maar, op de bouwplaats. De vraag waarom? Nou, het idee dat...

Mijn vraag is niet helemaal beantwoord, want u zegt de volgende keer ga ik er geen geld meer bij doen, dit is het. Maar waarom zegt u dat niet nu?

Omdat ik nu weet dat het niet kan. En...

Ik heb mijn vervolgvraag, dat gaan ze de volgende keer weer zeggen. Ja, wethouder.

Ja, weet je, je komt halverwege een traject in een project. Er wordt nu iets aan je gevraagd. Dat hebben we onafhankelijk laten taxeren. Daar blijkt uit dat de kosten inderdaad gestegen zijn. Dat heeft u allemaal kunnen lezen in het projectenboek, maar ook in de begroting heb ik al een winstwaarschuwing bij u allen neergelegd dat dit straks voor alle projecten gaat gelden, dus die 560 is gevraagd. Ik vind dat ik al goed op de knip gelet heb, maar ook de waarschuwing aan scholenbouw en daar waren ze niet heel erg blij mee. Mag ik ook wel zeggen van jongens, we kunnen niet geld uit blijven geven, dat gaat bijna 4 miljoen en dat is het meer dan waard. Maar het houdt wel een keer op en kijk dat die kosten stijgen. Er zijn personeelsproblemen, het is moeilijk te krijgen het personeel wat wel te krijgen is, dat is aanzienlijk duurder dan vorig jaar. De bouwmaterialen zijn niet te krijgen, daar heb ik eerder ook al gezegd dat de heipalen al op zijn. Er moet nu geboord gaan worden. Dat is al een kostenstijging en de overall. En dat blijkt ook uit het onderzoek. Ik heb u dat niet voor niks toegestuurd, ik zuig dit niet uit de duim, dit is gewoon de harde realiteit op dit moment. En als u zegt van nou, als ze over een half jaar terugkomen van, dan moet toch een ton bij wethouder doe dat vooral u bepaalt hè, alleen ik vind uit mijn verantwoordelijkheid dat ik tegen slim scholenbouw moet zeggen. Jongens, we doen er nu € 560.000 bij, maar weten wel dat het daar voor mij ophoudt. De heer Rouwendal.

Nu even de hypothetische situatie. U zegt of wij zeggen als Raad, sorry dat geld krijgt u niet. Dan hebben we nog steeds een contract met Slim Scholen Bouwen. Hoeft dan niet te worden nageleefd. Zij

Kunnen dan naar de rechter stappen en aantonen dat het echt onoverzien is. Die kostenstijging die nu voorligt, dat de rechters in hun gelijk zal stellen en dat de gemeente gewoon moet betalen. En, volgens mij heb ik dat ook opgeschreven hoor, maar als het niet zo is, dan hoor ik het graag. Voor wat betreft de veiligheid van, als ik het door mag voorzitter, de veiligheid van de huidige locatie wil ik in ieder geval toezeggen dat ik Pantarij ga vragen om een extra nieuw onderzoek. Wat ze ieder 4 jaar sowieso moeten uitvoeren en in 2013 voor het laatst gedaan is, los van de brandweer die jaarlijks langskomt. Dus die toezegging wil ik doen dat ik ervoor zorg dat Pantarij dat gaat doen. Even kijken of ik dan? Ja en uiteraard ook de adviesraad op de hoogte houden. Naast het kernteam waar we natuurlijk wel iedere 6 weken mee om tafel zitten. Even kijken het aanvangscertificaat moet ook nog getekend worden. Dat kunnen we ook direct naar de raadsvergadering doen. Wanneer u daartoe besloten heeft. Daarna gaan we een plan van aanpak. Dat zit in het aanvangscertificaat, hè? Dan gaan we een plan van aanpak vragen van, wat is de deadline, wanneer gaan jullie wat doen? We zullen daar heel kritisch naar kijken of voor ons dat er ondertekenen. We zullen het ook heel kritisch gaan volgen en ik ga ook kijken hoe we samen kunnen komen tot, want u zei al van ja bouw, hier moet de gemeente dat wel zijn, misschien moeten we naar een ander construct, maar daar wil ik dan de komende tijd even voor gebruiken om te kijken hoe we dat zo goed als mogelijk kunnen doen, dat er geen verdere vertraging ontstaat en dat wat er gebouwd wordt ook gewoon. Volgens afspraak is, en. Zoals we dat graag zouden willen? Even kijken hoor ja, ik was een beetje verontrust door dat brandweer en de ambulance niet langs zou komen. Ik was in de veronderstelling dat het wel zo was. Daar ga ik morgen gelijk achteraan, want dat vind ik echt. Dat moet gewoon goed geregeld zijn. Even kijken de vergunning van Rijnland is ook nog niet binnen. Daar zit Slim Scholenbouw ook nog even op te wachten. Maar dat verwachten we ook voor het aanvangscertificaat. En dan kom ik even bij de vraag van de commissieleden was een inschattingsfout, vroeg u onder andere? Nou ja, volgens mij heb ik daar op geantwoord in het eerste gedeelte, we gaan dus het beheersing van het proces nauwlettend volgen. En hoe zit het met andere scholen? Ja, alles zal duurder worden en we zijn in het college dinsdag ook besproken van. Hoe gaan we hiermee om? Hè dus misschien moeten we gewoon even kijken welke projecten lopen nu en welke gaan echt significant uit de prijs lopen en laten we dan maar met zijn allen gewoon in één keer in de raad neerleggen in plaats van afzonderlijk. Maar daar zijn we nog even over aan het brainstormen, maar dat komt wel naar u toe, zo snel als mogelijk. Voorzitter bij

Bij interruptie: De heer Brokken, u triggert me een beetje. U heeft er dinsdag over gesproken, is er aanleiding voor dus dat er meerdere kostenoverschrijdingen te verwachten zijn? Wat u zegt van: nou, we gaan het erover hebben, dan gaan we het in een potje doen en dan doorsturen.

Ja dank voorzitter, volgens mij had ik net al gezegd dat ik het in de begroting al had aangekondigd dat de meeste projecten duurder zullen worden. Ook in het projectenboek dus. Maar kijk, nu ligt alleen het cultuurhuis voor, maar je kunt je voorstellen dat andere projecten dat dus ook hebben en de vraag is even, doen we het dan elke keer een voor een naar u als raad of kijken we nu even in hoeverre we alles bij elkaar kunnen vegen? Zeg ik even oneerbiedig om dat met u te bespreken, hoe gaan we hiermee om? De bruto-netto werd om gevraagd, maar dat laat ik even door collega Rood uitleggen, want zij kent precies de technische details erachter, zodat u het ook begrijpt. Want als ik dat doe, is het vast onbegrijpelijk als u dat goed vindt. Even kijken hoor, u zet de vraagtekens meneer Kranenburg bij de stijging van de bouwkosten, hè? Maar ja, we hebben het onafhankelijk laten onderzoeken, sober uit laten rekenen en dit is wat eruit komt. Ja, ik ben geen jurist. Ik ben ook geen taxateur, dus ik ga ervan uit als wij een erkend bureau inschakelen waar we vaker mee werken. Dat dat gewoon goede cijfers zijn die. De heer Kranenburg.

U heeft een taxatie laten doen. Dat heb ik begrepen en die komt uit op nou ongeveer wat hier op papier staat, zeg maar. Maar wat is de referentie? Ik bedoel, nu komt er dit uit, maar er is ooit een aanbieding gedaan. En vergelijkt u het als je dat nou vergelijkt met die aanbieding die heeft, heeft u die ook nagerekend op het moment dat die werd gedaan aan de hand van zo'n deskundigenrapport? Want dat is natuurlijk een aanbieding van de aannemer die. Ja, en misschien heeft hij wel een beetje laag ingeschreven en komt hij daar nu achter dat dat wel eens gebeurt. En voor dat probleem staan wij dan nu misschien. Hoe zit dat?

Wethouder Bremer, dank voorzitter, ik begin echt even aan mezelf te twijfelen, want volgens mij heb ik nu een paar keer uitgelegd dat die onvoorziene kosten dus echt in prijsstijgingen zitten. Dus dat betekent dat als er een aanbieding of een inschrijving is geweest voor bedrag x, dat we daar de school voor kunnen doen. Op dit moment kan je niet voor dat bedrag waarvoor toen is ingeschreven hetzelfde product bouwen. Dat is onmogelijk en dat heeft de taxateur dus berekend. Nou, de huidige kosten. Meneer Kranenburg.

Eigenlijk is mijn vraag, kon het toen wel?

Wethouder Bremer, daar is het antwoord op, ja, toen wel, maar niet nu en, vandaar dat ik dus nu naar de Raad kom om extra budget te vragen. Social return moet ik even naar rechts kijken of jij daar het antwoord op weet? Ik weet het zo niet en anders moet ik het even schriftelijk beantwoorden en voor u nakijken. Even kijken, zijn we met de verkeerde partij in zee gegaan? Ja, ik. U wilt daar echt een serieus antwoord op. Meneer Rouwendaal. Volgens mij ligt er een mooi product waar u als Raad gewoon ja tegen heeft gezegd. Dus ja, ik kan de vraag ook terugstellen, bent u dan als Raad met de verkeerde partij in zee gegaan? Want u heeft volgens mij als Raad het hele plan goedgekeurd. Robbie, nu het cultuurhuis af te bouwen, zeg maar, en ik vind het een goed product wat er ligt. Ik heb vertrouwen in de slimme scholenbouw en ik ga er ook vanuit dat als u straks wat extra budget doet dat volgend jaar met de herfstvakantie het cultuurhuis klaar is. En dat is helaas kleine twee maanden later dan de zomervakantie. Maar dan kunnen de kinderen in ieder geval en de bibliotheek en alles wat nog meer zei.

In het nieuwe. Ik wil toch graag op al mijn vragen altijd een serieus antwoord, dus dat is de algemeenheid. Maar bij mijn vraag werd ik getriggerd dat ik het wonderlijk vind dat een bouwer op zo'n korte termijn vanaf, nou ja, niet zo heel lang geleden, niet ten koste stelling kan voorzien. En ik blijf me daarover verbazen en ik ben er niet van overtuigd, met u gezegd.

Dat snap ik, ik zat met hetzelfde hoor. Laten we eerlijk zijn, ik heb dit verhaal natuurlijk ook pas gehoord en dat is van de zomer. Daarom heeft de heer ook uitgenodigd. Kijk, zij hebben destijds ingeschreven voor de prijs waarop ze het konden realiseren. Nou, dat is gebeurd. Vervolgens gaan zij allerlei afspraken maken met mensen die komen slopen, die komen metselen straks, die de warmtebron komen installeren, de zonnepanelen, nou, noem maar op. Daar heb je allemaal partijen voor nodig, dan ga je contracten, dan ga je offertes aanvragen. Dat is wat ze allemaal gedaan hebben en de eerste die nu in actie kwam was de sloper en dat werd gelijk al veel duurder en toen hebben ze gezegd van, hé wacht eens even, de bouwmarkt trekt inderdaad aan. Laten we ook alle andere offertes die we gehad hebben nog eens langsgaan. En toen kwam voor dit feit, ja, ik zit niet in de bouw. Ik doe het met hetgeen wat mij ter ore komt. Ik laat daar een taxateur op los. Ik laat een jurist ernaar kijken. Ik zeg het, ze zijn hier. Volgens mij ga ik in de herhaling vallen, voorzitter, en dat doe ik liever niet. Als het niet duidelijk is, wil ik het straks nog een keer uitleggen, maar volgens mij heb ik alles wel gezegd. Wat nu aan de orde is: Slim Scholenbouw gaat zeker bezuinigingen doen binnen het huidige plan. Dat hebben zij toegezegd. Ze zullen ook wel moeten, want het bedrag wat ze zelf bijdoen, dat is voor hen al een aanzienlijk bedrag, maar dus zij gaan kijken hoe ze dat kunnen gaan oplossen. Meneer Nijhof vroeg nog of Slim Scholenbouw aan de veiligheid gaat houden. Nou, de veiligheid had ik al gezegd. Dat zit bij Pantarijn, niet bij Slim Scholenbouw, wel voor het nieuwe pand, maar niet voor het oude pand. Die verantwoordelijkheid ligt bij Pantarijn. Ik heb al toegezegd dat ik met hen om tafel ga om zo snel als mogelijk weer een RI-onderzoek te laten doen en in ieder geval morgen gelijk kijken of de brandweer en ambulance langs kunnen, want dat moet gewoon in orde zijn. En naar je projectenboek had ik het al aangegeven, dus in die zin kon het geen verrassing zijn. En de kapitaallasten, zoals in het stuk staat, die worden met de kadernota verder doorgerekend, dus de begroting hoeft in die hoedanigheid niet aangepast te worden nu. En dank, voorzitter, volgens mij heb ik alles zo gehad en anders hoor ik het weer graag.

Geef ik nu de insprekers ook weer de gelegenheid om kort te reageren op hetgeen ingebracht is in de eerste termijn. Mevrouw Von Eckardstein, heeft u nog behoefte om te reageren? Wij

Vertrouwen erop dat er wordt ingestemd met dit besluit. En ik snap dat men kritisch is op deze prijsstijging. Dat is mijns inziens volkomen terecht, maar ik vind dat fouten van de gemeente en van de bouwer niet ten koste mogen gaan van onze kinderen. Daarnaast mis ik toch nog steeds een vooruitblik. Ik vind het een beetje makkelijk gezegd van als Slimbouwen straks weer bij ons aanklopt, dan zoeken ze het zelf maar uit. Want waar worden wij dan mee geconfronteerd? Een partij die misschien failliet gaat en een half afgebouwd schoolgebouw. Dat is wat mij betreft niet acceptabel en mijns inziens moet daar beter over nagedacht worden hoe deze risico's beheerst worden. Daarnaast mis ik ook eigenlijk in dit project het feit dat er een risicoreservering voor deze onvoorziene omstandigheden wordt genomen. Nota bene op de website in de projectenbank staat onder het kopje risico's gewoon hoog. Nou, ik zit zelf in de bouw, maar als ik dat zie, gaan bij mij alle alarmbellen af en ik vind dat er dan een goed risicobudget tegenover moet staan. Dat ontbreekt hier volgens mij volkomen en dat alles gaat ten koste van onze kinderen. Die straks zoals het er nu uitziet, gewoon worden geconfronteerd met een nog langere tijd dat zij in deze tijdelijke situatie zitten wat voor ons echt onacceptabel is. Ik ben heel blij om te horen dat de zaken ten aanzien van veiligheid en gezondheid nu snel opgepakt worden. Ik hoop dat wij ook betrokken worden dat wij kunnen zien van wat wordt er nou precies onderzocht? Hoe gaan we het aanpakken? Want dat zou ons ook echt geruststellen en dan kunnen wij misschien de zorgpunten die wij hebben en waarvan wij denken van daar moet naar gekeken worden, dan kunnen die meegenomen worden. En verder ben ik nog nieuwsgierig wat er nodig is om dat aanvangscertificaat af te geven. U gaf net een heel aantal voorwaarden, maar u gaf ook aan van als de Raad akkoord gaat, gaan we de volgende dag aan de slag. Ja, zijn die dingen dan allemaal op dat moment ook geregeld? Dat was het. Dank.

De heer Verburg, heeft u nog behoefte aan een reactie? Nee, dank u wel. Dan is het tijd voor de tweede termijn. En dan begin ik weer met de heer Van Dolen.

Voorzitter, dank, dank ook de wethouder voor de vragen, dank ook de insprekers voor de extra informatie. Ik denk dat de inspreker in de eerste termijn nog even een aantal interessante vragen heeft neergelegd, maar die zijn niet voor mij nu in de tweede termijn. Maar ik denk wel dat het interessant is om een aantal eventueel technische vragen toch nog beantwoord te krijgen via de mail, dus dat zou ik de wethouder willen vragen. D66, goed onderwijs is gewoon een van de speerpunten voor ons en wij vinden ook dat de kinderen in Stompwijk heel snel weer in een goed schoolgebouw moeten zitten, dus wij kunnen prima instemmen met het voorliggende voorstel tot ophoging van het budget. Budgetbeheersing blijft natuurlijk een heel belangrijk punt. De wethouder heeft daar een aantal afspraken over gemaakt en we hopen dat binnen afzienbare tijd niet alleen de eerste paal in de grond gaat, maar ook de vlag uiteindelijk op het dak en de kinderen de school in. Dank u.

Dank u, voorzitter. Ja, de beantwoording van de technische vragen, die zie ik toch ook nog wel graag tegemoet voor de raadsbehandeling. Ik ga hiermee terug naar de fractie en dan praten we daar inderdaad verder over. Een punt wil ik nog wel even kwijt: wat ik zorgwekkend vind, is dat ik, als ik het goed begrepen heb, hoor dat er nog veel meer projecten zijn die ook uit de kosten gaan lopen. Als dat ook zaken zijn waarvoor al een contract ligt en we een vergelijkbare, zogezegd onvoorziene situatie krijgen, nou, dan vind ik dat wel iets om nog eens goed naar te kijken. Maar dat is even los van deze specifieke zaak, maar die geef ik u alvast even mee. Dank u.

Dank u wel, voorzitter. Ja, ik vond het een interessante discussie. Maar ik heb de wethouder horen zeggen van ja, als we naar de rechter gaan, dan krijgen ze gelijk dat deze onvoorziene omstandigheden voor rekening van de gemeente moeten komen. Dan heeft dus de opmerking van de wethouder "de volgende keer geef ik er geen geld meer bij" geen enkele waarde. Want als ze de vorige keer naar de rechter waren gegaan, hadden ze weer gelijk gekregen. Althans, dat risico lopen we, dus dat budget is inderdaad onbeheersbaar geworden. Nou, ik ben erg benieuwd wat de jurist van de gemeente ervan vindt of heeft gevonden. Ik moet het maar geloven, hoor, van de wethouder, maar een onvoorziene omstandigheid die naar verkeersopvattingen voor risico komt van degene die zich erop beroept, daar kun je geen beroep op doen, hè? En ik denk dat als je een project aanneemt en bij de eerste de beste kosten die van de sloper van het bestaande gebouw je je daar al hebt vergist, nou, dan heb je het gewoon niet goed gedaan en dat zou wat mij betreft de rekening van de stem scholenbouw moeten blijven. Dus ik denk inderdaad dat de vraag op mijn vragen, het antwoord op mijn vraag van "bent u met een goede partij in zee gegaan?" het antwoord is volgens mij nee, dank u wel.

Dank u wel, meneer Van Rossem. De heer Steutel. De heer Blokland. Ja, voorzitter.

Ik zit op zich met een open mind te luisteren naar de wethouder, maar ik ben nog niet helemaal overtuigd, dus ik vind sowieso dat dit in de Raad moet terugkomen. En ik zou ook op twee punten wel een toelichting nog willen. Schriftelijk. Het eerste punt is het punt wat de heer Rouwendal opvoerde over hoe dat juridisch nou zit, zijn we inderdaad gebonden aan het betalen of niet? Dat maakt nogal wat uit. En het tweede punt, dat is de bezuinigingsopgave waarvan de wethouder zegt, van ja, die zit er wel in. En ik zou wel willen weten waar die dan uit bestaat en hoe groot die dan precies is. Want op zich vind ik het een positief teken als er ook naar bezuinigingen wordt gekeken. Maar ik haal nu niet uit de brief in hoeverre dat, ja, welk bedrag daar dan aan gekoppeld wordt en wat voor invloed dat op het ontwerp heeft. Dus als de wethouder dat nog kan beantwoorden schriftelijk, zou ik zeggen, dan zou dat de besluitvorming in de Raad helpen. Dank u wel.

Wel voorzitter, het behoud van de realisatie van het cultuurhuis staat natuurlijk hoog op de agenda. Dat willen we graag zo houden. Ik ben het dus eens met de heer Kranenborg dat de tarieven en contracten die lopen een vreemd verhaal zijn en de vraag is van de oorspronkelijke offerte en werkelijke kosten: wie heeft wie nou ooit genaaid? Maar dat zal nader bekeken moeten worden. Ik ben blij met de toezegging van de wethouder dat dit de enige aanpassing zal zijn, zodat deze Raad in de volgende vergadering niet verrast zal worden met nog een nieuwe correctie hierop. Verder ben ik blij dat de wethouder zegt dat alle projecten onder druk staan, zullen we binnenkort gaan bekijken en ook zijn er nog projecten die in een stadium zijn dat ze stopgezet zijn of uit te stellen zodat ze daarmee budget kunnen vrijmaken om in dit project aan te wenden. Dank u.

Voorzitter. Nou, laat ik beginnen dat ik het echt niet fair vind dat u zegt, we zijn met de verkeerde partij in zee gegaan. U heeft zelf heel bewust ook voor een slim scholenbouw en dit concept gekozen. En ik vind het niet chique om dat nu op deze manier te doen. Verder zal ik het hierbij laten. Wat ik gezegd heb is dat wat mij betreft het nu discussies zijn, maar onvoorzien blijft altijd onvoorzien. Kijk, als zij nu al naar de rechter kunnen stappen, dat die stijgingen dusdanig zijn dat ze echt van tevoren niet mee gecalculeerd hadden kunnen worden. Dus ze hebben zich niet vergist in de prijs. De kosten zijn gewoon enorm toegenomen en dat is iets anders dan dat je iets verkeerd berekent, daar wil ik ook heel helder over zijn. Kijk, natuurlijk, als er straks iets komt waarvan je zegt, ik kan ook niet in een glazen bol kijken, ja, ik kan het wel doen, maar er komt niks uit, dus wie dan zorgt, wie dan leeft maar. Ik heb wel gezegd, jongens, jullie gaan nu zelf ook kijken waar je minder kan doen. Ik ga niet het maximale bijplussen. Ik vind het een verantwoordelijkheid voor alle partijen. Iedereen mag er dan niks bij doen. Ik vind dat we dat ook samen moeten dragen, dus dat is de reden dat ik heb gezegd. 560 en klaar mag u op mijn persoonlijk dan zo aanhouden. Ik heb ook niet zoals de heer Nijhoff zegt, dat de contracten die getekend zijn opengebroken moeten worden. Nee, ik heb in het projectenboek vorig jaar al begin dit jaar aangegeven, ook in de begroting, dat we rekening moeten houden met alle projecten die eraan komen, of dat nou woningbouwprogramma's zijn, nieuwe scholen die gebouwd moeten worden, sporthallen die aangelegd moeten worden, dat de kosten gestegen zijn in zijn algemeenheid. Dat is wat ik gezegd heb. Ik heb niet gezegd dat contracten opengebroken moeten worden, alleen dat we daar rekening mee moeten houden en dat we nu aan het inventariseren zijn. Welke projecten zijn dat? Wat betekent dat voor de projecten die we met zijn allen uit hebben staan? En daar komen we mee terug. Ja, en verder, voorzitter, hoop ik alleen maar dat we inderdaad verder kunnen en mocht u nog dringende vragen hebben. Ook de technische vragen doe ik schriftelijk inderdaad, meneer Paardenkooper. Ja die...

Blokland had ook nog gevraagd om iets schriftelijk te beantwoorden. Ik weet niet precies wat hij bedoelde, maar ik zal het navragen.

Wat ik gezegd heb vanavond, maar volgens mij zei ik dat ik de schriftelijke vragen schriftelijk zal beantwoorden. En als ik dan moet noemen dat het voor alle fracties geldt, volgens mij is dat wel duidelijk, voorzitter. Oké, dank.

Dank u wel. Dan concludeer ik dat we dit in de Raad gaan bespreken. Er zijn diverse partijen die, of eigenlijk, iedereen zegt van harte dat de bouw nu snel moet beginnen, maar diverse partijen hebben ook heel kritisch gekeken naar het budget dat wij moeten gaan toevoegen. De heer Van Dooren wil nog iets zeggen. Ja voorzitter u...

Uw conclusie klopt niet helemaal, want D66 heeft gewoon gezegd nu voort en nu doorgaan. Dus wat ons betreft hoeven we het niet te bespreken in de Raad. Ja

Wat u betreft, maar ik interpreteer alle fracties en mijn conclusie is dat we het wel in de Raad willen bespreken. De helft van de fracties heeft heel duidelijk gezegd: ik neem het mee terug naar de fractie, dus wat dat betreft denk ik dat mijn conclusie wel klopt. Want ik moet gewoon naar iedereen kijken, maar u brengt me van mijn apropos. Ik was halverwege mijn conclusie en ik weet niet hoe ik het moet afmaken, dus laat maar verder gaan, want het is 09.15 uur. Ja nou, ik sluit dit agendapunt af in ieder geval. Het wordt een bespreekstuk en ik denk dat diverse partijen al hebben gezegd: ja, doe maar, maar de meesten nog niet, dus dat zien we dan op 12 december wel. We zijn toe aan agendapunt 12. Beantwoording.